Slag voor Thieu
n Zuid-Vietnam
NAVO bezorgd over Portugal
Rijker vooraan
bij verdeling
van zeebodem
Kissinger: 'Niet in
jrote moeilijkheden'
rS leveren
Ethiopië
munitie
Vier Portugese ministers
zouden moeten verdwijnen
emiddelaar terug in Egypte
r
Soares bewindsman zonder portefeuille?
Iran en Irak
leggen geschil
officieel bij
Fokker verongelukt
in Argentinië
Verzwakking van zuidflank dreigt'
DUW/KWARTET DINSDAG. 18 MAART 1975
BüxxENLAND 7
INOM PENH, SAIQON (AP, Reuter, UPI) De Zuidvietnamese regering van president
u eft besloten liet hart van het Centraal Hoogland van Vietnam op te geven, omdat het g-o''
inger kan worden verdedigd tegen de oprukkende eenheden van Noord-Vietnam en de V 1
Evolutionaire Regering van Zuid-Vietnam.
i! igon lieèft Tliieu hi'èrtoe besloten
ngezien de aanvoer van verse
v iepen en munitie lam gelegd Is
didat de vijand alle hoofdwegen
i^ar dat gebied heeft afgesneden,
it t besluit betekent, dat de door
e Verenigde Staten gesteunde re-
laring-Thieu drie provincies uit
afoden geeft: Kontoem, Pleikoe en
rlac. De plattelandsgebieden in
ze provincies waren ,al nagenoeg
handen van de Voorlopige Revo-
donaire Regering (VRR), maar
hoofdsteden Pleikoe en Kontoem
x ren bolwerken van de regering -
leu. Al eerder had de leiding
n Thieu's leger alle militaire
'eegtuigen uit Pleikoe terug ge
sold. Het vliegveld van deze stad
het belangrijkste aanvoerstati-
van voorraden voor de troepen,
zijn aankomst in de Egyptische
1 Assoean zei Kissinger op de
ag of hij in 'ernstige moeilijk-
t' was: 'Nee. Ik ben hier om
Israëlische overwegingen en
wee belangrijke steden vallen
die het centrale hoogland moeten
verdedigen.
Cambodja
Zuidvietnamese bommenwerpers
zouden gisteren hun acties hebben
•uitgebreid tot, over de grens' met
Cambodja. I
Troepen van de Rode IKhmer in
Cambodja hebben gisteren het
vliegveldje van Neak Loe-ony bezet
en vochten gisteravond in de stra
ten van deze stad aan de Mekong-
rivier, vijftig kilometer ten zuidoos
ten van Phnom Penh. Het centrum
van Nebk Loe-ong ligt onder voort
durend mortiervuur. In de stad ver
blijven op het ogenblik dertigdui
zend vluchtelingen en zesduizend
manschappen van het regeringsle
ger. De verbinding van Neak Loe-
net
n ISOEAN, TEL AVIV (Reuter, AP) De Amerikaanse minister
n buitenlandse zaken Henry iKssinger heeft ontkend dat zijn
ging om te bemiddelen tussen Egypte en ^sraël bijna vastgelo-
io|n is.
ideeën over te brengen en die ga ik
bespreken met president Sadat en
de minister van buitenlandse zaken
Ismail Fachmy'. De'minister lichtte
toe, dat hij specifieke plannen van
Israël over verdere teruggave van
de Sinaï aan Egypte bij zich had.
Een hoge functionaris uit het ge
zelschap van- Kissinger vertelde in
het vliegtuig tussen Tel Aviv en
Assoean dat de onderhandelingen
wel wat langzamer verliepen dan
was voorzien, maar dat Kissinger
nog steeds vol goede moed was.
Volgens regeringsfunctionairssen in
Israël is Kissinger zelf nog niet met
voorstellen gekomen voor een
nieuw Israëlisch-Egyptisch akkoord.
Dat zou er op wijzen, dat er naar
zijn oordeel nog wel voldoende
schot in zit.' Aangenomen wordt dat
Kissinger pas met eigen voorstellen
zal ingrijpen als hij geen andere
mogelijkheid meer ziet om beide
partijen naar elkaar toe te praten.
Vast staat dat Israël, in ruil voor
terugtrekking van troepen, veel
meer concessies wil dan Egypte
totnutoe heeft geboden. Kissinger
wordt vanavond terug verwacht in
Israël.
Het Egyptische dagblad Al Achram,
dat onder sterke invloed van de
regering staat, deed gisteren een
aanval op de Sowjet-Unie, In een
hoofdartikel op de voorpagina ver
weet het dagblad de Sowj et-Unie
dat het had verzuimd dej oorlogs
verliezen, die Egypte leed in 1973,
aan te vullen. Het blad herinnerde
er verder aan dat de Sowj et-Unie'
niet bereid zijn Egypte uitstel te
geven voor ^de aflossing van zijn
schulden aan Moskou. Deze twee
punten komen bij alleEgyptische
kritiek op de Sowjet-Unie terug.
Toch besloot Al Achram met een
bevestiging van de vriendschap tus
sen Egypte en de Sowjet-Unie. Het
vond dat Moskou een rol moet spe
len bij het oplossen van het con
flict ln het Midden-Oosten.
De Egyptische overheid jheeft de
gehele oplage van het politieke
weekblad Rose el-Joèssöef van deze
week in beslag laten nemen, omdat
hierin de tekst was afgedrukt van
een 'dialoog' tussen de Israëlische
en Egyptische ambassadeur ln Lon
den. Dit werd gisteren uit rege
ringskringen vernomen. Volgens
deze bron vond de regering de tijd
nog niet rijp voor publikatie van
dit materiaal De dialoog tussen
beide ambassadeurs werd op 10 fe-
beurair dóór de onafhankeljke Brit
se televisie uitgezonden. Direct
daarna kregen alle Egyptische am
bassadeurs een verbod om aai? der
gelijke programma's mee te wer-
ken\
1ÖHINGTON De Verenigde
ten hebben na wekenlange aar-
°ing besloten Ethiopië voor zeven
r jljoen dollar qiunitie te leveren,
otselfdertijd poogt Washington
oplossing tot stand te brengen
andere (Afrikaanse) landen'
>r onderhandelingen tussen Ad-
Abeba en de opstandelingen in
^provincie Eritrea', zo heeft een
t0] ordvoerdèr van het Amerikaanse
van buitenlandse zaken
ïr< Washington meegedeeld. De ze-
^ei miljoen dollar Is aanmerkelijk
nder dan wat de Ethiopische re-
ing had gewenit. Het Ameri-
inse ministerie van buitenlandse
heeft nog meegedeeld, dat de
se in de afgelopen twintig jaar
esiSenoeg de enige wapenleveran-
ri< r van Ethiopië is geweest. Daarom
i(i 1 Washington het verzoek van
ilopië om militaire leveranties
t helemaal kunnen afwijzen.
I01'joepen van het Ethiopische rege-
gsleger hebben intussen na een
"~:Ifrte maar hevige strijd met aan-
tigers van een conservatieve
:k^potgrondbezitter de plaats Lalibe-
heroverd. De grootgrondbezitter
rhane Maskal-Desta, kwam vrij-
g met enkele honderden aa.nhan-
uit de bergen naar Lalibela, na
:h{i korte schermutseling met de
atselljke politie namen ze de
en het vliegveld over.
rvolgens werd brand gesticht in
i DC-3 van de Ethiopische lucht
die een lijn-
icht tussen proyincleplaatsen uit-
lerde. Daarbij werd een velllg-
f,ids agent van het vliegveld ge-
od. Bij verdere gevechten verlo-
nog twee veiligheidsagenten en
i rebel het leven. Toen verster-
igen van het regeringsleger ln
libela arriveerden vluchtten de
lellen de bergen ln. Lalibela Is
£'roemd vanwege de twaalf ln de
sen uitgehouwen kerken uit de
le en 13de eeuw, en een bolwerk
n de Koptische kerk van Ethiopië,
it Is een belangrijk toeristisch
ïtrum.
ong met Phnom Penh is al sinds
januari afgesneden, wat de Ameri
kanen noopte, tot een luchtbrug om
"voedsel- en brandstof naar de
hoofdstad te vliegen.
Gisteren hebben opnieuw honder
den buitenlanders Phnom Penh
yerlaten in de overtuiging dat de
val van de belegerde stad nog
slechts een 'kwestie van dagen is.
Een door de Rode Khmer afgevuur
de raket sloeg gisteren op nog geen
dertig meter afstand van een vlLeg-
tuig in, waarmee Amerikaanse am
bassadepersoneel wilde vertrekken.
Niemand werd getroffen. De Franse'
ambassade in Phnom Penh is giste
ren1' officieel gedegradeerd tot een
consulaat. De Franse zaakgelastigde,
de rest van de ambassadestaf en
een groot aantal burgers, zijn met
een speciaal vliegtuig naar Bang
kok vertrokken.
Ambassade
De Amerikaanse ambassadeur in
Phnom Penh heeft inmiddels een
verzoek gericht aan een groot aan
tal Amerikaanse hulporganisaties
zoveel mogelijk mensen naar Bang
kok of Saigon te sturen en alleen
de hoognodige mensen achter te
laten in afwachting van de beslis
sing van het Amerikaanse congres
over meer steun aan Cambodja.
Verwacht wordt dat deze extra
steun niet zal worden gegeven. Ook
op de ambassade zelf wordt al ge
pakt en zelfs zouden al documenten
zijn verbrand.
President Ford
President" Ford heeft gisteren in
een rede gezegd, dat de Amerikaan
se buitenlandse hulp zowel uit di
plomatieke als uit humanitaire
overwegingen moet worden voort
gezet. Hij zei dat "ontwikkelingslan
den in staat moeten zijn zich te
verdedigen. 'Zij moeten de verzeke
ring hebben dat op Amerika kan
worden gerekend om hun middelen
voor de veiligheid te verstrekken,
evenals middelen voor levenson
derhoud'. aldus Ford in een toe
spraak voor een universiteit in de
staat Indiana.
Hi 1 noemde ontwikkelingshulp de
prijs die Amerika moet betalen om
'hef, soort wereld te krtjgen. waarin
wij willen leven'. De president
waarschuwde voor een 'nieuw isola
tionisme' waarin de VS zich drei
gen te begeven. Een dergelijke
houding zou een 'uitnodiging tot
meer geweid zijn', zo meende de
president. Hij maakte,geen verwij
zing naar Indo-Chlna, maar duide
lijk was dat hij doelde op het
verzet in het Congres tegen meer
hulp voor bondgenoten in Indochi
na.
"li
Een kind met een sikkel-enu-hamer-vlaggetje op de arm bij vader
tijdens een massabijeenkomst van de Portugese communistische
partij, welke in het 1 mei-voetbalstadion van Lissabon werd ge
houden.
LISSABON (AP) Zeker vier Portugese ministers zouden moe
ten verdwijnen om plaats te maken voor bewindslieden met een
meer linkse signatuur.
De ruk naar links van eerste minis
ter Vasco Goncalves zou naar ver
luidt zijn beslag krijgen door liet
verwijderen van Rui Vlllar, de hui
dige minister van economische za
ken en majoor Vitor Alves, één van
de meeste vooraanstaande leden
van de Beweging der Strijdkrach
ten. Men neemt ook aan dat minis
ter van buitenlandse zaken Mario
Soares zal worden vervangen, maar
zal aanblijven als minister zonder
portefeuille.
In de Portugese kranten werd ge
speculeerd over de mogelijkheid dat
ook minister van defensie, ovèrste
Manuel Costa Braz, en zijn ambtge
note van sociale zaken, Maria de
Lourdes Pintasllgo, door kandidaten
van een meer linkse signatuur zul-
1 TEHERAN (Reuter) Iran en Irak
hebben hun overeenkomst geforma
liseerd tot regeling van hun reeds
lange tijd bestaande grensgeschil.
Hun ministers van buitenlandse za
ken tekenden ln Teheran een pro
tocol overeenkomstig de regeling
die de sjah en de Iraakse vice-
president Saddam Hoessein "begin
deze'maand in Algiers hadden be
reikt.
In Algiers stelden de sjah en Sad
dam Hoessein een verzoenongsver-
drag van vier punten op. Zo beslo
ten belde landen dat de (middel
lijn) nu hun grens is ijti de omstre
den Sjatt-el-Arab-rlvier. Irak had
een groter deel van de waterweg
opgeëist. Ook hun landsgrens is ge
definieerd.
Verder voorziet het akkoord in be
waking van de gemeenschappelijke
landsgrens tegen ondermijnende
activiteit wat In feite betekent fat
de Iraakse Koerdistaanse opstande
lingen hun toevoerlijnen uit Iran
hebben verloren.
Algerije bemiddelde bij de tot
standkoming van het verdrag toen
de Sjah en Saddam Hoessein voor
de topconferentie van de organisa
tie van olie-exporterende landen voor
overleg in Algiers waren.
ADVERTENTIE
Zeg nou zelf. u bentook niet
altijd in dezelfde
stemming, jg,
Daarom U
zijn er ook
elf verschillende smaken.
-Ö- IMPORT ANPRÉKERSTENS TOBURGl
len worden vervangen.
Een lid van het huidige kabinet
vertelde in vertrouwen dat een van
de sleutelministeries, mogelijk dat
van economische zaken, vrijwel ze
ker zal worden toebedeeld aan een
voorstaanstaand lid van de Portu
gese Democratische Beweging
(MDP)een partij die nauw ver
want is met de communisten van
Alvaro Curihal. Als meest waar
schijnlijke MDP-kandidaat werd
genoemd Francisco Fereira\ de
Moura, die reeds zitting had in het
eerste post-Caetano kabinet.
Het is zeker dat Cunhal zal terug
keren, waarschijnlijk opnieuw als
minister van portefeuille. Zijn pa
pieren zijn sinds de mislukte coup
van vorige week dinsdag en de
nationalisatie van het bank- en
verzekeringswezen aanzienlijk beter
geworden.
BUENOS AIRES (AFP. Reuter.
UPI) Een transportvliegtuig van
de Argentijnse luchtmacht Ynet 47
passagiers en 5 bemanningsleden
aan boord is op een berghelling in
de buurt van de stad San Carlos de
Bariloche neergestort. Alle inzitten
den zijn om het leven gekomen. De
Argentijnse luchtmacht die dit
maahdag bekendmaakte, liet weten
dat er in het toestel een Fokker
F-27 behalve vrouwen en kinde
ren, ook soldaten zaten die deelge
nomen hadden aan het redding-
werk in de provincie Neuuen die
het afgelopen weekeinde door over
stromingen werd getroffen. Het
vliegtuig was op weg van de stad
Neuquen naar San Carlos dé Bari
loche dat-op rond 1.700 km ten
zuidwesten van Buenos Aires ligt.
De oorzaak van het ongeluk is nog
niet bekend. Aangenomen wordt
dat er mqellijkheden met de moto
ren waren. Bij de overstromingen
als gevolg van zware regenval zijn
in de loop van het afgelopen wee
keinde in de Argentijnse provincies
Neuquen en Rio Negro 27 mensen
om het leven gekomen.
BUSSEL/LISSABON (AP, Reuter, UPI) Bij de NAVO heerst toenemende bezorgdheid over de
b'itwikkelingen iri Portugal. 'De Portugezen kunnen in hun eigen land doen wat ze willen maar
in houding maakt ons steeds meer bezorgd', aldus gisteren een hoge woordvoerder in Brussel die
n naam niet genoemd wilde zien. 1
5{rtugal krijgt op het ogenblik nog
il alle NAVO-documenten behalve
:tjï van de atoomgroep van de ver-
5 agsorganisatie die zich bezighoudt
rVet de nucleaire strategie. Portugal
emt sinds vorig jaar niet meer
el aan de ministersbijeenkomsten
n deze groep officieel omdat het
en atoomwapens bezit en ook
et van plan is ze te kopen of te
twikkelen. Waarnemers geloven
hter dat het op aandringen van
Verenigde Staten is dat Portugal
rrt de atoomgroep is gestap, Was
hington zou daarin niet willen sa-
inwerken met een regering waar-
ook communisten zitten. De 'le-
n van de atoomgroep zijn de
renigde Staten, Groot-Brittannië,
est-Duitsland en Italië plus vier
sselende leden. Op het ogenblik
In dat België, Denemarken, Tur
kije en formeel dus Portugal.
Portugal is voor de NAVO van groot
strategisch belang. De zuidflank
van de verdragsorganisatie zou door
uittreding ernstig worden verzwakt,
aldus de zegsjieden in Brussel. In
Portugal heeft de NAVO belangrijke
stations voor het onderhouden van
draadloze verbindingen alsook op
slagplaatsen voor brandstof. Ook is
er het commando voor een deel
van de Atlantische Oceaan en het
Iberisch schiereiland gevestigd.
Strategische deskundigen onder
strepen vooral ook het belang van
de Azoren, waar Amerikaanse vlieg
tuigen tankten op hun weg naar
Israël tijdens de oorlog van 1973.
Gevreesd wordt dat als de NAVO
dit steunpunt kwijt raakt de Sow
jet-Unie er de beschikking over zal
krijgen. Portugal zou nu al overwe
gen Moskou havenfaciliteiten te ge
ven op het eiland Madeira, wat
volgens waarnemers weinig goeds
belooft voor Azojen-
Uittreding van Portugal zou een
nieuwe schok betekenen voor de
NAVO, Griekenland heeft zich sinds
de Cyprus-crisis teruggetrokken uit
de militaire samenwerking hoewel
het nog wel lid is van de NAVO en
Turkije dreigt de Amerikaanse ba
ses - onderdeel van de zuidflank - te
sluiten vanwege de stopzetting van
de Amerikaanse militaire hulp.
Frankrijk ls nog wel lid van de
NAVO maar zijn strijdkrachten ma
ken geen deel meer uit van de
legermacht van de verdragsorgani
satie. Deze ontwikkelingen beteke-
LUNS
verkeerd begrepen
nen volgens strategen dat bij uit
treding van Portugal het verdedi-
gingsgebied van de NAVO naar het
zuiden grotendeels komt open te
liggen.
Dit zou kunnen worden voorkomen
door toetreding vap Spanje. Een
blik op de kaart leert hoe groot de
strategische betekenis van dit land
is. Van daaruit kan de Straat van
Gibraltar en een belangrijk deel
van de Middellandse Zee worden
gecontroleerd terwijl in Brussel de
Pyreneeën als een obstakel voor
een mogelijke vrijarïd worden ge
zien.
De NAVO heeft gisteren ln Brussel
officieel berichten tegengesproken
als zou secretaris-generaal Luns
zich voor toetreding van Spanje
hebben uitgesproken, Luns zou tij
dens een persconferentie in Napels
verkeerd begrepen zijn. Hij zou
juist hebben gezegd dat te denken
aan toetreding van Spanje niet re
alistisch ls omdat daarvoor de toe
stemming van alle NAVO-leden ver
eist ls.
Zeerechtconferentie in Genève
doorJ?immer Mulder
Is het mogelijk om de enorme rijkdommen van de zee op een
eerlijke wijze over de wereldbevolking te verdelen? Dat is fco
ongeveer dé kern van de omvangrijke en ingewikkelde vraag
stukken waarmee sinds gisteren ruim tweeduizend afgevaar
digden uit 148 landen in Genève bezig zijn.
Zij zullen het de komende acht
weken eens moeten worden over
nieuwe regels voor het gebruik
en het beheer van de zee. Daar
bij staat nogal wat op het spel.
De oceanen en zeeën (ruim ze
ventig procent van het aardop
pervlak) zijn al lang niet meer
alleen maar van betekenis voor
de scheepvaart. Zij zijn nu voor
al van belang als rijke en nog
nauwelijks gebruikte bronnen
van olie. aardgas, voedsel en
metalen, zoals mangaan, ijzer en
koper. De zee en de zeebodem
bevatten een schat aan grond
stoffen, waarvan de waarde nog
lang niet te becijferen ls.
Gemeenschappelijk
Aan wie die mlljardenschat be
hoort is op papier al beslist. In
1970 hebben de Verenigde Naties
een resolutie aanvaard, waarin
de rijkdommen van de zee tot
'het gemeenschappelijk erfgoed
van de mensheid worden ver
klaard. Met andere woorden: alle
landen hebben recht op een eer
lijk deel van de. buit, die uit de
vrije zee te halen is. Bij de
ideale toepassing van dit princi
pe zouden de bestaande machts
verhoudingen in de wereld dras
tisch kunnen veranderen.
De arme landen, die er totnutoe
bij de verdeling van rijkdom en
macht uiterst bekaaid zijn afge
komen, kunnen mogelijk wat
meer krijgen, de rijken veel
minder. De ontwikkelingslanden
zouden minder afhankelijk wor
den van de machtige industrie
landen en de kloof tussen arm
en rijk in de wereld zou ccn
heel stuk smaller kunnen wor
den. Met de realisering van dit
Ideaal kan worden begonnen op
de Internationale conferentie,
die gisteren in Genève begon.
Het gaat hier om de tweede
wezenlijke zitting van de derde
zeerechtconferentie van de Vere
nigde Naties. De eerste zitting
begon vorig jaar juni in de Vene-
zoleaanse hoofdstad Caracas en
heeft tien weken geduurd.
Voor geen enkel probleem is ook
nog maar een begin van over
eenstemming bereikt. Wel werd
volkomen duidelijk, dat de op
vattingen over het nieuw te for
muleren zeerecht hier en daar
ver uiteen liggen. Voor de zitting
in Genève zijn ruim 250 ver
schillende voorstellen Ingediend.
De bedoeling Is wel degelijk, dat
de delegaties het deze acht we
ken in Genève over enkele be
langrijke verdragen eens wor
den. Als dat niet lukt kan er
altijd nog een derde zitting wor
den belegd, maar daarover wordt
nog niet gesproken. De kans zit
er ook in, dat de tegenstellingen
in Genève onoverbrugbaar groot
blijken te zijn, zodat verder ver
gaderen geen zin heeft. Dan kan
de conferentie beslissenover en
kele verdragen te/gaan stem
men. Dat zou betekenen dat er
nieuwe regels tot stand komen
tegen de zin van een groot aan
tal belanghebbenden. Hoe zo'n
zeerecht ih de praktijk zou gaan
werken moet met angst en be
ven worden afgewacht. De kans
op conflicten is bij zo'n situatie
duizelingwekkend groot.
Territoriaal
Eén van de eerste taken voor de
zeerechtconferqntie is het vast
stellen van de grens voor de
zogenaamde territoriale wateren:
het zeegebied dat valt onder de
rechtsmacht van de aangrenzen
de kuststaten.
Eeuwenlang hebben deze landen
een territoriale zee van drie mijl
uit de kustlijn aangehouden. Nu
zijn er kustlanden die zelfs tot
200 mijl willen gaan. Er ls goede
I hoop. dat ln Genève zal worden
besloten voortaan een strook
van twaalf mijl aan te houden.
Dat stelt de deelnemers dan wel
meteen voor eeh wat ingewik
kelder probleem: hoe komt het
met de vrije doorvaart door de
zeestraten? Door aanvaarding
van de twaalf-mijlszone vallen
ruim 110 zeestraten, die tot nu
toe tot de vrije zee behoorden,
onder de territoriale wateren
van één of meer kuststaten. De
grote zeemachten zullen hun
recht op vrije doorvaart door
deze straten niet zonder meer
prijs geven. Dat zou bijvoorbeeld
de bewegingsvrijheid van de
Amerikaanse en Russische mari-
né drastisch beperken.
Behalve deze territoriale zone
kunnen de kustlanden ln Genè
ve ook nog een zogenaamde eco
nomische zone, in de wacht sle
pen. Volgens de meeste landen
zou dit zich tot 200 mijl buiten
de kust moeten uitstrekken. Bin
nen die strook zou het betref
fende land zich dan alle levende
en niet-levende hulpbronnen in
het water èn ln de bodem mo
gen toeëigenen.
Bij een dergelijke regeling komt
er van het mooie principe dat
rijkdom van de zee het gemeen
schappelijk erfgoed van allen ls,
niet veel meer terecht. Het
grootste deel van die rijkdom
men valt binnen zo'n 200-mijls-
zone en zou dus uitsluitend de
kustlanden ten goede komen.
Landen met een lange kustlijn
zouden een onvergelijkbaar gro
ter deel van het 'gemeenschap
pelijk erfgoed' krijgen dan de
anderen.
Fonds binnenstaten
Van de kant van Nederland en
de Verenigde Staten Is verde
digd. dat in elk geval de ontwik
kelingslanden, die niet aan zee
grenzen (binnenstaten), moeten
profiteren van de opbrengsten,
die de kustlanden uit die econo
mische zone van 200 mijl breed
kunnen halen. Nederland vindt
nog steeds dat de kustlanden
een deel van dat geld moeten
storten in een speciaal fonds
voor ontwikkelingssamenwer
king. Tot nu toe heeft het wei
nig bijval voor dit, standpunt
gekregen. De Verenigde Staten,
die er eerst krachtig voor plei
ten. doen de laatste tijd veel
terughoudender. Waarschijnlijk
zal. na de energiecrisis het Ame
rikaans eigenbelang de offer
vaardigheid wel hebben inge
haald.
Bij zo'n 20Ó-mijlszone ma g het
grootste deel van wat er voorlo
pig te halen is verdeeld zijn, wat
er buiten dat gebied in de vrije
zee over blijft is altijd nog groot
genoeg om ruzie over te maken.
Vrij algemeen is de gedachte dat
er voor de verdeling van dat
deel van de bodemschatten een
internationale autoriteit moet
komen. Over de bevoegdheden
van zo'n autoriteit lopen de me
ningen al direct weer ver uiteen.
De landen, die het verst willen
gaan pleiten voor een internati
onale organisatie, die zelf de ex
ploitatie ter hand zou kunnen
nemen: een soort 'internationaal
staatsbedrijf' onder auspiciën
van de Verenigde Naties. De op
brengsten zouden regelrecht ten
goede komen aan de VN.
Het grootste deel van dat geld
zou via de VN gebruikt, kunnen
worden voor de ontwikkeling
van de arme landen. Het is een
oplossing waar Nederland veel
voor voelt, maar die bij aqtdere
rijke landen op grote bezwaren
stuit. Zo willen de VS bijvoor
beeld eigenlijk alleen maar een
internationaal bureau, dat ver
gunningen voor de exploitatie
van de zeebodemschatten uit
geeft, met als uitgangspunt: de
hoogste bieder krijgt de vergun
ning.
Afhankelijkheid
Het Is duidelijk dat bij een der
gelijke regeling de rijke landen
(of liever gezegd: de grote ón-
dernemingèn) aan het langste
eind trekken. Dat resultaat kan
wel wat verzacht worden door
bij het uitgeven van vergunnin
gen allerlei bepalingen te maken
over bijvoorbeeld afstand van
een deel van de winst ten be
hoeve van arme landen. Dat zou
voor die arme landen de afhan
kelijkheid ten aanzien van de
geïndustrialiseerde landen eerder
vergroten dan verkleinen. Trou
wens, wie gaat die ontwikke
lingslanden helpen bij het win
nen van de schatten uit hun
economische zone? Ook daarvoor
moeten zij naar de landen met
de technische kennis en moge
lijkheden.
De chaos op hel gebied van het zeerecht leidde twee jaar geleden tot
een scherp conflict tussen Engeland en IJsland over de visserijgebie-
den. Hier komt het tot een confrontatie tussen een Britse visser en de
IJslandse kustwacht.
