Het gelijk van Drees is
dat van de telmachine
Mickery als fairground:
weer eens iets anders
Onze rechtsstaat is in het geding bij
het afbouwen van Amsterdamse metro
Camera Obscura (VS)
brengt Toreadores
Veel patiënten lijden
aan te hoge bloeddruk
CDA-fractie in Amsterdamse gemeenteraad reageert:
Herdenkingsconcert Ravel bij
Rotterdams Philharmonisch
trouw/KWARTET ZATERDAG 8 MAART 1975
BINNENLAND/KUNST 9
Fractieleider DS'70 alleen geëmotioneerd als hij PvdA de les leest
door P. L. van Enk
De 'jonge Drees' zoals de fractieleider van DS'70 in de Tweede Kamer nog vaak wordt genoemd om
hem te onderscheiden van zijn beroemde vader, is het voorbeeld van de politicus die vaak gelijk heeft,
maar het bijna nooit kan krijgen. Zijn gelijk is dat van de telmachine: niemand wordt er koud of
warm van.
De thema's die Drees in de politiek
hanteert bestrijken een breed ter
rein. Gaan we liefdevol voorbij aan
zijn weinig oorspronkelijke denk
beelden over de buitenlandse poli
tiek, dan houden we nog over: de
ruimtelijke en economische orde
ning, verkeer en vervoer, inko
mensverdeling en overheidsfinan
ciën. Op al die terreinen heeft
Drees heldere, scherpzinnige ideeën
ontwikkeld die hij zonder ophouden
propageert, maar bijna niets ervan
Is terug te vinden in concreet be
leid, in wetgeving of bestuurlijke
praktijk.
Zijn werkzaamheid is van een ver
geefsheid die een normaal mens
allang zou hebben ontmoedigd.
Twintig jaar geleden al kreeg hij in
de 'PvdA en bij de Wiardi Beck-
manstichting geen voet aan de
gropd. Er werd beleefd, zij het soms
wat ongeduldig naar hem geluis
terd, maar de praktijk die zich wei
nig ipleegt aan te trekken van logi
ca jen rechtlijnigheid, ging zijn
gang. Ook als directeur-generaal
van' de rijksbegroting moest hij
meemaken dat er met de over
heidsfinanciën werd omgesprongen
op een manier die hij onverstandig
De vier fractieleden van DS'70
die dreigen op te stappen: links
boven oud-minister mr. M. L. de
Brauw, rechts boven de heer
J. J. A. Berger (oud-burgemees-
ter van Groningen), links onder
hit. K. A. Keurling en rechts
onder de heer S. Keuning.
vond. Zijn ministerschap van ver
keer en waterstaat in het kabinet
Biesheuvel was al evenmin een suc
ces. En nu staat hij voor het failliet
van de samenwerking met zijn
fractiegenoten.
Toch is Drees altijd onverdroten
doorgegaan met het houden van
urenlange rede voeringen -met--voet
noten en het schrijven van ellen
lange artikelen en dat zal hij nu
ook wel weer willen doen. Hij heeft
iets van de ouderwetse schoolmees
ter die zijn klas met onuitputtelijk
geduld steeds weer dezelfde som
metjes probeert uit te leggen. Maar
aangezien de jongens en meisjes
het maar niet willen begrijpen,
moet hij hun helaas weer een
slecht cijfer geven. Het klasje
wordt dan ook steeds kleiner.
UIT EEN BOEKJE
Het schijnt bij Drees niet op te
komen dat het in de politiek niet
om de sommetjes, maar om de jon
gens en meisjes gaat. Het verkeers
probleem is voor Drees bijvoor
beeld een opgave' uit een school
boekje waarmee hij wel raad weet.
Het is voor hem glashelder dat niet
iedereen in auto's kan gaan rond
rijden omdat die dingen een on
verantwoord beslag leggen op de
ruimte en het milieu. Het is alleen
jammer dat de massa v'an de men
sen die nog maar net de weelde
van een eigen auto hebben mogen
smaken, hem dat lesje niet willen
nazeggen. Een helder verhaal, een
scherpzinnige theorie is mooi. maar
als de mensen er zich niets van
aantrekken hangt het allemaal in
de lucht.
Drees snapt niet dat de mensen
niet 'zijn zoals hij: sober, arbeid
zaam, afgewend van ijdele beuzela
rij. En dat de PvdA van tegenwoor
dig niet meer zo is, dat snapt hij
niet alleen niet, hij verdraagt het
ook niet. Dat de sociaal-democra
ten van de jaren vijftig zijn afge
gleden naar oppervlakkigheid, naar
toegeeflijkheid tegenover wat hij
ziet als menselijke zwakheden en
modieuze dwaasheid, dat de PvdA
verraad pleegt aan de ingetogen,
Victoriaanse stijl van zijn oude va
der dat alles verkropt Drees niet.
De enige keren dat je bij hem iets
van emotie of zelfs woede kunt
ontdekken, zijn die momenten
waarop hij de PvdA haar zonden
voorhoudt en dat doet hij zo vaak
en zo snijdend als hij kan. Maar de
socialistische afgevaardigden, die
hij wil aanspreken, nemen niet
eens meer de moeite om wat terug
te zeggen. Het is steeds weer het
zelfde liedje, het glijdt langs hun
kou we kleren af.
Het tragische is dat Drees op de
duur in elk gezelschap waarin hij
thuis zou moeten zijn, diezelfde
koude, ietwat vijandige onverschil
ligheid wekt. Zijn collega's in het
kabinet Biesheuvel hebben op een
gegeven moment maar afgezien van
pogingen om met hem op een nor
male manier te communiceren. Met
een man die zo aanhoudend buiten
de werkelijkheid treedt en zo tot in
de puntjes gelijk wil hebben, valt
niet te werken. Zijn fractiegenoten
hebben het ook maar opgegeven.
Zelfs de oude Jan Berger, die on
noemelijk geduld en al zijn slim
heid en wijsheid heeft ingezet om
hem tot rede te brengen, heeft
rp
door Ber Huising
De 'jonge' Drees
zoiets gemompeld als 'barst maar'
en wendt zich af.
Drees licht, hoffelijk als steeds, zijn
hoed en laat zijn makkers gaan.
Misschien mag hij beleven dat er
opvolgers komen die een nieuw be
gin met hem willen maken. Weten
zij veel. Hun wacht een warme
ontvangst: urenlange monologen,
dozijnen dichtbetlkte vellen tekst,
dezelfde sommetjes, dezelfde ge
strenge meester.
ROTTERDAM Een tot twee
van elke tien volwassenen lijdt
aan hoge bloeddruk, een van de
risicofactoren die verband hou
den met het optreden van hart
infarct en andere afwijkingen
van de bloedvaten.
Het is een van de weinige factoren
die medisch gericht en doeltreffend
te behandelen is. De opsporing is
in zoverre lastig dat iemand met
verhoogde bloeddruk daar zelf
meestal niets van merkt. Naar
schatting ls maar ongeveer de helft
van de gevallen bekend.
In Rotterdam wordt vandaag en
werd gisteren voor ongeveer 1500
artsen een symposium over het on
derwerp gehouden, onder andere
over behandelingsmethoden en het
motiveren van de patiënt. Dat laat
ste is erg belangrijk omdat de pa
tiënt in het algemeen geen klachten
heeft, en dus ook geen resultaat-
merkt van de behandeling (met
dieet en-of medicijnen). Een groot
aantal mensen zet de behandeling
daarom niet door.
De opvattingen over in welk stadi
um hoge bloeddruk actief bestreden
moet worden, zijn in medische
kringen nog in beweging. Eg zijn
wel schattingen dat van de mensen
van wie bekend is dat zij hoge
bloeddruk hebben, maar de helft
daar ook voor wordt behandeld. Het
symposium in Rotterdam, onder
voorzitterschap van prof. dr. Jhr. J.
de Graeff (nierziekten Leiden) en
prof. dr. J. Nieveen (hartziekten,
Groningen, wordt georganiseerd
door de geneesmiddelenproducent
Merck. Sharp Dohme.
Klinisch dood:
Gevoel van vrede
en volheid...
TUCSON. Arizona (UPI) Op een
van de oudste vragen van de mens
hoe voelt het om dood te gaan
heeft de Amerikaanse psychiater
Elisabeth Kuebler-Ross een ant
woord gevonden. 'Een gevoel van
vrede en volheid', zegt zij na ge
sprekken met honderden patiënten
die klinisch dood zijn geweest en
met de mogelijkheden va-nde. mo
derne medische techniek weer tot
leven gewekt waren.
Zulke patiënten 'kunnen tot in klei
ne details hun ervaringen beschrij
ven'. zegt dr. Ross, 'hoe zij uit hun
lichaam wegzweven.Zij hebben
een gevoel van vrede en volheid,
een overweldigend gevoel van hou
op met al die pogingen (pm ze
weer tot leven te wekken), het gaat
goed met me een gevoel van
volmaakt welzijn. Niet één van 'hen
is ooit bang geweest om weer te
sterven.'
Mevrouw Ross sprak op een me
disch congres aan de universiteit
van Arizona. Zij heeft twee boeken
geschreven over vragen rond dood
en sterven.
De Fairgrond (kermis) die het
Concept Theatre uit Boston,
met vele andere, ook Nederland
se, medewerkers in Mickery ver
toont, is wel weer eens iets an
ders. Het publiek wordt, wille
keurig verdeeld, opgesloten in
drie donkere kamertjes, die van
het een naar het ander worden
gerold
Het doek gaat dan telkens open
voor een nieuwe verrassing. Wij,
groep C, zagen een gespeeld ruzie
tje, een bloederige operatie om een
levende paling uit de ingewanden
te halen, filmpjes over geweld en
bejaarden zonder volkstuintje,
duisternis met vlagen wind en re
gen (herfst), een democtratie van
een grill-apparaat, een standwerker
(een echte) die ons bloemzaadjes
verkocht, waarbij het licht uitging
door kortsluiting, zodat wij het
naakte paar dat stond te zingen
alleen bij zaklantaarnlicht zagen.
Daarna kwamen wij in de kleedka
mer terecht, waar wij een suiker
spin kregen, en toen werden wij
afgevoerd naar een toneeltje waar
op een paar acteurs juist voor
groep B stonden te spelen. We za
gen nog een man die In een bad
kuip regen, donder en bliksem na
deed en een ander die met een
gemarineerde haring die levende
paling weer opviste. Tenslotte
speelde een fanfare -band met ma
jorettes voor alle drie groepen, voor
een achtergrond met verwisselende
Nixon-foto's, en kregen we een cel
lo-solo na. Daarna konden wij met
anderen uit groep A en B napraten
over wat die beleefd hadden, in dat
ene uur.
Aardig
Het was wel aardig. Het had iets
van de 'spokenbaan' op de kermis.
Je laat je maar rijden en je ziet
wel. Leonard Grehm, die het be
dacht, werd op de kermis grootge
bracht, in Engeland, maar stude
rende en zwervende kwam hij in
Amerika terecht, waar experimen
ten als deze hem zijn universiteits-
baan kostten. Bij het experiment is
het gebleven. Hij deed er verder
weinig mee. Bij de toespelinkjes op
geweld, Nixon, ruzie en onzin kun
je wel wat bedoelingen verzinnen,
en het gemanipuleerd worden in
Mickery komt enigszins overeen
met het gemanipuleerd worden
daar buiten, maar eigenlijk zijn de
geintjes die Grehm verzon veel te
onsamenhangend, en emotioneel
doen ze niet meer dan indrukken
die iedereen dagelijks om zich heen
kan verzamelen. 1
Bijgaande beschouwing is geschreven door mr. drs. A. P. J. v.
Eyden namens de CDA-fractie in de Amsterdamse gemeenteraad.
Het is een,reactie op het artikel van prof mr. K. Vonk dat wij vo
rige week zaterdag publiceerden.
In Trouw-Kwartet van zaterdag 1
maart 1975 heeft prof mr. K. Vonk,
uitdrukkelijk als hoogleraar in de
economie van het verkeer en vervoer
aan de Universiteit van Amster
dam, een ongelukkige bijdrage ge
leverd aan de metro-discussie on
der de kop 'Metro in Amsterdam al
verouderd voor hij er ls'. Een reac
tie is dan ook op haar plaats.
Prof. Vonk is geschrokken van een
recente publikatie van het Ge
meentelijk Bureau van Statistiek,
dat op basis van de bevolkingsont
wikkeling in het nabije verleden
door extrapolatie tot een projektie
tornt tot het jaar 1984. Daarbij
tornt een minimum-schatting van
-irca 589.000 Inwoners van Amster
dam in 1984 en een maximum-
Schatting van circa 619.000 inwo
ners uit de extrapolatie-bus. Prof.
'onk noemt alleen de minimum-
aming. En dat terwijl er tussen de
ninimum-raming en de maximum
raming een verschil is van 30.000
awoners.
)e recente projektie is een bijstel
ing, maar levert geen werkelijk
fleuw gezichtspunt en rechtvaar-
"gt op zichzelf nog geenszins de
;onclusie. die prof. Vonk eraan ver-
'lndt: 'Dit is gewoon de nekslag
'oor wat er eventueel aan argu
menten ten gunste van de metro
mocht bestaan'.
Terecht wijst prof. Vonk erop, dat
•r sinds 1968 een ontwikkeling in
'e praktijk en in de inzichten heeft
"aatsgehad, die met recht doen
wijfelen aan een aantal uitgangs
punten, zoals die in 1968 de be-
'uitvorming hebben beïnvloed,
jaarom is ook in de gemeenteraad
leeds opnieuw de metro ter discus-
le gesteld, en daarbij hebben zich
(Wee conclusies uitgekristalliseerd,
'c goed moeten worden onder
leiden: de oostlijn moet worden
'gebouwd tot het Centraal Station,
n de principe-beslissing van 1963
aanleg van een metro-net moet
'P basis van nieuwere Inzichten tot
mrorientatie, wijziging of intrek-
tog van het besluit van 1968 lei-
•n Prof. Vonk wekt de indruk
daarmee onvoldoende rekening te
houden. Intrekking van het besluit
van 1968 behoeft nog biet tot stop
zetting van de bouw van de oostlijn
te leiden, laat staan tot afbouw tot
het Waterlooplein.
Trouwens prof. Vonk toont op geen
enkele wijze aan, dat door afbouw
van de oostlijn tot het Waterloo
plein een wezenlijke bijdrage aan
het openbaar vervoer wordt gebo
den, en dat lijkt ook moeilijk aan
te tonen. Prof. Vonk zegt zelf: 'In
tuïtief zeg ik, afmaken tot het Wa
terlooplein'. Zonder wetenschappe
lijk verantwoorde analyse komt
prof. Vonk tot conclusies, zoais
blijkt uit zijn eigen woorden: 'De
eerste wat verantwoorde analyse
moet nog gepubliceerd worden. Een
metro behoort voor een - stad als
Amsterdam tot de verouderde con
cepties'. Of beschikt prof. Vonk
soms over een eigen, nog niet ge
publiceerde, verantwoorde analyse?
Vonk zou de gemeenschap een
dienst bewijzen door ten behoeve
van de heroriëntatie over een goed
systeem van openbaar vervoer in
de regio Amsterdam met een we
tenschappelijk verantwoorde analy
se te komen.
Emotionele uitspraken
Prof. Vonk permitteert zich een
aantal emotionele uitspraken. En
kele citaten mogen dat aantonen.
'De situatie is levensgevaarlijk'.
die CS-verbinding van niets
naar nergens'. 'De besluitvorming in
een belegerd en door de politie
verdedigd stadhuis moest een ie
der beletten om hier van democra
tische besluitvorming te spreken.
Te meer, wanneer een bevolkings
groep is terzijde gewalstDe
conclusie van prof. Vonk: de be
sluitvorming lijkt nergens op.
Wat zijn nu de feiten? De moeilijk
heden en spanningen bij de uitvoe
ring van het besluit tot aanleg van
de oostlijn tot aan het Centraal
Station hebben de feitelijke uitvoe
ring keer op keer beïnvloed, e die
hebben ook duidelijk meegewogen
bij de besluitvorming. Prof. Vonk
spreekt over de 'Nieuwmarktgroep',
die terzijde is gewalst. Nu zijn. er
allerlei mystificaties ontstaan over
'de Nieuwmarktgroep'. De woningen
in de Nieuwmarktbuurt, waarover
recentelijk zoveel rumoer is ont
staan, staan reeds langer op de
nominatie om gesloopt te worden,
en de huidige bewoners zijn er in
1974 komen wonen als krakers, in
het volle bewustzijn, dat deze wo
ningen gesloopt zouden worden.
Ondanks een uiterst lankmoedig
optreden van het gemeentebestuur
hebben de krakers geweigerd de
slooppanden vrijwillig te verlaten
en zelfs gedreigd zich met alle mid
delen tegen de sloop te verzetten.
De gelukkig mislukte bomaanslag
van een fascistoïde rechts-extre-
mistische groep is een afschuwelij
ke en misdadige provocatie, die ook
wij ten scherpste veroordelen. Het
gemeentebestuur staat nu voor die
moeilijke- opdracht; een democra
tisch genomen besluit tot uitvoe
ring te brengen, en daarbij te
trachten betrokkenen door overleg
te bewegen vrijwillig af te zien van
gewelddadig verzet. Daarbij is onze
rechtsstaat in het geding.
Het CDA
Prof. Vonk komt terug op het feit,
dat de CDA-fractie zich één keer
aan stemming heeft ontrokken.
een verzaken van de overheids
functie bij een erg belangrijke be
leidszaak. Bij de tweede stemming
had ze moeten bedenken, dat het
beter is eerst een woestijn in ge
stuurd schaap, de Nieuwmarktgroep,
terug te halen. Daarna komen de
negenennegentig andere. Een CDA,
die haar grondslag uit het oog ver
liest, verdient- te worden wegge
vaagd'.
Dat is nogal wat. Toen er na de
gemeenteraadsverkiezingen een
nieuw dagelijks bestuur moest wor
den samengesteld, was het bekend,
dat de aanleg van de oostlijn en
alles wat daarmee samenhangt een
fundamentele beleidszaak is, waar
over binnen de PvdA en tussen de
partners van het zogeheten 'pro
gressief akkoord' (PvdA, PPR, PSP
en D'66) diepgaande verschillen
van Inzicht bestaan. Toch hebben
deze partijen met de CPN het dage
lijks bestuur gevormd. Toen vanuit
de PvdA-fractie een motie werd
Ingediend tegen het eigen college
van burgemeester en wethouders
(vijf van de negen behoren tot de
PvdA) heeft de CDA-fractie niet
aan de stemming over die motie
willen meedoen, om duidelijk te
maken, hoe de PvdA-fractie zijn
politieke verantwoordelijkheid
wenst waar te maken. Maar de
belangrijkste reden is geweest, dat
niet elk lid van het college van
burgemeester en wethouders on
dubbelzinnig de garantie gaf, dat
loyaal aan de uitvoering van raads
besluiten zou worden meegewerkt.
Gezien onze bestuurlijke verant
woordelijkheid voor de bevolking
en voor de ambtenaren, die raads
besluiten moeten uitvoeren, achten
wij het onaanvaardbaar, dat het
dagelijks bestuur van de stad on
duidelijkheid laat bestaan over zo'n
belangrijke beleidszaak. Toen die
duidelijkheid vóór de tweede stem
ming wél werd verschaft, hebben
we wel aan de stemming deelgeno
men. Van een verzaken van de
overheidsfunctie is dan ook geen
sprake.
Ongerechtvaardigd
Na lezing en herlezing van de
woorden van prof. Vonk blijft er
één duidelijke conclusie over. Prof.
Vonk heeft een onbegrijpelijke en
volstrekt ongerechtvaardigde ver
oordeling uitgesproken aan het
aires van het CDA. Als jurist had
hij moeten beseffen, dat hij in
verband met de in ons rechtsstelsel
algemeen aanvaarde rechtsregels
'handelen in overeenstemming met
de zorgvuldigheid welke in het
maatschappelijk verkeer betaamt'
bijzonder voorzichtig moet zijn om
een groep mensen zonder begin
van bewijs en zonder vorm van
proces te veroordelen. En dat doet
prof. Vonk. door te stellen, dat het
CDA om zijn handelwijze jegens de
krakers in de Nieuwmarktbuurt
verdient te worden weggevaagd. Hij
had kunnen stellen, dat alle poli
tieke partijen zouden moeten wor
den weggevaagd. Ook dan evenwel
zouden wij dit een volstrekt onge
rechtvaardigde reactie vinden op de
gebeurtenissen
Prof. Vonk heeft in Het Parool
geschreven, dat hij het opheffen
van frustratie in de Nieuwmarkt-
Operatie in Mickery
door W. H. Wolvekamp
buurt nog belangrijker achtte dan
het hele metro-vraagstuk. De ver
warring en frustratie rondom het
metrovraagstuk is met name het
gevolg van de wisselvalligheden in
de opstelling van andere politieke
partijen en fracties dan het CDA.
'Slechts bij helderheid van over
heidsbeleid en het goed opvangen
van menselijke reacties kunnen we
een dictatuur vermijden', schrijft
prof. Vonk.
Welnu, aan helderheid over het
standpunt van het CDA heeft het
niet ontbroken. Het CDA-program
zegt duidelijk, dat het CDA voor
snelle afbouw van de oostlijn tot
aan het Centraal Station is en voor
een heroriëntatie op het metro
net. En wat het opvangen van
menselijke reacties betreft, wij
doen ons best daartoe een bijdrage
te leveren. Wij zijn bereid, het arti
kel van prof. Vonk als een mense
lijke reactie te zien, en wij nemen
zijn 'cri de coeur' serieus.
Ook wij zijn ernstig verontrust over
de bijzonder hoog opgelopen span
ningen rond de Nieuwmarktbuurt,
en onzerzijds is dan ook aan het
dagelijks bestuur gevraagd, de ui
terste pogingen te doen om een
redelijk overleg tot stand te bren
gen.
Mis
Als de heer Vonk emotioneel wil
protesteren tegen een zijns Inziens
schandalige zaak, dan moet hij dat
vooral niet nalaten. Maar als prof.
Vonk uitdrukkelijk als hoogleraar
een politiek standpunt formuleert,
dan mag hij gezien zijn positie en
de wetenschappelijke status, die
aan zijn woorden wordt verbonden,
geen uitspraken doen, die zo vol
strekt de plank misslaan, en zonder
aanvoering van bewijzen een be
langrijke groep van de Nederlandse
bevolking zo grieven als hij in zijn
artikel heeft gedaan Het zou hem
sieren zijn pröf-t.itel achterwege te
laten bij het schrijven van artike
len van dit kaliber. Hij zou ook zijn
verontschuldigingen kunnen aan
bieden. In ieder geval blijven wij
openstaan voor overleg, waartoe wij
hem dan cok uitnodigen. Wij ach
ten een verantwoorde oordeelsvor
ming over de Amsterdamse metro
nodig.
ROTTERDAM Op 7 maart 1875
werd de Franse componist Maurice
Ravel geboren. Donderdagavond
vond in De Doelen een herden
kingsconcert plaats onder leiding
van Jean Fournet.
Het deze avond door het Rotter
dams Philharmonisch Orkest uitge
voerde programma bevatte werken
uit verschillende perioden van de
Baskische Meester, waarmede een
goed overzicht werd gegeven met
betrekking tot diens orkestrale oeu
vre. Om een goede opbouw van het
programma te verkrijgen was voor
dit concert geen chronologische
volgorde aangehouden. Wij hoorden
achtereenvolgens Alborada del gra-
cioso, oorspronkelijk een pianocom
positie uit de serie Mlrolrs, in 1905
verschenen en eerst in 1931 door
Ravel voor orkest bewerkt. Vervol
gens het pianoconcert in G (uit
hetzelfde jaar) met als solist Clau
de Helffer en de Rhapsodie Espag-
nole.
Het tweede deel van de avond
bracht vier delen uit de Tom beau
de Couperin, ook oorspronkelijk
een serie pianostukken, waarvan er
vier door Ravel voor orkest werden
bewerkt, en tot besluit de Tweede
Suite Daphnis et Chloé, een ballet,
waarvan de première in 1912 onder
leiding van Pierre Monteux te Pa
rijs werd gegeven.
Jean Fournet. die tijdens dit con
cert alle zuiver orkestrale werken
uit het hoofd dirigeerde, toonde
weer een grote affiniteit tot Ravels
orkestmuziek. Zijn directie, overal
uiterst exact, liet nergens ruimte
voor misplaatste gevoelsaccenten.
De muziek klonk onder zijn leiding
■"klaar en bijzonder verzorgd van
klank. Zelfs in het expressieve
langzame deel van het pianocon
cert, waarin Ravel zich bij uitzon
dering van zijn meest gevoelige
kant laat kennen, bleef een strenge
ritmiek gehandhaafd, waarbij, te
recht, voor agogische accenten
geen plaats was ingeruimd Claude
Helffer speelde de solopartij bril
jant, en met een bijzonder fraaie
cantilene inhet eerste deel van het
Adagio. Van de ze sdelen, waaruit
de Tombeau de Couperin bestaat,
opgedragen aan zes vrienden, die
als officier in de eerste wereldoor
log sneuvelden, zijn de fuga en de
Toccata in verband met hun geheel
vanuit het klavier gedachte concep
tie, niet voor orkest bewerkt. De
overige vier delen laten Ravel weer
horen als een grootmeester van in
struments tiekunst.
Hoogtepunt voor dit concert werd
de tot besluit gespeelde Tweede
suite Daphnis et Chloé. Het eerste
deel, een schildering van het aan
breken van de dageraad, werd on
der Fournet een haast visuele ge
beurtenis, en de Danse générale,
waarmede deze suite wordt afgeslo
ten. gaf een bijzonder geladen -dyo-
nisische dans te horen waar de
vonken afspatten. Een indrukwek-
kende hommage aan de grote Mau
rice Ravel.
De Amerikaanse toneelgroep Camera Obscura van de Vlaming
Frans Marijnen laat een nieuwe voorstelling zien in het Piccolo-
theater in Rotterdam: een co-produktie van de Toneelraad Rotter
dam en de Beursschouwburg in Brussel. Zij heet, Toreadores en
opent ook met de befaamde melodie uit Verdi's opera, maar die
begeleidt daar een humoristisch badkamerceremonieel: drie man
nen en één vrouw, in karper jassen, begeven zich in ritmische bewe
gingen en met fraaie theatrale gebaren naar de badkamer.
In die ruime, cleane badka
mer speelt het hele tehatergebeuren
zich af, en daarin, licht Frans Ma-
rijnen toe, weerspiegelt zich ook de
feitelijke situatie, waarin de groep
verkeert. Zij bestaat uit drie man
nen en een vrouw, samen voortdu
rend onderweg, levend in eenvoudi
ge hotels, waar zij op elkaar aange
wezen zijn. maar dikwijls ook op
die ene badkamer, ongeveer de eni
ge plek waarop men nu nog van
zelfsprekend alleen kan zijn.
Dit werd het uitgangspunt voor een
reeks theatrale verbeeldingen, die
uit de spelers zelf zijn voortgeko
men: ervaringen, dromen, angsten,
associaties, uitgewerkt In scenes,
waarin dan de een. dan de ander
het middelpunt is. Soms in solo,
andere keren met één of meer an- i
deren samen- Het wordt een reeks
min of meer met elkaar verbonden
scenes, die fascineren, omdat het
inderdaad theatrale verbeeldingen
zijn, met een verbluffende beheer
sing, van alle lichamelijke midde
len gedaan, die niet op directe her
kenbaarheid gemaakt zijn, maar
wel voortdurend op de eigen erva
ringswereld van de toeschouwers
inspelen.
Meer eigenlijk dan In de vroegere
voorstellingen Oacles. Maldoror,
Leer om Leer wordt deze voor
stelling gestimuleerd door een op
merkelijke humor, die in een dui
delijke spanning verkeert met tel
kens uitbarstende agressiviteit.
André Rutten
