panning neemt
toe in Libanon
Het Kremlin stelt de
revolutie weer wat uit
Roemenië actief
n zaak Cyprus
Lon Nol blijft in
Cambodja verliezen
Gaetsewe: wij willen
bloedbad voorkomen
Ford kreeg CIA-rapport
over vroegere aanslagen
binnenlandse onlusten en Israëlische dreiging
Zweden pakt twee
verdachte Japanners
President FordNog veertien dagen
Britten gaan EG
aardiger vinden
Illegaal vakbondswerk in Zuid-Afrika
NAVO-top
ROUW/KWARTET ZATERDAG 8 MAART 1975
BUITENLAND
3EIROET (AP, DPA, Reuter, UPI) In Libanon is de binnenlandse on-
ust gisteren fors toegenomen, werd een politieman doodgeschoten en zijn in
Jeiroet en elders grote stakingen en betogingen gehouden.
aarnaast wordt in Libanon reke-
ing gehouden met nieuwe Israëli-
che acties nu volgens Tel Aviv de
ilestijnse actie tegen het Savoy-
Totel vanuit Libanon is onderno
men.
ernstige betogingen in. Beiroet
■d gisteren een politieman dode-
fijk getroffen door kogels. Het ge-
louw van de Amerikaanse lucht-
feartmaatschappij PANAM werd
[net vuurwapens beschoten en met
lenen bekogeld. Talrijke ruiten
het kantoor sneuvelden. De
laders bevonden zich onder de be-
ogers die met duizenden van de
r )mar-moskee door de stad trokken.
veral in Libanon kwam het open-
re leven tot stilstand door een
lemen e staking uit protest tegen
Decente bloedige onlusten in de
ld tad Sidon. Daar vielen in de afge-
ipen week 22 doden bij gevechten
ussen vissers en militairen. De vis
waren aan het demonstreren
eslagen tegen het verlenen van
mi iet monopolie v an de kustvisserij
an één maatschappij, die door een
lormalige premier wordt geleid.
en n Sidon werd gisteren door een
ituenigte van 70.000 mensen de be-
rvi af en is bijgewoond van de mos-
in! m-politicus Maroef Saad. Deze
ferleed eergisteren aan de ver-
ondingen die hij tijdens de ge-,
is' ichten had opgelopen. De dood
de an de politicus heeft de islamiti
sche bevolking van Libanon aan de
and van oproer gebracht. Volgens
groeperingen in Saad door
;ad it leger doodgeschoten maar vol-
wcens de Libanese regering is de
lar iliticus gedood door een kogel van
lein kaliber, uit een vuurwapen
[et aarover het leger niet beschikt.
De ongeregeldheden hebben de 18-
weken oude regering van premier
Rasjid Solh onder zware druk gezet.
Eerder is al een minister afgetre
den. Hij had het ontslag geëist van
de legerchef die verantwoordelijk is
voor de militaire acties in Sidon.
Maar op zijn beurt dreigde toen de
minister van defensie op te stap
pen.
Kissinger
De Amerikaanse minister Kissinger,
die via Engeland en Brussel op weg
is voor zijn nieuwe missie in het
Midden-Oosten, heeft gisteren een
half uur over deze onderneming
gesproken met de Britse premier
Harold Wilson.
Intussen heeft het Russische blad
Sowjetskaja Rossija geschreven dat
rustige diplomatie in het Midden-
Oosten geen resultaten zal hebben.
Israëlische 1 eiders, gesteund door
buitenlandse bazen, werken tegen
bij het bereiken van een vreedzame
regeling door te pogen Arabische
landen in de val van bilaterale,
gedeeltelijke en afzonderlijke 'over
eenkomsten' te lokken, aldus het
blad dat daarmee dezelfde kritiek
uitte als eerder was geleverd door
de PLO, de Palestijnse Bevrijdings
organisatie.
'De politiek van kleine stappen
heeft geen wezenlijke wijzigingen
tot stand gebracht. Hervatting van
de vredesconferentie in Genève is
van beslissende betekenis', aldus
het blad. Maar er werd aan toege
voegd dat de Russische buitenland
se politiek 'geen stappen schuwt tot
regeling van het conflict als zij
leiden tot het uiteindelijke doel:
een kardinale en rechtvaardige po-
iri
1NKAR A (Reuter) De minister
an buitenlandse zaken van Roe-
ïenië verscheen gisteren plotseling
to de Turkse hoofdstad Ankara.
Een dag eerder had de Roemeense
-e resident Ceausescoe zijn hulp aan-
Ui iboden bij het zoeken naar een
lossing voor de kwestie-Cyprus.
lev ét Turkse ministerie van buiten-
kutndse zaken zei dat de Roemeense
inister Makovescoe met zijn
lurkse collega Essenbel over 'ver-
eze iiiilende zaken, waaronder
e Fprus', zou praten. President
'ijg lausescoe heeft gezegd dat Roe-
eni enië bereid is om een actieve rol
i s gaan spelen bij het regelen van
problemen rondom Cyprus. Zijn
inister van buitenlandse zaken is
sta aarschijnlijk naar Ankara geko-
?aï en om te bespreken wat Roeme-
lag ië zou kunnen doen in het con-
ot waarbij Griekenland en Tur-
je lijnrecht tegenover elkaar
de {aan. De Roemenen zouden willen
it alle landen van de Balkan ge-
imenlijk zouden proberen een re
geling te vinden voor het eiland
Cyprus, maar daar zou'Turkije in
elk geval weinig voor voelen. Het is
niet bekend of de Roemeense mi
nister ook nog naar Griekenland
gaat.
De Griekse minister van buiten
landse .zaken Bitsios had gisteren
in Brussel een gesprek met zijn
Amerikaanse collega Kissinger over
Cyprus .De Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties zal waarschijnlijk
vandaag een resolutie over dit con
flict aannemen, waarin wordt aan
gedrongen op snelle hervatting van
het overleg tussen Turkije en Grie
kenland. Dat overleg brak augustus
vorig jaar af.
litieke regeling van het vraagstuk'
President Sadat van Egypte heeft
zich volgens het dagblad Al Achram
optimistisch uitgelaten over Kissin
gers vredeskansen. Sadat had opge
merkt dat Kissingers stappen zullen
leiden tot heropening van de Ge-
neefse conferentie. Sadat had te
vens gezegd van Washington de
verzekering te hebben gekregen dat
de PLO als enige vertegenwoordiger
van de Palestijnen zal worden' er
kend en dat de PLO volwaardig
deelnemer zou zijn aan de Geneefse
conferentie, aldus Al Achram.
Uit bronnen bij de regering in Cai
ro is vernomen dat Egypte zich
soepel zal opstellen bij onderhan
delingen over een Israëlische terug
trekking uit de Giddi- en Mitlapas-
sen in de Sinai en van de olievel
den in Aboe Rodeis. Maar een for
mele op schrift vastgelegde
belofte dat de staat van oorlog
tegen Israël wordt beëindigd wil
Cairo niet toestaan, aldus de zegs
lieden.
Israël
Volgens Israëlische, zegslieden staat
de regering van premier Jitzak Ra
bin voor de keuze uit twee voorstel
len jegens Egypte:
1) een breed akkoord op lange ter
mijn, waarbij Israël de Mitla- en
Giddipassen plus Aboe Rodeis te
ruggeeft in ruil voor een uitdrukke
lijke en openlijke verklaring van
Egypte af te zien van oorlog als
middel om zijn doelen te bereiken,
alsmede een aantal andere politieke
concessies: of
2) terugtrekking van Israëlische
militairen tot een grens in de Sinai
die op 30 tot 50 km afstand van de
oude ligt, zonder de passen en olie
velden van Aboè Rodeis terug te
geven. In ruil daarvoor zou Israël
met kleinere concessies van de
kant van Egypte genoegen willen
nemen.
STOCKHOLM (AP, Reuter, UPI)
De Zweedse veiligheidsdienst heeft
twee Japanners aangehouden. Zij
werden gepakt nadat zij meer dan
300 foto's hadden gemaakt van een
complex in Stockholm waarin veel
ambassades gehuisvest zijn. De
Zweedse autoriteiten houden reke
ning met de mogelijkheid dat de
Japanners deel uitmaken van het
Japanse 'Rode Leger' dat diverse
malen betrokken is geweest bij
ontvoeringen, aanslagen en andere
geweldplegingen, soms in combina
tie met Palestij nen. Eerder was al
gewaarschuwd dat een aantal leden
van het 'Rode Leger' in Westeuro-
pese landen was gesignaleerd en
dat zij mogelijk een nieuwe actie in
de zin zouden kunnen hebben.
Ford vertelde dat op zijn perscon
ferentie van donderdagnacht. Het
dagblad Washington Post berichtte
deze week dat regeringskringen
zich zorgen maakten over dreigende
onthullingen over de betrokkenheid
van de CIA bij vroegere aanslagen.
Het zou vooral gaan om acties te
gen de Cubaanse leider Fidel Cas
tro, de moord op de Dominicaanse
dictator Trujillo en de raadselach
tige dood van de vroegere Kongole
se premier Patrice Loemoemba.
President Ford zei daarover: 'Ik
heb een volledig rapport gehad van
.Colby (de directeur van de CIA)
over de operaties, waarop in de
pers is gezinspeeld.' De president
voegde er aan toe dat het onbe
hoorlijk zou zijn om gegevens uit
dat rapport bekend te maken nu de
activiteiten van de CIA worden on
derzocht door zowel het Congres als
een speciale regeringscommissie.
Waarnemers in Washington vonden
het opmerkelijk, dat de president
het bericht in de Washington Post
niet volledig ontkende.
Nixon
De president wilde bij zijn perscon
ferentie niet ingaan op de vraag of
zijn voorganger Richard Nixon
weer een belangrijke rol in de Re
publikeinse partij zal gaan spelen
als zijn gezondheidstoestand dat
toestaat.
Martha Mitchell, de vrouw van de
vroegere minister van justitie John
Mitchell, gelooft wel dat er zeer bij
zondere betrekkingen bestaan tussen
Japanner met 31
junglejaren gaat
zijn vrouw trouwen
neel
h B
maa
r) o
'loopt-
TAIPEH (UPI) De Japanse
militair Lee Koeang-Hoeei,
die 31 jaar lang in de Indo
nesische oerwouden wachtte
op het einde van de Tweede
Wereldoorlog, is donderdag
met zijn vroegere vrouw her
trouwd. Hij gaf haar tweede
echtgenoot 2.500 dollar (ca.
6.250 gulden) en een buffel
als schadevergoeding.
Lee werd in januari gevonden
in een hut op het Indonesi
sche eiland Morotai. Hij had
nooit vernomen van de Ja
panse overgave.
Toen hij naar Taiwan terug
keerde, waar hij geboren was,
ontdekte hij dat zijn vrouw
hertrouwd was, 10 jaar nadat
hij als vermist was opgege
ten. De rechtbank verklaarde
het tweede huwelijk van Lee's
Wouw ongeldig, maar Lee was
hoos omdat zij niet op hem
eewaéht had.
Volgens de kranten op Tai
wan haalde de zoon van Lee,
me kort nadat Lee in het
Japanse leger was opgeno
men, geboren werd, zijn vader
over, te hertrouwen met zijn
moeder. Het echtpaar trok
"aar een nieuw huis in een
horp aan de oostkust dat Lee
oouwde met het geld van de
achterstallige soldij en giften
van het publiek.
WASHINGTON Het Kremlin deelt op het ogenblik de communisten in de wereld mede, dat zij
de huidige 'crisis van het kapitalisme' niet moeten gebruiken om de wereldrevolutie aan te wak
keren. Het waarschuwt 'linkse extremisten' in de communistische rijen tegen acties van 'avontu
riers'. Diegenen, die menen dat het mogelijk is 'om onmiddellijk de revolutionaire energie van de
werkende massa's te ontsteken' hebben het volgens het Kremlin bij het verkeerde eind.
Deze conclusies, bereikt na veel
zielestrijd onder de Sowjetleiders,
verschijnen in een obscuur Mosko
visch maandblad onder de titel 'De
werkende klasse in de hedendaagse
wereld'. Dat maandblad is in wer-
kélijkheid de spreekbuis van het
Sow jet-instituut dat zich bezig
houdt met de studie van de revolu
tionaire situatie in de wereld en
het volgt van zeer nabij de inzich
ten van die leiders, die het beleid
in deze aangelegenheden bepalen.
Nog niet lang geleden vertelden de
woordvoerder van het Kremlin de
communistische partijen in de we
reld, vooral die in Europa, dat de
'crisis van 'het kapitalisme' hen
grotere mogelijkheden bood dan
ooit tevoren. Boris Ponomarew, het
Politbureau-lid dat belast is met de
verantwoordelijkheid voor het we-
reld-communisme, heeft dat thema
nu laten vallen.
Vorig jaar zei hij nog, dat de crisis
't punt had bereikt waarop elk ogen
blik een schakel in het kapitalis
tisch stelsel kon breken, daarmee
ruimte makend voor radicale ver
anderingen. Daarom was het, naar
hij zei, van het grootste belang de
revolutionaire paraatheid te hand
haven omdat die de eerste voor
waarde was om van de bestaande
mogelijkheden gebruik te maken.
Militair vertaald
Dat werd meteen opgepakt door
een militaire woordvoerder, gene
raal Maltstjew, die het in legerblad
Rode Ster gebruikte als bewijs dat
de Sowjet-Unie klaar moest staan
voor iedere wending in de wereldsi
tuatie. Wat hij ermee wilde aanto
nen was dat de crisis van het
kapitalisme tot revoluties kon lei
den en dat er een beroep op de
Sowjet-Unie kon worden gedaan
om militaire bijstand, zodat deze in
een oorlog betrokken zou kunnen
raken. Dat was een militaire wijze
van zeggen dat er geld moest ko
men voor de bewapening.
Ponomarew heeft zijn deuntje nu
zodanig gewijzigd dat hij de be
zorgdheid uitspreekt dat de crisis
van het kapitalisme fascisten aan
de macht kan brengen, vooral in
Europa. Hij betoogt dat het middel
om dit te voorkomen een bondge
nootschap van linkse partijen is,
zoals de communisten en de socia
listen in Frankrijk overigens
met niet al te veel succes ge
vormd hebben. De 'Werkende klasse
in de hedendaagse wereld' waar
schuwt zijn lezers nu, dat 'de poli
tieke rijpheid van de werkende
klasse en haar graad van georgani
seerdheid' nog te gering zijn om
tenvolle geruik te maken van de
kansen die door de crisis van het
kapitalisme geboden worden.
De betekenis van dit debat kan
men afleiden uit een reeks van
redevoeringen die door Sowjetlei
ders is gehouden. Breznjew koppel
de de crisis van het kapitalisme
aan de opvoering van de bewape
ningswedloop die volgens hem moet
leiden, tot nieuwe 'reële of potentiële'
bedreigingen voor de wereldvrede.
Dat was ontnuchterend genoeg,
maar het is nog maar mild uitge
drukt vergeleken bij de mening die
bijna gelijktijdig werd verkondigd
door Mikhail Soeslow, een van de
meer havik-achtige leden van het
Politbureau.
Met gebruik van een klassiekere
marxistische formule kondigde
Soeslow aan dat de westerse 'reac
tionairen' een uitweg uit de crisis
zouden zoeken in 'internationale
avonturen', dat wil zeggen in oor
log. Breznjew daartegenover matig
de zijn opstelling door te zeggen
dat de Sowjet-Unie nu 'machtig en
gezaghebbend' genoeg is om daar
tegen een barrière te vormen. Met
andere woorden: Soeslow scheen de
dreiging zwaarder op te nemen dan
Breznjew.
Matiging
Maar de eerste indrukken zijn niet
altijd juist in dit soort bedekte
discussies. Het werd geleidelijk aan
duidelijk dat de Rode Ster die aan
vankelijk de formule van Soeslow
had ondersteund, nu ook het 'har
dere' deel van Breznjews betoog
had overgenomen maar het afzwak
kende staartje van het verhaal niet.
Dat betekende dat Breznjews ge-
dachtengang te week was naar de
zin van de haviken. De duiven
gebruikten van hun kant de formu
le van Breznjew om een nog milde
re benadering te rechtvaardigen.
Het in Moskou verschijnende
maandblad 'USA' merkte op dat
enerzijds de crisis van het kapita
lisme nieuwe bedreigingen van de
vrede opriep, maar anderzijds wa
ren de 'heersende kringen' in het
Westen ook tot nieuwe benaderin
gen gekomen ten opzichte van in
ternationale problemen. Dat is dus
het tegenovergestelde van wat
Soeslow er. het blad van het Sow-
jet-leger hadden bedoeld toen zij
het over avonlurisme hadden. Deze
nieuwe benaderingen, waartoe de
crisis geleid had, konden volgens
het blad USA worden waargenomen
in de 'positieve tendenzen' in de
Amerikaanse buitenlandse politiek
die 'over het algemeen' sterker wa
ren gebleken dan de negatieve ten
denzen. Een hele serie citaten in
deze zin die in allerlei publicaties
verschenen maakten duidelijk dat
de mildere uitleg van Breznjews
formule de overhand kreeg. Een
prominent journalist die in het al
gemeen Breznjews inzichten in het
regeringsblad Izwestia vertolkt, A.
Bovin. kreeg tot taak om aan de
militaire haviken duidelijk te ma
ken dat de crisis in het Westen
niet zo hevig was als eerder was
aangenomen. Op lange termijn zou
het kapitalistische systeem zonder
twijfel zijn ineenstorting beleven,
maar het was beter om aan te
nemen dat 'het alleszins waar
schijnlijk is, dat het kapitalisme in
staat is om de huidige periode van
crises en schokken te boven te
komen'.
De crisis van het kapitalisme en de
mogelijkheid van oorlog zijn twee
thema's die altijd zijn samengegaan
in de onderlinge disputen van de
marxisten en het hoort bijna bij
het ritueel dat zij ook nu weer
gekoppeld worden. Maar juist door
het ritueel, dat wil zeggen het den
ken in dezelfde relaties ook al zijn
de omstandigheden veranderd, kun
nen we nu door de woorden
heenkijken naar de werkelijke kwes
ties. En de voornaamste daarvan is
nog steeds de bewapeningsrace.
Sommige haviken in Moskou zeg
gen dat het Westen méér in plaats
van minder aan bewapening zal
gaan uitgeven, ondanks de econo
mische crisis en misschien zelfs
daardóór. Daarom geloven zij dat
de Sowjet-Unie er meer aan moet
besteden teneinde voorbereid te
zijn op alles waarmee het Westen,
en in het bijzonder de VS. voor de
dag zou kunnen komen.
Zelfbeheersing
Maar de duiven in Moskou zeggen
dat de crisis in het westen juist
wordt veroorzaakt door zijn hoge
bewapeningsuitgaven. Zij proberen
duidelijk vol te houden dat de Sow
jet-Unie door haar eigen gedrag
het Westen zou moeten aantonen
dat zulke uitgaven onnodig zijn. Zij
geloven dat het Westen vanwege
zijn economische crisis meer dan in
het verleden bereid is om een zeke
re mate van bewapenings-beper-
king en vermindering te aanvaar
den een reëlere beperking dan in de
SALT-overeenkomst. die in Wladi-
wostok is ontwo'rpen.
Als het Kremlin bij zijn bewape
ning evenveel zelfbeheersing toont
als het ook aan de dag legt in zijn
waarschuwing aan 'linkse avontu
riers' dan zouden de duiven in
Moskou wel eens gelijk kunnen
hebben.
PHNOM PENH (UPI, Reuter) De troepen van de Cambodjaanse
president Lon Nol zijn nog steeds aan de verliezende hand in de
strijd tegen hun links georiënteerde landgenoten.
Jane Fonda luistert mee
Jane Fonda, zo ongeveer de bekendste Amerikaanse activiste tegen in
menging van de Verenigde Staten in de Indonesische burgeroorlogen,
luistert met haar echtgenoot mee bij een hoorzitting van de Senaats
commissie voor buitenlandse zaken over de voorstellen van de regering
van Ford om de hulp aan één van de strijdende partijen in Cambodja op
te voeren.
WASHINGTON (Reuter) President Ford van de Verenigde
Staten heeft toegegeven, dat hij een rapport heeft ontvangen van
de CIA over aanslagen op buitenlandse leiders, waarbij de Ameri
kaanse inlichtingendienst betrokken zou zijn geweest.
Ford en Nixon. Volgens haar zal
Ford de drie hoofdvrdachten in het
Watergate-schandaal (Haldeman,
Ehrlichman en Mitchell) gratie ver
lenen en vervolgens aftreden ten
gunste van vice-president Nelson
Rockefeller. Zij zei dit in Boston op
een persconferentie en voegde er
aan toe, dat het om een 'persoon
lijke theorie' ging. Desgevraagd zei
ze nog: 'Ik weet dat er akkoordjes
zijn gesloten. Ik weet er het een en
ander van maar ik zeg u niet hoe
ik het weet. Wel dat ik het wist
voordat Mitchell van huis liep'.
John en Martha Mitchell zijn ge
scheiden van tafel en bed.
LONDEN (Reuter) Het Britse pu
bliek is bezig van gedachten te ver
anderen over de Europese Gemeen
schap en een duidelijke meerderheid
wil tot dat Engeland lid van de EG
blijft. Uit uitslagen van een opinie
peiling van het instituut Opinion
Research Centre :n Londen blijkt
dat van de honderd kiezers er 48
nu voor handhaving van het Britse
EG-lidmaatschap is, terwijl er 34 te
gen zijn, 18 gaven als mening dat
hun standpunt bepaald zou worden
door de resultaten van de heronder
handelingen over de toetredings
voorwaarden Deze zomer zullen de
Britten per referendum een beslis
sende mening geven over de EG.
Militaire bronnen in de hoofdstad
Phnom Penh meldden gisteren, dat
het leger van Lon Nol zijn zuide
lijkste post aan de Mekong-rivier
heeft moeten opgeven. Een infan-
terie-eenheid van ongeveer duizend
man moest zich onder zwaar mor
tiervuur terugtrekken uit een plaats
ongeveer 64 kilometer zuidwestelijk
van Phnom Penh. Lon Nols leger
heeft nu praktisch geen brugge-
hoofd meer van waaruit het nog
eens zou kunnen proberen de Me
kong weer onder controle te krij
gen, zodat de kans dat Phnom
Penh op korte termijn langs deze
waterweg bevoorraad kan worden
uiterst gering is geworden.
De afgelopen drie dagen hebben de
troepen van de president zeven po
sities in de buurt van de Mekong
verloren aan hun oprukkende te
genstanders.
Hun pogingen om wat meer ruimte
te maken bij het zwaar bedreigde
vliegveld bij Phnom Penh zijn niet
geslaagd, zo gaven militairen in
Phnom Penh toe. De- opstandelin
gen zijn de luchthaven hier en daar
tot op zeven kilometer genaderd.
Het leger van Lön Nol begon don
derdag met een offensief tegen de
ze stellingen om te voorkomen dat
van daaruit de Amerikaanse lucht
brug op Phnom Penh (de laatste
contactlijn met de buitenwereld)
wordt afgesneden. Militairen van
de regeringstroepen gaven toe dat
dit offensief al vrij snel was vast
gelopen. Er waren opnieuw enkele
raket-inslagen op het vliegveld,
maar de schade was uiterst gering.
De Amerikanen konden hun lucht
transporten voortzetten.
Ford waarschuwt
Volgens president Gerald Ford
moet de extra hulpverlening van de
VS aan de regering van Lon Nol nu
binnen veertien dagen- op gang ko
men, anders zal deze leider, die
door de VS in het zadel wordt
gehouden, het huidige offensief van
zijn tegenstanders niet overleven.
Ford zei dat op zijn persconferen
tie. die rechtstreeks door de televi
sie werd uitgezonden. De president
deed opnieuw een beroep op het
Congres om snel goedkeuring te
geven aan het voorstel om 222 mil
joen dollar extra uit te trekken
voor' hulp aan Lon Nol. Ford be
toogde dat bij de hulpverlening aan
Cambodja en Zuid-Vietnam de ge
loofwaardigheid van de VS als
bondgenoot op het spel staat. Als
wij de hulp aan 'onze vrienden in
Indochina' stopzetten, dan zullen
wij onszelf, onze beloften en onze
bondgenoten ontrouw zijn geweest,
meende de Amerikaanse president.
'Niemand moet denken, dat wij ons
er zonder een diep gevoel van
schaamte van af kunnen maken'.
Hij verzekerde dat de VS geen troe
pen naar Indochina zullen sturen.
Peking en Moskou
China en de Sowjet-Unie hebben
de afgelopen weken opvallend goed
bemande delegaties naar de Noord-
vietnamese hoofdstad Hanoi ge
stuurd. Westerse waarnemers leiden
daaruit af, dat beide grote commu
nistische landen er rekening mee
houden dat de verhoudingen in In
dochina veranderen ten gunste van
hun geestverwanten. Het zenden
van delegaties zou er op wijzen, dat
zij zich beide willen verzekeren van
goede betrekkingen met Hanoi, het
machtscentrum van het communis
me in Indochina. China stuurde
vorige week een militaire delegatie,
waarvan de plaatsvervangend com
mandant van 'de Chinese lucht
macht deel uitmaakte. De hoogste
Russische gast in Hanoi was Niko
lai Wirjubin, een onder-minister
voor buitenlandse zaken.
John Gaetsewe
Van een onzer verslaggevers
Vorige maand heeft de vergadering van de SACTU, de buiten de
wet gestelde Zuidafrikaanse vakbondsfederatie, in Lusaka een
nieuwe secretaris-generaal gekozen. Het is John Gaetsewe, die
vanavond in De Brakke Grond in Amsterdam een serie lezingen
afsluit, die hij in ons land heeft gehouden. De reden voor deze
lezingen is onder meer trachten geld voor het vakbondswerk bij
een te krijgen.
De federatie van Gaetsewe is ln
1955 gevormd en heeft ongeveer
55.000 leden. De SACTU is verbon
den met het Panafrikaanse congres
en is niet als vakbond erkend. Een
vakbond kan trouwens in Zuid-
Afrika in het geheel geen onderhan
delingen met werkgevers over de
lonen voeren. Een staking organi
seren is helemaal verboden.
Dat neemt evenwel niet weg dat er
de laatste paar jaar in Zuid-Afrika
talrijke stakingen zijn geweest. In
1973 waren tijdens de hoogste sta
kingsgolf zo'n 200.000 tot 250.000
arbeiders in staking en schudde het
regime-Vorster op zijn grondvesten.
Voor deze stakingen was de SACTU
maar zeer ten dele verantwoorde
lijk. Veel stakingen kwamen ook
spontaan tot stand.
Vakbondsleider John Gaetsewe: Er
is zelfs voor het eerst sinds 1946
weer een mijnstaking geweest. De
mensen staken niet alleen voor ho
gere lonen en betere voorzieningen,
maar de stakingen hebben wel de
gelijk ook een politiek doel. Er
spreekt verzet uit tegen het apart
heidssysteem. De stakers worden
door hun eigen mensen ook gezien
als vrijheidsstrijders.
Wat wil de vakbeweging in Zuid-
Afrika?
Wij willen een bloedbad voorko
men. De apartheid maakt elke dag
de kans daarop groter. Wij willen
samen met de blanke werken aan
een staat waar ieder gelijke rechten
heeft en waar voor dezelfde arbeid
hetzelfde loon wordt betaald. Wij
willen niet de bantoestanpolitiek,
want wij willen niet een stuk van
Zuid-Afrika. We willen een Zuid-
Afrika dat toebehoort aan alle
mensen die er wonen.
Er schijnen steeds meer banen
opengesteld te worden voor zwarte
arbeiders. Betekent dat niet een
einde van de job reservation?
Inderdaad wordt soms de job reser
vation selectief opgeheven. Maar de
zwarte, die een baan van een blan
ke overneemt, krijgt niet hetzelfde
loon. Ook in de kerken zie je dat
een dominee of een andere werker
in kerkelijke dienst een lager loon
verdient als hij toevallig zwart is.
De zwarte lonen gaan omhoog, is
dat niet een begin van het einde
van apartheid?
In 1962 was het gemiddelde zwarte
loon 25 rand per maand. In 1973
was dat 55 rand. Dat betekent dus
een toeneming van 101 percent. De
blanke lonen stegen in dezelfde pe
riode van 258 tot 519 rand. Dat is
een toeneming van 120 percent. U
ziet het: de kloof wordt alleen
maar breder. Daar komen dan nog
de prijsverhogingen bij, die voor de
zwarte naar verhouding veel harder
aankomen dan voor de blanke. Als
er al een verandering is. dan is het
zeker geen verbetering van het lot
van de zwarte arbeider.
(Wie het werk van de Zuidafri
kaanse vakbondsfederatie wil steu
nen, kan een gift overmaken op
giro 3301836 van het Steunfonds
ondergrondse vakbeweging in Zui
delijk Afrika).
Vervolg van pag. 1
Russische macht. In het Verre Oos
ten is de voornaamste bedreiging
voor Amerikaanse belangen een
ongunstige verandering van het
huidige machtsevenwicht, die wordt
veroorzaakt of door de Sowjet-Unie
of door de Volksrepubliek China,
die omvangrijke militaire vermo
gens heeft.' 'De verkoop van wa
pens door de Sowjet-Unie en door
China aan landen van de Derde
Wereld verspreidt deze dreiging',
aldus Phillips.
Hij vertelde dat door een wijziging
in de Russische strategische opvat
tingen de Russische mogelijkheden
om geweld te hanteren buiten het
Europees-Aziatisch vasteland zijn
verbeterd. Voorbeelden daarvan zijn
het toevoegen van twee Russische
anti-onderzeeboot-vliegdekschepen
aan de bestaande vloot, het
handhaven van bases in Cuba en
de omvangrijke hoeveelheden ma
terieel die de Sowjets snel hebben
kunnen leveren aan Arabische lan
den, speciaal aan Syrië, zowel tij
dens als na de oktoberoorlog van
1973', aldus Phillips.
'Het is duidelijk dat de Sowjet-
Unie ondanks het gepraat over ont
spanning zijn conventionele ver
mogens benadrukt en zijn capaci
teit om zijn doelen in het tijdperk
van gelijkheid op kernwapengebied
te verwezenlijken.' Volgens Phillips
hebben de Russen sinds 1964 hun
grondtroepen met meer dan 200.000
versterkt, en 20 divisies extra ge
schapen, waarmee het leger in to
taal 166 divisies telt.
Hoewel de divisies kleiner zijn dan
de Amerikaanse is de mankracht en
vuurkracht ervan fors opgevoerd en
de Russen hebben nu vijf keer zo
veel tanks als de Amerikanen. Daar
komt, aldus Phillips, bij dat Moskou
nu per jaar drie keer zoveel tanks
produceert als de gehele NAVO-
macht bij elkaar.
