Particulier rechercheur: 'Gevoel erbuiten laten' /ItaMM Uw probleem ook het onze Verjaarspartij nieuwe stijl De nieuwe haarm ode Wroeten in andermans rommel als beroep «21 'Ik gebruik pertinent geen wapens' Nieuwe boeken ROUW/KWARTET MAANDAG 3 MAART 1975 BINNENLAND P6-RH7 /«Ay:;'--' i door Mink van Rijsdijk - Hebt u het al gemerkt? De verjaarspartij raakt uit het slop. Jawel. Jarenlang heb ik gedacht: mensen, het gaat mis, straks is ook dat stukje folklore verdwenen, laten we er toch zuinig op zijn. Maar helaas mijn bezorgd heid drong nergens door en het leven werd saaier, het ging met de verjaarspartij net als met het kerkbezoek: langzaam achteruit. De Belgenmoppen gaven in vrienden- en familiekring nog even een nieuwe impuls, zoals de combo dat bij de kerkdienst deed. Maar sinds de Belgenmop niet meer is wat hij geweest is, zakte de animo voor verjaardagen weer snel. Hoeveel gastvrouwen bleven niet met verflenste toastjes zitten, omdat haar gasten het lieten afweten? Men belde om te feliciteren maar op en met het excuus dat het weer zo'n drukke week was, bleef men thuis. Niemand zei eerlijk: 'We hebben geen zin en het was de vorige keer ook al zo oervervelend'. Maar - het is u toch niet ontgaan? - iedere verjaarspar tij heeft ineens een nieuwe attraktie, een ongevaarlijk en vrijblijvend diskussie-onderwerp en een onuitputte lijk moppentrommel gekregen HET JAAR VAN DE VROUW. En daar is oeverloos over te praten zonder moeilijkheden. Want juist de haken en ogen rondom ieder onderwerp ontnamen de verjaarspartij de charme van weleer. Zo is het toch. Over Zuid-Afrika kon je niet meer praten, want de dochter van tante Bets woonde er en zodra het woord apartheid viel, kreeg ze zenuwvlekken in haar hals. De Wereldraad was taboe, aangezien Oom Jan dan overal weer rode spoken zag. Vroeger kon je pittig over dominees praten of over de kerk, maar sinds de verontrusting, de contra-verontrus- ting en de verontruste verontrusting, wordt ook dat onderwerp vermeden. Voor neef Thijs is het weer zo pijnlijk om over de studentenstop te praten, want die stakker lootte al twee keer uit. De derde wereld deed het als gesprekstof nog vrij lang, maar vanaf het moment dat nicht Betty een Surinamer in de familie introduceerde, onstond er verwarring. Moest je nou over een. neger of een zwartje praten? En zo werden de onderwerpen schaarser en schaarser en stonden de avonden bol van verveling. Maar hoera, dat is voorbij. We hebben het Jaar van de Vrouw, jawel, met twee hoofdletters. Dat is een vette kluif voor de gehele familie. Een goedgekeurde film voor alle leeftijden. Een lachfilm van gieren en brullen. Zover was ik met mijn verhaal, toen ik naar een jarige vriendin ging. Mijn opzet was u de laatste grappen door te spelen en u veel plezier te wensen op uw volgende partij. Maar het liep wat anders. Vrij laat op de avond: viel ik binnen en hoorde nog net dat Marijke zei: 'Vrijheid voor de vrouw? Mooi en aardig, maar onhaalbaar voor mij, als doktersvrouw'. Een sociaal-akademie-achtige figuur merkte op: 'Laten we het probleem hanteerbaar maken. Wat is een doktersvrouw, een domineesvrouw, een bakkersvrouw? Ben ik een onderwijzeresse-man, omdat mijn vriendin voor de klas staat? Vrouwen moeten de kans en de moed hebben zich los te koppelen van het beroep van de man. Ze moeten ook hun status willen verliezen'. Marijke brandde los: 'Loskoppelen? Hoe kan dat nou? Ik werk me te pletter in de praktijk. Als ik geen doktersvrouw ben, wat ben ik dan? Manusje van alles, huisvrouw'. 'Hij heeft gelijk', viel Lida hem bij. 'Ik ren me in de dierenartsenpraktijk van Bert ook ik weet niet wat. De telefoon, de administratie... Als ik mee geweest ben om te opereren, zit de stallucht soms dagen in mijn haar. Ik wil dat werk niet missen. Maar laatst moest ik mijn rijbewijs laten verlengen hè. Een halve balpen heb ik afgekloven, voordat ik het formulier had ingevuld. Dat kolommetje: beroep, daar zat ik zo mee. Geen beroep? Kom npu. Weet je wat ik tenslotte invulde? Dierenarts assistente. Je hebt er geen idee van hoe bevrijd ik me voelde, in mijn ogen was ik ineens iemand geworden. Ik had een eigen status'. Ze kreeg een applaus. Vooral van de mannen. Maar Marijke zei: 'Dus moet ik me verlagen tot doktersassistente? Krank zinnig.' 'Maar liefje, je moet...' probeerde haar man. Wat ze moest kwam niet uit de verf. Er ontstond zomaar spontaan een zinnig gesprek over de vrouwenemancipa tie. ledereen voelde zich erbij betrokken. De moppen trommel bleef dicht, toch werd er veel gelachen. 1975 - Jaar van de Vrouw. Het feit dat de versleten verjaarspartij er weer door gaiat leven is alvast mooi meegenomen. Maar als u het mij vraagt is het ook een voorteken dat er werkelijk iets aan- het gebeuren is. De hele moppentrommel ten spijt. P. de Jong met zijn cordon Bouviers en herderin Sonja: 'Als is menselijk moet gaan reageren kan ik beter maar weer vrachtwagenchauffeur worden'. door Willem Schrama BOVENKARSPEL 'Het klinkt rot, maar dit is voor mij gewoon een zaak, een vak. Sympathieën en antipathieën mag je niet hebben. Soms zou je er wel be roerd van kunnen worden, maar zover moet je het niet laten ko men. Als ik zowel mijn opdracht gever als mijn slachtoffer de hand boven het hoofd houd, heb ik geen brood meer. Als ik men selijk moet gaan reageren, kan ik beter maar weer vrachtwagen chauffeur worden'. Aan het woord is een man met een merkwaardig beroep: particulier re chercheur, of privédetective, zo men wil. Wroeten in een ander mans rommel, daar komt het in de praktijk op neer. Er wordt een Iwars gebakken boterham mee ver diend,. Met" respectabel beleg. 'Een plakje kaas. graag, maar liefst een biefstuk', gniffelt hij. P. de Jong is eijn naam. Hij is 46 jaar oud en schoonzoon van wijlen J. de Haan, wiens naam volgens zijn zeggen met gouden letters in de annalen moet worden vermeld. 'En liefst met platina omlijst', zo laat hij er op volgen. De Haan moet volgens hem een goeie geweest zijn. Na de oorlog verliet hij de Amsterdamse recherche met vervroegd pensioen (rugklachten') en richtte in de hoofdstad een particulier recher chebureau op. De Jong geeft de Indruk urenlang te kunnen oreren over de kwaliteiten van zijn schoonvader, maar dat doen we wijselijk niet. De opmerking-, dat hij zowel door de onderwereld als door de politie 'op handen werd gedragen', bevat voldoende even wicht om daarmee de zaak af te doen. 'Mensonterend' Er zijn een paar honderd particu liere recherchebureaus in Neder land. Een deel is georganiseerd. De Jong niet. Het kost hem teveel, vindt hij, en bovendien vindt hij het opbouwen van een goede naam belangrijker om zijn eenmansbe drijfje te laten floreren Vandaar de dubbele naam op zijn visite kaartje: recherchebureau De Jong v/h J. de Haan. Iedereen mag zich een dergelijk beroep aanmeten. De Jong was vrachtwagenchauffeur toen hij trouwde. Zijn schoonvader kon hem wel gebruiken, zij het voor miezeri ge karweitjes. 'Posten was het, als maar posten. Mensonterend werk, maar daar heb ik geduld mee ge kweekt. Want dat moet je in dit vak hebben. Eindeloos geduld En je moet je aan de regels van de Wet houden, net zoals de politie dat moet doen. Alleen kunnen wij iets méér doen, omdat we meer tijd hebben. Ik kan iemand helpen waar de politie dat niet kan. Als een moeder wil weten waar haar zoon of dochter uithangt, neem ik ér de tijd voor om dat eens haar fijn uit te zoeken. Ze zeggen wel eens dat de politie maft, maar dat is pertinent niet waar. Maar aan schaduwen komt men praktisch niet toe. En de mensen willen nu eenmaal zekerheid hebben. Dat verschaf ik, al moet ik iemand er weken voor volgen'. De Jong stoeit intussen met een tabakszak en twee doosjes lucifers om uit te leggen dat één tabakszak niet tegelijkertijd twee doosjes lu cifers in de gaten kan houden. Hij brengt daarmee figuurlijk zijn be staansrecht in beeld. De opdrach ten zijn er dan ook wel naar. Ont spoorde kinderen, bewaking, en niet te vergeten mislukte huwelij ken, de hoofdmoot van zijn pro gramma. Tweederde van zijn op drachten bestaat uit het schaduwen van ondeugende huwelijkspartners. De Jong trekt er gewoonlijk vijf dagen voor uit. Zoiets kost nogal wat, maar over de prijs laat hij zich niet uit. Die wordt ten over staan van de opdrachtgever of geefster vastgesteld. Nooit telefo nisch. Aftap-gevaar. De telefoon is er alleen om nader kennis te ma ken op de afgesproken plaats. De rest gaat onder vier ogen. 'Stel je voor. Twee mensen zijn getrouwd, wonen in Amsterdam, best leventje, één of twee- kinder tjes en de man verdient een goed stuk brood. Maar ineens is hij 's avonds om achtuur weg en komt om half twee thuis. Kennissen heb ben hem zien lopen met een andere vrouw. De mens wil zekerheid heb ben. Daar zorg ik woor. De op drachtgeefster krijgt van mij na verloop van tijd een rapport waar mee niet langer hoeft te worden getwijfeld. Daarmee is_voor mij de kous af. Ik heb dan van minuut tot minuut beschreven wat hij uitvoert, 's Mor gens volg ik hem naar zijn werk, en blijf daar net zo lang - des noods de hele dag - wachten tot hij naar buiten komt. GaatNhij 's mid dags de stad in, dan ga ik achter hem aan. Wipt hij een eethuisje binnen en ontmoet hij daar een vrouw, dan volg ik later die vrouw, maar 's avonds sta ik weer bij het kantoor van de man. Ik kan me niet veroorloven er even vandoor te gaan, want mijn rapport moet de waarheid en mets dan de waarheid bevatten. Vaak wordt aan de hand van zo'n rapport een rechtszaak ingezet, dus falen mag je niet'. Voorwaar, onfrisse arbeid. De Jong ontkent dat niet. 'Het is altijd een onfrisse rotzooi, maar ik heb de gave gekregen om van het ene op het andere moment te kunnen om schakelen. Ik krijg ellende te zien, te horen, te lezen. Dat is niet prettig, maar het is mijn beroep. Je duikt erin, en het wordt nog veel onfrisser. Als je dat allemaal emo tioneel zou moeten verwerken, be land je in een tehuis. Je moet je gevoel er buiten laten. Ik kies ook geen partij. Waar twee kijven, heb ben twee schuld, da's nogal duide lijk'. Sympathie Toch zegt hij ziels medelijden fee hebben met een verbitterde moe der, twee kindertjes aan de fles, hele huis in de vernieling, omdat pa zo nodig 'vreemd' moest. Zo'n vrouw zou hij helpen, desnoods voor niets. Lofwaardig medeleven, merken we op, maar niet zo erg passend In de klinische aard van zijn dagelijkse werkzaamheden. Kan een particulier rechercheur zich principieel wel voor honderd procent Inzetten voor. zo'n zaak?' Is hij zich er van bewust dat hij de geschaduwde man of Vrouw nimmer te spreken krijgt? Werkt dat geen tweeslachtige beroepsopvatting in de hand? De Jong: "Nou. ja, het kan inder daad wel eens- gebeuren dat je tij dens je werk meer sympathie Voor je 'slachtoffer' krijgt dan voor je opdrachtgever. Da^t is niet prettig. Maar meestal is mijn diagnose wel juist. Je begint met praten en luis teren bij dc cliënt. Soms uren lang. Dan weet je op den duur wel het een en ander. Daar heb je je men senkennis voor. Een gestrand hu welijk heeft nu eenmaal met mijn métier, te maken. Een tenslotte hoef ik de schuldvraag niet vast te stel len.' Sympathie voor de geschaduwde, dat is inderdaad een pijnlijke zaak. De Jong: 'Ja. soms leer je de ach tergronden van iemands daad ken nen, en dan bep. je wel eens ge neigd er anders over te gaan den ken. Waar ik bijvoorbeeld respect voor heb is een goede kraker, zo'n Aage M. bijvoorbeeld. Of zo'n dui ker, die onlangs voor de televisie was. Die jongen kan door een on gelukje niet meer verzekerd worden en staat dan op straat. Een vakman met de thermische lans, maar op het moment dat hij gepakt wordt legt hij z'n gereedschapskist neer en vouwt de handen over elkaar. voor de gemeente, wie is dan aan sprakelijk? Zijn ook de leden ver antwoordelijk, die ich met alle macht verzet hebben tegen dit be sluit? Antwoord: De leden van de erk zijn niet aansprakelijk. De bank- schuldeiser kan altijd beslag laten leggen op het kerkgebouw, de ei gendommen van de erk en kan ook mogelijke borgen aanspreken. Vraag: Ik zend u hierbij een foto kopie van een soort schotschrift, waarin Luther en een paus op een merkwaardige manier tegen elkaar uitgespeeld worden. Uit welke tijd zou dit kunnen stammen? Antwoord: Van deze merkwaardige 'Confessie' bestaan 4 verschillende uitgaven Twee Nederlandse uit 1712, een Franse tekst uit 1758 en een o.i. zeer belangrijke uitgave te Londen, waarbij aan de vertaalde Nederlandse tekst was toegevoegd. Dubbelzinnige confessie van de ko ning van Polen. Dit was de protes tantse keurvorst van Saksen. Au gust de Sterke, wiens overgang gro te ongerustheid en verslagenheid wekte. Zeer zeer in Nederland waar men omstreeks die tijd pro testantse vluchtelingen uit Salzburg Zegt dan: pech gehad, ik ben er bij'. Geen wapens Die geweldloosheid spreekt De Jong erg aan. Zijn suikervrije postuur maakt die overweging begrijpelijk. Geweld, daar moet hij niets van hebben. Daar doen zijn commando opleiding in militaire dienst en een aantal bokslessen in zijn jeugdja ren niets aan af. 'Als het echt niet anders kan, als ik me bedreigd voel, dan maar In ,de clinch, maar ik gebruik pertinent geen wapens. Ik houd de wet aan mijn kant Iemand mag zeven meter lang zijn en me in elkaar slaan, ik kom gewoon terug. Ik ben niet bang, voor niémand, maar mijn goede naam ben ik niet van plan aan te tasten. Je zal zo'n klein pistooltje bij je hebben. Pief, paf, poef. Twee gaatjes in z'n buik schieten. Dan ben je voor je hele leven gebrand merkt. Je kunt je zaak wel opdoe ken. Laat ze me maar drie keer in elkaar slaan, ik kom gewoon de vierde keer weer terug'. Of De Jong ooit een dergelijk ge vaar zal moeten doorstaan, valt overigens te betwijfelen. Hij ver toeft doorgaans in het afschrik- dekkende gezelschap van een cor don Bouviers met de rugdekking van een bloedige herder, Sonja ge naamd. De Jong zet zijn vier voeters doorgaan in bij zijn surveillance, een andere tak van zijn werk. Of bij koeriersdiensten, beveiliging van goederen en tran sporten. De beesten leiden hetzelf de leven als hun baas. Ze reageren op een vingerknip, en daarna weer geduld hebben. Het dagelijks loon bestaat uit een kilo vuile pens per hoofd. De baas doet het met iets meer.'Op het ogenblik is het nog wat rustig, maar als de zaken weer gaan lopen, moet dit vak zo'n zestig tot zeventig mille per jaar opleve ren'. De baten voor andermans lasten, dat vindt De Jong ook, maar hij stelt er iets tegenover: 'Ik ben on omkoopbaar, strict en eerlijk'. opgenomen had en waar, na de Spaanse Successieoorlog de over gang van de hertog van Würten- berg een sterk schokeffect te weeg bracht. Vraag: Een delftsblauwe vaas viel en liep een barst op. Wie het niet weet, ziet het niet. Het wordt niet erger, maar kan het zo wel blijven? Antwoord: 'Als het een kostbare vaas ls, moet men het zekere voor het onzekere nemen en vakkundig de pul laten restaureren. Is de be schadiging niet zo ernstig, dan kan u de barst aan de binnenkant met wat gips besmeren. In het verleden, toen men zmke vazen nooit ge- J. van Walle, Beneden de wind, herinneringen aan Curacao, uitg. Em. Querido. Amsterdam. Paper back 19.90. De journalist J. van Walle ging in 1935 naar Curacao. Een achtjarig verblijf daar heeft zijn hele verdere leven gestempeld, zoals blijkt uit de terugblik die hij na dertig jaar nu heeft geschetst. Het zijn ook herin neringen aan de jaren, dat eigen- Het Syndicat de la haute coiffure frangaise heeft de nieuwe haarmode gepresen teerd. Opmerkelijk is het strikt a-symmetrische karakter van deze nieuwe lijn, waar bij het haar volgens de Vragen (één per brief) zenden naar: Uw probleem ook het onze, Postbus 507, Voorburg. Naam en adres vermelden. Eén gulden aan postzegels bijsluiten. Geheimhou ding is verzekerd. braakte om er eens iets in te zetten, maar uitsluitend om naar te kijken, werden ze gedeeltelijk gevuld met zand en vielen niet zo gauw om. Vraag: Bij ons huwelijk lieten wij een testament opmaken, waarbij wij elkaar als enig erfgenaam aan wezen. Wij hebben nu volwassen en getrouwde kinderen. Is dit testa ment nog steeds rechtsgeldig? Antwoord: Het verdient aanbeve ling in overleg met de notaris het testament wat te veranderen, waar door de positie van de langstleven de echtgenoot bevredigend geregeld wordt en de kinderen niet het ge voel zouden krijgen, dat men hen had willen onterven. Het is wel merkwaardig dat over deze zaak bij het opmaken van het testament niet. is gesproken. Vraag: Tot wie moet ik mij richten voor inlichtingen betreffende de Open Universiteit? Antwoord: Het is nog niet zo ver. T.z.t. (in de pers en vla andere publiciteitsmedia) wordt daarover meer bekendgemaakt. Het secreta riaat van het Ministerie van On derwijs (N Uitleg 1 Den Haag) kan In dit stadium nog niets definitief mededelen. lijk niemand in Nederland enige aandacht had voor dit eiland, dat 'nog wachtte op de komst van de eerste filmploegen'. Het is juist dat door Van de Walle ontworpen beeld van dat 'onbeken de Curacaodat 'Beneden de wind' tot zo'n aardig boekje maakt. Hij vergelijkt de (politieke) samenle ving, die hij daar aantrof met die van de Italiaanse stad-staat Vene tië. De vergelijking wordt mis schien iets te geforceerd en iets te gedetailleerd uitgewerkt, maar het geeft toch wel op verrassende wijze de schaal van de samenleving en de verhoudingen daar aan. Het mooist zijn echter Van de Wal le's portretten van de Curacaose elite: dokter Engels (een renais- sance-figuur, gemeten tenminste natuurlijke groeirichting dient te worden geknipt. De haar lengte kan sterk variëren en ook mag het gegolfd of ge kruld zijn. Het Syndicat adviseert als ondersteunings wave een versteviging, Er zijn heel wat aanbiedingen van het zogenaamde yoghurtplantje, dat in werkelijkheid Bacillus Caucasius heet en meer bekend is onder de naam Kefir. Wie graag dit zoge naamde plantje wil gebruiken, kan in een enveloppe aan ons adres (zie kop van de rubriek) een inge vulde briefkaart zenden. Dan vullen wij het gevraagde adres in dat het dichtst in de buurt is. Verzending gaat namelijk niet. Wie geïnteres seerd is in zowel het plantje als in een recept hoeft geen briefkaart in te sluiten, maar handelt volgens de in de kop van de rubriek gegeven aanwijzingen. kaal. Er is heel wat aan gedokterd en we zouden graag willen weten of zoiets meer voorkomt. Antwoord: Meer dan één geval van een volkomen haarjitval ls ons be kend. Het gevaar bestaat natuurlijk dat de patiënt van de dokter naar naar diens veelzijdigheid: arts. dichter, schilder, componist, orga- nisatoe, politicus), de schrijver-po liticus Cola Debrot, maar vooral dr. M. F. da Costa Gomez de char- mismatische polititicus op zoek naar een eigen Curacaose identiteit en zo'n twintig jaar geleden één van de centeale figuren bij de tot standkoming van het Statuut- Van de Walle moet een formidabele bewondering hebben voor Da Costa Gomez, wiens hele politieke streven er op gericht was die kleine ver brokkelde gemeenschap in de Cari bische Zee èen eigen en veilige plaats te geven. een veiligheid en eigenheid, die nu meer dan ooit een onzeker gegeven is. Dat besef stempelt mede Van de Walle's boek met een melancholieke toets. waardoor het kapsel zijn vorm langer behoudt. Alle kleur tinten worden gebruikt, zij het dat kleurnuances een bij zonder accent aan het a-symmetrische kapsel geven. de andere specialist gaat of te rechtgekomen is bij mensen met genezende of occulte krachten. De patiënt heeft het recht zijn behan delende arts of specialist op de man af te vragen of er een moge lijkheid/ tot beterschap bestaat. Is die er wel, dan kan de onderste steen omgekeerd worden. Is die er niet, dan kan men hem helpen de juiste methode van leef baar'verdra gen te vinden. Dit klinkt wellicht hard, maar het is barmhartiger ze kerheid te krijgen dan steeds met valse hoop voort te moeten leven. Het enige wat wij met stelligheid kunnen zeggen is, dat de neuroloog Dr. Otto Hommes op dit onderwerp te Nijmegen promoveerde. Er is hierover een onderzoek aan de gang, dat buiten onze gezichtskring en buiten ons begrip ligt, maar waarvan wij weten dat het eenon- derwerp van verschillende publika- tles was. Vraag: Wat is het adres van de CISV? (Children's International Summer Villages) Dit is een stich ting die via de Jeugd probeert we derzijds begrip tussen de volkeren te bevorderen. Antwoord: De CISV konden we nergens vinden (we houden ons aanbevolen voor het adres). Wel kunnen _we u doorgeven het adres van de" stichting Internationale Jeugduitwisseling. Amsterdam 'Bloemgracht 178 b tel 020-252219. Het Engelse adres van deze stich ting is Intern. Voluntary Service 91 High Street London SW 10. voor LO aardrijkskunde en zo ja, waar is deze opleiding gevestigd? AntwoordAardrijkskunde wordt gedoceerd door de onderwijzer en een speciale opleiding bestaat niet. Vraag: Kan u mij ook mededelen of het verzamelen van poststempels een hobby is,' -die ik, met andere mensen deel? Antwoord: Er is zelfs een vereni- ging van poststukken en poststem pelverzamelaars. Er bestaan plan- Pen voor een tentoonstelling in het postmuseum Zeestraat 82 den Haag (tel. 070-630949). U moet maar eens een proefnummer van het or gaan va n deze vereniging: 'De Postzak' aanvragen en inlichtingen over het lidmaatschap (pa de heer J. A. Uittenbogaart, Euterpeplein 44b Amersfoort) Vraag: Vroeger speelden we thuis altijd het spel van 16. Bestaat dat nog? AntwoordDe officiële naam was: Perry's spel van 16. Bij de firma van die naam was het spel niet meer beend, ook in de grote speel goedmagazijnen kende de naam niet. We hopen, dat de importeurs van gezelschapspelen onze tip ter harte zullen nemen en dit spel, vooral geschikt voor oudere spelers, weer gaan produceren. Een andere vraag van ons was of men dan dit spel nu eens eenvoudig wilde uit voeren zonder allerlei dure dozen en plastic kommetjes. Men kan overigens zelf gemakkelijk het spel van 16 maken: 16 genummerde rondjes in 6 verschillende kleuren (totaal dus 96). Men speelt als bij een eenvoudige patiënce. Vraag: Onze kerkelijke gemeente gaat een nieuwe kerk bouwen. Er word een lening bij een bank ge sloten. Als blijkt dat de consequen ties van dit besluit te zwaar zijn

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 7