POKKEN: EEN GESEL OIE
BIJNA OVERWONNEN
Diaconessenhuis
voorburg
Diaconessenhuis
voorburg
Gezamenlijke inspanningen van rijke en arme landen werpen vruchten af
Waakzaam blijven
tegenover laatste
infectiehaarden
Tentoonstelling 'oud zijn'
in bibliotheek Wassenaar
Bijspijker-cursussen
FAMILIEBERICHTEN
W.H. J.van den TOORN b.v.
Lezend meisje heeft hoofd
De krant is nooit wen.
verpleegkundige
voor de hoofdwacht
eerste verpleegkundige
TROUW/KWARTET ZATERDAG 1 MAART 1975
RH29
Van een verslaggever
UTRECHT Pokken, een van de kwaadaardigste en meeste ver
spreide die de mensheid sinds mensenheugenis heeft gegeseld,
staat op het punt te worden uitgeroeid. In 1967, toen een reus
achtige campagne om de pokken te lijf te gaan onder aanvoering
van de Wereld Gezondheids Organisatie begon, kwam de ziekte
in dertig landen volop voor terwijl inn og meer landen de ziekte
regelmatig door besmette personen werd 'ingevoerd'. Nu, in 1975,
is de ziekte uit drie van de vijf continenten volledig verdreven en
in de twee overblijvende continenten, Afrika en Azië, is de ziekte Kó6pokk6n
vrijwel ingesloten in nog slechts enkele haarden in Ethiopië,
Bangladesj en India.
mlnkt was maar de ziekte niet
meer kreeg. Kinderen werden daar
op in contact gebracht met mensen
die aan een milde vorm van pok
ken leden en ook werd geïnfecteerd
materiaal van een pokkenpatiënt ge
bruikt om gezonde mensen te in
fecteren. Het bleek, zij het niet in
alle gevallen, te helpen.
De bestrijding van deze ziekte be
staat uit twee hoofdmoten; vacci
natie van iedereen, tot in de meest
afgelegen gehuchten, en rigoreuze
isolatie van haarden van besmet
ting totdat onomstotelijk is aange
toond dat de ziekte is onderdrukt.
Dit alles terwijl nog geen arts ter
wereld weet hoe hij pokken moet
genezen. Deze door een virus ver
oorzaakte ziekte, die een van elke
drie tot vier zieken doodt en de
overige drie op afschuwelijke wijze
mismaakt, kan uitsluitend worden
bestreden door besmetting te voor
komen. Een geneesmiddel is er
niet. Slechts kan men, en daarop-
zijn alle inspanningen van de We
reld Gezondheids Organisatie ge
richt geweest, de mensen immuun
maken door hen met een verzwakt
pokkenvaccin in te enten, waardoor
het lichaam zelf anti-stoffen tegen
het pokkenvirus gaat maken. Bij
besmetting gaat men het virus effi
ciënt te lijf, zo goed, zo snel en zo
effectief dat men gewoon geen
pokken méér kan krijgen.
Daarnaast was het zaak nog niet
ingeënte mensen tegen besmetting
te beschermen door de patiënten te
isoleren, na te gaan met wie ze in
contact waren geweest, ook die
mensen te isoleren of, als het nog
kon, bij voorrang in te enten en de
zaak zorgvuldig te bewaken..
Het verhaal van deze gigantische
veldslag tegen de weliswaar minu
scule maar op hun manier tot de
tanden gewapende viruslegers is, zo
blijkt uit het blad van de Wereld
Gezondheids Organisatie (WHO),
gewonnen door de gezamenlijke in
spanning van zowel de rijke als de
arme landen, zowel 'het Oosten' als
'het Westen', door de ontwikkeling
van stabiele en betrouwbare vac
cins, door verbeterde entmethoden,
door het ontwerpen van een ,even
omvangrijke als goedlopende orga-
nisatie, met helicopters en met ge-
duld, methooggespecialiseerde des-
•i kundigen en met vrijwilligers en
met geld. Van dat laatste was ei-
V genlijk het minste nodig. Hetblad
schat de kosten op totaal 250 mil-
joen dollar, wat belachelijk ldag
wordt genoemd in het licht van het
resultaat: vrijwel volledige uitroei-
ing van een ziekte, waarvan tot
voor kort werd aangenomen dat zij
even onvermijdelijk was als verou-
dering of als natuurrampen.
Samenwerking
In 1958 stelde Sowj et-Unie alle lid-
staten van de WHO (World Health
Organisation) voor eendrachtig sa-
men te gaan werken in de bes tri j-
g ding van deze ziekte, een voorstel
dat door de algemene vergadering
van de WHO werd aangenomen. De
voorbereidingen konden beginnen
enin 1967 kwam het programma
3 tot volle ontplooiing.
De Sowj et Unie-het het niet bij dit
j voorstel. Zo leverde dit land ieder
jaar 25 miljoén doses vaccin aan de
WHO en nog eens enorme hoeveel-
heden aan de betrokken landen
rechtsstreeks. Ook de Verenigde
-Staten en een aantal Europese lan-
den bleven niet achter en stelden
."vaccins, deskundigen en materiaal
ter beschikking.
Het Rijksinstituut voor de volksge-
zondheid in Bilthoven deed een Ne-
derlandse duit in het zakje door
voortdurende kwaliteitscontroles op
de vaccins uit te voeren, een arbeid
waarbij ook Canada was betrokken.
Een zekere trots over het behaalde
resultaat, zich uitend in termen als
'hét bereiken van een historische
mijlpaal' en 'een opvallend voor
beeld van de constructieve resulta
ten die landen kunnen bereiken als
zij samenwerken bij verwezenlij
king van het doel een betere ge
zondheid voor iedereen mogelijk te
maken', maar ook een waarschu
wing bevat een artikel van dr.
Halfdan Mahler.directeur-generaal
van de WHO in het blad.
Infectiehaard
Hij wijst erop dat de paar nog
resterende haarden toch weer epi
demieën kunnen veroorzaken als zij
niet nog gedurende zeker twee jaar
intensief in de gaten worden ge
houden, nadat het laatste geval van
pokken er is geconstateerd. 'Wij
moeten ervan verzekerd zijn, dat-
geen enkele verborgen infectie
haard. loert op een kans weer actief
te worden', merkt hij op. 'Alleen
een dergelijke waakzaamheid kan
ons garanderen dat tenslotte een
volledige overwinning is behaald op
een ziekte die sinds het ontstaan
van de mens een constante bedrei
ging is geweest'.
De strijd tegen de pokken heeft
een apparaat tot stand doen komen
dat als instrument om vervolgens
andere ernstige, besmettelijke ziek
ten te gaan bestrijden, van grote
waarde is. Vele gezondheidsorgani
saties in vele landen zijn organisa
torisch ontzettend veel verbeterd,
een nationale administratie waar
aan alle gevallen worden gemeld is
opgebouwd, er zijn vele ervaren
mensen beschikbaar, op alle ni
veau: artsen, medisch hulpperso
neel, administratieve, technische en
organisatorische deskundigen. Er is
nog volop werk voor hen bij de
bestrijding van gele koorts en andere
tropische ziekten. In de woorden
van dr. Mahler: 'Zij beschikken nu
óver wapens die zijn gesmeed in de
verhitte strijd van de pokkencam-
pagne'.
De ergste
De Engelse arts Edward Jenner
vond tegen het einde van de acht
tiende eeuw dat met koe-pokken
besmette mensen niet vatbaar wa
ren voor de variant'' dié" de mensen
ziek maakte. Hij bevestigde zijn.
bevinding door experimenten met
kinderen, een methode die hem he
den ten dage ongetwijfeld zijn art
senbul zou kosten. Maar hij had het
wel juist gezien, de kinderen bleven
gezond en zijn methode verspreidde
zich snel over Europa en de Vere
nigde Staten", zij het niet in Zijn
eigen geboorteland, dat een van de
laatste was dat vaccinatie wettelijk
verplicht stelde. Het verzet tegen
deze vaccinatie was gebaseerd op
religieuze gronden (beïnvloeding
van de wil van God) hét risico
syphilis over te brengen (een reëel
risico) en de kosten voor met name
meer kunnen constateren. Een
arme gezinnen (wie in leven blijft
moet gevoed worden).
Een oorlog was nodig om twijfe
laars nog eens extrate. overtuigen
van de mogelijkheden via vaccina
tie pokken te bestrijden. In de
Frans-Duitsè oorlog van 1870 waren
de Duitse soldaten wel, de Franse
niet gevaccineerd: 23.400 Franse
soldaten stierven aan de pokken,
278 Duitse.
Stap voor stap
Stapje voor stapje werden de pok
ken uit Europa en uit de Verenigde
Staten verdreven, hoewel tussen
1930 en 1940 nog rond 1000 geval
len per week werdem gemeld in de
Verenigde Staten. In 1965 kwam de
ziekte nog maarin vijf Zuidaméri-
kaanse staten voor en in 1973 con
stateerde een speciale commissie
dat de laatste haarden in Brazilië
waren uitgeroeid. Sinds de lente
van 1971 had men geen enkel geval
ziekte die het vasteland van Ameri
ka was binnen gebracht door een
bemanningslid bij een van de eer
ste Spaanse ontdekkingsreizen, on
geveer 500 jaar geleden, en die
ontelbare mensen had getroffen,
Inca's, Indianen zowel als de 'nieu
we' bewoners van zowel Zuid- als
Noord Amerika, was eindelijk en
hoogstwaarschijnlijk definitief ver
bannen.
Nog steeds
v
In Zuid Amerika is daarmee het
werk gedaan, maar inde ontoe-
gangkelijke hooglanden van Ethiopië
en de dichtbevolkte stroomgebieden
van Indus en Ganges in India en
Bangladesj kammen nog steeds
tienduizenden gezondheidswerkers
alle dorpen en dorpjes uit op zoek
naar besmettingshaarden. Hierbij
doen zich grote moeilijkheden voor.
De afstanden zijn onafzienbaar en
het Ethiopische hoogland is,vrijwel
uitsluitend per helicopter te berei
ken. Toch is het van het grootste
belang dat letterlijk iederëen wordt
ingeënt.
Het blijkt ook niét mee te vallen
de bewoners van afgelegen plaatsen
direct van het nut van. medische
hulp te overtuigen. Mensen die zo
maar met een helikopter uit de
hemel komen vallen, winnen niet
direct het vertrouwen van een
stamhoofd. Daarvoor is geduld en
tactische overredingskracht nodig
van mensen die land en streek
goed kennen en die daarnaast er
tot in het bot van overtuigd zijn
dat alleen als iedereen wordt be
reikt, de ziekte kan worden uitge
roeid.
Vertrouwen
In afgelegen streken van India wist
men bijvoorbeeld het vertrouwen te
winnen door eerst aan het stam
hoofd te vragen of men de nacht in
het dorp mocht doorbrengen. Men
gaf daarmee aan dat men voldoen
de vertrouwen in hem had. Dit
bleek effectiever dan de dorpen in
twintigste eeuws tempo als een
wervelwind te bezoeken en na de
inentingseance weer te vertrekken
DEN HAAG 'Oud zijn: ooit over
nagedacht?', dat is het thema van
een bijzondere tentoonstelling die
van 8 tot en met 26 maart in de
Galerie-Bibliotheek aan de Lulfel-
baan i n Wassenaar wordt gehou
den.
De opening wordt verricht door de
heer L. van der Meer, hoofd van de
afdeling bejaardenwerk van het
ministerie van CRM. De expostie
gaat over mensen die hun 65ste
verjaardag gevierd hebben en over
een nieuwe levensperiode die ook
wel de derde levensfase wordt ge
noemd. De werkstukken voor de
tentoonstelling zijn vervaardigd
door leerlingen van lagere scholen
in Wassenaar en uit het stripver
haal Oudjes Kijken'. Deze praat
platen-strip werd ontworpen door
de landelijke werkgroep van Huma-
nitas en getekend door Monika
Hoekstra-Gerritsen. In het kader
van de tentoonstelling wordt dins
dagavond 25 maart om acht uur
een discussiebijeenkomst gehouden.
De leiding is in handen van de
heer Scheepbouwer, hoofd van de
gemeentelijke sociale dienst in
Wassenaar. De heer B. Droste, lid
van de werkgroep Jong Oud Trust
zal aan de hand van het tentoon
stellingsmateriaal een korte inlei
ding houden. In het forum hebben
zitting mevrouw A. Hoogtij-de Win
ter en de heren C. Egas. mr. C. A.
van Gorcum en B. Droste.
Een lid vaii een onderzoekteam aan het werk na een uitbreken van
pokken in een Ethiopische provincie. De onderzoeker tracht hier T^^iivir WOniïïffGIl
aan de weet te komen met wie het kind in contact is gekomen.
aDDerfvan UI Delft-Buiteilhof
naar dé volgende plaats. Het aantal
weigeraars bleek in dergelijke ge
vallen te groot.
In janüari 1967 begon het werk. Op
dat moment moest men de beschik
king kunnen hebben over 250 mil
joén doses vaccin van uitnemende
kwaliteit, op zich al een enorme
organisatorisch probleem. Het bleek
noodzakelijk laboratoria in de lan
den zelf, waar pokken het meest
voorkomen, op te zetten. In 1973
was men zover, dat twee-derde van
het vaccin in die landen werd ge
produceerd.
Luchtdruk
de
Een enorme vooruitgang was
overstap van inenten met een
spuitje naar inenting met een zo
genaamde jet injector, waarbij het
vaccin, met luchtdruk in de huid
wordt gespoten. Deze methode
bleek sneller: duizend mensen kon
den per uur worden ingeënt en
goedkoper, het spaarde vaccin en
men was af van het bewerkelijke
stèriiiseren van naalden.
In de loop van het
begon men over te stappen van
massale vaccinatie naar allereerst
de inperking van bestaande haar
den. Het aantal landen met pokken
slonk van 1967 tot 1973 van 30 tot
5. Het was duidelijk dat een we
reldwijde uitroeiing van de pokken
geen droom meer was, maar werke
lijkheid kon worden.
Daarop verdubbelde de WHO zijn
inspanningen in het zogenaamde
'target-zero' programma, waarbij alle
nadruk nog meer werd gelegd, op
consequente opsporing van de nog
resterende haarden. In Indonesië en
In India werden beloningen gege
ven aan mensen die gevallen van
pokken meldden en via de radio
werd constant op de beloningen
gewezen. In 1974 daalde het aantal
meldingen in India van 5000 in juli
tot 800 eind oktober van dat jaar.
Witte speld
Iedere maand kon er zo weer een
witte speld op de kaart- worden'
aangebracht, tot er binnen afzien-
DELFT Vrijdagmiddag 7 maart
om half vier wordt nabij het Verdi-
plein in Delft-Buitenhof begonnen
aan de bouw van 44 bejaardenwo
ningen en 8 aangepaste woningen.
Mevrouw M. Verhaage-Jager, be
stuurslid van de Stichting Patrimo-
nium's Woningbouw slaat de eerste
paal. De bouw wordt in opdracht
van deze stiéhting gerealiseerd.
bare tijd alleen nog maar witte
spelden op de kaart staan. Maar er
moét nog veel werk worden verzet,
voordat de laatste speld als het
ware door het laatste pokkenvirus-
deeltje kan worden gestoken. Het
virus, slechts zichtbaar met de
sterkste electronenmicroscoop, on
vatbaar voor medicijnen, is even
klein als taai.
Elke WERKDAG, behalve zaterdags, bestaat er
'S avonds tot acht uur gelegenheid tot het telefonisch
opgeven van1 familieberichten, die nog de volgende
ochtend moeten worden geplaatst Dit kan uitsluitend
onder no. 020-220383. Ook op ZONDAGAVOND is dit
mogelijk, maar dan van ZES tot ACHT unr. Na dit
tijdstip is geen opgave van advertenties meer mogelijk.
ATTENTIE!! Familieberichten kunnen worden ge
plaatst" óf in ALLE edities óf afzonderlijk in de
gecombineerde edities Groot Rotterdam/Groot Den
Haag. U gelieve dit duidelijk op te geven, alsmede de
gewenste breedte,
De ziekte is wat aard en omvang
betreft de ernstigste uit de geschie
denis, erger dan de pést, dan chole
ra of gele koorts. Omstreeks 1900
werd wel op internationale con
gressen over gezondheidszorg over
die drie ziektes gespróken, maar
niet over de pokken. Oorzaak: de
ziekte was zo gewoon, zo verspreid
en zo ongrijpbaar dat er gewoon
geen beginnen aan was deze te
bestrijden.
Toch zijn de eerste beginselen over
de bestrijding van pokken al 180
jaar oud. Men had geconstateerd,
dat wie een pokkenaanval overleef
de, weliswaar voor het leven ver-
Dankbaar voor alle goede dingen, die zij van HEM
ontvingen hopen wij op 15 maart met onze lieve
Ouders
C. van Dalen
M. van Dalen-Voorberg
de dag te gedenken dat zij 25 jaar geleden in het
huwelijk traden.
De kinderen.
Delft, maart 1975.
H. Marsmanlaan 1.
Wilt u hen en ons daarmee gelukwensen, dan bent u
hartelijk welkom op 12 maart van 19.3021.00 uur
in de Goede Herderkerk, Diepenbrockstraat (tegen
over sporthal Buitenhof) te Delft.
Op 1 februari hebben wij ter gelegenheid van ons
huwelijk veel hartelijkheid, gelukwensen en felicita
ties in velerlei vorm in ontvangst mogen nemen.
Wij zeggen u hiervoor, ook namens de kinderen har
telijk dank.
H. J. Jongénelen
H. D. Jongenelen-van der Leest
J. C. van Markenplein 2, Delft.
Met vreugde en dank delen wij u mede dat onze
Ouders
Bastiaan Star
Neeltje van der Mey
D.V. 3 maart a.s. zullen herdenken dat zij 55 jaar
geleden in het huwelijk zijn getreden.
Ter gelegenheid hiervan kunt u hen feliciteren van
16.00—17.30 uur in het centrum Immanuëlkerk, Ra
penburg. te Rijnsburg.
Namens kinderen, klein- en
achterkleinkinderen
„Nooit kan 't geloof te veel verwachten"
In de vroege morgen van 27 februari 1975
heeft God tot Zich geroepen onze lieve Moeder,
Grootmoeder en Overgrootmoeder
Arentina Geertmida de Haan-van Wijk
sedert 14 maart 1942 weduwe van
Samuel Cornelis de Haan
in de gezegende ouderdom van 87 jaar.
Namens Kinderen, Klein- en
Achterkleinkinderen
R. N. Pels-de Haan.
Gelegenheid tot condoleren zaterdagmiddag
1'maart van 1617 uur in bejaardencentrum
„De Burcht", van Moorselplaats 1, Rotterdam-
Alexanderstad.
De begrafenis zal plaatsvinden maandag 3
maart om 12 uur op de begraafplaats van de
Necl. Herv. Gem. „Oud Kralingen", Kralingse-
weg 334 te Rotterdam.
Hieraan voorafgaand zal er een rouwdienst ge
houden worden in „De Burcht", aanvangende
11 uur.
Correspondentie-adres: T. S. de Haan,
Azaleastraat 78b, Rotterdam, Telefoon 18 91 93.
Rotterdamse Begrafenis Onderneming
Rouwkamer "SILENTIUM"
Sinds 1867
Mathenesserlaan 486
Botterdam
Telefoon (010) 233317
Rijnsburg, Katwijkerweg 18.
Aan de vooravond van de Boekenweek 1975 heeft het 'Lezend Meisje' haar
hoofd weer terug gekregen. Het bronzen beeld heeft een plaatsje bij de
Doelen gekregen. Uit baldadigheid werd in het najaar van 1974 het kopje
van het oude beeldje afgehakt. De Rotterdamse boekverkopers hebben het
beeld, dat nu uit een minder kwetsbaar materiaal is gegoten, aan de ge
meente aangeboden. Nog maar nauwelijks had het meisje haar plaats
ingenomen of ze werd al in de bloemetjes gezet.
Met grote dankbaarheid geven wij u kennis dat onze
Ouders en Grootouders
J. Vente
L. C. A. Vente-Oudijk
op 7 maart a.s. hun 40-jarige huwelijk hopen te her
denken.
Allen die hun hiermede willen gelukwensen zijn
hartelijk welkom op zaterdag 8 maart a.s. tussen
1(5.00 en 17.30 uur In het Badhotel te Rockanje.
Kinderen en kleinkinderen
Puttershoek: A. Vente
L. Vente-van der Kaa
Rockanje: S. H. Vente-Hokke
L. P. Hokke
Kees en Hans
Oostvoorne: P. Vente
A. M. Vente-Klok
Johan
Maart 1975,
Henry Fordstraat IC,
Heenvliet - post Zwartewaal.
Goed nieuws voor mensen met aambeien*
Er bestaat een middel
dat aambeien doet
wegschrompelen
TUn kalmeert. Jeuk stopt. Zwelling verdwijnt.
Do wetenschap kent tegen
woordig een middel dat de bij
zondere eigenschap heeft aam
beien te doen 'wegdromen*. De
pijn «topt. De zwelling ver
dwijnt. Dit middel heet Spartl
Preparation H?
Met Spert! Preparation H ver
schrompelen ook hardnekkigs
aambeien.
Sperti Preparation H ls mild
en ontsmettend. Voor dlrekte,
snelle, afdoendO behandeling
van aambeien ls er één
milde! Sperti Preparations
salt en zetplllen.«H
Do krant wordt gelezen van pagina 1
tot en met pagina laatst.
En als u 'm uit hebt, blijft hij u
trouw dienen. Bijvoorbeeld door de kopjes
heel te houden wanneer u verhuist.
Daar is de televisie tooh zeker niets bij
In ons ziekenhuis wordt voor spoedigs
indiensttreding gevraagd een
Opleiding: diploma A ziekenverpleging
en aantekening Kraamverpleging.
Salaris en rang zijn afhankelijk van
opleiding en ervaring.
Inlichtingen worden gaarne verstrekt
door het hoofd van de verpleging
(telefoon 07Ö-906700, toestel 213).
Sollicitaties richten aan de afdeling
Personeelszaken, Diaconessenhuis,
Fonteynenburghlaan 5 te Voorburg.
In ons ziekenhuis wordt gevraagd een
voor een heelkundige afdeling
(38 bedden).
Inlichtingen worden gaarne verstrekt
door het hoofd van de afdeling
(telefoon 070-906700, toestel 135).
Sollicitaties richten aan de afdeling
Personeelszaken, Diaconessenhuis,
Fonteynenburghlaan 5 te Voorburg
