Gewroet in Chili een
teken aan de wand
voor andere volken?
Schetsen uit Santiago
'Arme wereld
marcheert
onontkoombaar
naar socialisme'
Nieuwe onthullingen schokken politicologen in VS
Demagogie
van de
kindersterfte
Christendemocraat Tomic:
rROUW/KWARTET ZATERDAG 1 MAART 1975
BUITENLAND 11
Vandaag een pagina over Chili niet omdat er een
bijzondere actuele aanleiding voor is, maar omdat er nieuwe
en in Nederland weinig bekende gegevens bekend zijn
geworden over de Amerikaanse bemoeienissen met dit land
en omdat wij enige nieuwe schetsen ontvingen van een
anonieme Chileen, overgebriefd aan een vriend in Nederland.
Op 13 november van vorig jaar publiceerden wij een eerste
artikel van deze Chileen, handelend over de greep van de junta
op het onderwijs, dat wij op diens verzoek ook aan de
UNESCO opstuurden. Drie jaar geleden, op het UNCTAD-
symposium in Den Haag, georganiseerd door de
Nationale Commissie Ontwikkelingsstrategie, riep een VN-
deskundige van Perzische nationaliteit onder groot applaus uit:
'Of het Westen werkelijk meent wat het zegt als het de
ecónomische groeicijfers niet meer absoluut stelt en de voor
keur geeft aan sociale ontwikkeling, zal getoetst moeten
worden aan wat er in de komende jarèn in Chili
gaat gebeuren'
Wat er gebeurd is weten we, maar over hoe het gebeurde
en waar het toe leidde valt er nog veel te leren, kennelijk ook
voor politieke wetenschappers in de VS, die er leesbaar door
geschokt zijn, getuige hun artikelen in belangrijke politieke
tijdschriften als Foreign Policy en Foreign Affairs.
De lege vrachtauto's voor Santiago het zwaarste wapen dat de VS tegen Allende in stelling brachten was een
vervoeFsstaking die in augustus 1973 tot het hoogtepunt van de chaos leidde.
De Amerikaanse regering
beschouwde de Chileense
president Salvador Allen
de als een gevaarlijk ver
schijnsel. Daarom organi
seerden de Verenigde Sta
ten een breed opgezette
serie maatregelen, die
moesten leiden tot de val
van Allende. Als andere
landen binnen de westerse
invloedssfeer een koers
kiezen, die de Amerikanen
niet zint, moeten ze maar
rekenen op een even hard
handige en doeltreffende
terechtwijzing. Tegen een
Amerikaanse ingreep, zo
als in Chili, bestaat geen
enkele garantie.
Dat is, kort samengevat, de
boodschap in het artikel van
de Amerikaanse politicoloog
Robert. Fagen in het laatste,
nummer van. het degelijke
kwartaalblad 'Foreign Affairs'.
Amerika's rol bij de dramati
sche omwenteling in Chili in
september 1973 is nog steeds
voer voor Amerikaanse be
schouwers. Het grote publiek
heeft zich nooit erg druk ge
maakt over de vraag of de
Verenigde Staten medeschul
dig waren aan de dood van
de Chileense president. In
navolging daarvan hebben de
politici er al evenmin veel
woorden aan vuil gemaakt.
Het Congres reageerde nogal
laat en beperkte zijn veront-
waardiging voornamelijk tot"
de rol van de inlichtingen
dienst, de CIA.
Wurging
Commentatoren buiten het
parlement hebben zich van
meet af aan veel gretiger op
het geval Chili geworpen.
Daarbij richtten zij zich eerst
door Rimmer Mulder
vooral op de economische
maatregelen tegen het Chili
van Allende. Totdat Allende
in oktober 1970 aan de macht
kwam hadden de Chilenen
niet te klagen over de econo
mische hulp van de VS. Zo
pompte de Amerikaanse rege
ring, in samenwerking met
instellingen als de Wereld
bank en de Inter-Amerikaan-
se Ontwikkelingsbank, van
1964 tot 1970 ongeveer 1,1
miljard dollar in Chili. Aan
die geldstroom kwam na de
herfst van 1970 praktisch een
einde. De VS stopten in feite
hun directe economische en
sociale hulp en de genoemde
instellingen draaiden de kre
dietkraan voor Chili zo goed
als dicht. Gelijktijdig liepen
de leningen van particuliere
Amerikaanse banken aan
Chili- met ongeveer tachtig
procent terug.. Dit laatste had
veel te maken met de aan
kondiging van de Amerikaan
se Export-Import Bank, dat
voor leningen naar Chili geen
garanties meer werdert ver
strekt.
Officieel is nooit toegegeven
dat achter deze poging tot
economische wurgmoord de
bedoeling zat de regering Al
lende uit de weg te ruimen.
Nee, van een doelbewuste po-
- litiek was geen sprake. Dat de
regering van de VS niet zo
scheutig met haar dollars was
voor die uitgesproken anti-
Amerikaanse Allende was be
grijpelijk, nietwaar. De aarze
lingen van- andere geldschie
ters en de particuliere bedrij
ven waren al evën legitiem.
De particuliere ondernemer
voelt, zich van nature niet.
aangetrokken tot landen met
regeringen, die een wezenlijke
herverdeling van de macht en
de welvaart nastreven.
De aanhangers van deze rede
nering hadden als sterk argu
ment de wijze, waarop Allen
de omsprong met de belangen
van de twee grote Ameri
kaanse kopermaatschappijen.
Allende weigerde deze onder
nemingen een extra-vergoe
ding te geven voor de bezit
tingen, die zij in Chili door
onteigening kwijt waren ge
raakt. De president vond dat
zij al genoeg hadden verdiend
aan de Chileense koper. De
getroffen bedrijven antwoord
den met een serie acties, die
hard g,an kwamen. Het land
leed toch al zwaar door de
scherpe daling van de koper-
prijzen. Deze snelle verslech
tering van de economie van
Chili was voor ondernemers
een reden te meer dit land
voorlopig te schrappen uit
hun plannen. Begin vorig
jaar nog schreef professor
Paul Sigmund een verhaal in
deze trant in Foreign Affairs.
Kissinger
Veel van- zijn vakbroédêrs
vonden het echter meer voor
de hand liggend toch maar
verband te leggen tussen deze
economische boycot en de wil
van de Amerikaanse regering
om Allende te laten misluk
ken. Dat de regering niets op
had met deze Zuidamerikaan-
se hervormer kon bekend
zijn. Niemand minder dan
Henry Kissinger gaf kort na
Allendes krappe verkiezingso
verwinning in september 1970
uiting aan zijn bezorgdheid
over de ontwikkeling in Chili.
Op een bijeenkomst met
journalisten sprak Kissinger
(toen nog geen minister maar
adviseur voor buitenlandse
zaken) over 'het gevaar van
een communistische regering
in een belangrijk Zuidameri
kaans land'. Hij filosofeerde
wat over dë gevolgen die dat
kon hebben voor naburige
landen zoals het weinig sta-
Op zaterdag 25 januari in dit
vroege morgenuur omsingelen
tientallen militaire trucks van
alle kanten Villa O'Higgins,
een arbeiderswijk in dë
westelijke sector van de
'hoofdstad. Soldaten brengen
mitrailleurs in stelling öp de
kruispunten van de stratën
terwijl een bewapende
helikopter boven de wijk
cirkelt. Vervolgens beginnen
I soldaten met het geweer in
de aanslag op de deuren van
de bescheiden huisjes te
bonzen. Overal hoort men het
5 huilen van kinderen die
moeten toezien hoe hun
vaders en hun oudere broers
door gewapende mannen uit
huis worden gehaald en op
straat worden gezet, terwijl
hun moeders en zusters
handtastelijkheden ondergaan
en meubels met bajonetten
worden doorstoken 'om te
zien of er geen wapens in
veroorgen zijn'.
Het is zomer in Santiago,
traditioneel vakantietijdperk.
Maar het zijn er maar weinig
die daar nu van kunnen
profiteren, de inkomsten van
de meesten zijn nauwelijks
voldoende om de week door
te komen. Op het totaal van
ongeveer achthonderd huizen
in Villa O'Higgins zijn er deze
morgen toch een paar leeg
omdat hun bewoners met
vakantie zijn. Er is dus
niemand om open te doen. De
militairèn worden ongeduldig
en slaan de deuren met hun
geweren aan stukken en
halen ze leeg met het excuus
dat het nu eenmaal niet
ahders kan het zouden
immers schuilplaatsen van
extremisten kunnen zijn, met
andere woorden: patriotten
die zich tegen de junta
verzetten. Alle mannelijke
bewoners boven de vijftien
jaar (in totaal ongeveer
drieduizend) worden
afgevoerd naar het
voetbalveld van de wijk. En
daar moeten ze dan blijven
staan van zes uur 's morgens
tot 's middags drie uur onder
de steeds heter wordende zon
In die tijd wordt iedereen
door de militairen
geïdentificeerd 'met de
bedoeling na te gaan of er
geen beschuldiging tegen hen
kan worden ingebracht en of
zij iiiet reeds gpzocht worden
om politieke of justitiële
redenen', .zoals een van de
kj-anten in Santiago de
volgende iporgen mededeelt.
Tientallen van hen worden
gevangen genomen en
weggevoerd, hetzij naar de
gevangenis, hetzij naar de
martelcentra van de
binnenlandse spionagedienst.
Een routinezaak
Wat er zich in Villa O'Higgins
deze morgen heeft afgespeeld
is niet buitengewoon in het
Chili van vandaag. De
bewoners van de volkswijken
leven constant onder de
dreiging van dit soort razzia's,
uitgevoerd onder het
voorwendsel van de opsporing
van strafbare feiten, maar
met het duidelijke doel om de
schrik erin te houden. Om de
mensen in het buitenland een
idee te geven van de
betekenis van zulke
overvallen is het dienstig om
kranten van de volgende dag
in Santiago te lezen. Waarbij
men er uiteraard mee moet
rekenen, dat de
communicatiemedia hechte
bondgenoten van de junta
zijn of geheel onder haar
controle staan.
In nog geen 250 woorden
signaleert 'La Tereera (Derde
Uur) 'een normale routine
actie met het doel om
extremistische elementen en
aantasters van de openbare
orde af te zonderen Het
onderzoek van personen en
woningen werd verricht door
leden van de gewapende
macht, die verder geen
bijzonderheden over hun
actie hebben gegeven Er
was één ernstig gewonde, een
burger,.die met een militair
voertuig snel naar een eerste
hulp-centrum werd
overgebracht Een
woeitiveerder van de poillie
zei, dat er vijftig
Jei.ncnienten zijn
aangehouden'
Dat zijn de belangrijkste
elementen in het bericht van
La Tercera het méést
verspreide, dagblad in het
land. Uit deze tekst valt af te
leiden dat dit soort
gebeurtenissen 'normaal' en
volgens 'routine' voorkomen
sinds de val en de
dood van president
Allende. Verder ziet men dat
niemand zich de moeite
getroost om ook maar de
gerinste bijzonderheden té
geven over dit soort acties of
zich verantwoordelijk stelt
voor de gevolgen ervan. Men
bevestigt dat er een burger
gewond is geraakt, maar zet
zijn naam er niet bij en
verdiept zich ook niet in de
vraag hoe dat zo kan zijn
gekomen.
Tegenspreken
De voorstelling van zaken die
in nauwelijks 180 woorden
wordt gegeven in 'El
Mercurio' bevat nog al wat
punten die met de weergave
van La Tercera in strijd zijn.
El Mercurio is het blad met
de grootste invloed in
regeringskringen en al meer
dan een eeuw de
woordvoerdster van het
Yankee-imperialisme en de
inheemse olichargie. Het
gewaagt niet van een
gewonde, en telt 68,
arrestanten. Het lijkt erop
dat een gewonde nieer of
minder er niet op alankomt.
Het is ook nauwelijks de
moeite waard 'orp- het aantal
arrestanten precies, te tellen.
Wat komt het er nu op aan of
'iet ér 50 of 68 zijn?
Waarschijnlijker is dat hun
aanial de honderd
•overschrijdt. Maar het is aLijd
aan te hevelen om te
sehiijven dal 'net minder is
-ian hoeven'de auforiteifpn
ook niet moe/.aam te gaan
igei. wü. de aard ,an de
v^nk'iïg ecïes was.
uï'.uri - 'ag. bij hét
tii i. e zon. staan er
ii n op de
L, n v, enkele m iien
van de wijk 'Weg met de
in i •- Her ilk
.biele* Argentinië en het door
links georiënteerde officieren
bestuurde Peru. 'Het is één
van die. situaties, die niet al
-te gelukkig zijn voor de Ame
rikaanse belangen', zó" vatte
Kissinger samen.
Wij weten nu dat de Ameri
kaanse regering toen al lang
bezig, was Allende tegen te
werkert. De huidige CIA-di-
recteur William Colby heeft
toegegeven, dat bij de presi
dentsverkiezingen van 1964
al, toen Allende het opnam
tegen de christen-democraat
Frei, de inlichtingendienst
drie miljoen dollar besteedde
om in het geheim de bestaan
de oppositie tegen Allende te
'voeden'.
Toen Allende in '70 weer 'n po
ging waagde, was de CIA op
nieuw van de partij en stak
in elk geval 400.000 dollar in
een Campagne tegen deze
kandidaat. Deze Amerikaanse
bemoeienissen konden niet
verhinderen dat hij bij de al
gemene verkiezingen welis
waar geen absolute meerder
heid maar toch wel de meeste
stemmen kreeg. Het Chileense
parlement koos hem vervol
gens definitief tot president.
De bezorgde Kissinger heeft
de zaak daarna uiteraard niet
op zijn beloop gelaten. In de
zomer van 1970 was de Natio
nale Veiligheidsraad, waarvan
hij voorzitter was, al begon
nen aan een speciale studie
over Chili. Wat er allemaal
precies bekokstoofd is toen
Allende eenmaal aan de
macht was, is nooit helemaal
te achterhalen. Vast staat dat
Kissinger zich persoonlijk
met het geval Chili is blijven
bemoeien. Opvallend is dat
daarbij Charles Meyer, de on
derminster voor de betrekkin
gen met Zuid-Amerika, op
een zijspoor werd gezet. Van
hem is bekend, dat hij een
gematigder aanpak wilde dan
andere betrokkenen. Verder
staat vast dat er al direct
contacten tussen de Arperi
kaanse regering en het, be-
':i:S
drijfsleven over Chili zijn ge
weest. Allendes weigering om
de kopermaatschappijen tege
moet te komen is vaak ge
bruikt als verklaring voor de
economische maatregelen te
gen Chili, maar in feite wa
ren bedrijfsleven en regering
van de VS, in nauw overleg
met elkaar, al bezig met die
blokkade voordat de koper
kwestie losbarstte.
Hulp aan leger
Ondertussen bleef de CIA ac
tief. Volgens de verklaring
van directeur Colby is er van
1971 tot 1973 acht miljoen
dollar uitgegeven voor opera
ties om het bewind van Al
lende te ondermijnen. De CIA
hielp de oppositie tegen Al
lende en vergrootte de chaos,
die door de economische
sancties steeds ernstiger
werd. In dit beeld past ook de
goede behandeling, die het
Chileense leger van de VS
kreeg. Aan de economische
hulp uit de VS was vrijwel
een eind gekomen, maar de
militaire ging volop door.
Tussen 1970 en 1974 kregen
de Chileense strijdkrachten
45,4 miljoen dollar van Ame
rika, bijna een verdubbeling
vergeleken met de vier voor
afgaande jaren. Het was het
leger, dat in september 1973
daadwerkelijk een eind maak
te aan het bewind van Allen-
SANTIAGO Half zes in de morgen het begint nog maar net te dagen in San
tiago. Het is het uur waarop over de hele 4000 kilometer die het land lang is, van
Arica tot Punta Arenas, de spertijd wordt opgeheven die van kracht is sinds fascisti
sche militairen zeventien maanden geladen de constitutionele regering van presi
dent Salvador Allende omver wierpen.
lijdt honger' en 'Vrijheid voor
de politieke gevangenen'. Ze
zijn er 's nachts in de haast
opgekladderd door personen
die hun leven eraan waagden.
Als zij betrapt zouden zijn
door een militaire patrouille
waren ze ter plaatse
neergeschoten.
Het lijkt maar een zwakke
vorm van protest, niets
vergeleken bij de bruutheid
van het regime. Maar het'zijn
onderlinge signalen van een
volk dat onderdrukt kan
worden met het geweld van
wapens maar dat daarom nog
niet overwonnen is.
San i'iAGO Een seminarie
over de volksgezondheid in
1111i op een van de
.•mvöisiieifcen. Artsen,
•jociolugen. economen en
regeringsfunctionarissen
horen de lezing aan van een
;<liviciarts die zich ongerust
rnaakl over een stijgende
i'urve van de
'ru'en-;ter"e over de
u i» iOfficiële
cijfers ontbreken maar hij
heeft in een eigen onderzoek
bij ziekenhuizen en bij
navraag onder, collega's
onrustbarende aanwijzingen
gekregen. In 1972 was het
kindersterftecijfer het laagst
in de geschiedenis maar er
manifesteert zich nu weer een
duidelijke stijging.
In de zaal staat iemand op
die minder gelukkig blijkt te
zijn met de opmerkingen van
de kinderarts. Men geeft hem
het woord. 'Het is zo
goedkoop om te constateren
dat de kindersterfte weer
gestegen is', zegt hij. 'Maar, ik
geloof niet dat he.t de taak
van de regering is om dat
cijfer kunstmatig te gaan
drukken. We moeteji niet de
demagogische politiek van de
laatste jaren gaan Imiteren,
zeker niet die onder het
regime van Allende.
In die tijd probeerde men de
openbare mening en de
internationale organisaties
oncler de Indruk te brengen
van enorme dalingen van het
klndersterfte-cijfer. Die
konden worden bereikt met
allerlei speciaal
georganiseerde preventieve
campagnes. Anders gezegd:
men besteedde enorme
geuisommen aan de sociale
ontwikkeling inplaats van die
in ae economische
'»n'.wikkeling te steken Ja.
Juntaleider Pinochet neemt
een parade af op de Dag van
de Nationale Onafhankelijk
heid.
mijne heren, het wordt
eindelijk tijd dat we het gaan
begrijpen: het
kindersterftecijfer is niet
anders dan een
weerspiegeling van de
economische ontwikkeling.
Laten we dus eindelijk de
demagogie erbuiten houden.
Wat ons moet interesseren is
de verhoging van het bruto-
nationaal produkt. Het is best
mogelijk dat het percentage
van de zuigelingensterfte nog
gedurende enkele jaren zal
blijven stijgen, hoe
ongelukkig dat ook is. Maar
als wij slagen in onze
economische taakstelling dan
zal men op een gegeven
moment dat cijfer vanzelf
zien dalen, niet op een
kunstmatige, maar op een
gezonde manier'..
De toehoorders zien elkaar
verbaasd aan. Maar de man
die dit in het midden bracht
was heel ernstig. Het is een
econoom met een belangrijke
funcrie in het nationaal
planbureau. Zijn zienswijze
zijn een trouwe weergave van
wat de militaire junta met
o 'ie oor.iitgang bedoelt.
de. Na die staatsgreep (op 11
september) ls de andere hulp
aan Chili weer snel op gang
gekomen. Op 18 september al
kwam de eerste lening van de
Inter-Amerikaanse ontwikke
lingsbank los (groot: 65 mil
joen dollar). Het Amerikaan
se ministerie van landbouw
volgde snel met twee lenin
gen voor graan-aanlcopen.
Minister Butz daarover: 'Deze
leningen zijn in het belang
van de natlcnale veiligheid.
In wezen is het een
diplomatieke beslissing'. Met
andere woorden: het is Ame
rika's beiang Om de nieuwe
machthebbers in Chili op de
been te heipen.
Oude opvattingen
De rol van de VS in het
Chileense drama lijkt, zo
langzamerhand genoeg gea
nalyseerd. Het meeste wat
daarover totnutoe bekend is
geworden wijst er op dat er
wel degelijk sprake was van
een op hoog niveau uitgestip
pelde en geleide campagne
met als belangrijkste doei
Chili weer in het gareel re
krijgen. Daarmee zag prof
Sigmund tot zijn ontsteltenis
hoe zijn veronderstelling dat
er nooit van opzet sprake was
geweest door de feiten ach
terhaald werd. Robert Fagen
(een hoogleraar van de Stan-
ford-unlversiteit) snijdt in
zijn laatste beschouwing in
Foreign Affairs een ander
thema aan. Hij vraagt zich af
of in de toekomst kan woeden
voorkomen datAmerika zich
weer vergrijpt aan- een demo
cratie in hei buitenland. Zijn
antwoord is weinig bemoedi
gend.
Fagen betoogt dat de opera-
tie-Chili een uitvloeisel was
van oude, diep gewortelde op
vattingen over Amerika's
rechten en plichten In de we
reld Er was een land binnen
de westerse Invloedssfeer, dat
'dreigde af te glijden naar het
communisme.' Volgens de the
orie van de dominostenen
(als de eerste valt, valt de
volgende ook) stond daarom
,de toekomst van het hele
vrije westen en dus van de
VS in Chili op het spel. In
zo'n geval heeft Amerika niet
alleen het recht maar zelfs de
plicht in te grijpen. Het gaat
dan 'mmers om 'nationale
Amerikaanse belangen'. Aan
dit 'nationale belang', waar
onder In de praktijk meestal
ook de gewone zakelijke be
langen van het Amerikaanse
bedrijfsleven vallen, worden
de verlmgens en rechten van
het betrokken land dan tijde
lijk ondergeschikt gemaakt.
Fagen voorspelt, dat dit me
chanisme nog wel enige tijd
zo zal blijven werken en
noemt Portugal met name als
mogelijk volgend slachtoffer.
Verzuchting
Het probleem ls. zo meent hij,
wat wij zien als 'Amerikaans
belang'. Het is aardig, dat het
Congres eens nagaat wat de
CIA allemaal heeft uitge
spookt en uitzoekt hoe be
trouwbaar verklaringen van
regeringsfunctionarissen zijn,
maar daarmee ls Amerika's
buitenlandse politiek niet
veranderd Er is pas echt iets
veranderd, aldus Fagen, als
de Amerikaanse regeerders de
verkiezing van een Salvador
Allende, waar dan ook ter
wereld, niet direct zien als
een bedreiging voor het be
lang van Amerika. Alleen als
Amerika zo'n verkiezing kan
zien als de vrucht van een
'historische strijd voor sociaie
rechtvaardigheid door een
uitgebuit volk' kan er sprake
zijn van een 'nieuwe Ameri
kaanse buitenlandse politiek'.
Maar het kal nog wel jaren
duren voordat wij zover zijn,
verzucht de Amerikaanse po
liticoloog Robert Fagen.
Ten langen leste heeft nu ook
Radomiro Tomic leider van
de linkervleugel der Chileense
christendemocraten zich
over de staatsgreep en haar
gevolgen uitgelaten. Hij deed
dit in een interview met het
in Rome uitgegeven blad
'Chile-America'. De verslagen
presidentskandidaat uit 1969,
die na de coup is uitgeweken
naar de VS, blijft betreuren
dat de Unidad Popular altijd
eerder geprobeerd heeft de
christendemocraten onderling
te verdelen dan zich werkelijk
met hen te verstaan. Over de
junta zegt hij, dat deze over
de hele linie is gestrand en
bezig is 'niet alleen het
land maar ook de nationale
gemeenschap te verwoesten'.
De Juntaleden mogen-zich er
dan op beroepen dat zij het
land van 'de demagogen, de
communisten en de politici'
hebben verlost, hun program
van economische ongebon
denheid loopt volgens Tomic
volkomen vast. 'Dit echec kan
er toe leiden dat zich voor
Chili een nieuwe historische
mogelijkheid zal voordoen,
die ontstaat uit een andere
manier van denken en voelen
en die zich zal uitdrukken in
een machtige volksbeweging,
welke eerder sociaal dan poli
tiek is in haar Uitgangspun
ten. Ik hoop dat de christen
democraten, tenminste de
meerderheid onder hen, daar
de woordvoerders van zullen
zijn. Indien daarentegen onze
partij beheerst blijft door het
perspectief van het centrum
en door de behoefte aan ge
matigdheid. dan heeft de
christen-democratie in Chili
geen toekomst meer. Of men
het wil of niet: het reformis
me is in Chili gedoemd om te
worden opgevat als het ande
re gezicht van rech's. De ar
me wereld marcheert onont
koombaar en snel op naar het
socialisme'.
De junta heeft niet alleen
teniet gedaan wat de Unidad
Popular tot stand had ge
bracht, zij heeft het beleid
van de laatste zes regeringen
van Chili om het fonds aan
openbare middelen te vergro
ten geheel geliquideerd. Alle
openbare bezit is terugver-
kocht naar particulieren, die
bij gebrek aan eigen kapitaal
op krediet kunnen kopen on
der uitzonderlijke gunstige
voorwaarden. De junta heeft
de neiging om alle staatsdeel
neming aan te wrijven dat zij
ondoelmatig is maar de enige
sectoren die in Chili nog ren
deren zijn die van de koper,
de steenkool en de nitraten,
sectoren die door de regering
van Salvador Allende genati
onaliseerd waren. De econo
mische politiek van de junta
leidt volgens Tomic ook tot
verarming van de midden
klassen.
Vroeger of later zullen de de-
sastrueze resultaten van de
politiek van de junta ook in
de strijdkrachten zelf Inge
zien worden, want die vormen
nog altijd een integrerend
deel van het volk. Onvermij
delijk zal men zich daar gaan
afvragen of het inderdaad de
vaderlandse plicht is miljoe
nen Chilenen ertoe te dwin
gen zich op te offeren om de
opeenhoping van kapitaal
mogelijk te maken niet voor
de staat maar voor enkele
duizenden ondernemers. To
mic gelooft dat de dag zal
aanbreken waarop een nieuwe
regering aantreedt, bestaande
uit burgers en militairen die
gelijkelijk overtuigd zijn van
de noodzaak om in Chili een
socialistische maatschappij op
te bouwen, gebaseerd op hu
manitaire waarden en met
steun van de overweldigende
meerderheid van de Chilenen.
