Europa nu voor
iieuwe uitdaging'
Oppositie
maar niet
in Spanje fel
doortastend
Fachmy: oorlog komt
als diplomatie faalt
Opnieuw hevige
strijd in Asmara
Russische spionage
bij SALT-overleg
;oli legt Europees 'regeringsprogram' voor:
Betrekkingen Cairo-Moskou weer beter
Frankrijk gaat
ondergrondse
kernproeven doen
Italiaanse wet op
abortus in strijd
met grondwet
Verhevigde strijd
in Cambodja
Ethiopische junta verschijnt in openbaar
De tien van Carabanchel (2)
'/KWARTET WOENSDAG 19 FEBRUARI 1975
BUITENLAND
3flATSBURG (ANP) 'De Euro-
Gemeenschap is het thans bijna
lar geleden gegeven originele
tloord op de uitdaging aan onze
•Jren om hun onderlinge rivaliteit
rerwinnen en, in een door de
le Oorlog verscheurde wereld,
economie tot nieuwe bloei te
;en'.
.euwe generatie, de onze, ziet zich thans
'onteerd met een nieuwe uitdaging: her-
:ing van de zin van het leven en hoop in
fatschappij die wordt verstikt door haar
'ooruitgang. De uitdaging om tussen Euro-
de landen van de Derde Wereld nieuwe,
-inenwerking en solidariteit gebaseerde, be
ngen te scheppen. De uitdaging tenslotte
iiropa meester te doen zijn over zijn eigen
ize passage uit zijn rede tot
ropees Parlement in Straats-
eeft Frangois-Xavier Ortoli,
'Jter van de Europese Com-
het dagelijks bestuur van
gisteren een krachtige
gedaan tal van teleurgestel-
JJopeanen een hart onder de
steken en daarnaast
WASHINGTON (UPI) De Rus
sische delegatie die met de Ame
rikanen heeft onderhandeld over
een verdrag inzake beperking van.
strategische bewapening (SALT)
zat vol met Russische spionnen,
zo heeft Paul H. Nitze. die deel
heeft uitgemaakt van de Ameri
kaanse ploeg, meegedeeld.
Het werk van de Amerikaanse de
legatie was 'minder dan optimaal'
en voor een groot deel was dat de
schuld van ex-president Nixon.
Deze was volgens Nitze zo ge
brand op geheimhouding en had
zo weinig vertrouwen in wat hij
de bureaucratie noemde, dat zelfs
het hoofd van de Amerikaanse
delegatie niet volledig werd inge
licht over wat er zich op het
hoogste niveau afspeelde. Nixon
maakte meestal van Russische
Amerikaans delegatielid:
tolken gebruik als hij privé met
de Russen praatte en een schrif
telijk verslag van zulke besprekin
gen werd niet aan de delegatie
verstrekt.
Volgens Nitze had minstens een
derde deel van de Russische dele
gatie bij de geheime dienst
(KGB) gewerkt. AI hun chauf
feurs waren lid van de militaire
inlichtingendienst en zelfs hun
wetenschapsmensen mochten
niets over de Russische militaire
ontplooiing weten wat niet ook in
de Amerikaanse pers verscheen.
Toen de SALT-besprekingen en
kele jaren geleden in Helsinki be
gonnen had een correspondent
van het Russische persbureau
Tass een kamer gehuurd, die uit
zag op de werkvertrekken van de
Amerikanen. Die kamer was uit
gerust met telescopen, antennes
en andere apparatuur en spoedig
bleek, aldus Nitze, dat vrijwel alle
telefoongesprekken werden afge
luisterd. 'Zij deden een poging
leden van de Amerikaanse delega
tie aan het praten le krijgen,
eerst probeerden ze mensen dron
ken te voeren en toen dat niet
lukte gingen ze leden van de de
legatie vleien, waarbij ze hoopten
gebruik te kunnen maken van een
eventuele onenigheid in de ploeg',
aldus Nitze.
Nitze was in de regering van
Harry Truman een hoge functio
naris op het departement van
buitenlandse zaken. Onder Ken
nedy en Johnson werd hij onder
minister van defensie. Begin vorig
laar trad hij uit de SALT-delega-
tic.
CAIRO, TEL AVIV (AP, DPA, Reuter, UPI) De betrekkingen
tussen Egypt.e en de Sowjet-Unie vertonen 'ontegenzeggelijk voor
uitgang'. Als Egypte er niet in slaagt zijn doelen via de diplomatie
te bereiken zal het weer oorlog gaan voeren tegen Israël.
Frangois-Xavier Ortoli, voorzitter van de Euro
pese Commissie
aal een vijftal doelstellingen
1 te
leggen, waarnaar de EG-
op initiatief van de Europe-
missie in de komende perio-
moeten gaan streven.
teitsversterkend. Europa verschaft
ons het instrument ons daar te
laten gelden waar men ons wil
horen en waar zich thans de beslis
singen voltrekken: op energiege
bied, op monetair gebied en op het
gebied van de internationale han
del, in de internationale organisaties
en in onze betrekkingen met onze
voornaamste partners, vooral de
Verenigde Staten'.
Amerika
i ijk? periode
rede van Ortoli. die sterk
een regeringsverklaring van
e ropees kabinet, stelt de EG-
isievoorzitter vast dat de Ge-
ri hap een moeilijke periode,
Mislukkingen heeft doorge-
Maar er zijn in de afgelo-
i maanden ook vorderingen
[fct. De EG-lidstaten zijn zich
dieper bewust van de nood-
economische samenwer-
n er wordt op dat terrein
meer samengewerkt, er is
■efeionaal fonds gesticht en een
d fonds in ontwikkeling. Eu-
n eeft een ontwikkelingsbeleid
de Derde en Vierde Wereld
le^idelijke doelstellingen en er
sluiten genomen ter verster-
an de Europese instellingen,
verkiezingen voor een Euro-
larlement, die binnen drie
zegt echter dat Europa be-
heeft aan successen van een
orde om zijn doelstellingen
inheid en onafhankelijkheid
eiken. Op de belangrijkste
moeten wij immers terug-
;n mislukking constateren,
onafhankelijkheid vermin-
mze ambities worden kleiner:
titutioneel opzicht staan wij
in halve mislukking',
angrijkste opgave voor Euro
lus Ortoli, is dat Europa zijn
nkelijkheid bewaart: dat wil
zijn lot in eigen handen
In dit opzicht echter heb-
wij de afgelopen vijftien
en stappen terug moeten
'Omtrent dit laatste punt', aldus
Ortoli, 'is klaarheid gewenst. De
wederzijdse vriendschap, de bond
genootschappelijke betrekkingen en
de erkenning dat grote gemeen
schappelijke belangen bestaan mag
niet de realiteit uit het oog doen
verliezen dat de VS een macht ver
tegenwoordigen waardoor dit land
in zijn betrekkingen met ons de
neiging heeft onze zwakheden en
weifelingen tegemoet *te treden met
een onverbloemde wil tot leider
schap'.
Het is, aldus Ortoli, zaak dat wij,
willen wij beter de belangen van
onze bevolking dienen, op het in
ternationaal toneel kiezen voor een
waarlijk Europese politiek, ons
systematisch gemeenschappelijk
opstellen en overal waar de opgave
de individuele krachten van onze
staten te boven gaat de Gemeen
schap laten spreken voor ons allen'.
Eerste doel van de Europese Ge
meenschap is dan ook verminde
ring van de afhankelijkheid van
Europa.
Tweede doel is1: herstel van Euro
pa's economische en sociale, even
wicht door groei op nieuwe grond
slagen. In dit verband noemde Orto
li als hoofdbeleidslijnen onder
meer: een op elkaar afgestemd en
elkaar aanvullend Europees econo
misch beleid en solidariteit en een
van investeringen uitgaande her
vatting van de -expansie. 'Het is
immers juist de expansie (uitbrei
ding) van de internationale handel
die één van de sleutels vormt voor
het herstel van de situatie van de
Gemeenschap en voor de terugkeer
naar een beter evenwicht in de
wereld', aldus Ortoli.
afhankelijk
Derde Wereld
Ef
freaken van die verminderde
inkelijkheid zijn aldus Ortoli:
it feit dat Europa na dertig
'"cordt geconfronteerd met de
en van het feit dat dit gebied
aan energie en grondstoffen,
slissingscentra en de financië-
Jit zijn plotseling elders ko-
liggen'. Europa is fysiek
onafhankelijk zoals het
abargo heeft geleerd. Maar
onomisch minder onafhanke-
ïdat nieuwe, diep ingrijpende
tkelingen Europa verplichten
inomische structuurwijzigin-
grotere afhankelijkheid is
ïonetair omdat de bedragen,
het geding zijn, slechts be-
kunnen worden door over-
van onze hulpbronnen, dat
ggen onze arbeid welke over-
tdoor het aangaan van schul-
echts in de tijd gespreid kan
D.
versterking van de machts-
i van de VS. Amerika be
over rijkdom aan energie en
;cJstoffen van een continent 'en
ii blijk van de wil volledig de
u d waarover zij kan be-
v en, aan te wenden, hetgeen
veranderende en zeer moei-
h conjunctuur-situatie natuur-
ts
if
opsomming van door Euro-
jmaakte fouten en de grote
fan eigen schuld van Europa
Je verminderde onafhankelijk-
zegt Ortoli: 'Europa neemt
waar de beslissingen, waar het
nkomt, worden genomen niet
eats in die hem toekomt. Of
gaat om de wereldvrede dan
a onze economische ontwik
zijn geen meester meer over
toekomst omdat de economi-
financiële en politieke beslis-
ientra steeds meer buiten on-
staten en onze Gemeenschap
M te liggen', zo verklaarde Or-
'De wereld is er een waar
gen ingaan tegen belangen en
krachten zich onderling me-
Behartigen wij onvoldoende
belangen en verwaarlozen wij
krachten dan zullen de regels,
fhoudingen en de feiten zich
'nadeel wijzigen',
enkele onzer staten mag ver
te in een krachtenveld van
lerende systemen en machts-
'Uivingen werkelijke invloed
oefenen. Daartoe is een Eu-
nodig, niet souvereiniteitsver-
:end, maar juist souvereini-
Derde doel van de EG is, aldus
Ortoli: het vestigen van nieuwe be
trekkingen met de Derde Wereld.
'Een door Europa stoutmoedig inge
slagen beleidsweg is de vestiging
van nieuwe betrekkingen met de
Derde Wereld op grondslag van een
langdurige, op gelijkheid en recht
vaardigheid geïnspireerde samen
werking'. Als meest geslaagde voor
beeld daarvan noemde Ortoli het
associatiebeleid van de Gemeen
schap, voorheen met 19 Afrikaanse
staten in het kader van de over
eenkomst van Jaoendé en thans
uitgebreid tot geheel Afrika en zelfs
daarbuiten in het kader van de
overeenkomst van Lomé en de ak
koorden die eerlangs zullen worden
aangegaan met de landen van het
Middellandse Zeebekken. Dit beleid
is er een van financiële steun, doch
ook en bovenal toegang tot grote
afnemersmarkten, stabilisatie van
hun ontvangsten, waardoor zij be
schermd worden tegen scherpe da
lingen in de wereldmarktprijzen,
systematische samenwerking ter
versnelling van de industrialisatie
en de ontwikkeling van de politieke
instellingen die het raam vormen
voor een samenwerking tussen Eu
ropa en de betrokken ontwikke
lingslanden op parlementaire en
gouvernementele voet van gelijk
heid.
Het vierde doel, waarnaar de EG
zal moeten streven is, aldus Ortoli.
de nieuwe voortgang op de weg
naar een Economische en Monetai
re Unie.
Europese Unie
Het vijfde dóel is tenslotte de voor
bereiding van de Europese Unie,
die rond 1980 van de grond zal
moeten komen.
'Het Europa van thans kent geen
perspectieven die zijn inwoners in
beweging kunnen brengen', zo stel
de Ortoli vast. 'Daardoor zijn ande
re visies nodig, een nieuw elan, een
ander toekomstbeeld, zodat onze
volkeren Europa de stimulansen
kunnen geven van ambitie, vast
houdendheid, creatieve hartstocht
kwaliteiten die ons eens zo omhoog
gestoten hebben. In ons ontwerp
voor de Europese Unie kunnen wij
dit elan doen herontwaken. Verge
ten wij niet dat het eerste recht
streeks gekozen Europese parlement
bijna zal komen in 1978, dat wil
zeggen over drie jaar
Dit zijn de twee voornaamste uitla
tingen die de Egyptische minister
van buitenlandse zaken Ismail
Fachmy gisteren heeft gedaan in
een toespraak tot parlementscom
missies van buitenlandse "zaken en
Arabische aangelegenheden in Cai
ro.
Over de betrekkingen tussen Mos-
PARIJS (AFP) Frankrijk heeft
de scheepvaart gewaarschuwd uit
de buurt te blijven van de atollen
Moeroeroa en Fangataoefa in de
Stille Oceaan in verband met on
dergrondse kernproeven die daar
zullen plaatsvinden.
In tegenstelling tot vroeger, toen
de waarschuwing betrekking had op
een periode van mei tot september,
geldt zij nu permanent. Een woord
voerder van het ministerie van de
fensie zei dat de waarschuwing niet
inhoudt dat de proeven binnenkort
gehouden worden. Het gebied rond
de atollen is tot gevarenzone ver
klaard, maar er geldt geen vaar- of
vliegverbod, zei hij.
kou en Cairo zei Fachmy dat de
verhouding met Moskou gebaseerd
is op 'volledige openhartigheid en
wederzijdse erkenning van eikaars
invloed en gewicht.' Volgens
Fachmy is het een ernstig misver
stand te geloven dat Egypte de
Sowjet-Unie uitsluitend ziet als een
wapenleverancier. Dat is slechts
één van de vele aspecten aldus
Fachmy.
Over de mogelijkheid van hervat
ting van de oorlog tegen Israël
merkte Fachmy op dat Egypte
poogt voort te zetten wat de strijd
krachten zijn begonnen (in oktober
1973). 'Indien wij via de diplomatie
vaststellen dat wij vast zijn gelopen
zal het voor ons onvermijdelijk zijn
opnieuw ons te verlaten op onze
strijdkrachten.'
Fachmy liet voorts weten dat Egyp
te niet zal deelnemen aan een her
vatting van de Geneefse Midden-
Oostenconferentie als de VS en de
Sowjet-Unie niet tevoren overeen
komen dat de Palestijnen worden
uitgenodigd er 'in een passend sta
dium' aan deel te nemen.
Het in Beiroet verschijnende blad
Arab World heeft bericht dat Syrië
heeft besloten het mandaat van de
VN-troepen op Golan niet te ver
nieuwen als niet tevoren .een da
Mevrouw Jihan Sadat. de echtgenote
van de Egyptische president, is gis
teren in West-Duitsland aangeko
men voor een officieel bezoek. Me
vrouw Sadat (links) werd van het
vliegveld opgehaald door mevrouw
Mildred Scheel, echtgenote van Wal
ter Scheel, de Westduitse bondspre
sident.
ROME (Reuter) De Italiaanse
wet die abortus verbiedt, is gisteren
ongrondwettig verklaard voor ge
vallen waarin de gezondheid van de
moeder in gevaar is.
Het besluit van het constitutionele
hof zou een keerpunt kunnen te
weegbrengen in de felle debatten
in Italië over de abortuskwestie.
Een artikel van het wetboek van
strafrecht voorzag in een gevange
nisstraf van twee tot vijf jaar voor
een vrouw die zich liet aborteren of
degene die de abortus uitvoerde.
De rechters van het constitionele
hof zeiden: 'Ingeval van de bijzon
dere situatie dat het noodzakelijk is
bij een zwangere vrouw die in ge
vaar is of wier gezondheid ernstig
bedreigd wordt, kan een abortus
niet langer worden beschouwd als
een overtreding, noch voor degene
die deze uitvoert noch voor de
vrouw die toestemming daartoe
geeft'.
PHNOM PENH (UPI, AP) Het
militaire opperbevel van het be
wind van president Lon Nol in de
Cambodjaanse hoofdstad Phnom
Penh heeft gisteren melding ge
maakt van verhevigde aanvallen
van de Rode Khmer op de hoofd
stad. Verder hebben troepen van
Lon Nol geprobeerd de pas gevallen
districthoofdstad Maung Russey ten
noord-westen van Phnom Penh. te
heroveren. De Khmers zouden in
Maun Russey grote rijstvoorraden
hebben buitgemaakt. Ook bij Neak
Long aan de Mekong-rivier, 50 ki
lometer ten zuid-oosten van Phnom
Penh. wordt hevig gevochten. Twee
posities van de troepen van Lon
Nol staan op het punt te bezwijken
onder druk van de aanvallen van
de Rode Khmer. De posities kun
nen over water niet meer bevoorraad
worden vanuit Neak Luong. ón Ne
ak Luong hebben zich meer dan
50.000 vluchtelingen verzameld en
er zou een ernstig tekort aan rijst
dreigen.
ADDIS ABEBA (Reuter, UPI, AP') In de Eritreese hoofdstad As
mara zijn gisteravond felle straatgevechten uitgebroken tussen
ïJ!i^Je'Sd^H^r1SiSafterto0Dt het EthloPische leSer ejMsefthedep van de afscheidingsbeweging,
op 30 mei af. Volgens Arab World 1~~i TT,":'Li T71'4
was president Assad van Syrië te
leurgesteld geweest over K-issingers
recente bezoek.
Eerder was gemeld dat Assad en
Sadat van Egypte deze- week in
Jordanië zouden komen voor overleg
met Hoessein.''In Cairo is dit in
middels door regeringszegslieden
tegengesproken.
Jordaan-oever
Elias Freij, de burgemeester van
Bethlehem op dè door Israël bezette
westelijke Jordaanoever, heeft gis
teren verklaard dat hij zou willen
dat. het bezette gebied daar voor
een periode van vijf jaar in handen
van de VN wordt gegeven. In een
vraaggesprek met het Israëlische
dagblad Maariv zei Freij dat hij
stichting van een Palestijnse staat
op de westelijke Jordaanoever. wat
hem betrof, uitsloot en dat over het
lot van het bezette gebied besloten
moet worden door de bewoners er
van. 'Alleen zij hebben het recht
over hun politieke toekomst te be
slissen', zei Freij. Hij liet verder
weten wel te geloven in de moge
lijkheid van twee staten naast el
kaar: Israël naast een Palestijnse
staat.
het Eritreese'B§y«jdfe'gsfront (ELF)
Bij de. geypefften werd gebruik ge
maakt van zware machinegeweren,
bazooka's en granaten. De Ethiopi
sche luchtmacht bestookte ook gis
teren het Eritreese bevrijdingsfront
bij de weg naar Massoea, de haven
stad aan de Rode Zee.
Daar het Ethiopische leger met mu
nitietekorten kampt is aan de Ver
enigde Staten verzocht met spoed
voor 25 miljoen dollar aan munitie
voor voornamelijk lichte wapens te
leveren. In Washington heeft een
woordvoerder van het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse zaken
hierover gezegd dat het Ethiopische
verzoek wordt bestudeerd. De Ame
rikaanse wapenleveranties aan
Ethiopië werden in november vorig
jaar stop gezet na de executie van
60 functionarissen vajj bet oude
regiem van keizer Haile Selassie.
Een belangrijke leider van het ELF
heeft gisteren gezegd dat zijn orga
nisatie de Soedanese voorstellen
voor een wapenstilstand in Eritrea
als onaanvaardbaar van de hand
gewezen heeft.
De 'secretaris-generaal van het bu
reau Van het ELF in Beiroet vertel
de op een persconferentie dat de
afscheidsbeweging 'binnen niet al
te lange tijd' een onafhankelijke
republiek Eritrea hoopt uit te roe
pen.
Voor het eerst sinds de machts
greep van vorig jaar is de Ethiopi
sche junta gisteren in het openbaar
verschenen.
Majoor Mengistoe Mariam, die als
het brein achter de revolutie wordt
beschouwd, verscheen met zijn me
dewerkers op de trappen van het
oude keizerlijke paleis in Addis Abe
ba om de ongeveer 10.000 betogers
toe te spreken, die demonstreerden
tegen de opstandelingen in Eritrea.
Mengistoe zei dat Ethiopië 'geen
duimbreed grond zou prijsgeven
aan de buitenlanders', waarop de
menigte riep: 'nooit zullen wij Eri
trea overgeven aan de Arabieren'.
Majoor Mengistoe zei verder dat
overwogen wordt een deel van de
zes miljoen sterke militie (sterk
overdreven volgens waarnemers)
naar Eeritrea te sturen om de gere
gelde troepen te helpen in de strijd
tegen de afscheidingsbeweging. 'De
regering is echter nog steeds voor
een vreedzame regeling, wij willen
geen totale oorlog in Eritrea. Wij
vechten alleen tegen diegenen die
Ethiopië willen verdelen'.
door Rudolf de Jong
Het is helemaal niet verbazingwekkend dat er in Spanje, ondanks de harde repressie tegen de arbei
ders, de afgelopen weken weer grote arbeidsconflicten zijn geweest. Hoewel staken eigenlijk verboden
is, wordt er in Spanje meer gestaakt dan in bijna alle andere Europese landen.
Het is al met al niet verbazingwek
kend dat er in Spanje, ondanks de
harde repressie tegen de arbeiders,
de afgelopen weken weer grote ar
beidsconflicten zijn geweest. Hoe
wel staken eigenlijk verboden is,
wordt er in Spanje" meer gestaakt
dan in bijna alle andere Europese
landen. Het belangrijkste conflict
van dit jaar was ongetwijfeld dat
bij de Seat-fabrieken in Barcelona.
Seat is de Spaanse auto, de fabriek
is verbonden met de Italiaanse Fi
at-fabrieken. Seat produceert bfjna
uitsluitend voor de Spaanse markt.
Er werken 26.000 a 27.000 mensen.
Vijfhonderd ondernemingen met
ongeveer 100.000 arbeidsplaatsen
rijk, als toeleveringsbedrijven,
rechtstreeks afhankelijk van het
wel en wee van de Seatfabrieken.
De directie van de Seat praat al
geruime tijd meer over het wee.
dan over het wel van de onderne
ming, de verkoop zou met dertig
procent zijn teruggelopen. In no
vember vorig jaar werden 20.000
arbeiders tijdelijk geschorst na sta
kingen. Na afloop werd er in on
derhandelingen tussen de directie
en het officiële fabriekscomité van
het staatsvakverbond een akkoord
bereikt: geen sancties, maar ook
geen uitbetaling van stakingsdagen.
De arbeiders accepteerden het ak
koord niet en zetten het fabrieksco
mité (de ondernemingsraad zouden
wij zeggen) af; achtentwintig an
dere vertegenwoordigers werden ge
kozen, maar niet erkend door de
directie. Er werd gedemonstreerd
en een petitie aangeboden aan de
officiële staatsvakbeweging. Op 27
december verklaarde dc directie dat
men ook de beslissingen van het
scheidsgerecht van de officiële vak
beweging (waarin arbeiders en on
dernemers zitten) niet zou kunnen
uitvoeren. Op 9 januari werden
19.443 arbeiders voor de periode 9-
14 januari uitgesloten, geen werk
en geen geld: 385 arbeiders werden
definitief ontslagen, tegen 12 vak
verenigingsvertegenwoordigers werd
een ontslagprocedure begonnen.
Het antwoord was een staking.
In de dagen tussen 9 en 14 januari
vonden er grote demonstraties
plaats van de Seat-arbeiders, ge
paard met hefitg politie-optreden te
gen de arbeiders, o.m. in een kerk
waar zij vergaderden. Er werden
veel arrestaties verricht.
Toen de arbeiders de 14e januari
weer aan de slag gingen, werden zij
aan de fabriekspoorten gecontro
leerd alsof zij een gevangenis be
traden. Daar leek het ook wel
enigszins op. Het werd hen verbo
den om onder het werk te roken en
te praten, het gebruik van de w.c.
is beperkt en onder controle, enz.
Een protest hiertegen voorzien van
achthonderd, volgens de directie
onleesbare, handtekeningen, werd
niet ontvankelijk verklaard. De ar
beidsinspectie verklaarde dat er
geen sprake was van machtsmis
bruik bij Seat.
Meer conflicten
Tijdens en na de uitsluiting en
steking bij Seat hadden er arbeids
conflicten plaats in Pamplona in
Navarro (tot voor kort een uiterst
conservatief bolwerk) 11.450 man
van 212 ondernemingen staakten.
De fosfaatmijnen werden enige da
gen bezet door de mijnwerkers. In
de stad Pamplona vonden demon
straties plaats, waarbij straatge
vechten plaatsvonden en barricades
werden opgericht. Andere stakingen
vonden plaats in Galicië, het Bas
kenland (7.000 arbeiders in 37 on
dernemingen) in Taragona (3000
arbeiders) in Asturië (2600 mijn
werkers) en in verschillende be
drijven-in Madrid. Toneelspelers en
ziekenhuizen zijn eveneens in sta
king. Verschillende universiteiten
en faculteiten zijn gesloten.
Bij de meeste arbeidsconflicten, en
bij de Seat is dat heel duidelijk,
staan de arbeiders in een verdedi
gende positie. Zij vechten tegen
ontslagen, uitsluitingen en ver
slechteringen. Hun strijd is uiterst
moeilijk. Een staking is de onder
nemers vaak niet onwelkom; ze is
niet bewezen zijn van de leidende
rol van'de tien in de arbeiderscom-
missie. Maar het beleggen van ver
gaderingen blijft een misdaad in
Spanje.
Een karikatuur in het Spaanse dag
blad Ya van vorige week laat een
aantel fabrieken en een theater
zien. alle voorzien met opschriften
als: 'gesloten wegens arbeidscon
flicten'. Een voorbijganger zegt
tegen een ander: 'En zei u dat
dit een tijd is van open maken.
'Apentura', openen, openbreken is
sinds lang de slagzin van het regi
me dat het wil doen voorkomen
naar openheid en liberalisering te
streven.
Uit de tijd
Twee van de Tien van Carabanchel die door de rechtbank tot
twaalf jaar gevangenisstraf waren veroordeeld en al sinds 1972
vast hadden gezeten, kwamen opeens vrij nadat het gerechtshof
hun vonnissen op twee jaar en vier maanden met aftrek bepaalde.
Het zijn Francisco Acosta en Louis Fernandes Ostillo. Zes van de
tien zitten nog gevangen.
bij de Seat min of meer geprovo
ceerd. Indien de afzet stokt, de
voorraad onverkochte auto's toe
neemt, is een stopzetten van de
produktie de ondernemers niet on
welkom. (Ook de Nederlandse soci
ale geschiedenis kent dergelijke
door de ondernemers uitgelokte
stakingen, zoals de Twente textiel
stakingen in 1931-1932).
Verbittering
Het is duidelijk dat het hoger be
roep tegen de tien beklaagden van
de arbeiderscommissies in het pro-
ces-1001 zich afspeelde in een sfeer
van spanning en verbittering. De
belangrijkste verdachte is de com
munist Comachs. Tot de tien be
hoort ook een priester. De arbei
derscommissies ontstonden spon
taan in de bedrijven, ten gevolge
van het falen van de officiële vak
beweging. In de jaren '60 werden
zij een macht van betekenis. De
communisten slaagden erin grote
invloed in de arbeidscommissies te
verkrijgen. Hun streven de arbeids
commissies ondergeschikt te maken
aan de partijpolitiek leidde tot ver
deeldheid. Thans verschillen de ar
beiderscommissies van plaats tot
plaats. De communisten was er veel
aan gelegen grote agitatie rond het
inderdaad schandalige proces-1001
te krijgen. Het enige dat men de
verdachten verwijten kon en waar
voor zij aanvankelijk straffen van
twaalf tot twintig jaar kregen op 29
december 1973, is het organiseren
van bijeenkomsten en vergaderin
gen. Iets wat algemeen als een on
vervreemdbaar recht van de mens
wordt beschouwd.
De reden waarom het hof in Madrid
de straffen zo drastisch heeft terug
gebracht heeft met erkenning van
dit recht van dc burger niets tp ma
ken. Het hof spreekt alleen van het
Toch moet het regime ééns ver
dwijnen. Dit besef is ook binnen
het regime, binnen het staatsappa
raat sterk. In de Spaanse samenle
ving ontplooien zich alle krachten
en alle culturele waarden die het
regime eens te vuur en te zwaard
bestreden heeft. Het regime is in
Spanje zelf een anachronisme ge
worden. volledig uit de tijd. Toch
bestaat het nog. Van Franco's ziek
te heeft de oppositie geen gebruik
gemaakt en er is geen massale be
roering ontstaan. Bij de Spanjaar
den leeft als het ware een dubbel-
bewustzijn. Enerzijds is men fel te
gen het regime en wil men het zo
gauw mogelijk kwijt. Anderzijds
weet men dat de persoonlijke ge
volgen van oppositionele daden
heel erg zijn en dat het machtsap
paraat leger, politie beslissen.
Ontevreden, maar a-politiek, is de
houding van de Spanjaarden.
Zo wacht men af tot de krachten
binnen het regime, die wel veran
deringen willen, In beweging ko
men. Dit is in feite ook de polltjek
van de communsten. Maar binnen
het regime is men bijna gebiolo
geerd door de aanwezigheid van
Franco. Zo blijft Spanje in de ban
van de caudillo, die soms een
mummie lijkt te zijn geworden.
Voor hoe lang nog, is het grote
vraagteken.
Drs. Rudolf de Jong is historicus
(wetenschappelijk medewerker van
het Internationaal Instituut voor
Sociale Geschiedenis te Amsterdam.
Het eerste deel van dit artikel ver
scheen dinsdag.
