Koloniale oorlog was voor
Portugal een ware tragedie
m
u
i
Rotterdam-Zuid kan
het toch goedkoper
Vandaag\
lllsillalt
Portugese minister - schakel tussen kerk en kabinet
Juist door sommige socialisten word ik erg gesticht
Trouw
Kwartet
caravan-
schade?
diiekt naar
de vakman
FOCWflI
Iet op dit bord!
Februari-zitting
hervormde synode
vervalt wellicht
Nieuwe boeke
Synode-moderamen
wil met hervormde.'
polititci praten
TROUW/KWARTET MAANDAG 17 FEBRUARI 1975
KERK-BINNENLAND f
Portugese minister - schakel tusse kerk
en kabinet
Juist door sommige socialisten word ik
erg gesticht
De Katholieke kerk in Portugal zit
zwaar in de puree. Maar naast de kerk
en ook wel onder de bescherming van
de kerk zijn verscheidene kleine groe
pen ontstaan, die tijdens het fascisme
vorm gaven aan het evangelie. Door
Salazar en Caetano werden deze groepen
soms hevig vervolgd. Een ervan was de
graal-beweging. In ons land lijkt het
wel eens een groep keurige dames met
weinig om handen. Maar in Portugal
was en is de graal een actieve beweging
met honderden doelbewuste leden, die
sinds 1968 aan de alfabetisering van de
boeren en de allerarmste stedelingen
werkten.
De beweging maakte gebruik van de
door Paolo Freire bedachte methode,
die de mensen naast lezen en schrijven
ook nog leert na te denken over hun
eigen onderworpen positie. In Portugal
stond dit werk lange tijd onder leiding
van een vrouwelijke ingenieur, Maria
de Lurdes Pintassilgo.
De strijd tegen het analfabetisme, 's
zomers op het platteland en 's winters
in de achterbuurten, noemt zij liever
bewustwordlngswerk.
De fascisten zagen in hoe gevaarlijk het
was voor hen dat de allerarmsten in
beweging kwamen. Maar mevrouw De
Lurdes Pintassilgo was ook nog lid van
de tweede kamer, waar zij een van de
weinige oppositie-leden was. Zijzelf zegt
hiervan: 'De meeste tegenstanders van
het fascisme zaten gevangen of waren
naar het buitenland gevlucht. Mijn weg
was in het parlement oppositie te leve
ren. Elke keer als ik stemde in de
kamer probeerde ik zo duidelijk moge
lijk mijn stem te motiveren. De pers
had meestal het recht dat op te nemen.
Op die manier heb ik toch nog iets
kunnen doen aan het vormen van een
publieke opinie'.
SCHAKEL
Omdat haar inzichten bekend waren bij
de leiders van de militaire staatsgreep
van 25 april 1974 vroegen zij haar voor
de post van minister van sociale zaken
en volksgezondheid in het interim-ka
binet. In dat kabinet geldt mevrouw De
Lurdes Pintassilgo als de deskundige op
kerkelijk terrein. 'Ik ben daardoor zon
der dat te zoeken geworden tot de
schakel tussen de kerk en het kabinet.
Ikzelf vind dat de collega's mij wel
eens teveel in verband brengen met de
institutionele kerk', aldus de minister.
Het huidige gezag in Portugal berust bij
het oppercommando van de Portugese
strijdkrachten (Copcon). dat op de ach
tergrond blijft en waarin de inmiddels
tot brigade-generaal bevorderde majoor
Otelo Saraiva de Carvalho de sterke
man is. Binnen het Copcon is geen
eenstemmigheid over de toekomstige
koers van Portugal. Een groep jonge
officieren vindt de toestand waarin
Portugal zich bevindt zo deplorabel, dat
zij geen andere mogelijkheid zien dan
van Portugal een volksdemocratie le
Polen of Joegoslavië te maken.
Mevrouw De Lurdes Pintassilgo, die mij
ontvangt kort nadat binnen het kabinet
weer gediscussieerd is over de datum
van de volgende verkiezingen, blijkl
nogal gereserveerd tegenover de mili
taire plannen.
Hoewel de minister uit volle overtuiging
lid geworden is van dit kabinet en er
ook helemaal achter staat, hoort ze niet
bij een politieke partij. In een rede, die
zij hield enkele weken na de coupe van
vorig jaar, zei zij dat het christendom
zich niet mag verbinden aan een be
paalde politieke ideologie. 'De diepe en
radicale keus voor de armsten (en het
is altijd van belang in herinnering te
roepen hetgeen Christus uit Jesaja ci
teert als hij zegt, dat hij gekomen is
om het evangelie aan de armen te
verkondigen, en om de gevangenen en
de verdrukten te bevrijden) betekent
steeds een dialectische verhouding (een
verhouding met tweezijdigde onderlinge
beïnvloeding, a.s.) met alle sociale klas
sen. Dit is net zo evangelisch als het
leninistisch is. Lenin zei zelf in het
begin van de revolutie, dat het niet
goed is als een bepaalde klasse zich
opsluit met zijn eigen eisen'.
door Aldert Schipper
Mevrouw De Lurdes Pintassilgo is een gezellige praatster, een
soort Marga Klompé op z'n Portugees. Als ik zeg dat dr. Klompé
in Nederland wel eens gekscherend 'de kardinaalse' wordt genoemd,
moet ze hard lachen. Maar ook Maria de Lurdes Pintassilgo heeft
een duidelijke binding met de kerk. Mijn eerste vraag luidt welke
rol de kerk in het nieuwe Portugal speelt.
jPppgOSL
Maria de Lurdes Pintassilgo: Ik on
derscheid twee soorten kerk. de in
stitutionele, die zich in het verle
den, voornamelijk door te zwijgen
gecompromitteerd heeft, en de
kerk-volk-van-God. De institutio
nele kerk, waartoe vooral de mid
dengroepen behoren, heeft zich een
rustig geweten bezorgd door een
verinnerlijking van het geloof tegen
over het grote onrecht waardoor
wij omringd werden. Daarnaast
stonden de groepen die zochten
naar vernieuwing van de wereld.
Als kabinet hebben wij natuurlijk
te maken met beide soorten kerk.
Ik zie dat mijn collega's waarde
hechten aan wat de bisschoppen
denken en doen. Onder de bis
schoppen zijn er die in staat zijn
de huidige toestand te begrijpen en
op een evangelische manier er op
te reageren. Maar anderen komen
uit een totaal andere tijd. Over het
geheel genomen beschouwen mijn
collega's in het kabinet de kerk als
een maatschappelijk verschijnsel,
dat zijn grootste kracht verloren
heeft.
Hoe kan de kerk weer wat gaan
betekeken voor de maatschappij?
De grootste energie zit in de kleine
groepen, waar het evangelie zich
heeft kunnen ontwikkelen. Die
groepen zullen samen met de insti
tutionele kerk en met veel fantasie
en eigenzinnigheid nieuwe vormen
van gemeenschap moeten opbou
wen.
Verwachtingen
Voordat ik met de minister sprak.
had ik op straat een gesprek met
een groepje demonstranten, een
paar arbeiders van de grote scheeps
werf in Lissabon en wat studen
ten. Zij schilderden de enige vrou
welijke minister in het kabinet af
als rechts 'net als trouwens Soares
en Cunhal' (de leiders van de soci
alisten en van de communisten,
a.s.). Mevrouw De Lurdes Pintassil
go vat dat ernstig op. 'Na de coup
zijn we in een periode gekomen
van snel toenemende verwachtin
gen bij de mensen. Maar de econo
mische positie van het land is la
mentabel. Door de internationale
crisis komen veel arbeiders uit
West-Europa terug. En het leger
stuurt militairen naar huis. Intus
sen kun je niet zeggen dat de
productiviteit toegenomen is. Het
ambtenarenapparaat is versteend.
Er zijn twee keer zoveel ambtena
ren als we nodig hebben en die zijn
niet in staat om een bevredigend
geheel van diensten aan de bevol
king aan te bieden. Het ambtenaren
apparaat moet weer Vitaal ge
maakt worden. Daar ben ik mee
bezig. Dat kost niet zoveel geld.
Ook voor andere vrij goedkope
maatschappelijke plannen heb ik
toestemming gekregen in het kabi
net.
Wat zal het toekomstige sociale
systeem in Portugal zijn?
Ik ben vroeger vrij veel in Neder
land geweest. Ik heb hoge achting
voor jullie sociale systeem. Ik wilde
dat ik daar geld voor had. Het
toeval wilde dat als ik in Nederland
was, er steeds wel op de televisie of
in de kranten aandacht was voor
Derde Wereld. Ik schaam mij niet
dat toe tegeven. Ons land heeft
weinig hulpbronnen. De bodem is
erg verarmd. Het toerisme is ook
geen redmiddel. Wij zijn aangewe
zen op industrialisatie.
Bent u niet bang voor de negatieve
kanten daarvan?
Wij mikken op een industrie van
menselijke afmetingen, waarin het
gebruik van mankracht en van
menselijke kunde voorop staan.
Ambachtelijke industrie, zoals de
textiel- en schoenindustrie. Er zul
len altijd mensen zijn, die wat
extra over hebben voor iets dat
goed gemaakt is. Ik denk ook in de
richting van de Britse econoom
Schumacher, die het idee van de
intermediaire technologie heeft ge
lanceerd. Portugal zou daarvoor
mogelijkheden bieden. Maar we
zijn ook niet bang voor hogere
technologixche ontwikkeling. Phi
lips is en blijft welkom, zolang hij
de Portugezen maar als mensen ziet
en niet komt om onze lage lonen te
exploiteren.
Portugal hangt vol met plakkaten, Bijltj6Sd3g
waarin geworven wordt om de pu
blieke belangstelling voor alle mo
gelijke partijen en splintergroepen.
Dat was anders, toen Caetano er
nog was en toen deze politieman
nog behoorde tot de trots der natie.
Portugal of voor onze rol in Afrika.
Er was veel kritiek op onze koloni
ale politiek. En terecht. Maar nu
wij ons van dat kolonialisme ont
doen en koersen naar een demo
cratie, nu moeten jullie ons ook
helpen daarbij.
Intermediaire technologie
Wil Portugal Nederlandse ontwik
kelingshulp?
Wij horen qua ontwikkeling bij de
Na de militaire coup is in Portugal
de .te verwachten bijltjesdag uitge
bleven. Een aantal politici, die ver
antwoordelijk waren voor misdaden
tijdens het fascistische regime, on
der wie de president en de eerste
minister, zijn gevlucht. Er zijn ook
veel mensen vertrokken, die aan
sprakelijk waren voor de corruptie
en voor economische delicten.
Mevrouw De Lurdes Pintassilgo:
Maar degenen die we hebben kun
nen pakken moeten voor de rechter
verschijnen. De opstand tegen het
fascisme is niet compleet zonder
dat de verantwoordelijken gestraft
zijn. Maar dat moet gebeuren door
de rechter. Daarin ben ik het volle
dig eens met mijn collega Zenha
van justitie. Ik moet trouwens zeg
gen. dat ik juist ook door sommige
Maria de Lurdes Pintassilgo
socialistische collega's erg wordt
gesticht, als ik dat woord in reli
gieuze zin mag gebruiken.
Door wie bijvoorbeeld?
Soares en Zenha (de socialisten
a.s.) en door de communist Cunhal.
Jaren hebben die mensen in de
gevangenis gezeten of zijn zij ver
bannen geweest. En toch is zo'n
man als Soares van een goedheid...
van een verheven edelmoedigheid...
er is bij hem niets van een wrok.
Dat vat ik op als van christelijke
oorsprong. Ze komen natuurlijk al
lemaal uit een christelijk milieu.
Dus misschien is er in die mensen
nog steeds een christelijke achter
grond aanwezig. Het christendom
heeft nu eenmaal de neiging de
hele persoon in beslag te nemen.
Maar er zit misschien ook iets
milds in het Portugese karakter.
Die mildheid was ook terug te vin
den in ons contact met mensen
van een ander ras. De koloniale
oorlog was juist voor Portugal een
tragedie. Wij hebben door de eeu
wen heen een broederlijke verhou
ding gehad tot de Afrikanen. De
oorlog heeft die verhouding wegge
vaagd. Maar de mensen zijn nu
dankbaar, bijvoorbeeld omdat onze
relatie met India hersteld is. Wij
hebben natuurlijk nog steeds een
morele en politieke plicht tegeno
ver die landen.
UIT
VAN LEZERS
lsraël-2000
Volgens een bericht uit Beiroet
(Tr/Kw 12-2-75) heeft prof. Nabil
Sja'at. hoofd afdeling planning van
de Palestijnse bevrijdingsorganisa
tie PLO. verzoenende taal gespro
ken: in het jaar 2000 zal Israël zijn
HOOFDKANTOOR:
Nieuwe Zijds Voorburgwal
276-280, Amsterdam.
Tel. 020-220383.
Postbus 859.
ROTTERDAM:
Westblaak 9-11, Rotter
dam. Tel. 010-115588.
Postbus 948.
DEN HAAG:
Parkstraat 22, Den Haag.
Tel. 070-469445.
Postbus 101.
LEIDEN:
Steenstraat 37, Leiden.
Tel. 071-31441.
Postbus 76.
DORDRECHT:
Scheffersplein 1, Dor
drecht. Tel. 078-33370.
Postbus 118.
GRONINGEN:
Nieuwe Ebbingestr. 25.
Groningen.
Tel. 050-125307.
Postbus 181.
ZWOLLE:
Melkmarkt 56, Zwolle.
Tel. 05200-17030.
Postbus 3.
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
?ecr"*.:?v! f'ooft" 'ie Trouw/
Kwai-ic:. -us. Amsterdam.
I!j p'-r.\ ie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
opgegaan in een Palestijnse staat
waarin moslims, joden en christe
nen gelijkberechtigd zullen leven
en zelfs een joodse minister aan
vaardbaar is. als hij demokratisch
wordt gekozen. Als een leider van
onze Oosterburen zou verklaren: in
het jaar 2000 zal Nederland zijn
opgegaan in een Duitse staat waar
in moslims, joden en christenen
gelijk berechtigd zullen leven en
zelfs een joods minister aanvaard
baar is. mits democratisch geko
zen... noemen wij dat dan 'verzoe
nende woorden'? Mag elke rechts
staat soms zelf beslissen over zijn
toekomstige status? Als de PLO een
duidelijk teken wil geven van ver
zoeningsgezindheid, dan ligt de mo
gelijkheid vlakbij: in de Arabische
wereld opkomen voor de verdrukte
joden en voor hen dezelfde rechten
eisen als de Palestljnen genieten in
Israël. Zodoende werd een belang
rijke stap gezet op weg naar een
vreedzaam naast elkaar leven van
Israël en zijn Arabische buurstaten,
waarbij ieder overal gelijkberech
tigd leven kan.
Vlissingen T. v. d. Schoot
Grond
In uw artikel (Trouw/Kwartet 8-2)
over het Enschedese prijsduo Vos-
kamp-Lambregts komt helaas een
kleine onvolledigheid voor. Er staat,
dat tot nu toe drie gemeenten
(Smilde, Beilen en Hulst) de klein-
grondbezitters een stukje grond be
schikbaar hebben gesteld. In dit
rijtje hoort echter ook Huizen
thuis, dat belde heren gratis een
stukje grond voor tien jaar heeft
aangeboden. Ze konden zelfs uit
een bepaalde selektie een keuze
maken. De enige beperking daarbij
is. dat wanneer de gemeente de
grond onverhoopt nodig heeft, ze
deze onverwijld kan gebruiken. Met
Huizen als nummer vier is nu het
wachten dus nog slechts op de vijf
de gemeente.
Huizen
Danny Stemvers
Vermaakcentrum
Nu ls dat Rotterdam ons toch al
weer voor! Eerst al met die tunnel
onder de Maas, nu met dat idee
van gemeentelijke vermaakcen-
trums. Ik heb eens nagedacht over
een feestelijke openingsplechtig
heid van zo'n centrum. De Rotter
damse burgemeester knipt natuur
lijk allereerst een lint door, hetzij
van de Ingang van het hele cen
trum, hetzij van een der daarbin
nen gevestigde inrichtingen, een
sextheater of een bordeel. Dat lint
zou van velour moeten zijn, en
natuurlijk rood. zo mooi en in alle
opzichten symbolisch. Enige com
ponisten, zo bedreven in het ver
vaardigen van gepaste melodiëen
voor STER-reclames die aan siga
retten en tandpasta dat typische,
oncriminele en sexuele tintje verle
nen, zouden moeten worden aange
trokken voor de openingsmuziek.
Regisseurs weten de juiste stem
men te vinden voor een leuk koor
tje. Loopt een en ander financieel
wat uit de hand. dan ls er altijd
nog een CRM voor subsidie. Na het
doorknippen is er een gewoon-te-
gek samenzijn in de ontvangkamer
van genoemd etablissement, met
vrije consumpties, waaronder mari
huana (ook nog even gauw uit de
criminele sfeer halen), en een toe
spraak van de overkoepelende ge
meentelijke souteneur. Daarna
kunnen de wat ouderen, die het na
drank en andere drugs allemaal
niet meer zo aandurven, gezellig
aanschuiven voor een maaltijd in
een der andere binnen het centrum
gevestigde horeca-bedrijven, terwijl
de jongeren na een bemoedigende
knik van de burgemeester, en voor
zien van uit de gemeentelijke fi
nanciën betaalde tegoedbonnen
zich op weg spoeden naar de bars.
bioscopen en bordelen, waar zij
verder de nacht doorbrengen.
Om 5 uur 's morgens rijdt er een
bus van het gemeentelijk vervoers
bedrijf om de feestgangers weer
gezellig te verzamelen, naar het
stadhuis (of is misschien de Lau-
renskerk als cultureel centrum een
goed Idee?) voor een kop koffie en
een peppil (ook nog even uit de
criminele sfeer), en Rotterdam gaat
weer verder met de progressieve
arbeid. Het is allemaal maar een
Ideetje, maar misschien hebben B.
en W. er wat aan.
Amsterdam
ds. G. W. van Tricht
ADVERTENTIE
Nederlandse Vereniging
van Carrosseriebedrijven I
DEN HAAG In hervormde syno
dale kringen wordt overwogen de
februari-synode v oortaan te doen
vervallen.
De hervormde synode komt nu ge
woonlijk drie maal per jaar enkele
dagen bijeen: in februari, juni en
november. De periode tussen no
vember en februari is niet alleen
zeer kort. hij wordt ook nog eens
onderbroken door de Kerst- en
Nieuwjaarsvakantie, schrijft het
moderamen in zijn informatienota
aan de synodeleden. Het is nu vrij
wel onmogelijk, om stukken tijdig
te doen rondzenden en commissies
van rapport te benoemen.
Daar komt nog bij, dat tussen de
november- en de februari-synode
jaarlijks nieuwe synodeleden aan
treden, waardoor vaste commissies
en commissies van rapport in
moeilijkheden komen. Wanneer in
De heer V. F. Tromer, president,-
kerkvoogd van de hervormde ge
meente Rotterdam-Zuid, schrijft
ons:
Even reageren op uw artikel over
de SMRA van vrijdag 14 februari.
Het is mij te doen over het gedeel
te over Rotterdam-Zuid.
Hier volgt de kostprijs voor Rotter
dam-Zuid, dat aangesloten is bij
een ander computercentrum dan de
SMRA. De kosten bedragen per 1-
1-1975 inclusief BTW 30.440. Dat
is per geregistreerde 30.440 ge
deeld door 75.000) 40,6 cent.
Gesplitst in actief en niet-actief
bestand is dat 25.000 meelevenden
voor 21.940 of 87,8 cent per gere
gistreerde: 50.000 niet-meelevenden
voor 8.500 of 17 cent per geregi
streerde. Geprojecteerd op 2 mil
joen hervormden in het land ls dit
812.000.
Welke prestatie wordt hiervoor ge
leverd door ons computercentrum?
1 De benodigde programmeertijd. 2.
Het ponsen van 25 pet mutaties per
jaar. inclusief de kosten van de
benodigde ponskaarten. 3. De voor
het inlezen en registreren van de
mutaties benodigde computertijd. 4.
Het afdrukken van de mutaties op
drie kaarten per mutatie inclusief
de kosten van de kaarten. 5. Het in
februari vervaardigen van accept
girokaarten (alleen belijdende le
den) ten behoeve van de generale
kas. samen met een lijst van de
geproduceerde accept-girokaarten
en inclusief het ponsen van rap
pels, het adrukken van de hiervoor
benodigde etiketten en een zoge
naamde looplijst. Sortering op wijk,
straat en huisnummer. 6. Het voor'
Pasen en in het najaar vervaardi
gen van acceptgirokaarten gezins
hoofden en alle boven de achttien
jaar geen echtgenoot zijnde ten
behoeve van de actie paard voor de
het kader van de bezuinigingen
synodevergaderingen worden inge
perkt. zou de februarisynode wel
licht kunnen vervallen, aldus de
informatienota.
wagen. Sorteren op wijk, straat en
huisnummer. 7. Vervolgens het in
november afdrukken van etiketten
en van een loopprijs in duplo ten
behoeve van de herinschrijving, ge
sorteerd op wijk, straat en huis
nummer. 8. Daarna het jaarlijks
afdrukken op papier in duplo van
de lidmatenlijst (alleen belijden
den), gesorteerd op wijk. straat en
huisnummer. 9. Het elke 15e van de
maand aftrekken van etiketten ten
behoeve van het verjaardagsfonds,
gesorteerd op geboortedag en wijk.
Het jaarlijks in juli op papier in
duplo afdrukken van een statistiek
over de leeftijdsopbouw per indica
tie. 11. Administratie van de kerke
lijke bijdrage. 12. Het registreren
van het slapend bestand. Indien
gewenst kunnen nadere gegevens
verstrekt worden.
De handmatige arbeid, die betrek
king heeft op onze ledenadmini
stratie, wordt uitgevoerd door per
soneel van ons kerkelijk bureau en
kost 15.000. Dit is 20 cent per
geregistreerde. Alle andere hand
matige arbeid die verricht wordt is
ten gunste van het pastoraat. Ik
dacht, dat het moderamen van de
synode juist de meeste zorgen
baart, dat dit in andere gemeenten
al of niet aangesloten veel te wei
nig gebeurt.
Dan nog i ets over het verloren
gaan van de kerkelijke gegevens
per verhuizing. Zo goed als het
mogelijk is de gegevens van wijk A
naar wijk B over te brengen is het
natuurlijk ook mogelijk de gege
vens van gemeente X naar ge
meente J over te brengen.
Wij zien met grote belangstelling
de beslissing van de synode tege
moet en verzekeren u: als het waar
is, dat de SMRA ons goedkoper
hetzelfde pakket van werkzaamhe
den kan leveren zullen wij niet
twijfelen, maar zeker naar de
SMRA terugkeren. Maar of zij het
hard kunnen maken een pakket
van werkzaamheden, dat nu vele
miljoenen kost, terug te brengen
tot achter de 800.000 gulden, daar
van ben ik tot op heden nog niet
overtuigd.
DE WORSTELING OM DE ME|'
Achter de bepalingen die irP
volgende stukje (Exodus 21 vac
tot 27) worden aangetroffen^
duidelijk een situatie van ona.
om aan mensenrechten gestaT
geven, een situatie waarin
bloedwraak, de stamveten en.
recht van de sterkste de toonP
geven. Er wordt nog geaarzeld?'
voorbeeld ten aanzien van de
sitie van de slaaf Is hij ntf
mens of behoort hij als eigec
bij het huisraad waarvan de ai:
af te blijven heeft. Een manr
zijn eigen slaaf niet doodslaan
wordt met niet nader omschi
straf bedreigt. Sterft de slaaf eC
de volgende dag of de derde^
dan gaat hij weer vrijuit, de
is immers zijn eigendom. Daartff
over staat dan weer, dat wan
iemand zijn slaaf een tand uits
dan moet vrijlating volgen, fc
zien we iets van de worsteling
het recht voor de mens.. Daaj
getuigt ook de wet van oog onfe
en tand om tand, die ons
alleen vanuit een soort mate
vergelding uitgaat. Hier betfy
die regel een intoming vanfe
onbeperkt wraak nemen en
mogelijke escalatie in wederz,
geweldplegingen. In het licht
Gods verbond met zijn volk k;
deze wetten te zien als stappeijx
de weg naar de bevrijding. Besf
mend is het lezen van deze woy
long voor mensen van deze F
want zijn wij veel verder gekort
Nog altijd hebben wij het er me
lijk mee om elkaar als gelijk(I
rechtigde mensen te zien. Ookii
dubiëren tussen 'eigendom' g
'mens.' We vinden wel dat*
evangelie moet horen en aaL
men, maar vrijheid en brood fi
dubieuze zaken. (Exodus 21 vert
tot 27).
'Wat moet je zeggen nadat je li
gezegd hebt?' door dr. Eric Bé'
Uitg. Bert Bakker Den Haag,
blz. Prijs 19.50. f
Dit boek is het vervolg op 'Jl
erger je niet' van de inmidt
overleden Amerikaanse psycht
dr. Eric Berne. Hij beschrijft
nieuw op een hoogst originele I
nier hoe mensen met elkaar (Ml
nen) omgaan. Het boek ls f
spronkelijk geschreven als een lp
boek voor psychotherapeuten,
wat meer willen weten overj
zogenaamde transactionele an af
maar omdat in de vertaling?
technische uiteenzetting voor pf
sneuvelde, blijft er een zeer hef
geschreven boek over voor lel
die iets meer van zichzelf dan*
van de opvattingen van Berne f
len weten. We gaan er tenmif
maar vanuit dat de doe
psychotherapeut niet in zijn i
'hallo' blijft steken.
Uitgaande van de basiselemei
ouder, volwassene en kind in
ieders persoonlijkheid komt r
tot een theorie van sociale h:
lingen en een persoonlijkheids!
rie, die inzicht moeten verschal
in de menselijke relaties. Behj
aan de goed hanteerbare besc]
ving van de grondslagen van
relaties hecht Berne ook veel
de aan de ontdekking van
script (draaiboek) dat elk
erop na zou houden. Iedereen
werpt volgens hem onder invl
van zijn ouders in de vroege je
een draaiboek, dat de algemene]
vensloop zal bepalen. Volgens
ne hebben sommige scripts die
bij voorbaat al doemen tot mis!
king in hun beroep, tot herha
teleurstelling in de liefde of
chronische invaliditeit. In zijn
orie gaat het er uiteraard niet
zeer om hoe zo'n script tot si
komt of hoe zoiets kan besf
maar om het toespelen van
m^del dat leidt tot bevrijding
bijVoorbeeld van het almachi
verleden en om herstel van
autonomie van de mens. Als g
ander verstaat Beme de kunst
deze boodschap helder en vei
in veel humor over te brengen.
1<
DEN HAAG Het moderamen vd
de hervormde synode zou wel
eens een bijeenkomst met
vormde politici van verschillei
partijen willen houden. In het
leden kwam dit wel voor en
leidde tot niet onbevredigende
menkomsten. Het initiatief hiervc
zou volgens het moderamen
deze hervormde politici zelf
moeten gaan.
Dit schrijft het moderamen ln
informatienota aan de synode,
deze week in Driebergen bljei
komt. Onlangs heeft het mode
men blijktens deze nota de twei
kamerfractie van de CHU (op v<
zoek van de fractie) ontvangt
Van de zijde van het moderamj
werd daarbij met klem naar voi
gebracht, dat de kerk natuurl
niet kan uitgaan van een specil
binding met één partij. De h*
vormde kerk als zodanig kan g
partijkeuze maken en haar led
maken dan ook deel uit van
verschillende partijen met uiteen
pende politieke opvattingen. Hi
voor bestond volgens de nota bij
CH-politici veel begrip.
