AVO-topman Lekelt gebrek ian eenheid hina geeft Tanzania het eerst nodige: arbeid Kissingers medewerker: toestand niet hopeloos Afrikaanse landen zouden weg willen uit Addis Abeba Opstand op Malagasië beëindigd Breznjew in het openbaar Weer Deense regering van sociaal-democraten anzam-spoorweg moet vooralzuidoosten openleggen TANZANIA T\ JUW/KWARTET VRIJDAG 14 FEBRUARI 1975 pkUSSEL,WENEN (AP, Reuter) De gezanenlijke landstrijd- acht vanie NAVO zou met de helft minder luchttransport toe ei innen als 'e NAVO-landen wat beter zoudei samenwerken. Bo- r indien zouo>n deze troepen dan veel sneller kunnen worden in- :zet. BUITENLAND ucht KU ze staat in ee rapport van de nerikaan Gardi.ïr Tucker, de as- 2 jtent-secretaris-^eraal van de rjjAVO. Hij heeft za rapport geba- ierd op cijfers v-, de comman- mt van de mobiy eenheid (de CE) van het NAV(opperbevel jn uropa. Deze eenhe. jS gevormd m in noodgevallen snei mge- et te worden in beQig(je gebie- Zeven landen leven troepen deze eenheid, t, beschikt 5000 manschappt en een ichtmacht. Tucker schr^. pat de zeven landen (waarom. Neder- a" md) zeven verschillende ^pes ge_ echtsvlie§fuJSen- zeven soten ge neren. soorten antitnkwa. jens e1 dne verschillend types ,trn4'eurs en drie types m+iprpn "^n hebben. Het ge,™ p.. de zeven eenheden in a°be- gopekkelijk kleine ACE-troepenacbt hun eigen ondersteui\gs_ p( oepen nodig hebben. Deze er_ etpheidenheid leidt niet alleenW ■ote ondoelmatigheid, maar '-,k ?ei)t wat Tucker 'de kans op b&_ irmoord' noemt. De verschilled snheden gebruiken ook verschi ende codes en identificatie-st^lsei pucker meldt dat bij recente oefe Nadat de dair tevorn al ppn ripei mil nfarinp van de rebellfn geho" tod gegeven neergehaald rtiftienrocïif aan de oproep 'ot °weave van de orH atItJa procent nieuwe machthebber.generaal Gil- r^itfiaHp na" les Andriamahazo, vrlieten giste- cnpHoit' Inhlil Lh v,oor Vochtend de overige \olitiemannen speciale mobiele .eenheid is ka- ,gt kamo van Antaniiora waar 7ii ikterstiek voor de gehele NAVO. - -P- Anmnuora. waar zij e onderhandelingen over vermin king van troepen tussen de NA- 5-landen en het Oosteuropese mi- ,aire bondgenootschap (het War- hau-pakt) in Wenen dreigden steren in een nieuwe impasse te imen. De Oosteuropese landen de- n een voorstel om de troepen acht aan beide kanten op de hui- ge sterkte te bevriezen. De NA- )-landen hebben dit onmiddellijk in de hand gewezen omdat de Dsteuropese strijdkrachten op dit ,jn om ent sterker zijn dan de wester- UI' schat wordt dat het Oostlok omenteel in centraal Europa over 0.000 manschappen meer beschikt in het Westblok. Ook zouden de osteuropeanen over twintig pro nt meer tanks beschikken. ig. aijevriezing van deze situatie is voor westen onaanvaardbaar. De biAVO-landen willen dat er eerst spraken worden gemaakt over ve rmindering van de huidige troe- nmacht.cn. Daarvoor hebben zij irig jaar een voorstel ingediend it het volgende behelsde: de Ver- .Aigde Staten halen 29.000 man uit |X ntraal Europa en de Sowj et-Unie .000. Vervolgens wordt de situatie bevroren en teginnen de onderhan-» delingen ove- verdere beperking waarbij dan ok de troepen van de andere lander betrokken moeten zijn. Het Oostalok heeft dat toen afgewezen. De onderhandeaars waren gisteren in Wenen voor te 57ste maal inple- naire zitting bisen. TANANARIVE (VFP/Reuter) - De leden van de ipstandige mo biele politie op lalagasië (het voormalige Mad^ascar) heb ben zich allen aai de strijd krachten overgegeven. ADDIS ABEBA (AP, Reuter, UPI) Een. aantal leden van de Or ganisatie voor Afrikaanse Eenheid (OAE) zou het hoofdkwartier vanuit de Ethiopische hoofdstad Addis Abbeba willen overplaatsen naar een ander Afrikaans land. hadden verschant. MOSKOU (AP/Reuter/UPI) De Russische partijleider Leonid Breznjew is gisteren voor het eerst sinds 51 dagen weer in het openbaar verschenen. Hij heeft gesprekken gevoerd met de Engel se eerste minister Harold Wilson die gisteren voor een officieel be zoek in Moskou aankwam. De 61- jarige partijleider was aanwezig op een ontvangst in het Kremlin. Hij zag er goed uit. Volgens een ooggetuige was de eerste vraag van Breznjew aan Wilson: 'Hoe gaat het met uw gezondheid'. Wil son zei tegen de partijleider: 'U ziet er goed uit. Heeft u gerust?', waarop de Rus antwoordde: 'Daar praten we later over'. Vervolgens stak hij een sigaret op met de woorden: 'Eén van mijn fouten'. Gesuggereerd is dat de ziekte van Breznjew zou te wijten zijn aan zijn zware roken'. Sinds hij niet meer in het open baar verscheen doken voortdurend geruchten op dat Breznjew ernstig ziek zou zijn. Gisteren nog schreef het gezaghebbende Franse dag blad Le Monde dat Breznjew na een kort herstel weer helemaal was ingestort en zieker was dan ooit tevoren. Hij zou volgens de krant zijn normale werkzaamhe den nooit meer kunnen hervatten. Het blad wist ook te melden dat beelden van Breznjew die op de Russische televisie zijn vertoond uit het archief kwamen. Opvallend was gisteren wel dat de Russische partijleider niet aanwe zig was bij de ontvangst van eer ste minister Wilson en diens mi nister van buitenlandse zaken op het vliegveld. De twee werden verwelkomd door de Russische premier Alexei Kosygin. Volgens Russische zegslieden eist het pro tocol niet dat ook Breznjew aan wezig zou zijn. Het is al weer zeven jaar geleden, dat er voor het laatst een Britse premier in Moskou was. Beide par tijen zijn er nu kennelijk verlan gend naar de betrekkingen te ver beteren. Na de uitwijzing in 1971 uit Engeland van 105 Russen die van spionage werden verdacht, wa ren de Brits-Russische betrekkin gen tot het nulpunt afgekoeld Sinds eind 1973 trad er een herstel Vooral een aantal Arabische en Arabisch-gezinde landen zou hierop aandringen. Zij zijn de bevrijdings beweging van de opstandige pro vincie Eritrea over het algemeen goed gezond. Eritrea is overwegend islamitisch. Ook landen als Oeganda, Ghana, Nigeria en Sierra Leone zouden voor overplaatsing zijn. Zij hebben hun afkeer uitgesproken over de afzetting en gevangenhouding van de voormalige Ethiopische keizer Haile Selassie. De reputatie van de negus heeft een belangrijke rol ge speeld bij de uitverkiezing van Ad dis Abbeba voor het hoofdkwartier van de Organisatie voor Afrikaanse eenheid. Gisteren begon in Addis Abbeba een OAE - conferentie waar officieel voornamelijk over begrotingszaken zal worden gesproken maar naar verwachting zal ook de kwestie Eri trea aan de orde komen. Bij de opening van de conferentie repte de voorzitter van de militaire raad van Ethiopië generaal Teferi Benti met geen woord over Eritrea. Wel vroeg hij begrip voor de doelstel ling van zijn regering een 'nieuw Ethiopië' op te bouwen waar alle burgers gelijke kansen zullen heb ben ongeacht hun godsdienst, taal of stam. De Ethiopische militaire leiders be schouwen Eritrea als een binnen landse aangelegenheid en ontken nen strijd op grote schaal. Schat tingen over de dodencijfers Jopen echter uiteen van 1850 tot wel vier duizend slachtoffers. De regerings krant Ethiopian Herald bracht gis teren op de voorpagina commenta ren uit Tanzaniaanse kranten waarop wordt aangedrongen op een dialoog tussen de volken van Ethio pië en Eritrea om het conflict uit de weg te ruimen. Tot nu toe had de krant alleen gesproken over 'bandieten' in de opstandige pro- vicnie die de 'vrede' proberen te verstoren. In Asmara was het gisteren betrek kelijk rustig. De aanvoer van voed sel en brandstof naar de Eritrese hoofdstad ligt echter al twee weken stil. De meeste wijken van de stad zitten nog steeds zonder water en elektricitet. 'Het verbod om de stad te verlaten bleef gisteren van kracht. Mensen die uit de dorpen in de omgeving zijn gevlucht mogen niet naar hun woningen terug keren. Zelfs Ethio pische ambtenaren die terug wilden naar de hoofdstad Addis Abbeba - moesten daarvoor officieel toestem ming vragen. Italië is verbolgen dat vijftien honderd Italianen uit Eri trea een week hebben moeten wachten voordat zij konden ver trekken. Persbureaus Het front voor de bevrijding van Eritrea heeft de Ethiopische rege ring ervan beschuldigd met geweld journalisten van westerse persbu reaus en kranten tegenhouden die naar door de opstandelingen bezet te gebieden in Eritrea willen gaan. De bevrijdingsbeweging heeft het platteland vrijwel volledig in han den. Volgens het front wil Ethiopië zijn 'oorlogspraktijken' verhullen door journalisten met dood en ar restatie te bedreigen. JERUZALEli) DAMASUS (UPI, Reuter) De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken kwam gistere^ bij zijnrondreis door het Midden-Oosten in Israël terug. Hij bracht de regering di- recht verslag üt van ijn besprekingen met de Egyptische en Syrische leiders, die hij de afgelopen dagen ontmoette. Van enige vorderiager bi Kissin gers pogingen om eer neuw ak koord tussen Egypte ej sraël tot stand te brengen was >og niets te bespeuren. Een hoge iurétionaris die Kissinger vergezelt,sciatte de kans op zo'n nieuwe o?renkomst op 'niet meer dan vijfhg irocent'. De toestand is niet hoebos', zo voegde hij daar bemoeögetd 'aan toe. Kissinger vloog gisteren Wr Cairo naar Damscus, waar hij eet, ont moeting had met de Syrische presi dent Haf ex Assad. Bij zijn vertrek uit Egypte zei hij dat zijn gesprek ken met president Anwar Sadat vriendschappelijk en opbouwend waren geweest. Wat Kissinger met de Syrische president Assad heeft besproken is niet bekend. Een Amerikaanse functionaris zei dat de minister met Assad niet had onder handeld. Assad is tegen een nieuw tussentijds akkoord van Egypte met Israël en wii spoedig hervatting van de vredesconferentie in Gene ve. Hij heeft dat begin deze maand nog eens uitdrukkelijk gezegd in een verklaring die hij samen met minister van buitenlandse zaken Gromiko van de Sowjèt-Unie uit gaf. Na het vertrek van Kissinger uit Damascus gaf de Syrixche rege ring een verklaring uit waarin wordt gezegd: 'Van de kant van Syrië werd uitdrukking gegeven aan het bekende standpunt, waarbij de nadruk wordt gelegd op de noodzaak van een volledige (Israë lische) terugtrekking van alle be zette Arabische gebieden en het herstel van de rechten van het Palestijnse volk'. De verklaring van Damascus benadrukt verder de noodzaak om de (Arabische) een heid aan alle fronten te bewaren. Wantrouwen De Palestijnse bevrijdingsorganisa tie (de PLO) heeft geen vertrouwen in de Amerikaanse minister Kissin ger. Faroek Kaddoemi, hoofd van het politieke bureau van de PLO, zei gisteren: 'Altijd als Kissinger naar dit gebied komt zijn wij zowel politiek als militair op onze hoede omdat wij vermoeden dat hij geko men is om ons een nieuwe poets te bakken'. Kaddoemi zei dit in een interview met het Libanese dagblad An Na- har. Hij verklaarde verder dat de Palestijnen instemmen met elke te rugtrekking van Israëlische troepen in de Sinai. zolang daar geen Ara bische politieke concessies tegeno ver staan. KOPENHAGEN (Reuter) Het nieuwe Deense kabinet van de sociaal-democraat Anker Jörgensen is gistermiddag door koningin Margaretha beëdigd. Daarmee kwam formeel een einde aan de ka binetscrisis, die eind januari begon met de val van de regering van de liberaal Poul Hartling. Het is de tweede keer dat Jörgensen optreedt als premier van Denemar ken. Zijn vorige kabinet trad af in 1973 nadat de sociaal-democraten een zware nederlaag hadden gele den bij de algemene verkiezingen. Jörgensen gaat nu regeren met vijftien ministers, allen lid van de sociaal-democratische partij, die in het parlement niet meer dan 53 van 179 zetels heeft. De drie andere linkse partijen hebben samen 23 zetels en kunnen Jörgensen dus ook niet aan de meerderheid hel pen. De belangrijkse oppositieleider Poul Hartling, die er net niet in slaagde een regering met vier niet- socialistische partijen tevormen, heeft gezegd dat hij Jörgensen een eerlijke kans zal geven. 'Maar wij kunnen niet garanderen dat Jörgensen de eerste belangrijke po litieke stemming zal overleven', voegde hij daar aan toe. Hartling. die vijftien maanden premier is geweest, leidt in het parlement de liberale fractie van 52 man. Het grootste probleem van de nieu we Deense regering is de economi sche malaise. Denemarken heeft een werklozenleger van 150.000 man (ruim zes procent) en de geld ontwaarding bedraagt nu zestien procent per jaar. °hin^e inVl0Jd in Tanzania 's ochteds al direct na het opstaan. s zeep en tandpasta in je hotel zijn Chinees, de in Dar-es-salaam gekthte en wat niinliike mn- alten opleverende scheermesjes óók. Aan het ontbijt zijn bestek en boren 'macje in China' en bui- n lacht voorzitter Mao je toe vanaf tijdschriften en speldjes vtaarmee Jbgetjes leuren Una probeert Tanzania ondanks ag le problemen op de rechte, socia- tische weg te houden. En presi- nt Julius Nyerere is daar blij Hij gelooft dat de Tanzania- 930fen veel van de Chinezen kunnen en. Van hun arbeidsdiscipline [anisatievermogen en soberheid Nyerere erg onder de indruk komen toen hij in China was. Vafast de verschillen zijn er ook vallende overeenkomsten, i'vafrde landen leggen sterk de na- di« uk op de ontwikkeling van de en op de inspanning van teilen om uit de armoede en de nger te komen. nna st unt in Tanzania vooral e projecten die een voorwaarde n voor een socialistische ontwik- 'eti Hng of die daar in ieder geval ava erk toe bijdragen. Een mooi Voor- ,^e eld is de Textielfabtiek van de vat iendschap die de Chinezen in fetar-es-salaam hebben gebouwd en 4 iar meer dan drieduizend Tanza- anen een baan hebben gevonden, j i groeiende vraag naar werk in de ^Jofdstad en de langzaam groeien- vraag naar kleding in het land in daardoor beide beantwoord. lachines ö-ij I Tanzania wordt de Friendship ill voortdurend aangehaald als isei krbeeld van een geslaagd ontwik- ilingsproject in tegenstelling tot Mwatex. een textielfabriek in wanza aan het Victoria-meer die opgezet met westerse steun. Daar lan erg veel machines maar er a'dïerken naar verhouding maar wei mensen, zodat de Tanzaniaanse wolking van deze fabriek veel Inder profijt heeft gehad dan die orei i Dar-essalaam. 'De Chinezen ,J?4eten dat Tanzania een arbeidsln- nsieve ontwikkeling nodig heeft, et een kapitaalintensieve. Mensen plaats van machines', hield een üdent economie in Dar-es-salaam jaa 'e voor: Bovendien, zo vertelde hij jn er in de Mwatex voortdurend y oringen die dan pas na weken of uift banden verholpen kunnen worden hiöat de onderdelen ontbreken. In 6'Chinese' fabriek is daar veel Under kans op omdat er eenvou- 'geen socialisme zonder eieren' Ihel II tj Julius Nyerere door Nico Kussendrager digweg minder machines staan en omdat de onderdelen die eventueel nodig zijn in het magazijn liggen. Het gebrek aan onderdelen is trou wens een probleem waar je voort durend op stuit in Tanzania: veel apparatuur uit het westen staat stil omdat iets heel simpels (een zui- gertje of een drijfriem) ontbreekt en een goede vervanging niet te krijgen is. Een voorbeeld dicht bij huis is een Nederlands visserijpro ject bij Dar-es-salaam waar Tan- zanianen worden opgeleid voor de visvangst. De kotter die vanuit Ne derland is overgevaren heeft meer stilgelegen dan gevist, vooral omdat er geen reserveonderdelen zijn. Volgens de student economie is de scholing die de Tanzanianen van de Chinezen krijgen ook veel effi ciënter dan die uit het. westen. Alle arbeiders die nu op de Friendship Mill werken zijn opgeleid tijdens de boiv van de fabriek zodat Chi- nese txip niet meer nodig is. Vijf tig zi'j% gebleven en dat dan nog op oi's Verzoek'. Overigens blijkt een bejoi^ aan de fabriek onmoge lijk en ok Zjjn preciese gegevens niet te ic. terhalen maar dat hoeft op zich r^g niets te zeggen. De Tanzania^ en zeker de Chinezen hebben wtkig behoefte aan potte- kijkers. Tanzamsfoorweg Dat blijkt ook\ij de bouw van de grote Tanzam \poorweg, ook wel genoemd de Vq^gjds- of Vriend schapslij n. De blw van deze rail van 't koperlan Zambia dwars door Tanzania mr de havenstad Dar-es-salaam is l»t grootste ont wikkelingsproject indeel Afrika be zuiden de Sahara. Lt Tanzanianen zijn nog steeds erg optimistisch over de mogelijkheid v.Q de spoor lijn ondanks de omwikkelingen van de laatste maanden. Toen in 1970 aan de bom begon nen werd had Zambia get goede zekere uitweg naar zee o\ °haar koper te exporteren. Uitvi,r vja de Benguela-spoorlijn door Jlgoia was riskant vanwege de vo&tdu_ rende aanvallen van de Ang,ese bevrijdingsbewegingen. BovenCgn had de spoorweg geen grote capaj. teit. De mogelijkheden voor uitvCj. via Rhodeslë en Mozambique ware, ook allerminst zeker, gezien de ge spannen verhouding met het blan ke minderheidsbewind in Salisbury. De angst van president Kenneth Kaoenda dat de grens wel eens dicht zou kunnen gaan bleek te recht: op 9 januari 1973 verbood Rhodesië de doorvoer van Zambi- aanse koper. Een autoweg naar Dar- es-salaam werd de meest ge bruikte mogelijkheid maar déze wordt voortdurend kapot gereden door de zware Zambiaanse vrach tauto's die ook zélf na een paar ritten op zijn. Ironisch genoeg heeft Zambia nu de lijn bijna klaar is (het goederen vervoer moet midden dit jaar beginnen, het passagierstransport in november/december) allerlei nieuwe uitwegen voor zijn koper. De Benguela-spoorlijn kan weer worden gebruikt nu Angola op de drempel van de onafhankelijkheid staat. Bovendien is de rail verbe terd en uitgebreid - de steile hel lingen zijn er uit gehaald - zodat er nu de helft méér tonnen over kunnen worden vervoerd dan voor heen. Ook de haven Lobito in An gola, waar de spoorlijn eindigt, heeft een grotere capaciteit gekre gen zodat volgens deskundigen de hele koperuitvoer van Zambia op het ogenblik alléén over deze lijn zou kunnen geschieden. Malawi probeert een graantje van de Zambiaanse doorvoer naar Mo- zambikaanse havens mee te pikken. Het land heeft een nieuwe spoor weg gebouwd die aansluit op het Zambiaanse spoorwegnet, En als het blanke minderheidsbewind in de Rhodesische hoofdstad Salisbury aftreedt - en de kans daarop lijkt veel groter dan een paar jaar gele den - zijn er helemaal geen proble men voor de uitvoer meer omdat de oude, voordelige route voor de ko perexport weer kan worden ge bruikt. Overbodig? Waarvoor is de Tanzamspoorlijn ei genlijk gebouwd, begin je je dan af te vragen. Een kwestie die de Tan zanianen alleen wat meewarig doet glimlachen. 'Voor de ontwikkeling van Tanzania: zeggen ze dan gede cideerd. Volgens de Wereldbank die het eerst voor het project werd benaderd had de bouw van een spoordijk door het achtergebleven zuid-oostelijke deel van Tanzania alléén voor Zambiaanse koper- uitvoer geen zin, maar volgens Dar- 's-salaam is dat de zaken op zijn bp zetten. 'D>spoorwegen heeft juist in de al- lertTste plaats zin om ook dit deel van, land tot ontwikkeling te bren- gen>oor vruchtbare lavagron- den in^et noorden, de vroege ca paciteit ,-jg m|ssie in dat gebied en de abrujt voortkomende ver- Wrr.van koffie is de bevolking van Tanzan, erg ongeüjk over het land verdeelt. Het ZUid_0osten is erg onderbevoh Een sp0orlijn kan daarin verandef.g brengen. In de ze streek zijn gerjnge afstand van elkaai steenkaj_ ijzererts reserves gevonden, terwijl ook de Kilombero-rivier zal kunnen .wor den gebruikt voor waterkracht en irrigatie. 'Op deze manier zal de lijn op den duur zeker rendabel zijn'. Waarom de Chinezen in een project zijn gesprongen dat de We reldbank niet wilde is een vraag waarover de Tanzanianen zich niet druk maken. Het ligt voor de hand dat China na de diplomatieke blun der van het begin van de jaren zestig een houvast in Afrika zocht en dat nu heeft gevonden in de Tanzam-railway. Hoeveel Chinezen er op het ogenblik in Tanzania zijn ls niet bekend - waarschijnlijk een paar duizend. Voor beweringen dat het er enkele tienduizenden zijn die de revolutie in zuidelijk Afrika voorbereiden, zoals Ijzervreters in dat deel van de wereld ons graag willen laten geloven, is geen enkele aanwijzing. Goodwill Dat de Chinezen de dikste vinger in de pap hebben wat betreft de Tanzaniaanse politiek wordt ontkend. 'Ze hebben hier de zelfde status als alle andere buiten landers'. Economisch heeft China zeker op korte termijn ook nauwe lijks voordeel van het project waarvoor het een lening hebben verstrekt van ongeveer een miljard gulden. Tanzania en Zambia hoe ven pas in 1983 met de aflossing daarvan te beginnen. Wel zijn er afspraken gemaakt dat de twee landen Chinese goederen zullen ko pen (zie de tandpasta, de zeep en de scheermesjes aan het begin van dit verhaal) maar voorlopig is er nog maar weinig koopkracht. Hoe ver de afspraken gaan is niet be kend maar volgens de hoofdredac teur van de regeringskrant Daily News - een Chinese kalender in zijn werkkamer - zijn ze zeer beperkt. Een groot deel van de handel met China geschiedt spontaan. Ze ligt nogal voor de hand vanwege de contacten die er toch al zijn in verband met de spoorweg'. Het passagiersstation in Dar-es-sa laam aan het einde van de spoor lijn mag je niet in de buurt komen. Maar wat ik ervan uit de verte zag maakte het een luxueuze indruk. Meerdere verdiepingen, witte steen die aan marmer deed denken, ver- Eerste minister Rashidi Kawawa aan het hoofd van een stoet Chinezen en Tanzanianen bij de opening van één van de spoor bruggen in de Tanzam-railway. hoogde opritten en wat bombasti sche verlichtingszuilen, Moskou- en Mussolini-stijl. Een beetje vreemd - zoveel luxe (althans dat was de indruk op afstand) als je hoort hoe sober de Chinezen zelf in Tanzania leven. Ze werken alleen maar. gaan nooit uit, verschijnen zelden op Tanzaniaanse feestjes waar ze wor den uitgenodigd, bouwden zelf hun eenvoudige hutten van hetzelfde materiaal als waarvan de Tanzania nen ze laten maken. 'Als we deze spoorlijn door westerlingen hadden laten bouwen, waren ze misschien nu nog met de kampementen bezig geweest, zei de student economie lachend. Eerdere artikelen in deze serie ver schenen op 8 en 11 februari.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 7