Dmst van PTT-top naar
loorden maakt iets goeds sEïïsl schönberg en webem
Liii Kraus in Matige interesse voor
»RISTONF\
Oneffenheden in
concert Amsterdams
Philharmonisch orkest
Snel beslist over
Dagblad van Oosten
)ningse burgemeester: Top van bedrijfsleven hier verschraald
)Z naar Nat.
Nederlanden
VAKANTIEPUZZEL
UIT
ïfhtpaar ernstig
wond bij brand
itest Surinamers
Doe mee en win een Aristona in
de prijsvraag van TROUW-Kwartet
Rest personeel contra redactie
lUW/KWARTET MAANDAG 10 FEBRUARI 1975
BINNENLAND KUNST
lor Jan Sloothaak
[ONINGEN Drieduizend ambtenaren van de Centrale PTT-
gaan naar het Noorden, de meesten naar Groningen. Dat
?eel minder dan de regering eerst van plan was- Daartegenover
pt echter dat Groningen (en in mindere mate ook Leeuwarden)
puikje van de PTT-zalm krijgt, namelijk de 'top'. Dat is direc-
'-generaal drs. Ph. Leenman met zijn staf en het grootste deel
j de centrale directie van de PTT. Juist dit feit is voor het Noor-
erg belangrijk. Groningens burgemeester H. G. Buiter be-
(ouwt de PTT-top als een compensatie voor de verschraling in de
i-structuur van het noordelijke bedrijfsleven. Zijn grote zorg is
iter of het spreidingsbeleid van de regering wordt waargemaakt.
iruit blijkt die verschraling bij
'bedrijfsleven?
Verschillende noordelijke
ijven zijn samen gegaan met
ere concerns. Bij een deel van
fusies heeft zich een verschra-
in de top voorgedaan. Neem de
gere scheepshypotheekbanben.
Zijn opgegaan in landelijke
een. De kleinere financiële za-
worden hier nog wel afgehan-
maar als het om miljoen en-
ieten gaat. komt de hoofdvesti-
er al gauw aan te pas. Admi-
atieve en financiële topbeslis-
zijn verhuisd naar West-
irland of het buitenland. Dat
ként ook dat de top van bij-
beeld de accountancy en de ad-
tuur hier is afgeroomd. Wat er
H7 binnen komt in het Noorden,
Vaak de filialen van nationale
internationale concerns. Er zijn
ijnderingen. We zijn blij dat de
ildtop' van de afdeling huis-
lelijke apparatuur van Philips
roningen zit.
it de pil dat er zoveel minder
■ers komen, verguld door het
dat de kwaliteit ervan hoog
It aangeslagen?
toch niet. We zijn natuurlijk
dat het de centrale directie is.
lentrale Directie telt 5300 amb-
ren waarvan wij alleen de bo
te helft krijgen. De regering
echter steeds minder over-
en van wat ze aanvankelijk
plan was. Dat maakt ons be-
voor de toekomst. De terug
van de regering belooft wei
voor wat er verder nog moet
uren. Emmen heeft al te horen
egen dat de paar honderd ar-
ersplaatsen voor deze stad. niet
Inden zijn. Een ellendige mede-
Je vraagt je af wat er van
verdere spreidingsbeleid terecht
Eerst was er sprake van
lüg- tot vijfentwintigduizend
tenaren, in twee fasen te sprei-
Dit aantal werd teruggebracht
zestienduizend. Nu. zitten, we-
een eerste fase van driedui-
t de tweede fase zou dan der-
moeten zijn om aan
aantal van zestienduizend te
jn. Dat zit er niet in.
u begrip voor de actie van de
tenaren die niet wilden worden
fêplaatst?
door Jac. Kort
Grote zorg: wordt
spreidingsbeleid
wel waargemaakt?
niemand die voorstander is van
dwang. Maar het is toch niet zo dat
je de vestigingsplaats van welk be
drijf dan ook kunt laten bepalen
door de voorkeur van de werkne
mers. Dan hoeven we niet eens
meer over spreidingsbeleid te spre
ken. Dan hoef je ook geen politiek
meer te voeren. De regering heeft
toegegeven aan de druk van de
bonden om ambtenaren vrij te la
ten of ze mee willen worden over
geplaatst. Die vrijheid is op zichzelf
juist. De manier waarop dat nu
wordt gedaan, geeft echter te den
ken. Je krijgt voortaan natuurlijk
bij elke overplaatsing hetzelfde
spel. De regering moet voor ambte
naren. die achter willen blijven,
ander werk vinóen. Dat maakt het
allemaal moeilijker. En de PTT-top
wordt door ons beschouwd als een
begin. Er zullen méér moeten vol
gen. Wij zien bijvoorbeeld niet in
waarom delen van de ministeries
van Volkshuisvesting en Verkeer en
Waterstaat niet buiten Den Haag
zouden kunnen.
.Is de verschraling in de top van
liet bedrijfsleven eigenlijk geen an
ti-reclame die de stap naar het
noorden nog bemoeilijkt voor de
ambtenaren?
Nee, de verschraling bij het be
drijfsleven is nog beperkt. Boven
dien wordt ze overgecompenseerd
door de groei in andere sectoren,
zoals de universiteit. Ook de Gasu
nie is naar Groningen gekomen en
de Nederlandse Aardolie Maat
schappij zit in Assen. Om verdere
verschraling te voorkomen is er een
tegenbeweging nodig. Dat is het
geval geweest toen de Gasunie
kwam. de eerst tegenspartelende
werknemers van deze unie zouden
nu niet graag terug willen naar het
west-en. De PTT-top past ook in dat
.beleid. Die tegenbeweging zal een
gunstige uitwerking hebben- door
neven-effecten, zoals een stimulans
voor de middenstand. Ook zal iede
re nieuwe arbeidsplaats in andere
sectoren weer extra werkgelegen
heid tot gevolg hebben. Je krijgt
een stimulans voor het bedrijfsle
ven die zowel in de hogere als de
lagere niveaus zal doorwerken. Ook
het werk van de Noordelijke Ont-
wikkelings Maatschappij (NOM)
maakt deel uit van die stimulans
voor het bedrijfsleven. Gebeurde dit
alles niet. dan kregen we hier al
leen de 'typekamers' een werkgele-
genheidstype op MAVO- en LTS-
niveau. De klassestrijd zou geogra
fisch worden bepaald. (De heer
Buiter lacht).
In een 'Pleidooikrant' van de ge
meente Groningen hebt u in 1973
Groningen het mogelijke tweede
regeringscentrum genoemd. Had
Groningen het toen niet wat hoog
in de bol en ziet u er nog wat van
terecht komen?
Die Term 'tweede schrijftafel' of
'tweede regeringscentrum' is niet
van ons, maar is uitgevonden door
de regering zelf. Het waar maken
ervan is wel moeilijk. Vooral als je
ziet dat de regeringen niet bij
machte zijn geweest om een (se-
mie-overheids) instelling als de VE-
GIN (gasbedrijven) naar het
Noorden te krijgen. Er zijn miljoe
nen extra geboden door het vorige
kabinet als de VEGIN, die in Rijs
wijk te krap behuisd was, naar het
Noorden zou willen. Tevergeefs.
Ook is bijvoorbeeld het Bouwfonds
Nederlandse Gemeenten voor het
Noorden verloren gegaan door het
besluit om van Assen naar Hoeve
laken te verhuizen. De regering
heeft ook niet kunnen voorkomen
dat de Shell zich bij de Moerdijk
vestigde. Dat is dus een particuliere
vestiging, maar die is daar uit oog
punt van milieu ongewenst en uit
oogpunt van werkgelegenheid niet
noodzakelijk. De Eemshaven was
een geschiktere vestigingsplaats ge
weest en het Noorden had wel be
hoefte aan de werkgelegenheid.
Zulke dingen stemmen je niet al
leen zorgelijk over het spreidings
beleid maar over het geheel van de
ruimtelijke ordeningspolitiek in Ne
derland.
Toch gaat het om een nationaal
belang, niet in de laatste plaats
voor het overvolle Westen zelf.
Is bet noorden nu zeker van die
drieduizend top-PTT-ers?
Nog niet helemaal. De Tweede Ka
mer gaat er nog over praten. Maar
het moet al heel raar gaan, wil ook
dit minieme stukje spreidingsbeleid
nog mis gaan. De regering heeft
uiteindelijk zelf het beslissings
recht. ongeacht wat de Kamer wil.
Wil de Kamer verkeerd en de rege
ring anders dwingen, dan zal ze dat
langs een andere weg moeten doen.
Bijvoorbeeld door demonstratief te
gen het salaris van een minister te
stemmen. Maar zoiets is niet te
verwachten.
(ADVERTENTIE)-
r wel. En er is natuurlijk ook
HAAG Het verzekerings-
è'rn Nationale -Nederlanden en
IOZ (ontwikkeling en exploita-
Van onroerend goed) hebben
bereikt over de
'Bpeming van alle aandelen BOZ
Nationale-Nederlanden.
jr|ransactie zal tot stand worden
ndjacht door omwisseling van
elen BOZ in certificaten Nati
ele-Nederlanden alsmede een be-
in contanten. De omwisse-
iverhouding zal zijn één aan-
van nominaal ƒ100 BOZ, in-
if dividend 1974, tegen zes eer
sten van nominaal 10 natio-
ds 'Nederlanden, inclusief slotdi-
1974, plus 50 in contanten.
jnönale-Nederlanden zal hierdoor
■de Jiieuwe aandelen behoeven uit
in even.
uitstaande 7 pet. in aandelen
erteerbare obligaties van BOZ
jeJeen bod in contanten worden
t,e ^bracht, dat nauw zal samen-
Ljd en met de waarde van het bod
an Ie aandelen. Nadere mededelin-
iei hierover zullen worden gedaan
isihet definitieve biedingsberieht.
,r. ligt in de bedoeling dit bericht
"u.Ie loop van maart te publiceren,
overneming, die past in het
(en van Nationale-Nederlanden
verdere diversificatie, zal voor
personeel van BOZ (ca. 30
geen nadelige gevolgen heb-
m-
i:
15 een onzer verslaggevers
TERDAM De 65-jarige G.
;n®ma en zijn 61-jarige vrouw
st* gisteren ernstig gewond ge-
rk hij een brand in hun woning.
de woning aan de Achillessrraat
,ng waarschijnlijk een gasfles ont
ere »- De woning is geheel uitge-
id.
"e een verslaggever
'fjpECHT Alle Surinaamse wel-
'rganisaties, die zaterdag in
nt bijeen waren, hebben mi-
Ier Van Agt van justitie een
gram gezonden, waarin zij pro
eren tegen het ontslag van
Iet itsvervolglng van de heer J.
nd nmerveen van de Nederlandse
?e- isunle. Zij noemen hem een fa-
en eisen verbod van de orga-
ües VNU en Nieuw Rechts, die
lens de Surinamers fascistisch
Op vrijdag 14 februari brengen wij weer een prijsvraag die speciaal
voor onze abonnees die goed bekend zijn in Nederland
bijzonder aantrekkelijk is.
In deze prijsvraag zijn weer vele fraaie prijzen te winnen,
o.a. twee Aristona t.v.'s.
Win één van deze twee
draagbare t.v.'s voor buiten en' binnen, voor boot, caravan of tuin,
maar ook als tweede toestel in.huis. Voor accu en lichtnet.
AMSTERDAM Het Nederlands
Kamerorkest heeft dit weekend een
drietal concerten gegeven, resp. in
Rotterdam (2x) en Amsterdam en
het treedt hedenavond op in het
Nederlands Congresgebouw te 's-
Gravenhage.
Het programma voor deze concer
ten bevatte de volgende werken:
Suite nr 1 in C groot van Bach,
Pianoconcert in G groot (KV 453)
van Mozart, Quartettsatz (1905)
van Anton Webern en de Symfonie
nr 83 ('La Poule') van Haydn. Diri
gent: Szymon Goldberg, solist Lili
Kraus.
Na een correct maar nogal gespierd
uitgevoerde Bach-Suite (waarbij de
fraai licht gespeelde Forlane een
verademing was) volgde het ver
rukkelijke Mózart-concert, waarin
Lili Kraus de fameuze solopartij
buitengewoon knap en spiritueel
vertolkte. Men kan van mening
verschillen over de vraag of daarbij
iets te veel van het linkerpedaal
gebruik werd gemaakt. Maar over
de grote artisticiteit die het spel
van Lili Kraus nog altijd kenmerkt,
zal niemand in twijfel verkeren.
Webern's Quatettsatz, geschreven
toen de componist 22 jaar was, is
eerst jaren na zijn dood terugge
vonden. Het bleek, zoals het hier
voor strijkorkest werd uitgevoerd,
een zeer fijnzinnig stuk in laat-
romantische stijl te zijn en van een
licht weemoedig karakter. De latere
dodecafonist is in dit werk nog niet
te beluisteren, evenmin als in de
muziek die zijn leermeester in die
eerste jaren van onze eeuw compo
neerde. Maar een talent manifes
teert het niettemin.
Het concert werd besloten
met een van de z.g. Parijse Symfo
nieën van Joseph Haydn: La Poule.
door R. N. Degens
AMSTERDAM Dat er maar weinig mensen bereid bleken zon
dagmiddag naar het Amsterdamse Concertgebouw te gaan om
daar naar een programma met werken van Schönberg en Webern
te luisteren was ditmaal begrijpelijk; mooi weer is in Nederland
zeldzaam, en het Schönberg-aanbod is in verband met het herden
kingsjaar 1974 bijzonder overvloedig geweest.
Toch waren er van Schönberg dit
maal twee werken te horen, die in
het Concertgebouw nog niet waren
uitgevoerd: 'Friede auf Erden' voor
gemengd koor a cappella, en de
kleine Cantate 'Drei Satiren' voor
gemengd koor met altviool, violon
cel en piano.
Schönberg die voor velen nog
steeds de muzikale boeman van
atonaliteit en twaalftoonsmuziek is,
schreef in 1907 met zijn 'Friede auf
Erden' nog een uiterst wei-luidend
stuk tonale muziek dat in dé voor
treffelijke uitvoering door het Klein
Omroepkoor onder Fran6 Müller
gemakkelijk in ieders oor gleed, en
er waarschijnlijk ook weer even
vlot aan de andere kant uit kwam.
Uit zo'n stuk is wel hoorbaar te
begrijpen dat hij naar .andere we
gen zocht om zich muzikaal te ui
ten. Wat hij onder veelmeer op
vocaal gebied achttien jaar later
deed met 'Drei Satiren' waarin hij
op eigen teksten een satirisch-mu-
zikaa<l antwoord geeft op de-venij
nige kritiek die zijn werk van tijd
genoten kreeg. Het tweede deeltje
eruit is een duidelijke aanval op
Strawinsky 'der kleine Modernsky';
duidelijk althans voor degenen die
de stilistische spitsvondigheden er
in kunnen 'duiden'.
Het derde stuk 'Schönberg deze
middag, de Variaties voor orkest uit
door Jac. Kort
AMSTERDAM Midden in de serie voorstellingen van de opera
Makropoulos van Leos Jan&cek, waarbij de Tsjechoslowaakse diri
gent Bohumil Gregor het A'dams Philharmonisch Orkest als be
geleidingsapparaat ten dienste staat, heeft deze dirigent nog kans
gezien om met ditzelfde orkest een tweetal concerten in het Con
certgebouw te geven. Het eerste vond gisteravondw plaats. De her
haling is morgen.
Het concert begon met de Symfo
nie nr 38 in D groot van Mozart,
ook wel de Praagse genoemd, om
dat de componist gelukkig met de
enthousiaste ontvangst van zijn Fi
garo, deze symfonie voor deze stad
heeft geschreven.
Vervolgens speelde Zino France-
scatti de solopartij in het Concert
voor viool en orkest, opus 64, van
Mendelssohn. Na de pauze werd het
driedelige Taras Bulba van Janecek
(waar Gogols' epos) ten gehore ge
bracht.
In Mozart zowel als in Mendelssohn
deden nogal wat oneffenheden in
de uitvoering van beide werken af
breuk aan het geheel. Mozarts
Symfonie klink erg weinig geïnspi
reerd. Het leek of de dirigent voor
al zorg had om technisch alles een
beetje te laten lukken, zonder veel
aandacht te kunnen geven aan de
voordracht.
In het Vioolconcert lukte zelfs dat
niet altijd en renden de twee par
tijen, violist en orkest, soms hin
derlijk achter elkaar aan. Heel
jammer, want Francescatti is een
groot violist, een artiest met een
heel eigen stijl en een zeer door
dachte persoonlijke opvatting van
de werken die hij speelt. Hij is
ditmaal niet voldoende aan zijn
trekken gekomen.
Wat beter
In Taras Bulba lukte alles gelukkig
beter. Gregor kent deze partituur
van zijn grote landgenoot kennelijk
beter dan de twee voorgaande wer
ken en hij wist zijn bedoelingen
dan ook aanmerkelijk rustiger en
exacter op het orkest over te bren
gen. Mogelijk had hij er ook meer
studietijd voor uitgetrokken.
ENSCHEDE De directie van uitgeversmaatschappij Van der
Loeff in Enschede, uitgeefster van het dagblad Tubantia, zal over
een week bekend maken wat zij van plan is met Hilarius' Couran-
tenbedrijf in Almelo, uitgeefster van het Dagblad van het Oosten
en het Dagblad voor Coevorden. Zij heeft dit de grafische bonden
en de Nederlandse vereniging van journalisten (NVJ) laten weten.
De redactie van het Dagblad van
het Oosten heeft zaterdag een hele
pagina gewijd aan de voorgeschie
denis van de jongste ontwikkelin
gen, die niet naar de zin zijn van
de redactie. Deze stelt prijs op be
houd van haar eigen zelfstandig
heid.
Het overige personeel - ongeveer
150 personen - steunen de actie
van de redactie, waar ongeveer der
tig mensen werken, om de krant
zelfstandig en onafhankelijk te la
ten voortbestaan, niet. Dit blijkt
uiteen bericht in het Dagblad van
het Oosten, dat als kop heeft: 'Per
soneel Hilarius is het oneens met
standpunt redactie'. In dit bericht
laat het overige personeel weten,
dat het 'de werkgelegenheid laat
prevaleren boven behoud indenti-
teit en zelfstandigheid'. Het bericht
vervolgt met 'De voortzetting van
het Dagblad van het Oosten is ge
garandeerd. Wel zullen de lezers in
de toekomst een ander formaat
krant in de bus krijgen, maar de
naam blijft bestaan. Niet iedereen,
die adhesie heeft betuigd aan de
actie van de redactie van het Dag
blad van het Oosten, heeft dat be
grepen. De vele vaak onvolledige
publicaties zullen hier niet vreemd
aan zijn. Het overige personeel
steunt echter de actie van de re
dacteuren niet, omdat voor hen het
behoud van werkgelegenheid in
Almelo en omgeving belangrijker
is dan het behoud van de identiteit
van het dagblad'.
'Het is een illusie', aldus dit perso
neel, 'te menen dat bij een zelf
standig voortbestaan van het Dag
blad van het Oosten de werkgele
genheid voor redactie en overig
personeel beter zou zijn gewaar
borgd dan bij een samengaan met
Van der Loeff. De bedrijfsuttkom-
sten van het afgelopen jaar en de
prognoses voorde toekomst tonen
aan, dat aansluiting bij een of
meer andere bedrijven, die in de
zelfde sector als Hilarius opereren,
onontkoombaar is'.
Voorstellen
'Het wachten is nu op de voorstel
len van Van der Loeff. Deze zullen
door Tijl - de huidige eigenaar van
Hilarius 'courantenbedrijf - de on
dernemingsraad en de vier betrok
ken vakorganisaties kritisch worden
bekeken. Daarna kan een stand
punt worden bepaald', zo menen de
woordvoerders van het technisch,
commercieel en administratief
personeel alsmede de medewerkers
in de buitendienst.
Hans Vonk
1928, geven de hoorder wat meer
muzikaal houvast, ook al werkt hier
Schönbergs vermoelend-breedvoeri-
ge 'betoogtrant' ook weer de veron
derstelling in de hand, dat de com
ponist voortdurend bezdg was zijn
stellingen met krijt op het school
bord te bewijzen.
Alleen al omdat Anton Webern, de
befaamdste leerling uit de
Schönbergschool minder betogend
en minder tijdrovend te werk gaat,
is diens muziek 'aansprekelijker' en
overzichtelijker, al passen deze ter
men nauwelijks op zijn subtiele en
zeer weloverwogen klankcontruc-
ties. Waar Schönberg, wat tijd en
hoeveelheid betreft, van geen op
houden lijkt te weten, is Webern
uiterst spaarzaam en beknopt.
De meeste van zijn stukken over
schrijden de vijf minuten nauwe
lijks: er zijn er ook die in seconden
gemeten worden. Wat op zichzelf
geen verdienste is. maar wat bij
Webern ook door het laten
meespelen van de stilte als muzi
kaal uitdrukkingsmiddel soms
tot indringend samengebalde ex
pressiviteit leidt. Daarvan geven de
deze middag gespeelde Cantate nr.
2 uit 1943 (het laatste werk voor
zijn dood in 1945) en het Concert
voor fluit, hobo, klarinet, hoorn
trompet, trombone, altviool en pia
no uit 1934, boeiende voorbeelden
te horen.
Voor de cantate waren de sopraan
Elise Ross en de bas Giinther Reich
als solisten geëngageerd, de andere
solistische en ensembleformaties
waren samengesteld uit het Radio
Filharmonisch Orkest, het Radio
Kamerorkest, het Radiokoor, het
Omroep Kamerkoor en het Klein
dirigenten Frans Müller en Hans
omroepkoor van de NOS met als
Vonk, beiden vertrouwde en bekwa
me leiders van diverse ensembles
van de NOS. Die dit concert recht
streeks uitzond; zodat misschien
niet alleen het mooie weer schuld
was aan de matige zaalbezetting.
Erotiek centraal in
Vervenne's Couples
door Hans W. Ledeboer
DEN HAAG Het is een interes
sante gang van zaken dat een aan
tal dansers van het Nederlands
Dans-bheater zich ontwikkelt tot
choreograaf. Na Don Asker komt nu
ook Frans Vervenne met een eigen
ballet, 'Couples' op een door hem
zelf vervaardigde collage van pop
muziek: Super Sister, Piranha en
Three Dog Night. Vrijdagavond
ging dit in het HOT-theater in
première en in de loop van maart
zal het in Amsterdam en Rotter
dam te zien zijn.
Zoals de naam aangeeft, in 'Cou
ples' een serie duetten. Het ballet
begint aantrekkelijk met een ope-
nlngs-etude, een soort warming-up
zonder muziek. Geen bijzondere
aankleding: alle zes dansers in
eenvoudige, strakke oefenmaillots.
Het achterdoek als een reusachtig
projektiescherm, waarop en face de
hoofden van de dansers, zich op
deze manier presenterend aan het
publiek. Voor deze projektie, tel
kens als een danspaar een duet
danst weer de hoofden van de bei
de dansers, is Sven Ulsa verant
woordelijk.
De etude-opening gaat geleidelijk,
nu met de muziekbegeleiding, over
in de achtereenvolgende duetten.
Het motief is de erotiek, met tel
kens verschillende benadering: ro
mantisch, speels, uitdagend, soms
agressief, verkennend, jagend. Wel
spanning, nergens dramatiek. Al
die spanning blijft plezierig, er ligt
over het hele ballet een fleurige
luchtigheid. Soms vallen de paren
uiteen in afzonderlijke individuen,
daarna komen zij weer samen. Het
ballet eindigt in een mooi gedanste
ontlading van passie.
In de erotiek van Vervenne's 'Cou
ples' gaat het niet in de eerste
plaats om de sexualiteit. Wel om de
communicatie, de altijd interessan
te en boeiende gevoelsspanningen
tussen elkaar ontmoetende, verken
nende en ten slotte vindende men
sen. De bewegingen zijn interes
sant, Vervenne gebruikt alle ni
veaus: liggend, zittend, staand en
springend, daarmee een aantrekke
lijke afwisseling scheppend. Zijn
'Couples' is weinig pretentieus.
Geen adembenemend danswerk,
weinig opvallend choreografiewerk.
Maar prettig om naar te kijken en
ook plezierig om te beleven.
