.eidse universiteit uit politiek geboren
loerdijkbrug in drie jaar vernieuwd
Eens de grootste van Europa
de plaat
)ude overspanningen opnieuw gebruikt bij Keizersveer en Spijkenisse
POP OP
Ginger Baker
maakt te
veel slagen
ZATERDAG 8 FEBRUARI 1975
BINNENLAND
17
fjer eeuwen geleden gaf Willem van Oranje de revolutie tegen Spanje een 'ziel'
jor prof. dr. C. A. van Peursen
brengen met befaamde, oudere zus
ters zoals die in Bologna, Parijs,
Oxford, Basel. Ten tweede omdat
anderzijds geleerden van naam niet
zo gauw genegen waren om in een
politiek en militair omstreden ge
bied, dat nog maar ten dele in
handen was van de bevrijdingsbe
weging, een universitaire functie te
aanvaarden. Politiek gezien was de
universiteit voor de Noordelijke Ne
derlanden van zulk een groot be
lang dat men tweeërlei taktiek
aanwendde: men kocht befaamde
hoogleraren uit andere landen weg,
en men richtte zich op zeer moder
ne vormen van wetenschappelijk
onderzoek.
Op de tocht
:erhonderd jaar geleden, en toch had de besluitvorming in een
mpo plaats gevonden dat voor die tijd, ja zeker ook voor onze tijd,
igekend snel was. Men roepe zich nog eens in herinnering hoe
3 oktober 1574 Leiden ontzet werd door guerrilla-groepen die te
iter opereerden. Deze vrijheidsstrijders, door de regerende Spaan
autoriteiten als terroristen beschouwd, brachten niet alleen
reet voedsel (haring en wittebrood)maar indirect ook de uni-
rsiteit in de stad. Dat de stad Leiden als beloning voor het held-
iftig verzet mocht kiezen tussen vrijdom van belasting en de
ichting van een universiteit, daarbij de laatste verkiezend, moge
n vrome legende zijn, zeker is dat Prins Willem van Oranje al
■el spoedig dacht aan de vestiging van een universiteit te Leiden.
motleven voor het oprichten
n zulk een centrum van weten-
hapsbeoefening waren ongetwij-
d van politieke, in zekere zin
Is ideologische aard. Als univer-
eit voor de Nederlanden fungeer-
reeds geruime tijd de universi-
t te Leuven. Maar deze lag bui-
i bevrijd gebied. Bovendien be
te de Prins dat het reeds lang
rende verzet tegen Spanje voor
lig nog niet ten einde was. Deze
olutie moest echter niet alleen
i 'lichaam' hebben (materiële en
'ltaire middelen), maar ook een
1'; in de overwegingen, door de
ns op schrift gesteld, stond dan
dat het ging om de vorming
een geestelijk centrum van
zet tegen de onderdrukking in
sdienstig en politiek opzicht. Zo
dt tot heden de gedachte een
werk van vrijheid te zijn als
spreuk van de Leidse universi-
t: 'praesidium libertatis'.
sin oktober 1574 Leidens ontzet;
:ele maanden later, in hetzelfde
r, het voorstel van de Prins aan
Staten om de universiteit te
:hten: begin 1575 aanvaarding
i dit voorstel; op 8 februari 1575
officiële stichting van de Uni-
siteit. Dat alles in grote haast.
Isvesting vond aanvankelijk in
el kloosters plaats, die daar-
r nauwelijks geschikt waren.
1 in 1581 intrek genomen kon
rden in het inmiddels enigerma-
verbouwde klooster van de Witte
nnen, thans nog steeds in ge-
ik Rapenburg 73, druk be-
ïht door vele toeristen waarbij
men rondom nog aan de oude
ïctie herinnerenNonnenbrug,
tte Singel enz.
de wand van de oude wentel-
p treft men als eerste van de
tele eeuwen oude, door studen-
aangebrachte, muurtekeningen
de vader die zijn zoon als
ident naar Leiden ziet vertrekken
i het de Psalmist nazegt: 'Heere,
mg hem niet in Leiden'. Maar
or het allereerste begin van de
versiteit kon deze spreuk niet
den, omdat er gewoonweg nog
n studenten waren. Immers,
it de overvloed aan studenten
d de vestiging van een nieuwe
iversiteit bewerkstelligd, zoals
ns veelal het geval is, maar
Itieke motieven. Eigenlijk was
nog moeilijker eerst de hoogle-
m bij elkaar te zoeken. Ten
ste omdat het erom ging de
versiteit direct al een goede
am te geven en op één niveau te
Juist omdat de Leidse universiteit
niet een puur bolwerk van weten
schap, maar een centrum ter be
vordering van de vrijheid wilde
zijn, kon de wetenschapsbeoefening
zich vrij ontwikkelen en metter
daad een rol spelen die zeker ook
maatschappelijk, van belang was.
Maar de keerzijde was dat dan ook
de soms wisselende winden van de
politiek om endoor deze universi
teit heenbliezen, zodat de weten
schap wel eens op de tocht kwam
te staan. De roemruchte geschiede
nis van deze universiteit was soms
dan ook wel een rumoerige.. Maar
dat is niet iets, waaruit ook voor
vandaag lering te trekken valt?
Zoals gezegd volgde men bij de
opbouw de dubbele taktiek van het
aantrekken van beroemde hoogle
raren en het opzetten van modern
onderzoek. De eerste curator van de
universiteit was een bekwaam ma
nager: Jan van der Does (gewoon
lijk verlatijnst: Ianus Dousa
naar wie ook een straat in Leiden
vernoemd is: de Doezastraat, met
op de hoek een studentencafê 'Par-
doeza'). Mede aan hem was het te
danken dat direct al de beroemde
geleerde Justus Lipsius van Leuven
naar Leiden gehaald kon worden.
En toen 'na ruim tien jaar deze
weer terugkeerde tot de rooms-
katholieke kerk en toen ook van
Leiden naar Leuven terugging, kon
men als wetenschappelijke ster van
die tijd J. J. Scaliger, wereldbe
roemd humanist, aantrekken: hij
kreeg een hoger salaris dan alle
andere hoogleraren, hoefde geen
colleges aan de studenten te geven,
werd door de Staten met een oor
logsschip uit Frankrijk naar Neder
land gebracht en te Leiden vorste-
Het Leidse academiegebouw, zoals het in 1829 door L. Springer
gezien en vastgelegd werd vanuit de Kloksteeg.
lijk, in koets met flambouwenop
tocht en juichende studentengroe-
pen, verwelkomd.
Theologie grote rol
Wanneer men uit die eerste eeuwen
enkele beroemde namen noemt
men vindt hen uitvoerig met alle
lotgevallen, vermeld' in het kleine
boekje, waaraan ook hier veel ont
leend is: J. J. Woltjer, De Leidse.
Universiteit (1965) dan zijn het
tevens namen uit de vaderlandse
staatkundige en kerk-geschiedenis,
vol van conflicten en machtsstrijd.
Daarbij speelde de theologische fa
culteit een grote rol uiteraard,
want juist de strijd om de vrijheid
van godsdienst had geleid tot vesti
ging van zulk een Calvinistisch ge
oriënteerde faculteit aan de univer
siteit. Men denke slechts aan de
strijd tussen 'rekkelijken' en 'pre-
ciezen' (de jonge lezers die de his
torische betekenis van deze termen
niet meer kennen, zullen hen wel
op hun eigen manier kunnen vul
len en de zaak dan misschien nog
wel beter begrijpen) en met name
aan de benoeming van Arminius,
rond 1600, naast Gomarus, uitlo
pend in de. strijd tegen de Remon
stranten, inclusief de staatsgreep
van Maurits. In dat verband kent
ieder het verhaal van de vlucht van
Hugo de Groot in een boekenkist
en het was juist deze Grotius, die
tot de beroemdste juristen van zijn
tijd gerekend moet 'worden en
wiens colleges (uiteraard toen in
het Latijn gegeven) honderden stu
denten uit vele landen van Europa
naar Leiden trokken.
Goed en kwaad gerucht drongen zo
ook in andere faculteiten door.
Tussen 1636 en '1643 verbleef de
Franse wijsgëèr Descartes te Lei
den. Heel zijn wijsgerige activiteit
ligt trouwens in de Nederlanden,
waar hij onder andere te Amster
dam en Franëker woonde. Maar het
cartesianisme de invloed van
Descartes' denkbeelden was iets
zó nieuws, dat. het onmiddellijk
zeer omstreden vëas. De strijd ont
vlamde tussen de geleerden van de
Leidse universiteit en breidde zich
over de studentep uit: zij gingen er
onderling zelfs voor op de vuist.
Descartes heeft zich ook nog offi
cieel moeten beklagen, dat hij ver
keerd geciteerd werd. Curatoren
wilden de zaak sussen en zo kwam
er een verbod om de denkbeelden
van Descartes binnen de universi
teit aan de orde te stellen. En weer
denkt de lezer: is er eigenlijk wel
iets veranderd? '|Maar wanneer in
de achttiende eeiiw de beroemde H.
'Boerhaave-overbekend is het
verhaal van de prief met als enig
opschrift 'Boerhaave. Europa', die
goed bezorgd werd zijn inaugu
rele oratie als ^hoogleraar in de
medische faculteit hield, is daar
een verdediging Ivan Descartes' op
vattingen in te lézen.
Namen
En zo gaat de geschiedenis verder.
Fysica: Kamerlingh Onnes, eind
negentiende eeuw benoemd, die de
Roemruchte en
rumoerige
geschiedenis
'koudste plek in het heelal' (bena
dering van het absolute nulpunt
door afkoeling van helium) in zijn
laboratorium wist te bewerkstelli
gen; later H. H. Lorentz en zijn
voorwerk voor de bijzondere relati
viteitstheorie, die zijn vriend, A.
Einstein enige tijd aan een bijzon
dere leerstoel te Leiden verbinden
kon. Arabisch: Snouck Hurgronje,
die zo goed Arabisch sprak en
dacht en deed, dat hij, naar men
zegt, de enige niet-Muslim is die
ooit ongemerkt tot in het heiligdom
te Mekka heeft kunnen doordrin
gen. Geschiedenis: Huizinga, met
zijn cultuurfilosofie en zijn waar
schuwingen ten aanzien van de ko
mende nationaal-socialistische
machtsuitbreiding. Juristen als C.
van Vollenhoven (begin deze eeuw;
Volkenrecht, Adatrecht), E. M.
Meijers (grondlegger nieuwe Bur
gerlijk Wetboek) en R. P. Cleverin-
ga, wiens rede op 26 november 1940
tot sluiting van de Universiteit
leidde op last van de Duitse bezet
ter een dag die nog jaarlijks
door de oud-studenten van Leiden
overal herdacht wordt.
Van de moderne instellingen noe
men we slechts de medische tuin,
kort na de stichting van de univer
siteit als zevende in Europa inge
richt (later werkten Boerhaave en
Linnaeus nog samen in deze Hortus
Botanicus). Voorts het 'Theatrum
anatonicum' uit 1592, waar, bij
voorkeur als het vroor reeds
anatomische demonstraties gegeven
werden, bij welke gelegenheid alle
andere colleges stilgezet werden. De
sterrewacht, in het begin een uit
stulping van het dak van het oude
academiegebouw, moet evenzeer
vermeld. In nieuwer opzet heeft
deze door geleerden als J. Oort ook
thans nog een wereldnaam.
Het begin van de Leidse universi
teit is teyens. het begin van het
universitaire onderwijs in Neder
land. Bovenstaande korte weergave
van enkele momenten uit de ge
schiedenis zijn vanuit de heden
daagse problematiek geschreven.
Dat roept vragen op. De zojuist
genoemde herdenking van 26 no
vember 1940 spreekt alleen de ou
deren nog aan: is ook daar de leuze
'bolwerk van de vrijheid' te zijn
niet alleen maar tot geschiedenis,
tot verleden tijd, versteend? Van
daag vindt te Leiden in een plech
tige zitting de vierhonderd) arige
herdenking plaats, die in ruimer
verband, met vele buitenlandse
gasten, rond 21 mei een vervolg
krijgt. Daarbij staat de zinspreuk
'praesidium libertatis', bolwerk der
vrijheid, centraal. Maar wat bete
kent dat voor vandaag?
Versneld
In elk geval is er na een periode
van een zich terugtrekken van de
universiteit uit maatschappelijke en
ideologische verantwoordelijkheid
thans een tegenstroming ontstaan.
Ook Leiden heeft zijn 'inspraakpro
cedures', zijn 'democratisering' en
ook al zijn ook hier wrijvingen
ontstaan, werkt de democratisch
samengestelde universiteitsraad nog
niet optimaal, verschillen de me
ningen over nut en noodzaak van
vele veranderingen, men is in elk
geval zich bewust van de noodzake
lijke band die er tussen een cen
trum van wetenschapsbeoefening
en wereldbeschouwelijke (ideologi
sche) Inclusief maatschappelijke
vragen, moet bestaan. Ook hier zal
het soms nodig zijn de gemoederen
te sussen: ook nu zal wetenschap
pelijke roem en universitair rumoer
niet geheel gescheiden kunnen
worden. Maar de leuze van deze
universiteit, eigenlijk van alle oude
Nederlandse universiteiten, komt
voort uit een beleid dat voorbij de
wetenschappen de blik richtte ook
op politieke en godsdienstige be
vrijding.
Wat is een universiteit?
Wat is een universiteit? Meer dan
alleen een plek waar wetenschap
beoefend en onderwezen wordt. In
de geschiedenis van de mensheid
ziet men dat de oude universiteiten,
zoals in Cairo, Athene, Kyoto, Ox
ford soms onder andere naam
dan 'universiteit' gesticht op
kwamen in een tijd van versnelde
ontwikkeling. Nieuwe ontdekkin
gen, veranderingen in de maat
schappij, dwongen tot bezinning op
de toekomst. De universiteit was
daarbij niet zonder meer onderdeel
van de politieke of godsdienstige
machten. Neen, er was iets van
afstand, soms zelfs van de rust van
overleg en studie. Maar er was te
gelijkertijd een open oog voor alles
wat in beweging was. De universi
teit had eigenlijk een soort radar
functie hoe ontzettend modern
dit denkbeeld ook is ten opzichte
van heel oude instellingen van we
tenschap en onderwijs.
In dit artikel over de Leidse uni
versiteit werd het grootste deel in
beslag genomen door iets uit het
verleden weer te geven. Maar die
geschiedenis is alleen voor het hele
universitaire leven in Nederland, ja
voor alle buiten-universitaire lezers,
van belang als hij gelezen wordt
met ogen die op de toekomst ge
richt zijn. Universiteiten moeten
zich niet alleen op de 'waarheid',
maar ook op de 'vrijheid' richten;
zij moeten, juist op grond van we
tenschappelijk onderzoek, gevoelig
zijn voor die kanten van samenle
ving en cultuur waar de schoen
wringt. Een puur neutrale universi
teit is onmogelijk. Zoals op het veel
omvattender gebied van het reli
gieus geloof geldt, dat de waarheid
vrij maakt, zo geldt op het engere
gebied van wetenschappelijk onder
wijs en onderzoek dat de vrijheid
vooronderstelling is voor het vin
den van de wetenschappelijke stuk
jes waarheid (mooier gezegd: van
de deelwaarheden). En dan bete
kent deze herdenking een taak,
waaraan in de toekomst nog hard
gewerkt zal moeten worden.
Dr. C. A. van Peursen is gewoon
hoogleraar in de wijsbegeerte aan
de rijksuniversiteit te Leiden en
buitengewoon hoogleraar aan de
Vrije Universiteit te Amsterdam.
oor Hans Schmit
SN HAAG Het wegdek van de Moerdijkbrug zal deze zomer een aantal knikken gaan vertonen,
als die ook nu nog wel voorkomen in oude ophaalbruggen. Deze knikken, die ontstaan doordat
seds enkele brugdelen op de pijlers worden opgevijzeld, zijn de eerste uiterlijke tekenen van een
oject waarmee Rijkswaterstaat al een jaar of vijf bezig is: een nieuwe brug over het Hollandsch
ep bij Moerdijk.
lewel het bouwen van bruggen in
d waterrijk land als Nederland
ets nieuws is, onderscheidt het
rk aan de Moerdijkbrug zich in
il opzichten van wat er reeds op
gebied van bruggen tot stand is
bracht. In de eerste plaats zal de
euwe Moerdijkbrug komen te rus-
op de pijlers van de oude,
talie brug.
n tweede zal tijdens de vervan-
tg van de brugdelen met auto-
rkeer op rijksweg 16 (Rotter-
im-Dordrecht-Breda-Antwerpen)
Uwel ongehinderd doorgang kun-
n vinden.
tn derde betekent de vervanging
het oude bovendeel niet dat de
per wordt ingeschakeld: de oude
'erdijkbrug zal op een andere
tats opnieuw worden gebruikt,
s van de tien oude brugdelen
Hen worden overgevrren naar de
rgsche Maas en de bestaande
ug bij Keizersveer, nu nog knel-
öt in rijksweg 27 (Breda-Gorin-
em-Utrecht), gaan vervangen. De
r overblijvende delen worden ge-
ierveerd voor vervanging van de
lechte) brug over de Oude Maas
Spijkenisse. Het resultaat van al
activiteiten, die waarschijnlijk
ld 1978 zullen zijn voltooid, is
n 43 meter brede Moerdijkbrug
et twee maal drie rijstroken, mid-
abermbeveiliging, vluchtstroken
1 fietspaden (ter vergelijking: de
'idige brug is 18,50 meter breed),
h aanzienlijke verbetering bij
elzersveer en mogelijk ook in
njkenisse.
e besparingen van deze oplossing
!gen voor de hand, maar zijn
oeilijk in geld uit te drukken,
invankelijk werd gedacht aan de
nstructie van een nieuwe, derde
u8. Nu hoeft geen onderbouw
or de nieuwe brug te worden
gebouwd, de oude pijlers behoeven
niet te worden opgeruimd, de bo
vendelen hoeven niet te worden
gesloopt, er hoeven geen wegen te
worden verschoven en bij Keizers
veer is de constructie van een ge
heel nieuwe brug overbodig gewor
den.
Het idee geen derde brug te bou
wen, maar gebruik te maken van
de oude pijlers is gegroeid in het
begin van de jaren zeventig. De
aanleiding was de bouw van de
brug bij Ewijk (bij Nijmegen) in
rijksweg 75, waarvan de delen, in
dwarsdoorsnede, een soort koker
zijn. Het bleek toen mogelijk de
zijwanden schuin in plaats van
recht aan te brengen, zodat een
constructie ontstaat die lijkt op een
vliegtuigvleugel. Het zogenaamde
brugdeel is wel veel breder, maar
weegt niet veel meer: 2100 tegen
1800 ton, zodat de bestaande pijlers
de nieuwe delen kunnen dragen.
deel dan ingevaren, zij het dan
natuurlijk dat het nieuwe deel
wordt ingezakt in plaats van opge
krikt.
In maart van het volgend jaar zal
het eerste nieuwe brugdeel gereed
zijn. Voor het inbrengen zal de
Moerdijkbrug ongeveer 24 uur ge
sloten moeten worden. Om het za
kelijk verkeer doergang te kunnen
laten vinden, zal de brug steeds op
zaterdag gesloten zijn, Jedere twee-
enhalve maand zal een deel gereed
zijn, zodat de tien overspanningen
ongeveer twee jaar later zullen zijn
aangebracht.
Een probleem bij de vervanging is
dat het nieuwe brügdeel bijna twee
meter 'dikker' is dan de bestaande
delen. Omdat dergelijke hoogtever
schillen niet door 'een auto kunnen
worden genomen, wordt eerst de
oude brug twee meter opgevijzeld.
Dat opvijzelen begint deze zomer
en Rijkswaterstaat wil dat in zo
min mogelijk etappes doen. Omdat
echter bij de pijjers waar wordt
opgevijzeld knikken ontstaan, zul
len de stapjes toch beperkt moeten
blijven: het verkeer moet uitzicht
hebben over de knikken heen. Tij
dens dit opvijzelen, dat 'eind van
het jaar voltooid is, geldt een snel
heidsbeperking van vijftig kilome
ter per uur.
Aan de landzijdezullen naast de
bestaande weg nieuwe verhoogde
landhoofden worden aangelegd.
Anders zou na het invaren van de
laatste overspanning eeh hoogte
verschil van twee .meter tussen het
wegdek op de brug en de weg op
het land ontstaan. Het gat tussen
de nieuwe landhoëfden wordt dan
later opgevuld, zodat het land over
Verkeer wordt
door werk haast
niet gehinderd
de volle 43 meter aansluit. Tijdens
het werk zullen niet meer rijstro
ken beschikbaar zijn dan op de
oude brug: pas als alle tien delen
zijn vervangen, kan de rijweg wor
den verbreed.
Keizersveer
Bij Keizersver zal over ongeveer
een maand worden begonnen met
de bouw van nieuwe pijlers, waarop
de Moerdijk-brugdelen komen te
liggen. Die moeten in februari
maart volgend jaar klaar zijn, om
dat dan de eerste vervanging in de
Moerdijkbrug plaatsvindt. Bij Kei
zersveer bestaat de gehele over
spanning uit drie brugdelen. Mo
menteel is elk deel 95 meter, ter
wijl een deel van de Moerdijkbrug
102 meter is. De middelste van de
drie zal daarom worden ingekort.
De delen van de Moerdijkbrug vol
gen een grote omweg, omdat zij de
Moerdijk-spoorbrug niet kunnen
passeren. Op de tocht van enkele
dagen doet zich één obstakel voor:
de Baanhoek-spoorbrug, die echter
kan worden gelicht. Als de eerste
drie delen van Moerdijk bij Kei
zersveer zijn geplaatst, wordt de
oude brug gesloopt. De pijlers wor
den aangepast en ook de land
hoofden worden gereconstrueerd.
Omdat de volgende drie delen van
de Moerdijkbrug weer vanuit het
westen worden aangevoerd, worden
de reeds geplaatste delen dan naar
het oosten verschoven. Er komt
dan een nieuwe brug, die bestaat
uit twee maal drie stukken van de
oude Moerdijkbrug. De kosten zul
len dan wat de Moerdijkbrug be
treft tachtig miljoen gulden hebben
bedragen, en wat betreft Keizers
veer twaalf miljoen gulden.
Vervanging
Het principe van de vervanging is
eenvoudig, maar de uitwerking is
gezien het feit dat het om brugde
len van honderd meter lengte gaat,
minder eenvoudig en vereist grote
nauwkeurigheid. De nieuwe over
spanningen zullen worden gecon
strueerd op een werkterrein van
waar transport over het water naar
de Moerdijk mogelijk is. Waar dat
zal gebeuren staat nog niet vast.
Als het nieuwe brugdeel bij de
Moerdijk aankomt, wordt het oude
brugdeel weggevaren. Dit gebeurt
door middel van een vaarstelling
met pontons. Als deze stelling on
der het brugdeel ls gevaren, wor
den de pontons leeggepompt en
gaat de stelling dus omhoog. Op
dezelfde wijze wordt het nieuwe
DEN HAAG De Moerdijkbrug
was, toen hij in december 1936 in
gebruik werd genomen, de grootste
brug van Europa. Tien overspan
ningen van elk ruim honderd meter
sloegen over het Hollandsch Diep
een verbinding tussen het noorden
en het zuiden van Nederland.
In de eeuwen daarvoor is het Hol
landsch Diep altijd een grote hin
dernis geweest voor het verkeer
tussen Noord en zuid. De scheiding
tussen wat van boven en wat van
beneden de Moerdijk komt, was (en
is nog altijd) duidelijk. De eerste
vaste verbinding was de in 1872
gebouwde spoorbrug. In 1909 werd
de officiële veerdienst Willemsdorp-
Moerdijk geopend, bijna twee eeu
wen nadat de Friese stadhouder
Johan Willem Friso bij de Moerdijk
verdronk toen de veerpont in de
storm omsloeg.
In 1934 werd" "begonnen met de
bouw van de verkeersbrug, die in
1936 werd voltooid. Acht jaar later
was de brug weer buiten gebruik,
omdat de Duitsers bij hun terug
tocht uit het zuiden de brug opblie
zen. Vier overspanningen werden
daarbij vernield. In 1950 passeerden
dagelijks ruim 5.000 auto's de brug
als de nieuwe brug voltooid is,
zal dat aantal bijna vertienvoudigd
zijn.
door Willem-Jan Martin
Onder het motto Beloofd is
Beloofd deze week aandacht
voor enige elpees, die een vorige
keer wel werden genoemd, maar
in verband met de nogal lang
uitgevallen Dylan-exegese
(elpee: Blood On The Tracks,
nog steeds warm aanbevolen)
niet aan een bespreking toe
kwamen. Dat betreft dan
achtereenvolgens de eerste,
gelijknamige langspeler van The
Baker Gurvitz Army, Watchin'
TV door Barefoot Jerry, Bongos
Over Balham van de kersverse
Engelse formatie Chilli Willi
And The Red Hot Peppers, en
tenslotte de Ohio Players met de
elpee Fire. Aan de slag.
Het leger van de heren Baker en
Gurvitz is kleiner dan de naam
doet vermoeden. Al heeft Ginger
Baker (want om deze voormalige
Cream-trommelaar gaat het
hier) ruime ervaring met het
formeren van topzware
gezelschappen, zoals
bijvoorbeeld het nauwelijks
levensvatbaar gebleken projekt
Ginger Baker's Airforce: hier
gaat het in principe om drie
personen, naast GB zelf de
gebroeders Adrian en Paul
Gurvitz, van wie de eerste vooral
bekend is geworden als gitarist
van de groep Gun (men
herinnere zich Gurvitz' 78-
toeren-achtige capriolen op de
enig succesvolle single Race
With The Devil, of
daaromtrent), terwijl Paul enige
tijd in de marge frommelde met
steun van de zoetgevooisde
Brian Parrish.
Allemaal niet erg opzienbarend
dus wat betreft die Gurvitz-
gasten, en aangezien voorts naar
mijn smaak Ginger Baker niet
die fameuze slagwerker is,
waarvoor velen hem nog altijd
houden, zal het weinig verbazing
wekken, dat de fusie tot een
heuse 'army' aan resultaten zij de
met moeite boven de nul-lijn
uitkomt. Adrian Gurvitz, die de
meeste muziek bedacht, heeft
een oppervlakkige hand van
schrijven. Het is meestentijds
een eindeloos voortemmeren op
basis van een 'riffje', dat minder
met inventiviteit dan met
virtuositeit te maken heeft, de
Gun-tijd leeft nog steeds in alle
hevigheid voort. Waar
inhoudelijk gezien de zon achter
de wolken vandaan dreigt te
komen spaarzame momenten
zijn dat is er dan altijd nog
Ginger Baker, die de boel onder
een overmaat aan
trommelgeweld (dat is het grote
probleem, die jongen maakt
gewoon veel te veel slagen) met
ruim gemak weet te
vermorzelen. Nee hoor, wat dat
betreft waren Bakers Afrikaanse
jareh, een retraite van twee jaar
in zuidelijker streken, beslist een
plezierige periode voor het
popwezen.
Over naar Barefoot Jerry, zeven
stuks studiomusici uit Nashville
en omstreken. Voor de elpee
Watchin' TV (Monument KZ
32926) betekent dat cowboy
achtige klanken, die met de
nodige routine aan het vinyl
zijn toevertrouwd. De heren
deinzen voor veen enkel
instrument terug, hebben ook
een gerede kennis van
produceren, mixen etc., zodat er
al met al een gave demonstratie
ontstaat. Méér dan dat is het
echter ook niet. Daartoe
ontbreekt het aan het nodige
kreatief potentieel, er is
niemand die nou echt eens een
nummertje kan schrijven. Waar
dat desondanks geprobeerd
wordt, blijft het resultaat vooral
vorm, prima uitgevoerd, maar
leeg.
Kruising
Chilli Willi en de zijnen zijn al
eens gekarakteriseerd als een
kruising tussen Commander
Cody. The Nitty Gritty Dirt
Band en The Flying Burrito
Bros., stuk voor stuk
Amerikaanse groepen in het
landelijke idioom. Ik ben het
daar niet geheel mee eens, acht
Chilli Willi vooral een vrij goed
geslaagde Britse pendant van
Commander Cody, zonder al te
veel overeenkomst met de twee
andere formaties. Dit vooral
vanwege de zeer vitaal
uitgevoerde mixtuur van
hartverscheurende C W-met-
<?en-dubbele-bodem en rock-
and-roll van het type 'de Jonge
Elvis Presley' (blikkerige
«ritaren, een enkele scheurende
sax. dat werk), waar NGDB en
Burrito's de authenclteit van het
country-wezen verlieten voor
een synthese van het laatste met
De Modernen. Hoe dan ook,
Bongos Over Balham (Mooncrest
Records CREST 21 Stereo) is
een gezellig debuut van een
opgewekt gezelschap.
Ongekompliceerde klanken,
orettig luisteren, ik bedoel
maar
En dan nog The Ohio Players.
Fire (Merucry Records 9100 009)
behelst wederom een kwantum
uiterst geoliede bruine muziek,
die zijn weg naar de discotheken
ongetwijfeld zal weten te
vinden. Discotheken in de zin
van eigentijdse
dansgelegenheden. Dat wordt
dus weer zweten in het
weekeinde.
