Israël verwijdert zich
van Kissingers aanpak
Bram Fischer koos
voor verdrukten in
radicaal
Zuid Afrika
Ford: VS ook dit jaar
in laagbloei-periode
Franse CP dreigt te
breken met socialisten
Egypte rouwt na dood
van lievelingszangeres
Toch maar liever naar Genève?
Harde aanval op partij van Mitterrand
Makarios somber
over toestand
op Cyprus
Record van Russen
in ruimte gebroken
Nixon
wil
naar
Peking
Spanning kerk en
staat Spanje stijgt
Oem Kholsoem werd 77 jaar
President biedt Congres begroting aan
Oorlog woedt
voort buiten
stad Asmara
hulp aan Saigon
TROUW/KWARTET DINSDAG 4 FEBRUARI 1975
BUITENLAND 7
TEL AVIV, CAIRO, WASHINGTON (UPI, Reuter, AP) Terwijl de Sowjet-mlnister van buiten
landse zaken Gromiko in Damascus samen met president Assad van Syrië een verklaring uitgaf
waarin wordt aangedrongen op een zo spoedig mo gelijke hervatting van de vredesconferentie voor
het Midden-Oosten in Genève, zaten de Verenigde Staten in zorgen orhdat Israël er langzamer
hand hetzelfde over begint te denken.
Het Israëlische dagblad Ha'aretz
meldde datf. Kissinger zijn bezorgd
heid heeft uitgesproken dat Israël
zijn 'stap-voor-stap'-benadering
van het conflict in het Midden-
Oosten niet meer ondersteunt.
Prominente Israëliërs, zoals de
vroegere minister van buitenlandse
zaken Abba Eban en de zojuist
afgetreden minister van voorlich
ting Aharon Jarif heben al gezegd,
dat een hervatting van de confe
rentie van Genève wel 'eens de
voorkeur zou kunnen verdienen bo
ven Kissingers aanpak'. Kissinger
noemde, dit volgens Ha'aretz 'een
slecht idee'. Dit verschaft volgens
hem een kans aan de Sowj et-Unie
die gelijk staat met 'het openen
van de kipperen voor de vos'
Kissinger zou volgende week naar
het Midden-Oosten gaan voor de
volgende stap in de onderhandelin
gen: de regeling van een verdere
terugtrekking van Israël uit de Si
nai. Egypte zal met niet minder
genoegen nemen dan een ontrui
ming van de strategische passen en
de Egyptische olievelden bij Aboe
Rodeis. Maar Israël toont zich daar
niet toe bereid, zeker niet als Egyp
te zich in ruil daarvoor niet wil
vastleggen voor een vredesovereen
komst. Dat laatste een eenzijdige
vredesregeling tussen Egypte en Is
raël is precies datgene waarvoor
met name Syrië bezorgd is, aange
zien het dan alléén met Israël ge
confronteerd zou worden
De Israëlische oud-minister Abba
Eban verklaarde in een onderhoud
met het Franse weekblad Nouvel
Observateur dat Israël de troef van
de strategische passen en Aboe Ro
deis beter kan uitspelen op een
vredesconferentie in Genève aange
zien het er daar meer voor in ruil
zou kunnen hopen te krijgen.
Een paar uur voor de aankomst van
minister Gromiko uit Syrië in.Cairo
verklaarde president Sadat gisteren
nog dat 'als Kissinger naar Egypte
komt met definitieve voorstellen
over een verdere Israëlische terug
trekking in de Sinai 'het hoogver
raad zou zijn om die niet te aan
vaarden'. Gromiko heeft in Damas
cus ook met Jasser Arafat gespro
ken, waarbij volgens een Palestijns
woordvoerder een gemeenschappe-
PARIJS (AFP, Reuter) De Franse communistische partij, die
sinds 1972 via een programakkoord een steeds moeizamer verlo
pend bondgenootschap aanhoudt met de socialistische partij .van
Frangois Mitterrand, heeft een hard schot voor de boeg van de
socialisten gelost.
In een eerste commentaar op het
partijcongres dat so.cialisten in Pau
jiebben gehouden heeft René An-
drieu, lid van het politburo van de
NICOSIA (AP, Reuter, UPI) —Pre
sident Makarios van Cyprus heeft
gewaarschuwd dat de situatie op
zijn eiland verslechterd en dat er
absoluut geen vorderingen zijn ge
boekt bij uitvoering van Cyprus-
resoluties van de Veiligheidsraad
der VN. Ook is geen enkele vooruit
gang gemaakt bij besprekingen
tussen Grieks-cyprische en Turks-
cyprische vertegenwoordigers. Er is
geen enkele hoop dat er een rege
ling tot stand zou komen, aldus
Makarios. De aartsbisschop-presi
dent liet tegelijkertijd weten dat
hij contact onderhoudt met de
Sowjet-Unie over mogelijke Russi
sche hulp aan Cyprus en dat hij
wellicht naar Moskou zal reizeh
voor overleg met de leiders in het
Kremlin.
In Ankara heeft de Turkse premier
Sadi Irmak verklaard dat Turkije
'geen milimeter zal wijken wat zijn
rechten op Cyprus aangaat'. Over
hopen dat 'het gezond verstand de
overhand zal hebben'.
MOSKOU (Reuter) De twee
ruimtevaarders aan boord van het
om de aarde cirkelende laboratori
um Saljoet 4, zijn nu langer'bezig
dan ooit een Rus in de ruimte
verbleef. Gistermiddag om half vijf
passeerden Alexei Goebarew en Ge-
orgi Gretsjko de grens van 23 da
gen en 18 hur die in 1971 de
tweede ploeg van de Saljoet 1 on
derweg was, voordat deze door een
storing bij de terugkeer dodelijk
.verongelukte.
Dat de RussdsChe berichtgeving gis
teren aan het moment geen aan
dacht besteedde, hing niet samen
met deze tragische herinnering. Het
bijhouden van records in de ruim
tevaart is een traditie die vooral
door de Amerikanen levend wordt
gehouden.
PARIJS (Reuter) In Parijs is
gisteren het halfjaarlijkse gesprek
begonnen tussen de Franse en
Westduitse regeringsleider in het
kader van het Frans-Westduitse
vriendschapsverdrag.
President Giscard d'Estaing en
bondskanselier Helmut Schmidt
hebben twee en een half uur met
elkaar overlegd, aldus de woord
voerder van het Elysée. Er was
i uitvoerig gepraat over de EG-cam-
Pagne in Engeland, waar via een
referendum of verkiezingen zal
worden uitgemaakt of dat land lid
van de Europese Gemeenschap zal
blijven.
CP in het partijblad L'Humanité
Mitterrands partij een 'afglijden
naar rechts' verweten. Andrieu
schrijft dat het socialistische con
gres de noodzaak heeft aangetoond
van 'het autonome (zelfstandige)
bestaan en handelen' van de com
munistische partij.
In het artikel wordt gedoeld op het
feit dat het socialistische congres
geen vertegenwoordigers van de
linkervleugel in de partijleiding
heeft gekozen. Deze minderheids
groepering had gepleit voor conces
sies aan de communisten ter wille
van de eenheid van de Unie van
Links. Partijleider Mitterrand, die
is herkozen, wordt door Andrieu
verweten dat hij in feite elk geza
menlijk optreden met de commu
nisten op nationaal niveau heeft
afgewezen.
De uitval van communistische zijde
wordt door waarnemers in Parijs
beschouwd als een mogelijke inzet
van een breuk» in de Unie van
Links. Deze breuk wordt door de
rechtervleugel van de socialisti
sche partij echter evenzeer ge
wenst, omdat dit de weg zou kun
nen vrijmaken naar deelname aan
een regering onder president Gi
scard, die nog tot 1981 kan aanblij
ven.
Bij een onlangs gehouden opinie
peiling was gebleken dat als nu
algemene verkiezingen zouden wor
den gehouden 34 procent van de
kiezers socialistisch zou stemmen.
Daarmee zou Mitterrands partij de
grootste politieke partij in Frank
rijk zijn. Communisten gaan al
geruime tijd fel tekeer tegen de
socialisten, volgens waarnemers uit
vrees dat de CP steeds meer kiezers
zal kwijtraken aan de socialistische
partij.
Mitterrand heeft zich steeds in een
zo groot mogelijk stilzwijgen gehuld
bij aanvallen van de CP, terwijl hij
erop hamerde dat wat hem betreft
het programakkoord de basis van
de Unie van Links blijft en zijn
partij er zich door gebonden blijft
voelen.
Poniatowsld
Het afgelopen weekeinde heeft de
partij van Onafhankelijke Republi
keinen, waaruit Giscard is voortge
komen, Michel Poniatowski gekozen
tot partijvoorzitter.
Poniatowski, die lange tijd Giscards
vertrouweling was maar nu wat
door premier Jacques Chirac op de
achtergrond wordt gedrongen, is
minister van binnenlandse zaken.
Chirac is voor Giscard uiterst be
langrijk omdat hij zich via een
soort 'coup' meester heeft gemaakt
van het leiderschap Van de gaullis
tische partij UDR en hij als zoda
nig de touwtjes in handen heeft
van de voornaamste pilaar onder
Giscards macht.
Poniatowski die een groep van 64
van de 490 parlementsleden leidt,
heeft zijn Onafhankelijke Republi
keinen opgeroepen het hervor
mingsbeleid van Giscard te steu
nen. Poniatowski zei voorts dat hij
zijn partij de grootste partij van
Frankrijk wil maken.
NEW YORK (UPI) Oud-
president Nixon heeft tegen
goede vrienden gezegd dat
hij best ambassadeur in Pe
king zou willen worden. Dit
schrijft het Amerikaanse
weekblad Time.
Voorts bericht Time dat
Nixon zijn huis in Key Bis-
cayne (Florida) te koop heeft
aangeboden in verband met
de 'zware hypotheeklasten'
waaronder hij gebukt gaat.
Tenslotte meldt het blad dat
Nixon een cheque van 11.000
dollar heeft uitgeschreven
voor betaling van zijn artsen
aan wie hij 33.000 dollar
schuldig is voor behandeling
tijdens zijn aderontsteking.
lijk inzicht over alle onderhavige
kwesties is gebleken.
Op de internationale conventie van
het Joods Wereldcongres in Jeruza
lem ontmoet de voorzitter, de 79-
jarlge dr. Nahum Goldmann, nogal
verzet tegpn zijn herverkiezing als
gevolg van uitspraken die volgens
vele leden Israëls positie in moei
lijkheden hebben gebracht. Gold
mann. eveneens een voorstander
van hervatting van de conferentie
in Genève, 'was een nauwe mede
werker van Israëls eerste president
Chaim Weissman, maar vertelde
onlangs dat hij zich in 1948 verzet
heeft tegen de uitroeping van de
staat Israël met het oog op de
Arabische reacties. Hij; heeft bij
herhaling op een anderë koers van
de staat Israël jegens de Arabische
landen aangedrongen.
In een rede tot het congres stond
hij op het recht van Joden in het
buitenlan<± om Israëls politiek te
bekritiseren ofschoon hij de plicht
erkende om als het erop aankomt
altijd solidair te zijn met Israël.
Volgens hem wil de Sowjet-Unie de
wereld tonen dat het geen Joden
- laat emigreren als gevolg van de
druk van de VS maar uit eigen
vrije wil. Hij waarschuwde dat 'de
wittebroodsweken tussen Israël en
de niet-Joodse wereld voorbij zijn:
overwegingen van eigenbelang be
ginnen alles te overwoekeren wat
er nog aan zedelijk criteria over
was. als gevolg van het lijden van
de Joden ih de Tweede Wereldoor
log'.
MADRID, PAMPLONA (AFP, Reu-
iter) De Spaanse politie heeft
zondag 37 mensen voor ondervra
ging opgepakt. Dat gebeurde omdat
de gearresteerden een film hadden
bekeken over bedrijfsveiligheid en
bescherming van arbeiders. De film
werd gedraaid in een gebouw dat
bij een kerk hoorde. De kijkers
waren transportarbeiders. De arres
taties in een kerkelijk gebouw is in
strijd met het concordaat (verdrag
tussen kerk en staat) tussen Madrid
en het Vatikaan.
In Pamplona in Noord-Spanje zijn
vier priesters gevangen gezet omdat
zij weigeren hoge boetes te betalen
wegens het houden van preken,
waarin sympathie werd betuigd met
stakende arbeiders. De vier maken
deel uit van een groep van 18
geestelijken die samen een boete
van ongeveer 158.000 gulden opge
legd hebben gekregen.
CAIRO (AP, Reuter. UPI)
Egypte is in diepe rouw gedom
peld. Reden: Oem Kholsoem, de
Egyptische zangeres, lieveling
van het publiek en veertig jaar
lang een van de populairste en
tertainers van-de Arabische we
reld, is overleden. Oem Kholsoem
werd donderdaggetroffen door
een hersenbloeding en is sinds
dien in coma geweest. Zij werd
77 jaar oud.
In Cairo is aangekondigd dat de
zangeres morgen' in het centrum
van de hoofdstad zal worden
herdacht in een begrafenis-
dienst. Verwacht wordt dat dui
zenden Egyptenaren de straat op
zullen trekken, om haar de laat
ste eer te bewijzen. Na het
nieuws van haar overlijden werd
het programma van radio-Cairo
gewijzigd. Er werden gedeelten
uit de Koran voorgelezen en re
ligieuze liederen ten gehore ge
bracht. liet traditionele teken
van rouw. De Egyptische premier
Abdel Aziz Hegazy zei in een
herdenkingstoespraak dat Oem
Kholsoem 'de artiste van het
volk was. die de harten van mil
joenen Arabieren heeft geroerd
en die in de zoetste melodieën
de hoogste gevoelens van het
Arabische volk bezong.'
Oem Kholsoem werd in 1898 ge
boren in het dorp Tamay el-
Zaliayra in de Nijldelta. Haar
familie was zo arm dat zij in
haar jeugd een oogziekte opliep
en haar moeder gedwongen was
de enige armband die zij had te
verkopen om Oem te laten be
handelen. Haar vader ontdekte
dc zangcapaciteiten van zijn
dochter en liet haar al voordat
zij tien jaar was optreden bij
trouwpartijen en religieuze fees
ten. Zij werd aanvankelijk ver
kleed als jongen naar voren ge
bracht omdat tegen meisjes, die
in het publiek zongen, nogal wat
bezwaren bestonden. Spoedig
werd Oem Kholsoem een ont
dekking. In 1972, vlak voordat
zij zich terugtrok, kreeg zij per
optreden een bedrag van 43.000
gulden betaald. Oem Kholsoem
was getrouwd met een huidspe
cialist dr. Hassan el-Hifnawy.
Het echtpaar had geen kinderen.
Het repertoire van Oem Khol
soem omvat bijna 400 liederen.
Het grootste deel ervan waren
liefdesliederen in modern en oud-
Arabisch. Maar zij bracht ook
geliefkoosde nationalistische en
religieuze liederen ten gehore.
Zij had die geleerd van haar
vader die de gebeden leidde in
de moskee van Tamay el-Zahai-
ra toen Egypte nog onder Brits
bestuur stond.
WASHINGTON (AP, Reuter, UPI) President Ford heeft giste
ren het Congres zijn begroting voorgelegd en in sombere bewoor
dingen gewezen op de verwachting dat Amerika dit jaar nog
moet rekenen op een economische teruggang, terwijl pas volgend
jaar een terugdringen van inflatie en werkloosheid mag worden
verwacht.
Ford wees er eerder op de dag op.
dat een begrotingstekort van 52
miljard wordt verwacht, maar dat
dit tekort 17 miljard dollar groter
kan worden als het Congres niet
Instemt met de regeringsvoorstellen
voor beknotting van overheids- en
andere uitgaven.
Het tekort op de begroting is een
record voor de VS in vredestijd.
Ford liet weten dat het 'gat' nood
zakelijk was 'om de economische
groei te herstellen en op energiege
bied onafhankelijk van anderen te
worden,'
In de toelichting op de begroting
voorspelde Ford een verdere toena
me van de werkloosheid (thans 7,1
pet) tut 8,1 procent dit jaar, 7,9
procent ln 1976 en 6,9 procent in
1977. De stijging kosten van levens
onderhoud voor dit jaar wordt op
11,3 pet. beraamd. Het bruto natio
nale product zou met 3,3 procent
dalen. Dat ls ruim één procent
meer dan de daling van 2.2 procent
in 1974.
Defensie
De defensiebegroting die rord aan
het Congres heeft voorgelegd voor
1975-76 zal tien procent hoger zijn
dan die van dit jaar. Maar in koop
kracht gerekend is zij ongeveer ge
lijk als de begroting van het afge
lopen jaar indien met de inflatie
rekening wordt gehouden.
Ford heeft het Congres om een
extra bedrag van acht miljard dol
lar voor de defensie gevraagd,
waarmee in totaal 92,8 miljard dol
lar naar de defensie zou gaan.
De nadruk bij de defensiebestedin
gen ligt op de wapens, maar het
grootste gedeelte van de gevraagde
gelden is voor mankracht bestemd.
In een begeleidened schrijven zegt
Ford dat de mogelijkheid bestaat
dat een deel van de Amerikaanse
troepen in Europa wordt terugge
trokken als de onderhandelingen
tussen NAVO en Warschau Pact (de
MBFR-onderhandelingen in We
nen) met succes bekroond zouden
worden. Maar tot zolang, aldus
Ford, dienen de VS en hun bondge
noten het huidige peil van hun
strijdkrachten te handhaven. De VS
stellen zich voor hun militaire
mankracht van ruim twee miljoen
in stand te houden.
Op het gebied van strategische
kernwapens verzoekt Ford het Con
gres om het Pentagon (ministerie
van defensie) in staat te stellen te
beschikken over voldoende inter
continentale ballistische raketten
(ICBM's) die gelanceerd kunnen
worden van vaste of beweeglijke
lanceerplaatsen. Blijkens de defen-
siebegrotinè gaat een aanzienlijk
deel van de aangevraagde gelden
naar de marine, die een achter
stand zou moeten inlopen doordat
de luchtmacht in de jaren vijftig
extra aandacht heeft gekregen.
Hulp
door prof. mr. J. de Ruiter
In de krant van 28 januari jl. stond een kort bericht over Bram Fischer, een van de voormalige
leiders van de verboden Zuidafrikaanse communistische partij. Deze is in 1966 tot levenslange ge
vangenisstraf veroordeeld. Hij lijdt nu aan kanker in een ver stadium, maar een verzoek tot zijn
vrijlating is afgewezen.
is een wijd verbreide overtuiging
dat de zeven verdachten die ver
oordeeld werden tot levenslang
door de activiteiten van Fischer
gespaard zijn gebleven voor het
dreigende doodvonnis. Intussen
werd het net om Fischer zelf ook
dichtgetrokken. Na eerst gearres
teerd en weer vrijgelaten te zijn
werd hij op 23 september .1964 met
anderen weer vastgezet op beschul
diging van het lidmaatschap van de
communistische partij. Na enige
tijd in voorlopige hechtenis te heb
ben gezeten werd hij op borgsom
vrijgelaten, om in Londen een be
langrijke zaak te kunnen bepleiten.
KEERPUNT
In Zuid-Afrika teruggekeerd wist
Fischer dat hij op een keerpunt
wa6 gekomen. Moest hij doorgaan
met deel te blijven uitmaken van
de naar zijn overtuiging onrecht
vaardige samenleving om te pogen
de toepassing van de daar geldende
regels zoveel mogelijk te verzach-
ten, of moest hij zich daarvan ge-
heel losmaken? Hij koos met over
tuiging voor het laatste en schreef
aan de rechter, dat hij de gerech
tigheid niet langer kon dienen op
de wijze, zoals hij dit de laatste
dertig jaar had gedaan. Na de borg
som te hebben betaald dobk hij
onder. Enige tijd later werd hij
weer gearresteerd en in 1966 tot
levenslange gevangenisstraf veroor
deeld wegens lidmaatschap van de
communistische partij en samen
zwering tot het plegen van sabota
ge. Bij dit laatste moet men wei
bedenken dat dit in Zuid-Afrika
een zeer elastisch begrip is, waar
onder ook zeer geringe feiten als
het kalken van politieke leuzen
kunnen worden gebracht. Sedert
dien verblijft Fischer in de gevan-
genis, waar hij geestelijk ongebro
ken is gebleven, ondanks een bij
tijden zeer vernederende behande
ling. De laatste tijd verblijft hij
vanwege zijn ziekte onder bewaking
in een ziekenhuis. Van verschillen
de zijden zijn pogingen gedaan om
Fischer vrij te krijgen. Ook ver
schillende organen van de Verenig
de Naties hebben tegen de veroor
deling van Fischer geprotesteerd.
Alles echter zonder enig gevolg. De
laatste tijd worden weer pogingen
in het werk gesteld de Zuidafri
kaanse autoriteiten te bewegen tot
vrijlating. Het zwaartepunt van de
verzoeken ligt nu op overwegingen
Omdat hier gesproken moet worden
van een politieke en menselijke
tragedie is het nodig meer te ver
tellen over de persoon en het werk
van Bram Fischer. De wijze, waarop
in Zuid-Afrika de tegenstanders
van hét apartheids-regime worden
uitgeschakeld heeft tot resultaat
dat het erg stil rondom hen wordt,
maar het is niettemin een zaak van
rechtvaardigheid hen niet te verge
ten. Wie kennis neemt van leven
en werk van Bram Fischer wordt
getroffen door diens radicale in
zicht, dat politiek en maatschappe
lijk onrecht als apartheid slechts
tegemoet kan worden getreden met
consequente bestrijding en door de
even radicale consequentie die hij
uit dat inzicht heeft getrokken. Hij
had oppervlakkig beschouwd
een heel mooi leven kunnen heb
ben. Een echte Afrikaner, zoon van
een rechtbank-president in Oranje-
Vrijstaat, kleinzoon van een minis
ter. Een eerste klas opvoeding en
studie "op Engelse leest (o.m. in
Oxford), een advocaat met een be
langrijke civielrechtelijke praktijk
en grote cliënten. Oog krijgend
voor de fundamentele onrechtvaar
digheid van de Zuidafrikaanse sa
menleving sluit hij zich reeds in
zijn jonge jaren aan bij de (naar
zijn inzicht)enige partij, die zich
daartegen radicaal verzet en die
opkomt voor de politieke rechten
van de zwarte Zuidafrikanen, nl. de
communistische partij.
GROOT VERTROUWEN
Dit door hem nooit verzwegen feit
heeft niet verhinderd, dat hij gedu
rende de jaren voor de tweede we
reldoorlog een goede praktijk heeft
opgebouwd en dat hij als advocaat
alom vertrouwen genoot. Zo werd
hij 'onderscheiden door een benoe
ming tot Queen's Counsel (raadge
ver van de Kroon). Naast zijn ci
viele zaken behandelde hij vele
grote en kleine zaken van nlet-
blanken, die tengevolge van voor
hen geldende beperkende bepalin
gen in moeilijkheden waren geko
men. De toenemende verharding in
het Zuidafrikaanse politieke en
sociale leven na de tweede wereld
oorlog maakte Fischer steeds meer
tot een politieke figuur. In 1946
brak een staking uit van 100.000
mijnwerkers ter verkrijging van
een bepaald minimum-loon. Nadat
deze staking op gewelddadige wijze
van menselijkheid. De verwachting
is dat Fischer door de ongeneselijke
kanter waaraan hij lijdt nog maar
korte tijd te leven heeft. Familiele
den hebben het verzoek ingediend
hem vrij te laten opdat hij in de
familiekring zal kunnen sterven. In
Britse kringen wordt dit, verzoek
ondersteund, o.m. door de liberale
leider Thorpe. Vorster heeft echter
gereageerd met een 'niet zolang ik
leef' en de minister van justitie
Kruger heeft afwijzend beschikt,
omdat hij er niet van overtuigd is
dat Fischer zich "niet ineer met
politiek zal inlaten.
GEWETENSZAAK
Zo is nu de stand van zaken. Wat
daaraan pog toe te voegen? Twee |^flH OTPfi VS 71A"f
dingen: Het eerste is dat het be- vAJIlglC» TO AiCl
roep op de Zuidafrikaanse regering xraa] in moor
om Fischer om redenen van men- 111CL VCC1 111 1IICC1
In de begroting is de hulp aan het
buitenland, met name op het ge
bied van de voedselvoorziening, in
gekrompen. Ford zal het Congres
vragen om extra voedselhulp ter
waarde van 178 miljoen dollar. Het
totaal van de buitenlandse hulp
(met inbegrip van militaire hulp)
zal met 1,2 miljard dollar gaan
stijgen. Maar als het Congres met
Fords plannen instemt zal het
'Voedsel voor Vrede'-programma op
1 juli worden beperkt met 1,07 mil
jard dollar. Dat is beduidend min
der dan onder de huidige begroting
was uitgetrokken.
Een recordbedrag is op de begro
ting uitgetrokken voor bestrijding
van de energieschaarste4,3 mil
jard dollar. Ford zei dat de behoef
te aan nieuwe energiebronnen een
kritieke zaak is. Daarom is *3,89
miljard dollar uitgetrokken voor de
ERDA, een overheidsorgaan dat in
oktober is opgericht en sinds 15
dagen opereert. De ERDA bundelt
de energieprogramma's, die destijds
waren ondergebracht onder het mi
nisterie van binnenlandse zaken, de
National Science Foundation (nati
onale stichting van wetenschap
pen), het Pentagon en de Inmiddels
opgeheven Commissie voor atoome
nergie van de VS.
ADDIS ABEBA (Reuter/UPI/AP)
De Ethiopische luchtmacht heeft
gisteren met Northrop F 5-Jacht
bommenwerpers bolwerken van de
opstandige moslem-beweging be
stookt tot od 45 kilometer van As
mara. Volgens ooggetuigen stond
na de aanvallen een dorp op tien
km van Asmara, Tzada phristien,
in lichter laaie. Er zouden door de
rebellen twee lichte verkennings
vliegtuigen zijn neergeschoten.
In Asmara zelf begonnen winkeliers
na het einde van twee dagen
straatgevechten. waarbij naar
schatting zeventig tot honderd do
den zijn gevallen, aarzelend de
schade aan hun winkels te herstel
len. Een konvooi van tachtig tanks
en gepantserde voertuigen dat naar
Asmara op weg was schijnt te zijn.
gestopt om de precaire orde die nu
weer in de stad heerst niet te
verstoren. Missieposten in de omge
ving van Asmara hebben nogal wat
vrouwen opgenomen die erheen
vluchtten nadat hun echtgenoten
<joor het Ethiopische leger zouden
zijn gedood. Er gaan geruchten
over massamoorden, maar die zijn
niet bevestigd.
Volgens waarnemers in Addis Abeba
hebben de Chinezen en de Russen,
die tot nu toe wapens leverden aan
de opstandelingen in Asmara, nu
hun aandacht overgeheveld naar
het militaire bewind in Addis Ab-
beba. De Arabische gevoelens ten
opzichte van de strijd zijn verdeeld.
De Volksrepubliek Jemen en Soma
lië zouden uitzien naar nauwe rela
ties met een militant links bewind
in heel Ethiopië, dat de gelederen
van Libië, Syrië en Irak zou helpen
versterken. Maar koning Felsal van
Saoedi-Arabië heeft veel meer be
lang bij een conservatief Islami
tisch bewind in Erithrea, dat uit de
afscheiding zou kunnen ontstaan.
Bram Fischer
is onderdrukt (acht mijnwerkers
werden gedood en honderden ge
wond) werden Fischer en andere
leden van het centraal comité van
de communistische partij tot een
geldboete veroordeeld wegens het
aanzetten tot staking. De wet op de
onderdrukking vah het communis
me en het verbod van de commu
nistische partij betekende een effi
ciënte greep van de Zuidafrikaanse
regering op het politieke leven en
een middel tot het monddood ma
ken van politieke tegenstanders.
Aan Bram Fischer en zijn vrouw
werd verboden nog aan enige poli
tieke activiteit deel te nemen. Van
af die tijd kwam hij steeds meer
naar voren als een kundig verdedi
ger van de bestrijders en de slacht
offers van de apartheidsdoctrine.
Twee hoogtepunten zijn daarin aan
te wijzen. Het eerste is zijn deelna
me aan de verdediging van de ver
dachten in het 'hoogverraad'-pro-
ces, dat vier en een half jaar heeft
geduurd en waarin ten slotte alle
156 verdachten werden vrijgespro
ken. Twee en een half jaar later
begon het zgn. Rivonia-proces te
gen de leiders van het verboden
Afrikaanse Nationaal Congres, zoals
Mandela erl Sisulu. Nu had Fischer
de leiding van de verdediging en
groeide hierin uit tot grote hoogte,
niet alleen als advocaat maar ook
als met geheel zijn overtuiging
bij de zaak betrokken mens. Het
selijkheid vrij te laten de grootst
mogelijke steun verdient. Ook zij,
die menen dat Fischer als staatsge
vaarlijk moet worden uitgeschakeld,
moeten toch kunnen inzien, dat
ieder mens er recht op heeft te
sterven zonder bewaker voor de
deur. Het andere betreft de zaak,
die tot Fischer's veroordeling heeft
geleid. Wellicht zijn er lezers, bij
wie het gevoel opkomt dat Fischer
nu eenmaal de Zuidafrikaane wet
ten heeft overtreden en dat hij
daaraan, en dus aan zichzelf, zijn
veroordeling- moet wijten. Op zich
zelf is dat volkomen juist en ik
vermoed dat Fischer dit ook niet
zal bestrijden. Maar daden als dié
van Fischer, die neerkomen op de
consequente bestrijding van een
onrechtvaardig systeem, kunnen en
mogen niet vanuit dat systeem
worden beoordeeld. Integendeel
veroordeelt een systeem dat gericht
is op onderdrukking van een volks
deel zichzelf. Hier geldt het woord:
When the good man is in jail, what
can be said of the men who remain
free? (Als de goede - mens in de
gevangenis zit, wat kan men dan
zeggen van hen, die vrij zijn?). In
beide opzichten is er dus alle reden
de zaak van Bram Fischer als ge
wetenszaak te stellen. Die zaak gaat
zijn persoon en zijn persoonlijk lij
den te boven en moet worden .ge
zien in het licht van de woorden,
waarmee hij zijn verdediging voor
de Zuidafrikaanse rechter besloot:
'Hetzij wij winnen, hetzij wij ster
ven, in Afrika zal de vrijheid op
gaan als de zon uit de morgenwol
ken'.
Prof. mr. J. dc Ruiter is hoogleraar
in het privaatrecht aan de Vrije
Universiteit van Amsterdam.
WASHINGTON (UPI) President
Ford heeft voorgesteld dat het
Amerikaanse Congres een eigen de
legatie naar Saigon stuurt om zelf
te beoordelen of het verdere hulp
aan Zuid-Vietnam nodig acht. Hij
deed dit voorstel in een ontmoeting
met de leiders van beide fracties in
het Congres.
'Blijkbaar denkt de president dat
zo'n bezoek de bezwaren zal kun
nen wegnemen die het Congres
heeft tegen de additionele hulp die
hij heeft gevraagd voor Saigon',
aldus de Democratische leider Ro
bert C. Byrd. Hij zei niet of het
Congres op het voorstel in zal gaan
maar herhaalde dat het verzet te
gen verdere hulp ln het Congres
'aanzienlijk' blijft. 'Persoonlijk ge
loof ik niet dat als de 700 miljoen
dollar die we al besteedden niet
helpen om een eind te maken aan
deze toestand, die 300 dollar méér
dat ineens wél zullen doen
Terwijl de strijd in Zuid-Vietnam
maandag iet§ afnam heeft pre
sident Nguyen van Thieu vijf dag
bladen een verschijningsverbod op
gelegd en 19 functionarissen van
dagbladen gearresteerd om binnen
landse moeilijkheden de kop in te
drukken. De 19 gearresteerden wor
den ervan beschuldigd communisti
sche agenten te zijn.
Zondag zijn de drukpersen van ne
gen dagbladen waaronder de ge
noemde vijf verzegeld. De bladen
waren van plan beschuldigingen
die oppositiebewegingen aan
Thleu's adres hadden geuit te pu
bliceren.
