Medicijnman geneest, arts maakt beter
Tehuiskinderen hebben weinig rechten
Pop 09
de plaat
Memisa 50
Willem Nugteren in Tanzania: Vooral zuigelingenzorg willen we uitbreiden
Belangenvereniging Minderjarigen: 'Desnoods blijven we harde acties voeren'
Bob Dylan
is wederom
subliem
TROUW/KWARTET ZATERDAG 1 FEBRUARI 1975
BINNENLAND K15
door Nico Kussendrager
Eten in een grashut midden in Tanzania. Gedempt klinkt het geluid van
trommels, samba's en eentonige hoge stemmen van de overzijde van het
dorpsplein. Ik maak mijn handen nat in een kommetje, probeer van rijst bal
letjes te kneden, neem een stukje vrijwel rauwe kip en luister. Er is een
geestuidrijving aan de gang.
Voorafgegaan door de gastheer zoek
ik tien minuten later de weg door
het duister. Het regent. Daarom
wordt de séance niet buiten gehou
den maar in een hut. Als mijn ogen
aan het duister gewend zijn zie ik
zo'n twintig mannen, vrouwen en
kinderen bijeen. Zij gebruiken de
instrumenten (de samba's zijn con-
servenblikjes met erwten) en zin
gen. In het midden zit een vrouw,
versieringen van apehaar aan de
armen, een band om het hoofd
waaraan lange kralekettingen die
het gezicht bedekken. Zij is de
mganaga (Riswahili voor tovenares,
'medicijnman') die de geesten uit
drijft. Tegen de wand drukken zich
'een paar zieken weg, wachtend op
de dingen die komen gaan. Zij
zullen niet passief blijven, maar
proberen later in trance te komen
om de kwade geest kwijt te raken.
Eerst schenkt de mganaga geen
aandacht aan hen maar na een uur
raken het gezang en de bewegingen
meer op elkaar afgestemd. Geven
de geesten een weerwoord?
Baby huilt
Een zieke baby huilt. Als de séance
is afgelopen krijgt dokter Willem
Nugteren het kind in handen ge
drukt. Waarschijnlijk heeft het een
hartafwijking. De mganaga heeft de
geest die de kwaal veroorzaakte nu
verjaagd, de baby is genezen de
dokter mag het kind beter maken.
Als het mislukt kan het aan hem
liggen maar ook kan de rite ver
keerd zijn uitgevoerd, er kunnen
tegenkrachten aan het werk zijn
geweest en er kan een vloek liggen
op het kind.
Dit zijn dingen waarmee een huis
arts in Meppel of Roermond niet
te maken krijgt. Een Nederlandse
arts in Tanzania wordt er voortdu
rend mee geconfronteerd.
Willem Nugteren is een Nederland
se dokter uitgezonden door de Me-
misa. de medische missie actie, die
dit jaar een halve eeuw bestaat.
Drie jaar heeft Willem Nugteren in
Tanzania gewerkt, deze week keer
de hij in Nederland terug onder
andere om zich te specialiseren. 'Ik
heb het idee dat over een aantal
jaren in Tanzania nog plaats zal
zijn voor specialisten, maar minder
voor gewone huisartsen. Dat heb
ben, hoop ik, de Tanzanianen dan
zelf voor een groot deel overgeno-
Een onzer redacteuren heeft
een bezoek gebracht aan
Tanzania. Hij maakte de reis
deels op uitnodiging van de
Memisa (medische missie ac
tie) die dit jaar een halve
eeuw bestaat. De organisatie
is opgericht om missionaris
sen in het veld te wapenen
tegen tropische ziekten. Later
gingen de missionarissen hun
kennis ook gebruiken voor de
volken waaronder zij werkten.
Thans stuurt Memisa artsen
en verpleegsters van alle
kerkgenootschappen (ook
steeds meer protestanten)
naar posten in ontwikkelings
landen waar medische zorg
nodig is maar ontbreekt. Ook
worden hospitalen voorzien
van medicijnen en appara
tuur. Om dit werk te kunnen
voortzetten voert Memisa ter
gelegenheid van het halve
eeuwfeest een inzamelingsac
tie. Nu al kunnen giften wor
den gestort op giro 505075 ten
name van Memisa 50, Rotter
dam.
men. En ik wil hier beslist terugko
men'.
Willem Nugteren woonde met zijn
vrouw en twee jonge kinderen in
Turiani, een snel groeiend dorp in
de kustvlakte om zo'n vierhonderd
kilometer van de Tanzaniaanse
hoofdstad Dar-es-salaam. 'Mcha-
kamchaka', noemen ze hem er
(hardloper), vanwege de lange pas
sen die hij neemt. Afrikanen die
een eindje met hem meelop'en heb
ben soms moeite hem bij te hou
den.
Je zou hem ook zo kunnen noemen
vanwege de snelheid waarmee hij
geprobeerd heeft het hospitaal uit
te breiden. Op het ogenblik telt het
ruim 160 bedden en meer dan hon
derd man personeel, waaronder
twee artsen. Na het vertrek van
Nugteren zijn dat Frank de Ruyter-
de Wild (die bleef) en Ad Groen
(die kwam).
Turiani-hospitaal heeft geen lange
geschiedenis. De eerste' gebouwen
werden door de missie neergezet in
1962. Een ziekenhuis was hard no
dig: het meest nabije hospitaal lag
op meer dan honderd kilometer af
stand. En het ziekenhuis wordt
steeds belangrijker. In het hele dis
trict Turiani wonen nu al tachtig
duizend mensen, steeds meer bij
elkaar in dorpen. De regering is er
op uit de Tanzanianen zoveel mo
gelijk uit de 'pori' (grassteppe')
naar dorpen te laten verhuizen,
omdat alleen dan een goede water
voorziening, onderwijs en eezond-
heidszorg kunnen worden opgezet.
Vogels nestelen
Toen ik er was lag het ziekenhuis
lang niet vol. Niemand 'had tijd om
ziek te zijn'. De regens waren, zij
het twee maanden te laat, begon
nen, dus moest er op het land
gewerkt worden. Vogels waren na
de regenbuien aan het nestelen
terwijl vrouwen met het kind op de
rug mai's zaaiden. Pas als er geoogst
en verdiend is is er weer 'tijd en
geld' voor het ziekenhuis.,Vier shil
ling (ruim een gulden) per dag is
de verpleegprijs en dat is een rib
uit je lijf. Maar te weinig om het
ziekenhuis te laten draaien zodat
de Tanzaniaanse regering en orga
nisaties van overzee (waaronder
Memisa) een zelfde bedrag bijpas
sen.
Als er iemand in het ziekenhuis
moet worden opgenomen komt er
altijd een familielid mee. Die slaapt
op een matje onder het bed, kookt
een eigen potje en blijft in de
buurt om te controleren of de zieke
goed behandeld wordt. En als de
patiënt sterft moet hij onmiddellijk
kunnen nagaan of man of vrouw
echt dood is.
Moeders van zieke kinderen liggen
samen met hun zieke kroost in het
ziekenhuis. Ze zullen het nooit zo
maar in het hospitaal achterlaten.
Vandaar dat Turiani-hospitaal ook
weinig had aan de kinderbedjes die
ooit eens voor de kinderafdeling ter
beschikking werden gesteld. Er wa
ren grote bedden nodig zodat de
moeders bij de' kinderen kunnen
slapen. Nu zie je hoe de vrouw zich
in alle bochten wringt om bij haar
kind in het kleine bedje te kunnen
liggen. 'En waarom ook niet?', zegt
Willem Nugteren. 'Zo is het contact
tussen moeder en kind veel beter.
En het gevaar van dooddrukken,
In het Turini-ziekenhuis.
waar ze bij ons altijd over hebben,
dat is onzin. Ik heb het nog nooit
meegemaakt'.
Geen latrines
De meeste ziekten in Turiani zijn
het gevolg van slechte hygiëne, het
ontbreken van latrines en zuiver
water. Worminfecties met al hun
afschuwelijke gevolgen komen veel
vuldig voor, tyfus en dissenterie
zijn 'volksziekten', terwijl duizen
den mensen hoekworm en rond-
worm als hongerige' gasten hebben.
Malaria heeft epidemische vormen
en bij kinderen is mazalen een
belangrijke doodsoorzaak. Per
maand krijgt het ziekenhuis tien
tot vijftien gevallen van tuberculo
se te behandelen, vooral bij de
Massai, de zigeuners van Oost-Afri-
ka. Als een Massai met wat voor
ziekte dan ook in het ziekenhuis
komt wil hij met de stethoscoop
beluisterd worden: alleen kan de
dokter horen wat de kwade geest te
zeggen heeft. En nooit zal hij gaan
liggen op een zaal waar een stam
genoot gestorven is: daar rust een
vloek.
Een zondagmiddag was ik te gast bij
enkele Massai. Dank zij Willem
Nugteren. die afschel' ne
men. Zonder een degelijke aanlei
ding zouden de Massnï waarschijn
lijk geen vreemde blanke ontvan
gen hebben. Zij willen met rust
gelaten en zeker niet door blanken
als 'Sijtie Boes' gefotografeerd wor
den. Bovendien steelt degene die
jou jouw beeltenis afneemt. Om
dezelfde reden iemand iets afne
men is het voor het ziekenhuis
vrijwel onmogelijk bloeddonors te
krijgen.
Tijdens ons bezoek zaten de Massai
mannen omgeven door vliegen en
sterk ruikend naar koemest te spe
len met dobbelstenen en stokjes,
die over een koeiehuid die op de
rood-bruine bodem lag, werden
heen en weer geschoven. Ieder
stokje stelde een koe voor. Hele
veestapels wisselden van eigenaar.
Van een afstand keken vrouwen en
kinderen toe.
Voorkomen
Preventief werken ('het voorkomen
van ziekten') is onder de Massai
bijna uitgesloten. Zij trekken steeds
verder met de kudden en komen
steeds bij andere hospitalen te
recht.
Een van de belangrijkste resultaten
van Turiani op het gebied van pre
ventie is de zuigelingenzorg. De he
le maand door worden er zittingen
gehouden van wat wij een 'consul
tatiebureau' zouden noemen, in het
ziekenhuis maar ook in de 'pori'.
De belangstelling voor de zuigelin
genzorg is groot en groeit met de
dag. 'Als wij door de Memisa-actie
wat extra geld zouden kunnen krij
gen gaan we proberen er de pre
ventie mee uit te breiden, met na
me de 'zuigelingenzorg', zegt Wil
lem Nugteren. Dan heeft een moe
der de kans wat meer dan de helft
van haar kinderen over te houden.
Preventie betekent vooral de men
sen overtuigen van .het nut van een
latrine en een goede watervoorzie
ning, zodat ze minder kans lopen
ziekten te krijgen door gebrek aan
hygiëne.
Het voorkomen is beter dan gene
zen' is soms moeilijk te bereiken.
Zo was er een man die een mooie
latrine had gebouwd, met een hutje
erom heen, maar zonder ingang.
Willem Nugteren: 'Toen ik hem
vroeg: wat heb je daar nou aan?,
antwoordde hij: Iedereen gaat er
maar op omdat het zo'n mooi ding
is. Dan is de latrine niet meer van
mij en daarom heb ik hem afgeslo
ten'.'
Willem Nugteren:
'hardlopen'...,..
DEN HAAG 'Met de rechtspositie van de minderjarigen in Nederland is
het nog steeds niet best gesteld, maar in dubbel opzicht geldt dit voor de elf
duizend kinderen, die geplaatst zijn in één van de ruim tweehonderd tehuizen
in ons land. De weinige rechten, die deze kinderen men spreekt dan opeens
van pupillen nog mochten hebben, worden in zo'n tehuis opnieuw door de
mangel gehaald. Je kan dan ook geru«+ zeggen, dat tehuiskinderen dubbel wor
den getroffen'.
Aan het woord is Huig de Groot van de Belangenvereniging Minderjarigen, be
ter bekend als de BM.
Met hem had ik een gesprek over de
kinderbescherming, de positie van de min
derjarige in een kindertehuis en het werk
van de BM. Bij dit gesprek waren ook
Ineke en Laurent aanwezig, die hier en
daar voor een aanvulling zorgden. Zij zijn
eveneens actief binnen de BM, maar vin
den het om tactische redenen beter, dat
hun achternaam wordt weggelaten.
De afgelopen weken is de rechtspositie van
de minderjarigen nogal in het nieuws ge
weest. Zo lieten de hoofdcommissarissen
van politie van de vier grote steden in een
brief aan staatssecretaris Glastra van Loon
van jusitie weten, dat 'bij de hulpverle
ning aan weggelopen minderjarigen het
belang van die minderjarige centraal moet
staan. Het weglopen van de minderjarige
geeft hem recht op aandacht en hulp.
Daarbij is het voor de beoordeling van de
hulpverlening niet van betekenis of die
minderjarige wegloopt van zijn ouders, an
dere opvoeders of uit een inrichting'.
Volgens de politiechefs zijn wegloop-pro
blemen alleen door middel van hulpverle
ning op te lossen en ze vinden dan ook,
dat de alternatieve hulpverlening (Sosjale
Joenit, JAC, Release) steun en waardering
verdient. 'De klok wordt teruggezet',
schrijven ze, 'indien men de alternatieve
hulpverlening, die als duidelijke kritiek op
de gevestigde hulpverlening is ontstaan,
laat toetsen door die gevestigde hulpverle
ning. Namelijk door de Raad voor de
Kinderbescherming de verantwoordelijk
heid te laten dragen voor de 'minderjarige
die zich om hulp gewend heeft tot een
andere instantie'. Dat laatste stelt minister
Van Agt van jusitie voor aan de procu
reurs-generaal bij de gerechtshoven en de
secretarissen van de Raden voor de Kin
derbescherming.
Die brief, een stap in de goede richting
ten aanzien van het opsporingsbeleid van
weggelopen minderjarigen, al blijft wijzi
ging van artikel 280 van het Wetboek van
Strafrecht noodzakelijk, werd geschreven
met het oog op de openbare vergadering
van de vaste Tweede Kamercommissie van
justitie afgelopen maandag. Vlak voor deze
vergadering verscheen ook de nota 'Meer
rechten voor ouders en kinderen', waarin
een zevental organisaties op wat voor
manier dan ook bij de kinderbescherming
betrokken de leden van de Kamercom
missie vraagt om zeer dringend geachte
verbeteringen. Ook in deze nota komt het
er in de eerste plaats op aan, dat in de
kinderbescherming passende hulp kan
worden geooden, die is afgestemd op er,
bijdraagt aan gewenste maatschappelijke
ontwikkelingen.
'Dat is geen justitiële aangelegenheid', al
dus de nota. Vandaar ook dat het hulpver
leningsapparaat van de particuliere kin
derbescherming zijn justitiële karakter
moet verliezen. Over de rechtspositie van
minderjarigen wordt opgemerkt, dat velen
verlaging van de leeftijd van meerderjari
gen tot achttien jaar gewenst achten en
dat de jongeren zelfstandig hulp en ver
blijfplaats moeten kunnen kiezen. Eén van
die organisaties is de Belangenvereniging
Minderjarigen.
Congres
De BM is in mei 1971 opgericht. Aanlei
ding daarvoor was het congres 'De bezem
door de leeftijdsgrenzen' van de Neder
landse Jeugdgemeenschap (NJG). Op dat
congres merkten bewoners van tehuizen
en werkers in de kinderbescherming dat
het met de positie van de minderjarigen
erg slecht is gesteld. De BM, die nu zo'n
1500 leden (beweners en werkers) telt, is
verspreid over een negental afdelingen.
Het feit, dat er de laatste jaren meer
aandacht is ontstaan voor de problemen
betreffende de kinderbescherming is voor
al ook te danken aan de activiteiten van
de BM. Acties als het bezetten van het
gebouw van de Nationale Federatie in Den
Haag tot tweemaal toe het verhin
deren van de sluiting van een tehuis in
Delft en het via het Zwartboek 'Zetten,
zat, gezeten' de aandacht vestigen op wan
toestanden in de Heldering-stichtingen in
Zetten, hebben er mede toe geleid dat
binnen de kinderbescherming rekening
wordt gehouden met deze vereniging, die
opkomt voor. de belangen van de minder
jarigen.
Zo heeft de bezettingsactie in Den Haag
uiteindelijk als resultaat gehad,i dat de
Huig (de Groot), Ineke en Laurent (v.l.n.r.): harde acties tegen wantoestanden
in kindertehuizen.
door Kees de Leeuw
oude saneringscommissie kindertehuizen
werd opgedoekt en dat er een nieuwe
commissie kwam, waarin naast mensen
van het ministerie van justitie en de
Nationale Federatie ook vertegenwoordi
gers kwamen van de BM, de Vereniging
van Werkers in de Bijzondere Jeugdzorg
en van de Nederlandse Vereniging van
Maatschappelijk Werkers (NVMW). sectie
kinderbescherming.
Tijdens die bezettingsactie, waaraan veer
tig mensen deelnamen, onder wie ook veel
tehuisbewoners (met alle risico's van dien)
en die drie weken duurde, werden drie
eisen gesteld: 1. de BM en andere betrok
kenen in de saneringscommissie, 2. andere
criteria voor het sluiten van een tehuis en
3. het wijzigen van de sluitingsprocedure,
zodat de bewoners bij de besluitvorming
worden betrokken en ruim van tevoren op
de hoogte worden gesteld.
Huig de Groot: 'Globaal genomen kun je
zeggen, dat aan deze drie eisen is voldaan.
Voorheen golden vaak alleen economische
motieven om een tehuis te sluiten, omdat
de tehuizen nog steeds per beslapen bed
worden gefinancierd. Als er dan lege bed
den ontstaan, wordt er verlies geleden
met als gevolg, dat een dergelijk tehuis in
moeilijkheden komt en moet gaan sluiten.
Wij hebben gesteld, dat er meer gelet
moet worden op de situatie in de regio,
dat er ook pedagogische maatstaven moe
ten worden aangelegd en gekeken moet
worden naar de mate van democratisering
in zo'n tehuis. Het was namelijk zo, dat
vaak de kleine tehuizen, waar een pretti
ger leefgemeenschap was en de kinderen
een zekere mate van inspraak hadden,
dicht gingen, terwijl de grote tehuizen met
een strenger regiem openbleven.
Als nu een tehuis in moeilijkheden komt,
wordt er een projectgroep ingesteld met
daarin vertegenwoordigers van de bewo
ners, de werkers en de directie met het
bestuur. Deze projectgroep brengt advies
uit aan de commissie, waarna bekeken
wordt wat er kan worden gedaan'. Een
voorbeeld uit de praktijk is het Renswou-
de'huis in Delft. Het ministerie had al
besloten, dat tot sluiting moest worden
overgegaan. Er werd actie gevoerd, een
projectgroep in het leven geroepen en die
kwam met het advies het gebouw te
sluiten, maar het Renswoude-huis als
stichting de gelegenheid te geven elders
een nieuw project te beginnen. Daar is
men nu mee bezig. Het wordt een experi
menteel project van kleine leefeenheden,
geïntegreerd in de wijk.
Minder spectaculair
Naast deze min of meer spectaculaire ac
ties zet de BM zich ook in voor dingen, die
minder in de publiciteit komen. Zo is de
BM de afgelopen iaren betrokken geweest
bij de interne gang van zaken in tiental
len tehuizen. Dit meestal op verzoek van
de kinderen in die tehuizen maar ook
ongevraagd komt de Belangenvereniging
wel in actie, zoals mei vorig jaar in
Zetten. Op 17 mei werd daar een congres
gehouden, waarop de hele officiële kinder
bescherming aanwezig was en er inleidin
gen werden gehouden over orthopedagogi
sche behandelingsmethoden. De mensen,
aldus Huig de Groot, over wie het ging
de bewoners waren niet uitgenodigd.
Wij hebben toen die dag gebruikt om de
paviljoens binnen te dringen teneinde met
de bewoners in gesprek te komen over de
behandelingsmethoden, zoals die daar wor
den gehanteerd: de isoleercel en het plat-
spuiten.
Vanaf die dag zijn we meermalen in Zet
ten geweest en het resultaat is nu, dat er
een onderzoekcommissie is benoemd, die
zo luidt de opdracht van staats-secretaris
Glastra van Loon, tot taak heeft om 'op
voedingsmiddelen, die niet normaal zijn in
de opvoedingssituatie te onderzoeken'. Die
acties hebben ook geleid tot het instellen
van een stuurgroep in Zetten en een
pupillenraad, terwijl binnenkort te ver
wachten is, dat wij als vereniging op
normale wijze toegang krijgen tot Zetten.
De BM is duidelijk een actiegroep en geen
hulpverleningsorganisatie in die zin, dat
we opvangadressen hebben. Kinderen die
uit een tehuis weglopen, worden wel in
eerste instantie opgevangen, maar daarna
doorverwezen naar de alternatieve hulp
verlening.
De BM zou het liefste zien, dat de grote
internaten verdwijnen en dat daarvoor in
de plaats het inrichtingswerk geïntegreerd
wordt in het stadsgebeuren. Concreet komt
dit neer op kleine leefeenheden, die over
zichtelijk zijn voor de bewoners en die
meer aansluiten op de directe leefsituatie.
Een kind, dat tot zijn 21-ste jaar in een
inrichting verblijft, wordt niet of nauwe
lijks voorbereid op zijn latere leven in de
maatschappij. De kinderbescherming ziet
de inrichting als middel om je aan te
passen en niet als een middel om de
maatschappij te veranderen. Vandaar ook
dat de problemen, waarmee de kinderen
zitten, gehanteerd worden als individuele
problemen, geïsoleerd van het maatschap
pelijk gebeuren.
De maatschappij
De BM is van mening, dat de maatschappij
er schuld aan heeft, dat kinderen in te
huizen terechtkomen.
Huig de Groot geeft als voorbeeld de
woningnood, die aanleiding kan zijn tot
echtscheiding, waardoor het kind gedrags
moeilijkheden vertoont, niet meer thuis
gehanteerd kan worden en in een inrich
ting wordt geplaatst. Het een wordt door
het ander veroorzaakt en je kunt die
dingen niet los van elkaar zien. Daar komt
bij, dat een kind in een tehuis vaak wordt
bevoogd, betutteld en onmondig wordt ge
houden, waardoor het later niet of nauwe
lijks in staat is op eigen benen te staan.
In veel gevallen kan ook gezegd worden,
dat de plaatsing in een kindertehuis een
middel is dat erger is dan de kwaal.
Het is dan ook duidelijk, dat zolang er
geen ingrijpende maatregelen worden ge
nomen om op korte termijn deze situatie
te verbeteren de BM, zoals ze het zelf deze
week formuleerde, 'harde acties zal blijven
voeren tegen de wantoestanden in de kin
dertehuizen'.
door Willem-Jan Martin
Eind '73 schitterde de jeugdige
'big shot' David Geffen, direkteur
van het sterk opkomende
platengenootschap Asylum, een
nieuwe stunt van de daken. Na
eerder de 'oude' Byrds voor een
reünie te hebben gestrikt, kon
nu Bob Dylan, 'wiens kontrakt
met CBS was afgelopen, aan de
loonlijst van Asylum worden
toegevoegd. Bovendien zou The
Band als min of meer vaste
begeleidingsgroep van het
fenomeen gaan optreden.
Puike berichten natuurlijk, en
belangrijker nog de tastbare
konsekwenties van de nieuwe
konstruktle, elpees als Planet
Waves en Before The Flood,
demonstreerden een fikse
verandering ten opzichte van de
nadagen van het CBS-tijdperk,
welke samenvielen met een fase
in Dylans ontwikkeling, die zich
kenmerkte door een zekere
gezapigheid. Meneer maakte zich
niet zo druk, leek zich voor het
moment opperbest te vermaken
met het 'coveren' of zélf
verzinnen van allerhande
betrekkelijk onbenullige muziek.
Tegenover de reakties op dit
laatste van de Dylanologen, die
varieerden van verbitterde
woede tot en met een
teleurgesteld afhaken, stelde
Dylan op Planet Waves o.m. het
recht op een eigen ontwikkeling.
Het was nooit zijn plicht
geweest om de wereld te
veranderen of om hoe dan ook
op te roepen tot revolutionair
wapengekletter. Zo men (op
grond van het oudere CBS-
>;erk) dat beeld van hem mocht
hebben opgebouwd, dan was dat
ook niet meer dan een bepaalde
persoonlijke interpretatie,
waarvoor hijzelf geen enkele
verantwoordelijkheid droeg.
Basta.
Dylans verzet tegen dit fixeren
van zijn persoon op een
bepaalde periode was natuurlijk
zeer op zijn plaats. Anderzijds
kon het toch nauwelijks dienen
als excuus voor de slappige
produktie uit het post-Nashville
Skyline-tijdvak en zaten die
interpreten aardig goed, die
tenminste zowel naar muziek als
tekst een opvallend verschil in
kracht en originaliteit
noteerden. Een verschil tussen
het oudere werk plus Planet
Waves en de CBS-laatbloei. Los
van bepaalde persoonlijke
verwachtingen omtrent de figuur
Dylan moest Planet-Waves-als-
muzikaal-geheel beschouwd
worden als de terugkeer naar
het 'heilige vuur' van vroeger
dagen.
Dat nu geldt zo mogelijk nog in
sterker mate voor Blood On The
Tracks (CBS 69097), het eerste
resultaat van de hernieuwde
verbintenis tussen Dylan en CBS,
die Geffen enige maanden
geleden noopte om naar een
nieuwe stunt om te zien. Dylan
presenteert zich hier met een
indringendheid, een totale
superioriteit op alle fronten, die
deze elpee gemakkelijk
bestempelen tot een van de
allerbesten van zijn omvangrijke
oeuvre.
Een sublieme Instrumentatie,
waarin de gematigde elektriek
van Planet Waves nog verder is
teruggedrongen ten gunste van
een lichte akoestische bezetting
(Eric Weissberg Deliverance)
met een incideriteel orgel (Paul
Grif fin) en steelgitaar (Buddy
Cage), dient als onderbouw voor
het uiterst gedreven gezongen
tekstdeel, dat een afwisseling
laat zien van wrang sarcasme
(Idiot Wind), aandoenlijke
bespiegelingen rond het aloude
thema Liefde (If You See Her
Say Hello), melancholie en
uitgebreide dichterlijke
droomreizen (Lily Rosemary And
The Jack Of Hearts).
De plaat ademt de intense sfeer
van weleer, creëert dezelfde
onontkoombare aantrekkings
kracht, dezelfde spanning tussen
luisteraar en uitvoerend artiest.
De aanpak als geheel vertoont
ook veel overeenkomst met
oudere platen. Het verschil zit
hem in de positieverschuiving,
het verleggen van de
spanningsbasis in een
ontwikkeling, die grofgeschetst
ons na een periode van
betrekkelijke onduidelijkheid
opnieuw konfronteert met een
van zichzelf overtuigde en zo tot
luisteren dwingende Dylan,
alleen: de optiek is niet zozeer
die van de priemende wijsvinger
naar het sociaal onrecht, maar
meer dichterlijk-visionair
gericht op het 'propageren' van
essentieel-menselijke verworven
heden. Hoe men deze
verschuiving ook moge
waarderen: de uitwerking naar
het muzikale toe is en blijft
subliem.
Rest ons de vermelding van
nieuwe produkten uit de koker
van The Ohio Players (Fire),
Chilli Willi (Bongos Over
Balham), The Baker Gurvitz
Army (idem) en Barefoot Jerry
(Watchin' TV). Wellicht een
volgende keer meer daarover.
