Spanningen tussen christenen en Roemeense staat
Jan Schipper's
was vóór alles
leven
dienen
Pinksterleiders stellen zich
achter het Chileense regime
1
fllsilla&ll
Vandaag
Conferenties
Groeiende kerk irriteert marxisten
In memoriam
Trouw
Kwartet
R.k. kerk in Zaire
neemt maatregelen
Feddema: Zuid-Afrika niet afschrijven
Hervormd protest
Onvrijwillige sterilisatie
Nieuwe boeken
TROUW/KWARTET DINSDAG 28 JANUARI 1975
KERK/BINNENLAND
T2/K2
R(
door dr J. ter Vrugt-Lentz
Zoals door krantenberichten bekend is, zijn in het afgelopen jaar in Roemenië twee belangrijke wet
ten van kracht geworden, n.l. de wet waarbij alle cultuurbezit genationaliseerd wordt en de zg. pers
wet, die o.a. bepaalt, dat de invoer van buitenlandse boeken alleen maar met een vergunnig door spe
ciaal aangewezen bedrijven en instellingen mag plaatsvinden. Ook schijnt het uitlenen van niet in
Roemenië gedrukte boeken onder de in deze wet opgenomen verboden te vallen.
schijnlijk in verband daarmee, als
'anti-socialistisch' en 'anti-demo
cratisch' bestempeld. Ook de vrouw
van Vasile Rascol is verhoord. Zij
mag haar man al drie maanden
niet bezoeken.
Beide wetten zijn voor de kerken
van groot belang. Over de mogelij
ke gevolgen voor de kerken van de
wet op het kultuurbezit heeft prof.
De Graaf uitvoerig geschreven in
deze krant van 28 december 1974.
De perswet heeft al gevolgen voor
de kerken gehad: in de Nederland
se pers verscheen enige maanden
geleden het bericht van de arresta
tie van Vasile Rascol, behorend tot
een pinkstergemeente in Boekarest.
Hij werd ervan beschuldigd, 'ge
schriften uit buitenlandse drukke
rijen' (bijbels) 'zonder vergunning
verhandeld' te hebben en kreeg na
een proces waarbij verschillende
wetten en procedurevoorschriften
werden overtreden, de voor deze
misdaad maximale gevangenistraf
van twee jaar.
Negen christenen van verschillende
kerken richtten zich toen hij in
staat van beschuldiging gesteld
was, met een 'memorandum' tot de
regering. Zij stellen vast, dat de
perswet het recht op godsdienst
vrijheid en informatie, vastgelegd
in de artikelen 18 en 19 van de
Verklaring van de mensenrechten,
opheft. Zij verklaren, dat het ver
krijgen bezitten, lezen en versprei
den van de bijbel voor christenen
onlosmakelijk verbonden is met het
recht, hun godsdienst uit te oefe
nen. Er zijn echter voor niet-ortho-
doxe christenen in Roemenië geen
bijbels verkrijgbaar, evenmin als
theologische en andere christelijke
boeken. Zij zijn dus voor hun gees
telijk voedsel geheel van het bui
tenland afhankelijk ('tot schande
van ons land' voegen zij eraan
toe). Hierbij tekenen zij aan, dat
zij geen enkel boek kennen waar
van de inhoud tegen de Roemeense
staat of het socialistische systeem
gericht is.
Nu de nieuwe perswet de import en
het doorgeven van bijbels en ande
re religieuze lektuur verbiedt, wordt
dat, wat tot nog toe een openlijke
zaak was, een misdaad en duizen
den gelovigen zullen in de illegali
teit gedreven worden, zo zeggen zij:
'Want wie van ons zal, als hij
bezoek krijgt van een buitenlandse
christen met bijbels, zich onthou
den en ze weigeren, of ze niet
doorgeven aan hen die erom vra
gen?'
Zij verzochten, het proces tegen
Rascol op te schorten, en zo niet,
tegen hen dezelfde beschuldiging in
te dienen en hun de eer aan te
doen, naast hem in de beklaagden
bank te zitten.
Provocatie
Waarschijnlijk moet men de arres
tatie van Rascol die door provoca
tie van de kant van de politie
plaats kon vinden, in verband zien
met de toenemende druk op de
pinkstergemeenten. Hierover heeft
een andere Rascol, nl. Victor, een
open brief aan de leiding van de
.pinksterbeweging geschreven: ker
ken worden gesloten, aan bestaan
de en aan nieuwe gemeenten wordt
de vergunning om officieel als ge
meente te mogen bestaan en func
tioneren geweigerd, als ze zonder
vergunning samenkomen, worden
ze daarvoor gestraft, en predikan
ten en kerkeraadsleden worden niet
meer door de gemeente, maar door
het landelijke bestuur van de pink
sterbeweging aangesteld in over
eenstemming met de wensen van
de regeringscommissaris voor gods
dienstzaken.
Dat betekent, dat de situatie van
de pinksterbeweging dezelfde is als
die van de baptisten, door ds. Josif
Ton ruim een jaar geleden in zijn
bekend geworden manifest beschre
ven. Voor de baptisten had dit ma
nifest, waar de gemeenteleden zich
na aanvankelijke aarzeling voor 99
procent achter stelden, indertijd
een vermindering an tie druk tot
gevolg, vooral toen vertegenwoordi
gers van de wereldbond van baptis
tenunies met de Roemeense autori
teiten gesproken hadden. En niet
alleen dat: de brief veroorzaakte
zo'n toeloop naar de gemeenten,
dat men, zoals ds. Ton aan Aldert
Schipper vertelde (Tr.-Kw. 13 juli
1974) de aantallen nieuwe kerkle
den haast niet aan kon. Ds. Ton is
blijkens dit interview overtuigd dat
de communisten eens zullen inzien,
wie de mensen werkelijk kan ver
anderen: sociologen van de Roe
meense universiteiten moesten al
vaststellen, 'dat het socialisme op
het punt van het ontstaan van een
onzelfzuchtige, oprechte mens niet
kan wedijveren met de kerk'. Hij
schreef kortgeleden een studie over
'De plaats van de christen in het
socialisme'.
Maar op 4 oktober j.l. deed de
politie invallen in de huizen van 13
christenen van verschillende ker
ken (w.o. ook een orthodox). Tot
deze 13 behoren ds. Ton, de vrouw
van Vasile Rascol, en Victor Rascol,
de schrijver van de open brief over
de pinksterkerken. Bij de huiszoe
kingen werden honderden christe
lijke boeken in het Roemeens, Frans
en Engels in beslag genomen en
verder manuscripten, persoonlijke
aantekeningen, foto's, adressen,
brieven band- en cassetterecorders
en bandjes, en grammofoonplaten
met christelijke muziek. Alleen al
van Josif Ton werden 350 christe
lijke boeken in het Engels en de
hele correspondentie, die hij gedu
rende de vier jaar, dat hij in Enge
land studeerde, met zijn vrouw
heeft gevoerd, in beslag genomen.
De baptistenpredikant werd boven
dien zeven dagen lang telkens 8 9
uur verhoord en evenals twee ande
re baptisten, die ook enige dagen
aan urenlange verhoren onderwor
pen werden aangeklaagd wegens
'staatsvijandige aktiviteiten'. Tons
studie over de plaats van de chris
ten in het socialisme wordt, waar-
Open brief
Deze en andere feiten zijn door een
aantal Roemeense christenen be
kend gemaakt in een open brief,
gericht aan alle christenen in de
hele wereld. De schrijvers proteste
ren tegen dit alles op grond van de
Roemeense'grondwet, op grond van
de verklaring van de rechten van
de mens en op grond van de ver
klaringen van Ceausescu betreffen
de de religieuze gewetensvrijheid.
Zij concluderen: 'Als de woorden
van Lenin, dat het Marxisme alle
bestaande godsdiensten en organi
saties als organen van de burgerlij
ke reaktie met het doel de uitbui
ting de verdedigen en als narcoti
cum tegen de klasse der arbeiders
beschouwt, nog gelden, dan lijken
de huiszoekingen van 4 oktober ge
heel en al gerechtvaardigd in een
communistische regiem, maar dan
wordt de dialoog tussen marxisten
en christenen tot de gevaarlijkste
huichelarij'. Zij raden aan, de ui
terste voorzichtigheid te betrachten
bij besprekingen met marxisten
qmdat, terwijl de christenen in het
westen open zijn voor de dialoog,
medechristenen in Rusland, China,
Roemenië, Albanië, enz. huiszoekin
gen, verhoren, arrestaties en zelfs
executies moeten ondergaan.
Het Is duidelijk, dat de verbittering
onder de Roemeense christenen
over deze nieuwe aanvallen van de
zijde van het regiem groot is. De
oorzaak van het optreden van de
regering ligt waarschijnlijk ener
zijds in het onbehagen dat zij voelt
over de toename van het aantal
christenen, anderzijds in de vrees
voor de groeiende vrijheidsdrang,
waarvan de open brieven van de
baptist Ton en de pinksterman Vic
tor Rascol getuigen. Vermoedelijk
vreest zij ook epidemische uitbrei
ding van deze vrijheidsdrang naar
andere kerken. Zeker ■speelt ook
een rol dat men zich weert tegen
Ds. Josif Ton
wat men beschouwt als westers
beïnvloede, niet echt roemeense
groeperingen.
Wij moeten namelijk wel bedenken
dat de voorvallen die hier worden
beschreven, vooral betrekking heb
ben op de kleine (maar zich uit
breidende groep) van neo-protes-
tanten in Roemenië. De grote meer
derheid der bevolking behoort tot
de Roemeens-orthodoxe kerk,
waarover hier niet wordt gespro
ken.
Het blijft echter tragisch dat de
Roemeense en andere communisti
sche regeringen hun christelijke
burgers nog altijd slechts als tegen
standers kunnen zien het christen
dom als een, schadelijk verdovings
middel, dat de bewustwording van
de mens verhindert. Vooral als een
christelijke groep zich uitbreidt
wordt het regiem gealarmeerd.
Deze starre dogmatische beschou
wingswijze vormt een steeds grote
re belemmering voor de ontwikke
ling van een samenleving, waarin
de goede kanten van een socialis
tisch maatschappij systeem voor ie
dereen duidelijk zijn. Men kan
slechts hopen, dat ds. Ton gelijk
krijgt en dat er een dag komt, dat
de Marxisten zullen inzien, wie de
mensen werkelijk kan veranderen.
(Mevrouw dr. J. ter Vrugt-Lentz is
verbonden aan het Interuniversitair
Instituut voor Missiologie en Oecu-
menica te Utrecht).
door M. Ruppert
Er zijn mensen die menen, dat
het in de vakbeweging en ook in
de christelijke vakbeweging al
leen gaat om een tientje meer
in de week en een uur korter
werken.
Het leven en het werk van de
man, die zaterdag van ons heen
ging een week vóór zijn 85e
verjaardag is het onloochen
baar bewijs van de onjuistheid
dier opvatting.
Niet dat Schipper geen aandacht
had voor lonen en andere arbeids
voorwaarden, maar hij wist. dat
een mens om met Talma te
spreken méér waard is dan goud.
Schipper wist ook dat de mensen
van brood alleen niet leven kun
nen. En vooral wist hij, dat de
mens in de wereld is gezet om God
en de naaste te dienen.
Met het laatste woord, dienen, is
het leven van Jan Schipper naar
waarheid getekend. Want op welke
gebieden heeft deze man niet ge
diend? En hoe?
Ik bepaal mij thans tot zijn werk
in en vanuit de christelijke-sociale
beweging. Dat is overigens een
enorme beperking, want naast en
vooral ook na zijn secretarisschap
van het CNV heeft hij tot op hoge
leeftijd belangrijke arbeid verricht
in de kerk. de staten van Utrecht,
de Eerste Kamer, de onderwijsraad,
voor gerepatrieerden en Ambonne-
zen en op een breed gebied van het
sociaal-culturele leven.
Schipper stamde uit het grafische
bedrijf, de bedrijfstak, waaruit zo
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pert
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. Tammlnga.
Hoofdkantoor B.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Adam. Postbus 859.
Telefoon 020-22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
vele grote mannen in het sociale
leven zijn voortgekomen. In 1916
hij was toen 26 jaar nam hij
afscheid van de drukkerij en trad
hij in dienst van de Nederlands
Christelijke Grafische Bond. Type
rend was toen reeds zijn activiteit
voor een goede leerlingopleiding in
et grafische bedrijf. Vijftien jarep
heeft hij zijn vakbond en daardoor
het gehele grafische bedrijf op een
voortreffelijke wijze gediend,
het grafische bedrijf. Vijftien jaren
Eind 1931 werd hij gekozen tot be
stuurder van het CNV. Wat hij te
voren in één bedrijfstak nastreefde,
ging hij toen trachten te verwezen-,
lijken in het gehele beroeps- en be
drijfsleven.
Jeugdwerk
Het jeugdwerk was het eerste,
waaraan hij begon: een jeugdblad,
jeugdclubs, een gids voor jeugdlei
ders. En nauw daarmee verbonden:
de vakopleiding. De arbeider is niet
'maar' arbeider, doch in de visie,
die Schipper had volwaardig be
drijf sgenoot. De arbeider aldus
Schipper mag en moet zijn ar
beid zien als een goddelijk beroep
en daarom behoort hij zich tot die
arbeid ook goed toe te rusten.
Het grootste werk in Schippers le
ven blijf ik persoonlijk vinden zijn
secretariaat van de centrale voor
werklozenzorg, gesticht op initiatief
van de raad van kerken voor prak
tisch christendom. Bij zijn afscheid
van het CNV in 1950 heb ik gezegd,
dat honderden, wellicht duizenden
mensen, die in de dertiger jaren
nog jongens waren, Schipper dank
baar zijn voor de morele steun, die
zij in een tijd van massale werk-
KINSJASA (KNA) De rJr. kerk
van Zaïre heeft enkele noodmaat
regelen genomen om het hoofd te
bieden aan de nieuwe situatie, die
ontstaan is als gevolg van de be
sluiten van president Mobutu tegen
de kerk.
In een gezamenlijk herderlijk
schrijven bestrijden de bisschoppen
niet het recht om kerk en staat
volledig te scheiden, maar veroor
delen zij de anti-christelijke ten
dens van de maatregelen, die de
regering Mobutu hiervoor genomen
heeft. De bisschoppen wijzen op het
verbod van christelijke namen, het
verbod op christelijke jeugdorgani
saties en pers, de afschaffing van
het godsdienstonderricht op de
scholen en de losmaking van de
theologische faculteit van de uni
versiteit van Kinsjasa.
Met onmiddellijke ingang hebben
de bisschoppen al hun godsdienst
leraren uit de scholen teruggetrok
ken en belast met de opbouw van
godsdienstonderwijs buiten school
tijd.
loosheid en daardoor van onzegbaar
leed en grote geestelijke nood heb
ben ontvangen in de werkkampen
van de centrale.
De nood van de ander drong Schip
per ook tot zijn activiteit voor
'draagt elkanders lasten', het toen
malige CNV-fonds voor degenen,
die door ziekte in maatschappelijke
moeilijkheden waren geraakt.
En dat alles deed hij met een
gevoel voor orde, systeem en pro
gram, die voor een vakverenigings-
bestuur op zichzelf reeds een
kunststuk' vormen.
Niet onvermeld mag blijven Schip
pers houding in de oorlog. Tezamen
met alle andere bestuurders van de
christelijke vakbeweging weigerde
hij onder een nazi-commissariaat
te werken. Onder de dekmantel van
werk voor de synodale commissie
van de Nederlandse hervormde
kerk voor bijzondere kerkelijke ge
zinszorg zette hij 'illegaal' zijn ar
beid voort.
Dr. J. P. Feddema te Heerde, we
tenschappelijk hoofdmedewerker
aan de Vrije Universiteit te Am
sterdam, schrijft otis:
Gijselaar
Hij kwam in het gijzelaarskamp
van St. Michielsgestel terecht. Tref
fend is, dat hem daar al spoedig
werd gevraagd secretaris te zijn
van de 'oecumenische kerkeraad'
van het kamp.
Ik besluit met het woord, dat Hof
man, de toenmalige tweede voorzit-
Jan Schipper
ter van het CNV, ook afkomstig uit
het grafische bedrijf, over Schipper
schreef'Werkt vanuit de diepe
overtuiging van het christelijk ge
loof. In alles zeer serieus. Systema
tisch tot in onderdelen. Gaarne
ï-aadgevend, bereid adviezen aan te
horen en op te volgen. Op het oog
wat stug, maar zeer meelevend in
organisatorisch en gezinsverband,
in één woord: een kameraad'.
M. Ruppert, oud-voorzitter van het
CNV is nu vice-voorzitter van de
Raad van State.
Trouw/Kwartet heeft in een com
mentaar aandacht gegeven aan de
brief van de gereformeerde synode
aan Nederlandse bedrijven in Zuid-
Afrika. Dit commentaar lijkt zich
nagenoeg geheel te richten op
nieuwe investeringen in dat land.
De bedoeling van de brief is echter
zich bezig te houden met reeds
bestaande, waarbij het moderamen
kiest voor een hervormd bezig zijn
ten behoeve van de gerechtigheid
in dat land tegenover een terug
trekking, omdat de synode èn het
bedrijfsleven èn Zuid-Afrika niet
wil afschrijven. Trouw/Kwartet
denkt daar anders over, maar is
deze krant dan niet aan haar kara-
kakter verplicht aan te tonen, waar
het hervormingsmodel van bijvoor
beeld het CNV in evangelische zin
faalt? Mogen wij van Trouw/Kwar
tet niet vragen dat zij ten aanzien
van Zuid-Afrika zoekt naar een
evangelisch conflictmodel in plaats
van de radicale hervorming slechts
te kwalificeren als de zachte vrien
delijke lijn? Er zijn overigens ook
meer en diepgaander bezwaren te
gen de desinvestering dan de angst
dat de zwarte bevolking hiervan
het eerst het slachtoffer zou wor
den.
Met de weg van de radicale hervor
ming worden mijns inziens de ge
rechtigheid en de vrede beter en
efficiënter gediend dan door de
omverwerping en confrontatie.
Trouw/Kwartet meent dat hervor
ming niet mogelijk is vanwege de
filosofie of de economie van de
Zuidafrikaanse regering. Het lijkt
hetzelfde ongeloof waartegen
Gandhi, King en Buthelezi steeds
(hebben) moeten vechten. Indien
men aan dit ongeloof toegeeft,
maakt men de vreedzame revolutie
inderdaad onuitvoerbaar. Dit onge
loof past bovendien niet in
Van een onzer verslaggevers
GENEVE Meer dan dertig leiders uit de protestantse wereld in Chili noemen de putsch van het le
ger, die in september 1973 de regering van president Allende ten val bracht, 'een verhoring door God
van de gebeden van alle gelovigen, die in het marxisme een duivelse macht zien'.
In een verklaring die een hele pa
gina besloeg van de Chileense
krant El Mercurio, wijzen de 32
kerkleiders de 'leugens van de in
ternationale organisaties van de
hand'. Volgens hen zijn de mensen
rechten in Chili door de beginsel
verklaring van de junta gegaran
deerd. Onder de ondertekenaars
van deze verklaring bevindt zich
bisschop Enrique Chavez Campos,
de leider van een van de grootste
Chileense pinkstergemeentes en lid
van het uitvoerend comité van de
wereldraad van kerken. Een andere
ondertekenaar is de bisschop van
de methodistenkerk van Chili, die
eveneens lid van de wereldraad is.
Zij geven hun verklaring af om te
protesteren tegen 'de actie die het
intemtionale marxisme tegen Chili
voert'. De kerkleiders noemen in
dit verband de 'infame reactie van
de Verenigde Naties, die de junta
ten onrechte van overtreding van
de mensenrechten beschuldigd
heeft'. In de verklaring wordt ge
zegd dat de huidige junta in Chili
zich op een christelijk humanisme
baseert, dat anti-marxistisch is.
Inwijding
Vorige maand was de huidige Chi
leense machthebber, generaal Au
gusta Pinochet aanwezig, toen de
nieuwe grote kathedraal van de
pinkstergemeente in Santiago werd
ingewijd. Deze kerk kan normaal
15.000 mensen bevatten. Het hoog
tepunt van de inwijding was het
moment waarop generaal Pinochet,
die zelf katholiek is, het lint door
knipte waardoor de toegang tot de
'tempel-kathedraal' vrijkwam. Voor
de plechtigheid was grote belang
stelling uit de kerk, die 80.000 le
den telt.
De leider van deze kerk, ds. Javier
Vasques, een vroegere spoorarbei
der, heeft niet onaanzienlijke in
vloed in regeringskringen. Hij is
een krachtige ondersteuner van de
Junta. Als ruil hiervoor betoonde
Pinochet tijdens de opening van de
kathedraal zijn vriendelijkheid je
gens de pinKstermensen. De gene
raal zei dat het de eerste keer was
dat hij een niet-katholieke kerk
betrad. Na Pinochet spraken enkele
kerkelijke leiders hun afschuw uit
over de manier waarop de wereld
pers over Chili bericht. De levens
omstandigheden in Chili zijn vol
gens deze kerkelijke leiders heel
wat beter dan de pers ze beschrijft.
Over de meer dan 6.000 politieke
gevangenen, die het land kent,
hoeft men zich in het buitenland
niet druk te maken, aldus de pink
stermensen.
Intussen wordt de oppositie tegen
de Junta onder anderen geleid door
twee kerkelijke leiders, de lutherse
bisschop Helmut Frenz en de ka
tholieke bisschop Fernado Ariztia
Ruiz. Onder de politieke gevange
nen van het regime zijn verschei
dene priesters, maar. Rogelio Arace-
na, de leider van de beweging
Campus Kruistocht voor Christus,
De rubriek 'Vandaag' kan we
gens ziekte van de schrijver
enige tijd niet verschijnen.
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen te Terkaple, kand. J. van
Haaften te Hilversum, die dit be
roep heeft aangenomen: te Huizen:
L. van Nieuwpoort te Nunspeet.
Aangenomen naar Surhuisterveen
Boe lenslaanE. Stegenga te Mid-
delstum c.a.
Bedankt voor Eist: J. de Vreugd te
Haaften.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Wildervank: D. O.
Veenendaal te Putten: te Rotterdam-
Alexanderstad: J. Tevel te Aal
ten en C. v. d. Velde te Oosterhout.
Aangenomen naar Dieren: M. Mel-
lema te Dwlngeloo; de benoeming
als full-time leraar godsdienst te
Vlaardingen: T. W. A. Rijper te
Rotterdam (was reeds part time).
GEREF. KERKEN VRIJG.
Beroepen te Lutten: H. M. Smit
kand. te Kampen
Aangenomen naar Zuidhorn: TJ.
Boersma te Assen, die bedankte
voor Groningen Z., Heemse en Spa
kenburg Z.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Klaaswaal: H. Ligten-
berg te Terwolde.
LE
Zuidafrikaanse situatie. De wetten
van dat land kennen mogelijkhe
den die nog lang niet worden be
nut door de bedrijven. Voorts leert
de praktijk dat de Zuidafrikaanse
regering veel door de vingers ziet
en ook op den duur door de knieën
gaat, indien zij bij liberaliserings
maatregelen voor een voldongen
feit wordt geplaatst; daarmee
steeds meer de apartheid ondergra
vend. Ik zou mij willen scharen
achter de stelling dat men zich in
Zuid-Afrika nooit achter de wetten
moet verschuilen. Geeft
Trouw/Kwartet in haar commen
taar het Nederlandse bedrijfsleven
in Zuid-Afrika niet een handvat
om dat juist wel te doen?
CHATEAUGUAY (Can) De
Noordamerikaanse afdeling van de
hervormde wereldbond heeft 'in
Gods naam' aan president Ford ge
vraagd, af te stappen van enig plan
om militair geweld te gebruiken bij
een volgende Arabische olieblokka
de. Acht en negentig afgevaardig
den, die samen zeven en een half
miljoen hervormden, presbyteria
nen en congregationalisten verte
genwoordigen, stelden zich achter
dit verzoek tijdens een vergadering
van de afdeling.
GUATEMALA (KNA) De waar
nemende r.k. bisschop van Guate
mala, mgr. Flores, heeft enige ge
zondheidsorganisaties ervan be
schuldigd, dat zij vrouwen van In
diaanse afkomst steriliseren, zonder
dat deze het weten of willen. Als
instanties die zich hieraan schuldig
maken noemde hij met name het
medische hulpteam uit de Verenig
de Staten 'Peace Corps', het bureau
voor nationale ontwikkeling en de
vereniging voor gepland ouder-
de schap.
Denken we er nu anders over?
Studiedag over de moraal, belegd
door de gereformeerde vrouwen
bond. Dinsdag 4 februari te Leiden,
Zuiderkerk, Lammenschansweg 15
en dinsdag 25 februari te Assen,
Marturlakerk, Thorbeckelaan 197.
Aanvang half elf. Inlichtingen Tel.
02154-3366.
0 Suriname-dag, belegd door de
evangelische zendingsalliantie
m.m.v. o.a. Jan Kool, Rob Süssen-
bach, Pieter Schleppi en Hanneke
Hoff, zaterdag 15 februari aanvang
tien uur te Ede op de Hooge
Paaschiberg, Arnhemseweg 57.
Werplaats Zuid-Afrika, zaterdag
1 maart in Driebergen. Opgave bij
de hervormde jeugdraad of het lan
delijk centrum voor geref. jeugd
werk. Hoofdstraat 248, Driebergen.
Generaal Pinochet opent de Jo-
tabeche tempel-kathedraal in
Santiago. Rechts ds. Javier Vas
ques.
beroemt zich er op dat de huidige
regering aan zijn beweging ge
vraagd heeft geestelijke leiding te
komen geven aan middelbare scho
len en universiteiten.
De derde dag, het opstandingsver-
haal in het licht van de para
psychologie, door G. Zorab. Uitg. Le
opold, Den Haag. 187 blz. 15,90.
Nacht over de prairie, door L. Wels-
kopf. Een verhaal over gangsters,
rodeo's, veedieven, drugsmokkel,
prairiebranden voor iedereen die
van Indianen houdt (vanaf 14
jaar). Uitg. Leopold, Den Haag. 252
blz, 21.90.
Kies uw auto, KNAC autajaarboek
1975. Uitg. Elsevier, Amsterdam. 256ee
blz. 5,90. 31
De stichting IVIO te Lelystad zonddc
de AO-boekjes no 1545, 1546, enlc
1547. Cuba ongewenst in de OAS,{D<
Amerikaanse statenbond schaftac
boycot niet af, door H. Kievid (20 k
blz. ƒ1.40) en Computers in zak-1—
formaat door N. Baayens (20 blz.
1.40). Geschiedschrijving oude en
nieuwe wegen door dr. H. Gaus (20
blz. 1.40).
Van kim tot kim, verhalen, foto's
tekeningen van zeevarenden. In
opdracht van de redactiecommissie^
van het weekblad 'Wacht te kooi'
gebundeld door jhr. mr. A. F. de
Savornin Lohman. Uitg. van de
stichting Nederlands Studiecentrum
voor Zeevarenden, Rotterdam. 2e
druk. 144 blz. 5. Voor verzending
rekent men 1.25.
Bij uitgeverij Bruna, Utrecht zijnL1^
weer vier deeltjes .verschenen in deL
serie sprookjes, mythen en legen-w,
den. Deense volkssprookjes, bijeen-m
gebracht door L. Badker, vertaling
J. v. d. Wouw (224 blz.), Japanse
volkssprookjes, bijeengebracht doo:
H. Hammitzsch, vertaling E. Leo
nard (192 blz.). Volkssprookjes uii
Chili, bijeengebracht door Y. Pino
Saavedra, vertaling P. Lukkenap:
(222 blz.) en Egyptische sprookjes,
bewerkt door E. Brunner-Traut,
vertaling A. Schocmakers (227 blz),_
De keuze en de eindredactie is van!^
K. Reiss. Prijs per deeltje 5.50. L
Het wrede grauwe water, èen bun-|«
del van reeds eerder verschener
verhalen van H. Sturm. Zes verha
len rond Walcherens bevrijding.
Uitg. Opus 2, Kortgene. 59 blz. ƒ8.
Langs Frieslands oude boerderijen,
door S. J. van der Molen. Fotogra
fie: P. Vogt. Er staan o.a. 7 route
beschrijvingen in het boekje dat
167 pagina's telt. Prijs 10.
Gezond en lekker, 300 recepten be
reid met Mazola maiskiemolie. Ver
taling A. Kempers-Mensonides,
Uitg. Van Goor Zonen, Den Haag,
192 blz. 16,90.
Theorie en praktijk van de finan
ciële bedrijfmodellen (Corporate fi
nancial models) door dr. H. J. Co-
zij nsen. Uitgave van Samsom te
Alphen aan de Rijn in de reeks
automatische informatieverwer
king; 160 blz. ƒ26.50.
Spiritualiteit, de wolk van niet-we-
ten. Teksten van en over innerlijk
leven verzorgd door Benediktijns
tijdschrift onder redactie van F.
Berkelmans. Dit boek wordt inge
leid door A. Zegveld. Uitg. Gottmer,
Nijmegen. 159 blz. 17.50.
