ienzaamheid is te rerhelpen-maar iet gebeurt niet Jtrecht hangt muntenvondst aan de grote klok Pop op de plaat George Harrison herstelt zich ootste probleem van deze tijd u problemen over verdeling van 'schat' opgelost zijn: Li )UW/KWARTET ZATERDAG 18 JANUARI 1975 BINNENLAND T17-K15 >el veel mensen zijn eenzaam. Volgens hen zelf is dit vooral te wijten aan nderwaardigheidsgevoelens, angst om niet geaccepteerd te worden en slech- ervaringen in het verleden bij het leggen van contacten. En hoewel heel ;1 eenzame mensen 'eenzaamheid' een normaal verschijnsel vinden, durven er toch niet openlijk voor uit te komen, dat zij zichzelf ook tot de groep n eenzame mensen rekenen. Wanneer men al tegenover iemand zou durven geven eenzaam te zijn, zou dit niet tegenover familieleden of kennissen n, maar vrijwel alléén tegenover beroepsmensen (hulpdiensten enz.), loral gehuwde mensen hebben geen enkel begrip voor de eenzaamheid van eenstaanden. Zij onderhouden zelden of nooit contacten met alleenstaan- Ook over de kerkgenootschappen en de gemeenten zijn de eenzamen niet Teden. Zij vinden dat deze instanties veel te weinig doen om hen uit hun lement te halen. Eenzaamheid lijdt vaak tot tragische gevolgen, zoals het gen van zelfmoord, alcoholisme, verslaving aan drugs enz. deze gegevens zijn afkomstig uit een onderzoek, dat het Sociologisch Insti- it van de katholieke universiteit van Nijmegen heeft uitgevoerd onder een ntal eenzame alleenstaanden in deze stad. Men deed dit op verzoek van en in erleg met pater Michel Vermeer, die al vijftien jaar directeur is van De ilpdienst in Nijmegen, een instelling die uiteraard vaak in contact komt met ïzame mensen (bijvoorbeeld door de SOS-telefoondienst)Wij hadden met ter Vermeer een gesprek over eenzaamheid. v. •:'ÜT.^ Y ■Bil Y i m vy.yfitncflMi MEGEN 'Eenzaamheid is het grootste probleem van deze tijd en tegelijkertijd het probleem, r het minst aan gedaan wordt. Wij weten er geen raad mee, het is zo vaag, zo ongrijpbaar, zo wei- concreet. Met allerlei moeilijke zaken, weten wij in Nederland wel raad. Kijk maar naar de abor- en de euthanasie, dat zijn twee uitermate moeilijke problemen, waar toch over gepraat, geschre- en gedacht wordt. Er wordt iets aan gedaan. Het zijn beide concrete dingen. Dat is eenzaamheid En daarom lees je er nooit wat over (behalve tegen kerstmis) en hoor je er weinig over'. r Michel Vermeer komt als di- iur van De Hulpdienst in Nij- en al jarenlang in aanraking allerlei menselijke ellende, r het is duidelijk, dat het pro- m van de eenzaamheid hem bijzonderaanspreekt. Waar- wezen is eenzaamheid een.pro- mi dat in tegenstelling tot' vele sre, op te lossen zou moeten Kijk, aan zaken als ziekte en is niets te doen. Dat zijn en, die over ons komen. Maar aamheid is iets, wat wij elkaar v loen en dat daarom door ons weer op te lossen zou zijn. En het feit, dat het een probleem lat op te lossen is, maar niet lost wordt, maakt mij zó triest'. hebben het nu over eenzaam- maar wat is eenzaamheid ei- lijk? r "Vermeer: 'Eenzaamheid is situatie, waarin je als mens die contacten hebt, die je no- hebt en die je zo graag zou in hebben. Het gaat ijiiet om de 'eelheid contacten, die een s heeft, maar om het gehalte n. Als iemand tegen me zegt: or Cisca Dresselhuys 'Ik stik in.de vrienden', dan weet ik al genoeg. Zo iemand is waar schijnlijk eenzaam, want stikken in de vrienden doet niemand, althans niet in echte vrienden. Dat is trou wens ook niet nodig en niefihóge- lijk. Echte vrienden heeft een mens niet veel. Maar als hij er maar één heeft, is het genoeg. Eenzame mensen missen nu juist dat ene, echte contact. Verder wordt een zaamheid ook gekenmerkt door de uitziohtsloosheid ervan. Wanneer je een maand eenzaam bent, maar je weet dat het over een maand afge lopen zal zijn, dan ben je eigenlijk niet eenzaam. Nee, echt eenzaam zijn, is het al jarenlang missen van een contact, een vriend, terwijl het er niet naar uitziet dat er in de toekomst in deze situatie iets zal veranderen. Die .uitzichtsloosheid is eigenlijk een van de ergste kanten van de eenzaamheid. Die maakt ook, dat mensen zelfmoord plegen, omdat ze zeggen: zo wil ik niet tot rri'n tachtigste verder leven, dat kan ik gewoonweg niet'. Als u zegt, dat eenzaamheid een probleem is, dat in wezen op te lossen is, wat bedoelt u daar dan precies mee en waarom is het pro bleem dan na al die duizenden jaren nog nooit opgelost? Pater Vermeer: 'Ach, ik geloof ook niet, dat het probleem van de een zaamheid ooit echt opgelost zal worden. Maar dat té moeten con stateren is heel erg, want eenzaam heid is iet-s, dat wij als mensen elkaar, bewust of onbewust, aan doen. En je kunt dus, doorredene rend zeggen: Iets wat we zelf heb ben veroorzaakt, moeten we toch ook weer kunnen terugdraaien en oplossen. Maar dat schijnt tot nog toe onmogelijk te zijn geweest. Waarom? Ik geloof, dat de opvoe ding daar erg veel mee te maken heeft, de kerk ook, het land, waarin we leven ook en nog een paar van die dingen'. Wat hebben de opvoeding en de kerk dan precies te maken met eenzaamheid? Pater Vermeer: 'Wij zijn hier in Holland, en in veel andere landen van de wereld 'ligt dat. precies een der, niet opgevoed in het gemakke lijk uiten van onze emoties en het opvangen van emoties van anderen. Wanneer iemand maar eens ge woon rechtuit zou durven zeggen: 'Ik ben hardstikke eenzaam en zou graag met jou in contact komen, want dan ben ik niet meer zo alleen' en degene, tegen wie zoiets gezegd zou worden zou niet alleen maar schrikkerig en gegeneerd rea geren met in het achterhoofd de gedachte: 'Wat wirdie man van mij, dat hij zomaar zegt, dat hij mij aardig vindt', zou er enorm veel gewonnen zijn.|Maar zoiets gebeurt niet, we durven het gewoon niet, we zijn er niet in opgevoed. We houden altijd de schone schijn op voor onze omgeving en die omge ving is daar maar al te blij mee, want ze weet niet wat ze aan moet met eerlijke klachten, die een be roep op haar doen. En zo leven we maar langs elkaar heen: de een bang om zijn een zaamheid te erkennen, de ander bang om eventueel hulp en medele ven te moeten bieden. Wanneer ik zeg dat o.a. ook de kerk schuldig is aan de grote eenzaamheid van deze tijd, dan bedoel ik daarmee,, dat juist de kerk de mensen altijd'ver boden heeft andere relaties buiten het huwelijk aan te gaan. Daarom proberen al die eenzame alleen staanden ook -zo 'wanhopig om tot een huwelijk, te komen en wijzen ze alle andere relatievormen af. Het huwelijk of niks anders. Wat doe je jezelf hiermee aan? Je wijst een hele hoop contacten af, die je an ders zo goed over je eenzaamheid hadden kunnen heenhelpen. Maar nee, dat is niet geoorloofd, vindt men, en dus eenzaamheid. Welke relaties ik bedoel? Nou, bijvoor beeld homofiele relaties of een re latie tussen een man en een vrouw, die niet direct tot eén huwelijk leidt. Wat zouden de mensen veel genoegen kunnen beleven aan der gelijke relaties, wanneer zij zichzelf deze toestonden'. Hoe' komt het dat mensen niet openlijk durven te zeggen, dat ze eenzaam zijn en naar contact hun keren? Pater Vermeer: 'De opvoeding is daar, zoals ik al zei, schuld aan. Maar verder is onze maatschappij ook niet gemaakt voor mensen, die eenzaam zijn. Er rust een taboe op eenzaamheid. Je durft als mens al lerlei dingen over jezelf te zeggen. Ik merk, dat hier bij de hulpdienst ook heel goed. Mensen vertellen je rustig dat ze bepaalde misdrijven hebben begaan, maar van zichzelf We leven maar langs elkaar heen zeggen, dat ze eenzaam zijn, dat nooit. Dat doe je niet in onze samenleving, dan ga je af, dan ben je niet getapt, niet populair, dan val je van je voetstuk. Men voelt eenzaamheid als een schuld, een tekortkoming van zichzelf. Want iedereen moet toch vrienden kun nen maken? Dat is één reden, waarom men het niet durft te zeg gen. Een andere reden is de angst om afgewezen te worden. Men zou eventueel wel tegen een kennis willen zeggen, dat men eenzaam is, maar men is doodsbang voor de reactie van de ander. Wat zal hij doen, zal hij het niet gek vinden, dat ik zoiets zomaar zeg? En ja, in de meeste gevallen, vindt de ander zoiets inderdaad gek en kan het niet opvangen, waardoor er weer een teleurstellende ervaring méér is, die de eenzame toevoegt aan zijn al bestaande collectie nare er varingen. Hij kruipt nog verder in kijn schulp. Een oplossing voor deze vicieuze cirkel is: een enorme men taliteitsverandering bij alle men sen, waardoor we gemakkelijker onze gevoelens kunnen uiten en ook makkelijker emoties van ande ren kunnen opvang'en. Dat zou een enorme verbetering betekenen'. In de hulp aan eenzamen hoor je altijd weer: je moet het tenslotte zelf doen, zelf contacten leggen. Maar hoe moet dat nou als iemand dat echt niet kan? Pater Vermeer: 'Ik vind het altijd nogal goedkoop, om tegen een een zame te zeggen: ja. je moet zelf contacten gaan leggen. Dat weten die mensen ook wel. Wij hebben het hier in Nijmegen zo gedaan, dat we verschillende ontmoetings groepen hebben voor alleenstaan den. Daar ontmoeten ze" elkaar, ze weten van elkaar, waarom ze daar zijn. Het is. natuurlijk wel een erg beschermde omgeving, maar het is de bedoeling, dat men via deze groep, ook weer contacten gaat leg gen bulten de groep en zo, na verloop van tijd, de groep zelfs niet meer nodig heeft. Wanneer iemand na drie jaar nog in zo'n ontmoe tingsgroep zit, is dat eigenlijk erg jammer. Hij heeft dan niet de moed gekregen om ook buiten deze beschermde omgeving weer met mensen in contact te treden. In deze groepen zitten vooral ge schoolde mensen, academici, onder wijzers, maatschappelijk werkers, enz.' U zegt dat u vooral intellectuelen hebt in uw ontmoetingsgroepen. Hoe komt dat? Zijn deze mensen vaker eenzaam dan anderen? Pater Vermeer: 'Ik geloof inder daad dat de eenzaamheid groter wordt naarmate men op de maat schappelijke ladder stijgt. Men heeft dan steeds minder gelijken en collega's om zich heen, waarmee men vanzelf in contact komt. Ik dacht dat de constateerbare een zaamheid bijvoorbeeld in volks buurten echt minder is, dan in de gegoede villawijken. De mensen gaan er opener met elkaar om, weten alles van elkaar, en hebben er minder remmingen om zich aan elkaar bloot te geven. Ook bepaalde beroepen brengen meer eenzaam heid met zich mee dan andere. Neem nu eens als voorbeeld de verkoopsters bij V. en D. Die zie en hoor je de hele dag praten over van alles en nog wat, maar zelden over het werk. Ze behandelen aller lei privézaken met elkaar. Zet daar tegenover een maatschappelijk werkster, die de hele dag met de ellende van anderen bezig is, zon der zelf aan bod te komen. 'sA- vonds zit ze alleen op haar kamer of heeft contact mét een collega, om over bepaalde gevallen te pra ten. Zo iemand loopt sneller de kans eenzaam te worden'. Tot slot wil pater Vermeer nog kwijt, dat volgens hem de mensen veel te bang zijn om bij elkaar betrokken te raken. 'Je ziet het aan gewone dingen. Op straat, ^ls er iets gebeurt. Iedereen loopt er snel langs om er toch maar niets mee te maken te krijgen. Het is een soort struisvogelpolitiek. Zolang je het leed van de ander niet ziet, hoef je er ook niets aan te doen. Men is bang dat er een beroep op hart of geweten worden gpdaan, want 'wat moet ik dan doen, moet ik 'hem thuis te eten vragen, moet ik naar al z'n problemen luisteren?' Nee, dan liever net doen of er niets aan de hand is. Dat is het gemakke- lijkst'. RECHT 'Een zeer belangrijke vondst'. Zo noemt mevrouw iline M. Janssens, directrice van het Centraal Museum in echt, de ontdekking die gedaan is tijdens graafwerkzaamhe- in de Utrechtse Lange Nieuwstraat. Bij de nieuwbouw voor de lem Arntsz Stichting vonden arbeiders daar enige tijd geleden le drassige grond 295 zilveren en zeven .gouden munten, af korn uit de veertiende en vijftiende eeuw. negen arbeiders zich collectief eerlijk vinders aanmeldden, t het de nodige problemen ge- voordat de schat was ver- Om de moeilijkheden niet er te maken dan ze al waren, is Quntenvondst destijds niet aan irote klok gehangen, gebeurt nu wél tijdens een oonstelling in het Centraal Mu- 1, die op 22 januari begint en ebruari eindigt. De problemen het verdelen van de munten- t behoren tot het verleden. Met oplossing die is gevonden, is reen, die bij de zaak betrokken evreden. Volgens de wettelijke lingen, die gelden bij bodem- Isten, hebben vinder en eige- van de grond, waarin een t wordt ontdekt, berden recht ie helft van de vondst, bestuur van de Willem Arntsz hting heeft de hulp Ingeroepen een bekende Amsterdamse an- air en de directeur van het nklijk kabinet van Munten, ingen en Gesneden Stenen in dr. H. Eno van, Gelder, hebben de munten, nadat deze vuldig waren gereinigd, ge- ierd volgens de handelswaarde, ligt begrijpelijk veel hoger dan waarde die de munten destijds den. Toch moet de oorspronke lijke waarde ook niet worden uitge vlakt. Dr. Van Gelder is tot de conclusie gekomen, dat die kan worden ge steld op 27 gulden en zeven stui vers. Als men bedenkt dat een tim merman in die tijd drie stuivers per dag verdiende, komt het er op neer dat de muntenvondst in de tijd dat de schat de grond in ging in 1483 al een half jaar loon van een goede vakman vertegen woordigde. Thans is de waarde veel en veel groter. De heer Van Gelder noch de staf van het Centraal Museum wil zich uitlaten over de waarde die nu aan de gevonden munten moet worden toegekend. Het bestuur van de Wil lem Arntsz Stichting heeft besloten de munten niet te verkopen, maar ze vanwege het historische belang dat eraan moet worden toegekend zelf te houden. De vinders zijn schadeloosgesteld en de volgende stap is geweest dat de Stichting de hele muntenvondst in langdurig bruikleen aan het Utrechtse stads museum heeft afgestaan. Bij de stichting is men terecht van' het standpunt uitgegaan dat het in dit verband de enig juiste weg is de mogelijkheid te openen dat velen de oude munten kunnen bekijken, Een braspenning, in 1582 door 'de stad Utrecht geslagen. Deze zilveren penning kan als uiterst zeldzaam worden omschreven. inplaats van ze in een kluis te laten liggen bij een Utrechtse no taris, zals de afgelopen maanden het geval was. ,Hrt is voor het eerst in de historie dat het Centraal Museum zo'n grote verzameling munten ineens ver werft. Er zijn in het verleden ook wel muntenvondsten gedaan in het Utrechtse: vooral in de vorige eeuw kwam er aan munten het nodige tevoorschijn. Zo werden in 1893 in Bunschoten veertien gouden en 38 zilveren munten uit de vijftiende en zestiende eeuw gevonden. In de stad Utrecht zelf kwamen in de vorige eeuw bij het opruimen van de ruines van het ingestorte schip van de Domkerk 558 gouden mun- Nog waardevoller is deze zilve ren stuiver uit 1483 met de beel denaar van St. Maarten. Alleen een Duits museum heeft een soortgelijk exemplaar. ten uit de vijftiende en zestiende eeuw te voorschijn. In Amersfoort werd eveneens een belangrijke muntenvondst gedaan. Een groot deel van deze munten kwam echter in particulier bezit of verhuisde naar andere musea dan het Utrechtse stadsmuseum. De ontdekking van de muntenschat in de Lange Nieuwstraat is volgens mevrouw Adeline M. Janssens daar om zo belangrijk omdat het de eerste keer is dat een muntenschat in zijn totaliteit in het museum terecht komt. De muntenvondst is uiterst gevari eerd. Er is een zeldzame stuiver bij, door de stad Utrecht geslagen vol gens raadsbesluit van 3 juli 1483. Een stuiver uit 1479 met de wa pens van Deventer, Kampen en Groningen. Van deze stuiver is, naast het nu gevonden exemplaar, maar één munt bekend. Die is in het bezit van een museum in Duitsland. Zeldzaam zijn ook de twaalf mun ten afkomstig uit Denemarken. Dauphine (een feodaal geregeerd graafschap in Frankrijk, dat later door de Franse koning werd ge kocht voor zijn zoon (erfgenaam, de 'dauphin') en Rome, en de 33 munten van het hertogdom Kleef. Tal van de gevonden munten date ren uit de tijd van de Bourgondi sche Nederlanden. Zij zijn geslagen op naam van Philips de Goede, Karei de Stoute en Maria van Bourgondië. Er zijn ook tientallen munten bij, door Fred Lammers geslagen in de bisschoppelijke Munt te Wijk bij Duurstede ten tijde van David van Bourgondië. Het waren roerige tijden, toen de mun ten verborgen werden. Bisschop David van Bourgondië had uit Utrecht de wijk moeten nemen naar Wijk bij Duurstede. In de nazomer van 1483 kwam aartsher tog Maximiliaan, die getrouwd was met Maria van Bourgondië'bisschop David te hulp. De eigenaar van de munten, vermoedelijk een hande laar, heeft toen zijn bezit tijdelijk veilig willen stellen, maar nimmer gelegenheid gekregen het geld weer op th graven. Haastig begraven Dat de munten haastig zijn begra ven blijkt uit het feit dat ze niet eens in een kruikje werden gestopt. In dit verband is het opmerkelijk dat de munten in een goede condi tie verkeren. Het royale gebaar van de Willem Arntsz Stichting is voor mevrouw Janssens van doorslagge vende invloed geweest bij de vage plannen, die. zij had, in haar mu seum in het kader van een reorga nisatie, een muntenkabinet in te richten, te realiseren. De Utrechtse muntenvondst zal in die munten- kamer een ereplaats krijgen. Tijdens de komende tentoonstel ling, die als motto krijgt 'Verborgen schat geborgen' kunnen de munten dagelijks (behalve op maandagen) van tien tot vijf uur worden beke ken. Op zondagen alleen van twee tot vijf uur. door Willem-lan Martin George Harrison blijft de zaken bekijken cloor een Oosters brilletje. Waar de eigen identiteit van de heren Beatles na een eerste periode, waarin ze met uitzondering van wat uiterlijke eigenaardigheden ('die Ringo is toch zo'n olijkerd', en: 'vind je Paul ook niet een schatje'?) onderling verwisselbaar waren, zich wat de anderen betreft ontwikkelde in de richting van respectievelijk een relativerende cynicus met revolutionaire perspectieven (Lennon), een betrekkelijk probleemloze huisvader- moderne-stijl (McCartney) en een vriend en vijand vertederende scharrelaar (Starr), ondernam George met ruggesteun van wisselende goeroe's een moeizame speurtocht naar de essentie van de mens en zijn wereld. Werd het Oriëntaals geestesgoed aan een nauwgezet onderzoek onderworpen, om zo uiteindelijk te belanden bij het allesverzengende vuur van Jai Krishna. De platen, die Harrison maakte na de artistieke breuk met zijn ploeggenoten, markeren min of meer zijn geestelijke ontwikkeling. Was het ten tijde van het drie-platen-pakket All Things Must Pass nog voornamelijk gissen geblazen en bestond getuige ook de titèl van het project de enige zekerheid daaruit dat 'we' geen zekerheden hebben: de elpee Living In The Material World toont ons een gevorderde student, die hier en daar een vermanende vinger heeft op te steken, terwijl Dark Horse (Apple 5C 062-05774), Harrisons onlangs uitgebrachte nieuweling, getuigt van het bereiken varï^de fase van Het Inzicht. Nu bestaan er bij mij weliswaar bezwaren ten aanzien^ van de filosofische inhoud van GH's tekstmateriaal. Ik ben echter niet in eerste instantie geneigd op teksten te,letten: popmuziek is voor mij in orde als de muziek er mee door kan. Wie belangrijke dingen te melden heeft, en deze slechts kan verpakken in een abominabel' soort muziek, moet maar dichter of schrijver worden. In een dergelijke constructie wordt het zo mogelijk om een plaat als Dark Horserondanks het zich verdiepende en uitbreidende Oosters gedachtengoed positief te waarderen ten opzichte van zijn voorganger Living In The Material World. Dat positieve saldo komt voornamelijk op rekening van het feit, dat George Harrison als voertuig voor zijn ideeën weer teruggrijpt naar strakke, wat omvang betreft ietwat Spector- achtige arrangementen en de komposities voorts getoonzet zijn in de enigszins klagelijke, melancholieke stijl, die ook zijn produktie in de nadagen van de Beatles en uit de tijd van All Things Must Pass kenmerkt. Sprekende voorbeelden daarvan vórmen de songs Simply Shady, So Sad, Hari's On Tour, Ding Dong Ding Dong, Dark Horse en It Is He (Jai Sri Krishna). Een enkele keer slechts werkt de filosofisch afgeleide berusting (om niet te zeggen: apathie) ook door in het muzikale. Het resultaat is dan navenant: Far East Man en Maya Love sukkelen zeurderig voort totdat de technicus er schijnbaar willekeurig een eind aan maakt door de zaak langzaamaan 'uit' te 'faden'. Goed. Meer Brits produkt uit de koker van Stones-opperhoofd Mick Jaggers broer Chris. Een heuse elpee vol merendeels eigen composities onder het motto The Adventures Of Valentine Vox The Ventriloquist (Vertigo 6370 112 D). Chris Jagger heeft al eerder gteprobeerd een graantje mee te pikken van het succes van zijn oudere broer, zonder al te veel succes overigens, en het ziet er naar uit dat hem dit ook deze keer niet erg zal lukken. Hoewel zijn stem in de verte iets weg heeft van het alom geadoreerde geluid van Mick Jagger, is de totaalindruk van Valentine Vox enz. te vatten in termen van het Grote Niets: weliswaar competente musici doen hun best op tot niets verplichtende muzikale bedenksels, waarbij de opgeblazen 'producing', die alles nog iets moet doen lijken, als enig effect heeft dat Chris' zangpartijen er zo'n beetje in verzuipen. Tot besluit dan, alweer Engels, de betrekkelijk onbekende Londense formatie Slack Alice met een eerste gelijknamige elpee (Philips 6308 214). Een groep met een attractief middelpunt in de gedaante van de donkerharige zangeres Alice Spring, maar voor het cwerige zo weinig verrassend dat voor het voortbestaan van het gezelschap moet worden gevreesd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 15