Amro-bank investeert in Zuid Afrika slechts bij gelijke betaling Geen collecte in Den Haag: PvdA'ers boos Onderwijzer mag voor PvdA in de raad Activiteiten rond 100-ste geboortedag Albert Schweitzer Vredeling bespeurt in VVDM baldadigheid Kirter werken vcor 1175 man dWerktijd- |veikorting Ho den vergiftigd Ander standpunt na negatieve publiciteit Voorlopig succes voor bezetters Marijnen stemde met WD'ers mee SSJVSK? tógen de stakers Vermist meisje was veilig en wel bij oma Inzamelingsactie voor Lambarene Zaak Vellekoop zit minister hoog i februari moet het, maar 't is nu al net zo nodig! Geschillencommissie protestants-christelijke schoolraad: 'Weigering bestuur onjuist' Residentie-orkest r4|TROUW/IWARTET WOENSDAG 8 JANUARI 1975 BINNENLAND T3/K5 j Va. onze financieel-economische redactie AMSTERDAM Wanneer de Amsterdam-Rotterdam Bank zou investeren in Zuid-Afrika stelt zij j al; voorwaarde, dat blanken en niet-blanken voor hetzelfde werk gelijke betaling krijgen. Dit heeft eeiwoordvoerder van de bank verklaard naar aanleiding van berichten als zou een combinatie van 1 baken, waarvan de AMRO-bank deel uitmaakt, gaan deelnemen in een Zuidafrikaanse financiële j mailing. De ïouding van de AMRO-bank beteent een koersverandering ten van haar standpunt van ruin een jaar geleden Toen werd door Amerikaanse kerkelijke in- stanes bekendgemaakt, dat een inteiationale groep banken, waar- j- jonde de AMRO-bank in 1970-1972 voorin totaal 210 miljoen dollar tgjleniren had verstrekt aan de Zuidfrikaanse regering. Naar aan- leidi; van protesten van onder aaJmeei'Betaald Antwoord', (het Ne- gi 701) Van en verslaggever HOGEVEEN/ARNHEM Bij twee bedrven is gisteren voor in totaal 1175>verknemers werktijdverkorting aangvraagd. liepvriesbedrijf Lucas Aarden- burg in Hoogeveen, een onderdeel f"*) van iglo en Unilever, heeft bij het gewstelijk arbeidsbureau voor 825 mediverkers arbeidstijdverkorting voortwee lagen per week geduren de en periode van zes weken aan- gevriagd. Oorzaak is een te grote vooriaad. Müllfi Eu O pa, producent van melk- ^koeltaiksin Lichtenvoorde (Achter- hoek),heft voor zes weken werk- Bti.idvekoÉing aangevraagd voor alle 350 \*>rkiemers. Deze hernieuwde aanvrag is nodig omdat na een van twaalf weken de afstnog altijd stroef verloopt. Vervolgen pagina 1 -sVolgensde heer Janssen geven de l^ambtenren van de arbeidsinspectie toe, dai'een zekere modische trend niet va te ontkennen'. 'Zij zeggen ,dat 'd< regen van aanvragen doet tvermoten dat veel bedrijven el- .kaar gnsteken'. -JTe sbI Thansvordt volgens de heer Jans sen ee aanvrage voor werktijdver- kortïni veel te snel gehonoreerd. IMen Ijkt zo'n beetje naar de toe- tomstvrwachtingen, de omzet van de laalte drie jaar en de voorraad- vormig'. De bjr Ester met nt daarentegen dat 'e richtlijnen wel vrij scherp zijn.De arbeidsinspectie controleert de banciële sluatie, de voorraad- vornag en de tcekomstverwach- ting(. Ook gaat men na of een grooconcern de economische moei- lijkhlen bij een bepaalde afde ling of dochteronderneming niet zelf in opvangen'. 'Wij oeten oppassen', zegt de heer Ester 'dat in deze materie niet gruwejk gegeneraliseerd gaat wor den'. De a:elopen maanden heeft de Indistsbond CNV twee maal een negati' advies uitgebracht over een aavrage voor werktijdverkor ting. Bij dedrie hoofdbesturen van de iindustcbonden bestaat volgens de heer Eer geen verschil van me- ining eer de problematiek van de jwerktijverkorting. Janssei vindt dat de werktijdver- kortingin feite een ondernemings risico Det zijn. Met name de grote concers moeten volgens hem in staat jn om dit soort tegenvallers zelf o. te vangen. Men mag het onderrmingsrisico niet afwentelen op d gemeenschapsgelden. Hij pleit irder voor meer informatie aan d vakbonden en voor strak kere Ehtlijnen bij de behandeling van ei aanvrager voor werktijd- verko'.ng, richtlijnen die het ml- nistec van Sociale Zaken moet geven jELSlin het Gelderse Eist zijn de laste dagen twintig honden met jvergiigingsverschijnselen bij een diereirts gebracht. Inmiddels zijn een aatal dieren overleden. Volgens de di«enarts is er sprake van ver- giftigig RIT) 'Rita.com terug, ik moet je br«zak repareren'. derlandse contact van de anti-ra- cismewerkgroep van de wereldraad van kerken, verklaarde de AMRO- bank toen, dat zij een zich bezig houden met de Zuidafrikaanse bin nenlandse politiek niet op haar weg vond liggen en dat zij eventuele kritiek als een zaak van regering en parlement beschouwde. In de jongste verklaring stelt de bank zich dus minder neutraal op. De berichten over activiteiten in Zuid-Afrika zijn afkomstig uit het Zuidafrikaanse blad The Financial Onderzoek bü Crosland Mail. Dit schreef *nlge tijd geleden, dat de European Bank's Internatio nal Corporation, een club banken, waar van de AMRO-bank lid is, voor dertig procent zou gaan deel nemen in de Transoranjebank, een dochter van de Volkskas (een van de grootste Zuidafrikaanse finan ciële instellingen). Dertig procent is de ln de republiek wettelijk toe gestane maximum buitenlandse deelneming. De woordvoerder van de AMRO-bank zei desgevraagd, dat er inderdaad contacten waren geweest, maar dat het zeer onwaar schijnlijk was, dat de gesprekken tot enig tastbaar resultaat zouden leiden. Trouwens, mocht de EBIC toch ln de Transoran.iebank deel nemen, dan behoefde dat niet te betekenen, dat de AMRO-bank zou meedoen. De EBIC ls een losse" organisatie en het is vaker voorge komen, dat een van de leden zich bij een bepaalde activiteit afzijdig hield. Dat was bijv. het geval toen de EBIC enkele maanden geleden de failliete Amerikaanse Franklin Bank overnam en het Italiaanse lid van de combinatie niet meedeed. Buitenspel blijven van de AMRO- bank is mogelijk, wanneer de EBIC bij een eventueel doorgaan van de transaktie niet de voorwaarde van gelijke betaling stelt. Van een onzer verslaggevers DEN HAAG Het landelijk bestuur van de P.v.d.A. en de P.v.d.A.- fractie in de Haagse gemeenteraad zijn bijzonder teleurgesteld over de weigering van het Haagse college van B. en W. om een vergunning te verlenen voor de op 25 januari in ons land te hou den collecte 'Houdt Portugal vrij'. De opbrengst van deze collecte, die voor een belangrijk deel wordt georganiseerd door de P.v.d.A., is bestemd voor de sociaal-democratische partij in Portugal onder leiding van Mario Soares, de Portugese minister van buitenlandse zaken. Het PvdA-hoofdbestuur heeft B en mening de collecte niet voldoet aan De AMRO heeft haar koers gewij zigd, mede omdat men weinig voelt voor negatieve publiciteit. Naar aanleiding van deleningen in 1970-1972 riep Betaald Antwoord rekeninghouders op hun rekening bij de AMRO-bank op te zeggen en is ook door rekeninghouders corres pondentie gevoerd met de raad van bestuur. Aarzeling is er ook bij een ander EBIC-lid. de Britse Midland Bank. Midland voelt weinig voor negatieve publiciteit, wetende dat Van een verslaggever DEN BOSCH De directie van Crosland Filters ln Den Bosch heeft de bezetters van de met sluiting bedreigde fabriek aangeboden, een onafhankelijk accountantsonder zoek op kosten van de zaak te laten houden. Voorts wil het bedrijf de stakingsdagen betalen en zullen worden genomen. Deze toezegging werd gistermiddag gedaan tijdens een gesprek, waarbij op uitdrukkelijke eis van de bezetters zowel de Engelse als de Nederlandse directie van het (Lu cas) concern aanwezig was en waar in NKV-districtsbestuurder S. Bud- selaar uit Den Bosch als bemidde laar optrad. De directie deed deze toezegging op voorwaarde, dat de situatie binnen het bedrijf vanmid dag om 12 uur weer 'normaal' is. ONMOGELIJK De belangrijkste eis van de bezetters was en is, aldus de heer Budselaar, het openhouden van het bedrijf dan wel het waarborgen van de werkgelegenheid. De directie meent echter dat het financieel on mogelijk is het Bossche bedrijf in stand te houden. Vanmorgen zullen de bezetters zich beraden op het voorstel. Tot dat tijdstip zal de bezetting voortduren. Intussen heeft de gemeenteraad van Den Bosch gisteren in een motie een beroep gedaan op de directie van Crosland Filters het bedrijf ln hun stad niet te sluiten. Voorts is een motie met dertig stemmen voor en vier (WD) stem men tegen ln de raad aangenomen, waarin aan B. en W. wordt ge vraagd om eventueel met over heidssteun er voor te zorgen dat het bedrijf open blijft. Ook gisteren is de produktle ge woon doorgegaan. De toegangen zijn echter gebarricadeerd gebleven. blootstaat vanwege haar omvan grijke belangen ln Zuid-Afrika. Van een verslaggever ARNHEM Urenlang heeft de Arnhemse politie gister nacht gezocht naar de vijfja rige Ansje Blankensteyn uit Arnhem, die door haar onge ruste ouders maandagavond als vermist opgegeven was, nadat onderzoekingen in de buurt niets opgeleverd had den. Pas gistermorgen vond de vader zijn dochter vrolijk en wel bij haar oma. Om daar te komen had Ansje een wan deling van enkele kilometers moeten maken van het huis van haar ouders in Presikhaaf naar Arnhem Zuid. Ansje moest daarbij het drukke stadscentrum door. Oma kon de ongeruste ouders niet waarschuwen omdat zij, her stellende van een lichte her senschudding, op bed lag. Het in brons gegoten beeld van dr. Albert Schweitzer, dat op 21 mei in Deventer door zijn kleindochter Christiane Eckert zal wor den onthuld. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM De honderdste geboortedag van dr. Albert Schweitzer zal op 14 januari worden herdacht met een herden kingsdienst in het Schweitzer Centrum te Deventer. Hierbij zullen de Nederlandse Albert Schweitzer herdenkingszegels worden aan geboden en de'Nederlandse vertaling van de Nobelprijsrede van de cultuurfilosoof, theoloog, Bachkenner en medicus. Naast een tiental herdenkingsacti- campagne het levenswerk van viteiten in het gehele land wil Schweitzer in Lambarene afronden, het Comité Albert Schweitzer Her- aldus dokter A. van Wijnen giste- W gisteren schriftelijk gevraagd haar afwijzing opnieuw te overwe gen. Het partijbestuur wijst erop. dat andere gemeentebesturen de PvdA wel toestemming hebben ge geven. De motivering daarbij was, dat het aan de burgers werd over gelaten om wel of niet aan de col lecte mee te doen. De beslissing van het Haagse colle ge van B. en W. is op een nogal ongelukkige manier tot sta-nd geko men, namelijk op een moment, dat slechts vijf van de acht wethouders aanwezig waren: twee VVD-ers, twee socialisten en een CDA-wet- houder. De drie laatstgenoemden gaven tijdens een vergadering van B. en W. op 3 januari te kennen geen bezwaar tegen de collecte te heben. Burgemeester mr. V. G. M. Marijnen sloot zich echter aan bij het standpunt van de beide VVD- wethouders, de vergunning voor het houden van de collecte niet te ver lenen. Aangezien volgens de ge meentewet in zulke gevallen de stem van de burgemeester extra zwaar weegt, werd het voorstel af gewezen. Deze beslissing deed in PvdA-krin- gen flink wat stof opwaaien, omdat, indien het gehele college op 3 ja nuari aanwezig was geweest, de collectevergunning met een ruime meerderheid van stemmen zou zijn verleend. Het ontbrekende drietal wethouders bestond namelijk uit twee leden van de PvdA en een christen-democraat. Gistermorgen heeft het Haatse col lege een verklaring uitgegeven, waarin staat dat het college, alhoe wel niet eenstemmig, heeft ge meend afwijzend te moeten reage ren op de aanvraag voor een col lectevergunning, omdat naar zijn een van de criteria die men zich ln het verleden steeds heeft gesteld; het verwezenlijken van algemeneen maatschappelijke, sociaalculturele of humanitaire doeleinden. De voorstanders in het college van B. en W. hebben zich hiermee neergelegd bij de beslissing van 3 januari. Overigens wordt in de ver klaring wel duidelijk gezegd, dat het gehele college positief staat te genover activiteiten, gericht op de bevordering van de democratie in Portugal. Volgens PvdA-wethouder Vink ls het laatste woord over de gebeurte nis echter nog niet gezegd. Dit blijkt ook uit de woorden van PvdAf-ractieleider A. Wlersma, die heeft meegedeeld alles ln het werk te zullen stellen om de beslissing ongedaan te maken. Inmiddels hebben B en W van Am sterdam gisteren besloten de straat collecte wel toe te staan. De belang rijkste overweging voor dit besluit is dat aan deze collecte via pers, radio en tv al zo veel ruchtbaarheid is gegeven, dat voor eventuele ver warring ten aanzien van het doel niet hoeft te worden gevreesd, aldus de verklaring. Overigens is bepaald, dat op de col lectebussen duidelijk kenbaar wordt gemaakt voor welk doel zij wordt gehouden. Tot dusver is de collecte ondermeer toegestaan in Rotterdam, Utrecht, Leeuwarden, Groningen, Enschede, Hengelo, Zwolle, Apeldoorn, Arnhem, Hilversum, Zaanstad, Den Bosch, Eindhoven en Maastricht. Geen toe stemming verleenden naast Den Haag onder meer de gemeentebestu ren van Nijmegen, Amersfoort, Til burg en Haarlem. denking 1975 het hoogtepunt laten vallen op 21 mei. Dan zal een nationale herdenking worden ge houden in Deventer, waarbij voor het Schweitzer Centrum op de Brink een monument zal worden onthuld. Het is een beeld van de man, die als arts in het oerwoud ren op een persbijeenkomst van het herdenkingscomité. Dr. Van Wijnen, die in Lambarene beeft gewerkt, betoogde dat de meaische nood in Gabon nog zeer groot is en dat het daarom nuttig is het werk ln Lam barene voort te zetten. Weliswaar beschikt de Gabonese overheid over van Lambarene zijn grootste faam voldoende geld verge'ekeri met de verwierf, gemaakt door de Amstel- veense beeldhouwer Pieter de Monchy. Prof. dr. C. W. Mönnich uit Am sterdam zal hierna een rede uit spreken. Het herdenkingscomité, in leven geroepen door de Stichting Albert Schweitzer Fonds, beoogt met de herdenking niet alleen het vergroten van de belangstelling voor het werk van Schweitzer, maar ook het inzamelen van geld voor de noodzakelijk geachte nieuwbouw van het ziekenhuis in Lambarene (de Afrikaanse staat Gabon). Deze nieuwbouw zal tien miljoen gulden kosten en gedeeltelijk wor den gefinancierd door de regering van Gabon, een van de rijkste Afri kaanse landen. Het ziekenhuis is thans eigendom van een Gabonese stichting, maar de Albert Schwelt- zer-comité's in de gehele wereld willen met een laatste wervings- andere Afrikaanse landen, maar niettemin is het zinvol voor Lam barene te geven, aldus de heer Van Wijnen. 'Dit maakt het gemakkelijk het ziekenhuis over enkele jaren over te dragen aan de Gabonese regering'. Inzameling1 Vanavond zal met een Socutera- uitzending op Nederland II om tien voor acht een begin worden ge maakt met de Inzamelingscampag ne. Er zal een oproep worden ge richt tot het Nederlandse publiek om met een gift op het speciale gironummer 222020 de nieuwbouw in Lambarene te steunen. Het Schweitzer Centrum in Deventer, dat voorlichting geeft over leven en denken van dr. Schweitzer, zal dank zij een subsidie van het ge meentebestuur, voortaan elke dag geopend zijn. UTRECHT Minister Vredeling vindt de manier, waarop de Ver eniging Van Dienstplichtige Militairen (VVDM) reageert op fouten van de legerleiding, nogal hinderlijk. 'Ik bespeur een soort balda digheid, of nee, veulenachtigheid- Maar ik denk altijd dat het hoort bij jullie leeftijd.' Dit zegt de minister van Defensie in een interview met het blad 'Twintig' van de VVDM, dat vandaag is verschenen. Hij voegt hieraan toe dat de legerleiding zich, na de problemen dit er in het verleden met enkele generaals zijn geweest, loyaal opstelt ten opzichte van de politieke leiding. Maar bij de VVDM mist hij objecti viteit. Hij zegt: 'Jullie hebben je (ADVERTENTIE) mm- m-w? v HE-' Van onze onderwijsredactie DEN HAAG De heer J. H. Koster, onderwijzer aan de christelijke Ichthusschool te Boskoop, kan zonder bezwaar lid zijn van de gemeenteraad voor de Partij van de Arbeid. Dit heeft de commissie voor geschillen van de protestants-christelijke schoolraad uitgesproken. Het geschil tussen de heer Koster en zijn schoolbestuur ontstond toen vorig jaar bleek, dat de heer Koster zich kandidaat stelde voor de gemeenteraad. Ook het hoofd van de Ichtusschool, de heer Koelewijn, die reeds sinds 1973 voor de protes tants-christelijke fractie ln de raad zat, stelde zich weer kandidaat. Een van de overwegingen van het bestuur om dit niet goed te vinden was, dat het voor de school schadelijk kon zijn wanneer twee on derwijzers in de raad als po litieke tegenstanders tegen over elkaar kwamen te staan. Het bestuur vond het daarom beter dat beide kan didaten zich vrijwillig zou den temgtrekken De heer Koelewijn de<d dat. maar de heer Koster ging hiertegen in beroep. Daarbij deed zich eerst de vraag voor of de heer Koster toestemming van het be stuur nodig had voor het lidmaatschap van de ge meenteraad. Op 18 mei vorig jaar sprak de commissie voor geschillen uit dat dit inderdaad het geval was. Het lidmaatschap van de raad moet gezien worden als een ambt ln de zin van de akte van benoeming en voor een dergelijke nevenfunctie is toestemming van het be stuur nodig. De heer Koster vroeg die toestemming, maar het bestuur weigerde dit. Daarop ging de heer Koster opnieuw in beroep bij de commissie voor ge schillen. Ter zitting van de commis sie verdedigde mr. K. J. Matze van de besturenraad van het christelijk onderwijs het standpunt van het Bos- koopse schoclbest.uur. De akte van benoeming gaat ervan uit dat een schoolbe stuur toestemming moet ge ven en dat betekent dus ook dat het bestuur, als daarvoor goede redenen bestaan, deze toestemming kan weigeren. Volgens het schoolbestuur zou het raadslidmaatschap van de heer Koster tot moeilijkheden kunnen lei den binnen de vereniging van protestants-christelijk onderwijs. In deze vereni ging werken verschillende kerkelijke en politieke rich tingen samen vanaf de Ge reformeerde Gemeente tot en met de vrijzinnig her vormden. Die samenwerking is alleen mogelijk door de nadruk te leggen op wat sa men bindt. Het bestuur wil de daarom mogelijke politie ke tegenstellingen binnen de school vermijden. Weliswaar heeft elke Neder lander passief kiesrecht, maar dat recht is niet abso luut. Niet absoluut den waarin van mensen ge vraagd kan worden zich vrijwillig beperkingen op te leggen. Volgens mr. Matze moest de weigering van toestemming niet uitgelegd worden als een veroordeling van de politieke keuze van de heer Koster voor de PvdA. De heer J. Huisman, tweede voorzitter van de protes tants-christelijke bond van onderwijzend personeel, stelde ter verdediging van de heer Koster daar tegeno ver, dat de combinatie on derwijzer-raadslid niet hoeft te betekenen dat je daarmee de politiek binnen de school haalt. Door toestemming te weigeren heeft het bestuur de belangen van de heer Koster, die op democratische wijze ln de raad gekozen is, geschaad. Nadat een poging tot schik king mislukt was, heeft de commissie voor geschillen nu uitgesproken dat het be stuur geen misbruik ge maakt heeft van zijn be voegdheid of gehandeld heeft ln strijd met de (grond)wet. Met het bestuur vindt de commissie dat het passief kiesrecht niet abso luut ls. Maar dat betekent niet dat nog nooit lofwaardig uitgelaten over het kader. Jullie doen net, alsof alle VVDM-ers engelen zijn en de legerleiding uit louter baar lijke duivels bestaat.' Probleem De minister zegt voorts, zwaar te tillen aan het feit, dat een politieke dienstweigeraar ais Kees Vellekoop op grond van diens overtuiging wordt vastgezet. 'Het klinkt mis schien een beetje sentimenteel, maar er gaat geen dag voorbij of ik denk aan Kees Vellekoop.' De heer Vredeling vindt het niet juist, dat PvdA-fractievoorzitter Van Thijn heeft gezegd dat elke dag. dat Kees Vellekoop langer zit, staatssecretaris Stemerdink (PvdA) korter moet zitten. De minister vindt dat (partijgenoot) Van Thijn de kritiek op hem had moeten rich ten. 'Ik ben er immers verantwoor delijk voor', zegt hij, er aan toe voegend: 'Het is een schoolvoor beeld van het recht, dat voor het gevoel van de mensen onrecht is. We hebben het gratieverzoek moe ten afwijzen omdat we de wet, zo als hij nu is, niet willekeurig mo gen toepassen.' De ministerraad heeft zich al enke le malen be-lg gehouden net de wijziging van de wet gewetensbe zwaarden. Er is echter nog ver deeldheid over do vraag of, en in hoeverre politieke gewetensbe zwaarden erkend moeten worden. De verwachting ls echter dat de ministerraad op vrijdag 17 Januari een besiissing za. nemen. de commissie in dit geval de weigering van het bestuur juist acht. Om te beginnen ls door het bestuur gesigna- leerde gevaar voor politieke tegenstellingen minder Conflict bmnell groot, nu het hoofd van de school voor zijn raadslid maatschap heeft bedankt. Het raadslidmaatschap is ook niet 'zo'n zware belas ting, dat dit niet te combi neren zou zijn met het on derwijzersschap De commis sie ziet tenslotte niet ln dat het raadslidmaatschap tot politieke moeilijkheden zou moeten leiden binnen de schoolgemeenschap. Toen vorig jaar het hoofd van de school ln de raad zat, was dat ook niet het geval. 'Wat elders zonder ernstig be zwaar mogelijk ls, blijkt dus in Boskoop ook te kunnen', aldus de commissie. Het bestuur moet de door de heer Koster gevraagde toe stemming dus verlenen. Van een verslaggever DEN HAAG Omdat zij het niet eens zijn met het artistieke beleid binnen het Residentie-orkest, heb ben de vijf orkestleden van het Re sidentie-orkest. die samen met de vaste dirigent, de directeur en drie bestuursleden de artistieke commis sie van het orkest vormen, hun ont slag uit die commissie genomen. Volgens de vijf hebben artistieke denkbeelden te weinig weerklank ge vonden ln zowel de commissie als bij de orkestleden. De vijf zijn Willem Noske, Frans van der Kraan, Govert Jurrisanse, Karei Llgtenberg en Piet Veenstra. Piet Vocnstra, die ook als programmacoördinator optreedt, zal daarmee doorgaan, totdat besloten ls hoe het artistieke beleid ln de toe komst zal worden gevoerd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 5