EEN JAAR VOOR DE VROUW - JA OF NEE?
Niet je hand ophouden
De vrouw is onvrij
Vrouw in de kerk nog
erg achtergesteld5
Een soort
dierendag
De Verenigde Naties
hebben 1975 tot het Jaar
van de Vrouw uitgeroe
pen in alle landen van de
wereld. De bedoeling is,
dat in dit jaar speciaal
aandacht zal worden ge
schonken aan de positie
van de vrouw en vooral Over de wenselijkheid gedacht. Daarom vroe- de Vrouw nodig is, zo ja,
de verbetering van deze en nuttigheid van zo'n gpn wij een aantal man- waarom, zo nee, waarom
positie, waar dat nodig speciaal vrouwen jaar nen en vrouwen of zij niet.
is. wordt nogal verschillend vonden, dat het Jaar van
Er moet veel
onwaarachtigheid
verdwijnen
Wat de man zegt, gebeurt
nog altijd in de wereld
Vrouwen zijn
intelligenter
Vrouwen hoeven
niet gelijk te
worden aan
de man
TROUW/KWARTET DINSDAG 31 DECEMBER 1974
BINNENLAND T13/K13
door Ciska Dresselhuys
Mevrouw T. M. van Wijk, koffiejuffrouw,
Utrecht.
'Ik werk al vanaf m'n veertiende jaar. Ik
ben nu 24 en twee jaar getrouwd, maar
ik blijf doorwerken. Ook wanneer ik kin
deren zou krijgen, zou ik proberen een
manier te vinden toch iets part-time te
blijven doen, want ik wii zelfstandig
blijven, ook financieel. Je eist als vrouw
je rechten op, je wilt onafhankelijk zijn
en je hand niet hoeven ophouden, ook
niet in het huwelijk.
Veel getrouwde vrouwen vragen keurig
aan hun man of ze iets bepaalds mogen
kopen, dat vind ik idioot. Die mannen
kopen ook, wat te willen hebben. Waar
om moeten die vrouwen dan beleefd en
onderdanig vragen of ze iets mogen heb
ben? Nee, mij niet gezien. En wanneer je
zo'n situatie wilt voorkomen, is het het
best om zelf een baan te nemen, dan heb
je immers geld van jezelf, dat je naar
eigen inzicht kunt besteden.
Zo'n jaar voor de vrouw is heel nuttig,
want er zijn nog veel te veel mannen,
die alleen maar vinden dat hun vrouw
thuis hoort en verder nergens over na
denken. De vrouw is vaak ook nog bang
voor de man, zowel in het werk als in
het huwelijk. Om ruzie te voorkomen
doen die vrouwen maar niks wat hun
man niet zou kunnen zinnen Je merkt
dat pas als jezelf getrouwd bent.
Je moet goed opletten, dat je in een
huwelijk zelf een persoon blijft met ei
gen rechten en eigen verantwoordelijk
heden. In zo'n tijd van werkloosheid als
nu, hoor je vaak zeggen: waarom werken
die getrouwde vrouwen eigenlijk, ze ne
men maar arbeidsplaatsen in. Dat vind
ik niet redelijk, een vrouw heeft net zo
goed recht op werk, waarom zou zij het
veld moeten ruimen voor de man?
Ook op het werk zou best wat mogen
veranderen aan de situatie van de vrouw.
Vroeger had ik een eigen kantine, maar
toch moest er weer een mannelijke chef
boven me staan, die ik alles moest voor
leggen. Dat vond zo'n man prachtig: je
had dan je eigen kantine, maar hij
moest tenslotte toch zeggen wat en hoe
het allemaal moest. Ik bemoei me hier in
het bedrijf met van alles, ook wanneer ik
zie. dat mannen meer betaald krijgen
dan vrouwen, Het gelijktrekken van de
lonen vind ik heel belangrijk. En dan
zuu ik graag wat meer zeggenschap in
bet bedrijf hebben, dat je zelf eens iets
kunt doen en niet alles altijd via de
chefs moet laten lopen'.
Paula Wassen-Van Schaveren, voorzitter
Nationale Adviescommissie Emancipatie.
'Het uitroepen van 1975 tot Jaar van de
Vrouw vind ik nuttig, omdat het de
aandacht van de pers, en dus van de
lezers, en "beleidsmakers (regering, poli
tieke partijen etc.) richt op het feit, dat
de emancipatie van de vrouw nog lang
niet is voltooid. En toch was de eerste
emancipatiegolf al een eeuw geleden.
Ik weet zelf uit de tijd dat ik in de
Eerste Kamer zat, hoe moeilijk het is om
grote lijnen te blijven zien, als je iedere
dag bedolven wordt onder stapels stuk
ken en via radio, tv en kranten wordt
volgestopt met informatie over zaken, die
je inzet verdienen. De achterstand in
keuzevrijheid, die vrouwen in vergelij
king tot mannen hebben, is zo'n grote
lijn, die voortdurend wordt 'onderge
sneeuwd' door dagelijkse actualiteiten,
zoals kapingen, stakingen en olietekor
ten.
In dit jaar voor de vrouw wordt de
problematiek van de (vrouwenemanci
patie weer eens terdege onder ieders
neus gewreven. Ik hoop dat dit ertoe
leidt, dat veel meer vrouwen zich realise
ren hoe onvrij ze zijn door de starré
rolverdeling, die vrouwen én mannen in
ons soort maatschappij wordt opgedron
gen, en hieraan de moed ontlenen om
kansen voor zichzelf op te eisen en zich
te ontplooien. De beleidsmakers moeten
die kansen scheppen en tot het moment,
waarop dat is bereikt, moet de pers
erover blijven schrijven. En dat is helaas,
maar ongetwijfeld, langer dan tijdens het
Jaar van de Vrouw'.
Jan ter Laak, omroeppastor van de KRO.
'Allereerst moet ik zeggen, dat ik mij als
celibatair rooms-katholiek priester een
van de minst geroepenen voel om mijn
mening te geven over zoiets als het Jaar
voor de Vrouw. Maar goed, als ik dan
toch iets over dit onderwerp zeg, dan is
het eerste wat bij mij naar voren komt,
dat het zich exclusief een jaar bezighou
den met de vrouw voor mij iets heeft
van een langgerekte moederdag, terwijl
het om toch meer algemene, fundamen
tele problemen gaat.
Wat ik zelf in mijn werk merk van de
positie van de vrouw, is niet zo vrojijk:
met name in de rooms-katholieke kerk
heeft de vrouw een enorme achterstand.
Als wij tijdens een televisiekerkdienst
bijvoorbeeld vrouwen laten voorlezen uit
de bijbel, levert dat alle mogelijke on
vriendelijke reacties op. Men vindt het
geen pas geven, dat een vrouw zoiets
doet.
Nog erger zijn de reacties, die we krijgen,
als een vrouw meedoet aan het uitdelen
van de communie. Met name vrouwen
reageren soms merkwaardig fel op zoiets.
Je krijgt dan brieven, waarin staat dat
de vrouw in kwestie ordinair gekleed was
en in plaats van het lichaam van Chris
tus aan te bieden, haar eigen lichaam
aanbood voor de televisie. Akelige din
gen zijn dat.
Ik hoop dat het Jaar van de Vrouw ertoe
kan bijdragen dat de positie van de
vrouw in de kerk wat menselijker en
gelijkwaardiger wordt. Dat het wel kén,
bewijzen de plaatselijke groepen van in
stellingen als Pax Christl en het Inter
kerkelijk Vredesberaad. Daar doen de
vrouwen erg actief mee. Maar wanneer
je, ook bij deze instellingen, weer op
landelijke niveau kijkt, zie je weer bitter
weinig vrouwen.'
Meta van Beek, ombudsvrouw.
i'Toen ik voor het eerst van dat Jaar van
de Vrouw hoorde, vond ik het maar
vreemd. Net zoiets als een jaar voor de
(kleurling. Maar bij nader inzien zitten er
toch wel goeie kanten aan. Je kunt zo'n
jjaar gebruiken om aan allerlei problemen
speciale aandacht te besteden.
|Natuurlijk denk ik daarbij aan de* positie
van de vrouw, maar daaraan niet alleen.
We moeten in dit jaar proberen elkaar
jtluidelijk te maken, dat zowel mannen
ais vrouwen hun verantwoordelijkheid
(hebben ten opzichte van grote wereld-
iproblemen als honger, oorlog, bevol
kingsexplosie en milieuverontreiniging.
!lk vind, dat we het in dit jaar niet
alleen eng op-de-vrouw-gericht moeten
(bekijken, maar breder.
Zo zou ik het erg nuttig vinden als we
allemaal onze onderlinge verhoudingen
eens onder de loep zouden nemen, zowel
die van vrouwen onderling als die van
Vrouwen ten opzichte van mannen e«
omgekeerd. Er is zoveel onwaarachtigheid
in die verhoudingen, zoveel show-busi
ness. Laten we proberen eerlijk tegeno
ver elkaar te komen staan.
Verder zou ik graag willen, dat mannen
en vrouwen zich gingen ontwikkelen tot
van elkaar onafhankelijke personen. Dat
we de meisjes leerden onafhankelijk te
zijn van de man door haar allerlei din
gen bij te brengen, die ze nu vaak niet
leert en precies hetzelfde te doen met de
jongens. Laat die maar voor hun eigen
eten zorgen, hun eigen kleren naar de
stomerij brengen en eens iets repareren.
Mannen en vrouwen parasiteren op el
kaar en daar zijn ze nog trots op ook. In
ieder geval moeten de vrouwen leren dat
zij nu, in deze tijd niet meer terug
mogen kruipen in hun schulp. Ze komen
er langzaam uit. maar dat moet verder
gaan'.
Mevrouw W. van der Zwaan en mevrouw
G. Spronk, beiden garderobejuffrouw in
Utrecht.
'Het jaar van de vrouw kan erg nuttig
zijn, ook voor ons oudere vrouwen. Wij
zijn 58 en 53 jaar en werken alle twee a
jarenlang als garderobejuffrouw. Er zou
eens iets gedaan kunnen worden aan het
feit, dat het in onze kringen vaak nog
als een schande wordt gezien dat een
vrouw werkt'.
Mevrouw Spronk: 'Mijn man heeft een
goede baan, maar zijn collega's vinden
het allemaal gek, dat zijn vrouw ergens
de jassen aanneemt. Daar kijken ze op
neer. Mijn eigen broer, die is doctoran
dus geworden. Mij best, ik gun het hem,
maar als hij hier in het gebouw komt om
een vergadering bij te wonen, dan krijgt
hij het gewoon benauwd als ik zijn jas
aanneem. Alstublief mevrouw, zegt hij
dan keurig, en ik zeg, heel laconiek:
dankuwel meneer. Niemand mag dan
merken dat ik zijn zuster ben.
Ach ja, je hebt rare mensen. Ik werk al
jaren, waarom zou ik niet, ik heb geen
kinderen en thuis zitten daar krijg ik
wat van. Maar vroeger was het nog veel
gekker als een getrouwde vrouw werkte.
Ik stond toen bij Galeries Modernes en
mijn man werkte bij Werkspoor. Op een
keer had een collega van mijn man
ontdekt, dat ik daar achter de toonbank
stond. De volgende zaterdag kwamen alle
collega's van die Werkspoor-afdeling
naar Galeries Modernes om mij te bekij
ken. Nee, daarom wil ik nu ook niet op
de foto, daar zou mijn man hij werkt
nu trouwens ergens anders toch maar
weer gezeur mee krijgen op zijn werk.'
Mevrouw Van der Zwaan en mevrouw
Spronk: 'Wij zijn altijd gewend geweest,
dat wat de man zei gebeurde, overal,
thuis maar ook in het werk. Wij zijn niet
opgevoed om onze mond open te doen,
vooral niet op het werk. Wanneer wij
eens wa* willen zeggen, bijvoorbeeld over
de ongelijke betaling die er hier bestaat
tussen de werksters en de garderobeda
mes, dan zeggen ze 'Ontevreden? Er
staan zo tien anderen te wachten, die
jullie plaats willen Innemen.' En dan
houd Je je mond wel weer gauw. want
waar kunnen wij op onze leeftijd nog
terecht? Maar het blijft oneerlijk, dat de
werksters hier bijvoorbeeld, wanneer ze
op zondag dienst hebben een dubbel loon
krijgen, terwijl wij voor diezelfde zon
dagsdiensten niks extra's krijgen. Jullie
hebben toch je fooien, zeggen ze dan.
Nou. mooi dat dat niet meer zo is.
Vroeger wel ja, toen de garderobe 20
cent was. Dan gaven de mensen al gauw
een kwartje. Maar nu kost de garderobe
50 cent. Nou dat geven de mensen pre
cies afgepast, logisch.
Voor het jaar van de vrouw vinden wij
de belangrijkste punten: het wegwerken
van de ongelijkheid in betaling, ook tus
sen vrouwen onderling en het kweken
van meer begrip en waardering voor de
werkende getrouwde vrouw'.
Mr. Harm van Riel, fractievoorzitter VVD
in de Eerste Kamer.
'Ik geloof niet erg in die jaren voor dit
of voor dat. Het idee, dat je als groepje
enthousiastelingen zomaar iets kunt ver
anderen aan een traditioneel gevormde
situatie, vind ik nogal naïef. Ik ben wat
treurig gestemd over de kracht van men
sen om iets ten goede te veranderen aan
de eigen situatie, maar ja, het kan na
tuurlijk nooit kwaad om het te proberen.
Daarom ben ik ook geen tegenstander
van het jaar voor de vrouw. Ik vind het
best dat daarvoor een paar miljoen gul
den worden uitgetrokken, dat vind ik
echt geen weggegooid geld, zoals anderen
al beweerd hebben.
Of ik zelf zo'n speciaal jaar nodig vind?
Ach, nodig, wat is nodig; de nodigheid
van iets zit in de wens van een aantal
mensen, die zoiets echt noodzakelijk vin
den Nou, voor die mensen is het dat dan
ook.
Wat de discriminatie van de vrouw be
treft in Nederland, ik geloof wel dat er
economisch nog een achterstand is weg
te werken voor de vrouw Vooral in hét
bedrijfsleven kan de vrouw nog niet goed
carrière maken, maar in het ambtelijke
vlak, kan ze het, wanneer ze de capaci
teiten ervoor heeft, net zover brengen als
de man, naar mijn mening.
Door de bank genomen vind ik vrouwen
iets intelligenter dan mannen en daar
van wordt in de praktijk van alledag nog
niet genoeg gebruik gemaakt'.
Gerard de Lange, wasmachinefabrikant
en sportsponsor.
'Een jaar voor de vrouw? Hé, hebben ze
daar een heel jaar voor uitgetrokken? Ik
dacht maar één dag, zoiets als dierendag.
Ik heb er wel iets over gelezen, maar het
fijne ervan is nog niet precies tot me
doorgedrongen klaarblijkelijk.
Ik vind het trouwens uiterst zinvol en
belangrijk om speciaal stil te staan bij
de positie van de vrouw, maar aan de
Marian Glashouwer,, omroepster en pre
sentatrice van de EO.
'Ik moet zeggen, dat ik het Jaar voor de
Vrouw niet zo nodig vind Vrouwen hoe
ven toch niet precies gelijk te worden
aan de man, ze zijn niet minder, maar
wel heel anders. Ze hebben andere capa
citeiten dan de man en die moeten ze
ontplooien.
Misschien dat zo'n speciaal vrouwenjaar
nuttig zou zijn in de ontwikkelingslan
den, maar hier? Hier in het westen?
Waarin worden de vrouwen hier nu nog
onderdrukt? Ik dacht niet dat wij vrou
wen het hier in Nederland zo slecht
hadden. Ik ben er trouwens tegen dat de
getrouwde vrouw, die Kleine kinderen
heeft een baan buitenshuis neemt en de
kinderen dan in een crèche doet.
Zelf werk ik part-time, maar wanneer
dat niet goed gecombineerd zou kunnen
worden met de kinderen, zou ik er mee
ophouden. Een volledige baan zou ik ook
niet willen hebben nu de kinderen nog
klein en thuis zijn. Een keer in de twee,
drie weken moet ik een avond omroepen
voor de televisie en dan doe ik n;g de
presentatie van een regionaal program
ma Daarvoor moet ik wel vaker een
dagje weg, maar dan breng ik de kinde
ren bij mijn moeder. Dat gaat prima.'
andere kant denk ik: zouden er in 1975
geen belangrijkere problemen op de
voorpagina's staan dan deze? Overigens
lijkt het mij, dat er ln Nederland toch al
veel goeds gebeurd is op het gebied van
de emancipatie, vergeleken met veel an
dere landen.
Ik krijg in mijn vak ook wel te maken
met discriminatie van de vrouw, maar
dan wel een speciaal soort. Op een ten
toonstelling in het Westland, alweer zo'n
tien jaar geleden, kwamen een tuinder
en zijn vrouw naar me toe Het echtpaar
bleek dertien kinderen te hebben, dus
moeder had, heel logisch, wel zin in een
wasmachine. Maar nee, pa zei, dat 'dat
niet nodig was, want zijn vrouw had toch
niets te doen. laat haar maar mooi met
de hand wassen'.
Ik ben die kerel toen bijna naar z'n strot
gevlogen. Ik zei: 'Man, het kan me niet
schelen of Je bij mij een wasmachine
koopt of niet, maar je bent een bandiet'.
Je ziet wel vaker van die mannen, die
voor zichzelf alles piekfijn in orde willen
hebben, maar die hun vrouw maar laten
tobben. Die mannen hebben een prima
ijskast voor hun pilsje, maar moeder
wast nog in een oud snelwassertje. Ja,
dat is schande.
Zo'n jaar heeft ook zeker nut voor al die
mannen, die niet willen dat hun vrouwen
buitenshuis werkt, ook al komt ze ge
woonweg om in het huis. Nee. zijn vrouw
hoeft niet te werken, wat denk je wel.
En dus zit die vrouw thuis, terwijl het
zowel voor haar, als voor het hele gezin
veel beter zou zijn wanneer ze een
baantje had'.
