\b Goubitz >topt er na 25 jaar mee Bruidjes uit 113 landen in bejaardenhuis Pop Og de plaat Gerretson en de historie Twintig Beste van '74 erzameling van 73-jarige bewoonster beslaat nu hele kamerwand ÏUW/KWARTET ZATERDAG 28 DECEMBER 1974 :raks commandeert een ander is 'looppas' of 'spreidstand' or Willem Schrama iVERSUM De man die sinds jaar en dag ontwakend Neder- d de hand reikt voor een looppasje, een spreidstand of een hurk- die man gaat nu verdwijnen, uit de ether althans. Na 29 jaar itendgymnastiek vindt Ab Goubitz (64) het welletjes. Hij had dertig jaar wel vol willen maken, maar het recente overlijden zijn lijfpianist Jacques Schutte heeft het afscheid een tikje sneld. Daarom is hij alleen neg maar in de studio's tè* vinden zijn kandidaat-opvolger in te werken, die mogelijk per 1 febru- de microfoon kan overnemen. Tot zolang kan de NOS in elk ge- nog vooruit met een voorraad 'ingeblikte' ochtendgymnastiek le vorm van een groot aantal reserve-bandjes. demorgen luisteraars, staat u n klaar?'. Sedert de bevrijding jen we het zo'n tienduizend moeten horen, of we wilden of En dat rond een tijdstip waar- nenigeen nog een wijle hori- lal van het leven wil genieten. Goubitz heeft daar best begrip Hij komt er graag voor uit, ook hij zich in de afgelopen 29 wel eens een enkele keer heeft lapen. 'Dat is toch menselijk? Is 1965 is dat geen probleem omdat vanaf dat moment alle sndingen tevoren overdag wer- opgenomen. Ik deed het daar- nog met Arie Snoek, en die st vaak 's avonds ergens optre- zodat ook hij zich wel eens liep. Dan deed ik het maar Ier beleiding. Voor een keer dat best. De paar keer dat ik zelf versliep, verzon de omroe- een smoesje, als er geen reser- pname voorhanden was. Tja, was niet anders'. Goubitz maakte destijds van sollicitatie (in 1945) een gede- stukje werk. Als enige van de kandidaten bediende hij de be- elingscommissie op maat door vier leerlingen en een pianist de proppen te komen. 'Ik gaf al les op scholen en bij nastiekverenigingen, en ik had die leerlingen alles ingestu- d. Ik kwam als nummer één uit bus. Later kreeg ik van ds. berg, de directeur van Herrij zend Nederland, mijn aanstelling'. De eerste jaren ging Ab Goubitz er flink tegenaan. Voor wat later de Nederlandse Radio^Unie zou wor den, gaf hij twee programma's per dag. Voor de AVRO deed hij intus sen nog drie jaar ochtendgymnas tiek voor de vrouw. In die tijd waren de uitzendingen nog 'live'. Ondanks zijn leeftijd heeft Ab geen sentimentele hang naar die periode. 'Ach', zegt hij, 'het was eigenlijk niet zoveel anders. Er liep af en toe eens een muis over de grond of er kwam een lamp naar beneden, maar de oefeningen zijn altijd het zelfde gebleven. Wel vond ik het leuk dat aanvankelijk de werksters mochten meedoen. Je kon ook veel meer doen. De microfoon stond tussen de piano en de spreker in. Zodoende konden de technici en de omroeper ook meedoen. Nu is de apparatuur zo geperfectioneerd met schotjes en plofkapjes en zo dat die Jongens vreselijk gebon den zijn. Maar gezellig was het toen wel. Alle mogelijke mensen probeerden me ook altijd aan het lachen te maken. Dat lukte wel eens bijna, ja'. 'Eten en drinken' Gymnastiek was in die jaren eten en drinken voor Ab Goubitz. Naast de lessen op school bij verenigin gen en in de ether, was hij vanaf 1954 nog twaalf jaar lang TV-com- door dr. C. Rijnsdorp jSMEER Onder het dak van het Aalsmeerse bejaardencentrum De Kloosterhof wonen niet en tientallen bejaarden; maar liefst 113 bruidjes uit alle landen, die in 1966 aangesloten waren de Verenigde Naties, vinden er een thuis. In pocket-formaat wel te verstaan, als poppen in de'ka- van- mevrouw M. Veldt-Fritschy, een 73-jarige dame, die al een lange tijd in De Kloosterhof _l>nt. v ippen zijn zusjes van de Vere- e Bruidjes, een wereldoverkoe- nde .organisatie, die zo'n jaar of geleden bijeenkwamen in het fdgebouw van de Verenigde Na- te New York. Niet lang daarna m het gezelschap naar Neder- om in Den Haag uitgebreid itografeerd te worden. Verhalen die tijd vertellen dat over het itaan van de organisatie van else mensen' weinig bekend is, ir aangenomen mag worden dat ïwen In de gehele wereld weinig preken waren over de Verenigde ies, waar de dienst voornamelijk mannen uitgemaakt wordt. 1 noest een tweede organisatie in leven geroepen worden: alleen iwelijke afgevaardigden 'werden ;elaten. Geen 'gewone' vrouwen, tr bruidjes. De vrouw aldus redenering is immers het ikkigst op de- dag van haar n'. Het bruidje kent bovendien taalbarrière: een bruidje uit and begrijpt haar collega uit iland zonder woorden. De Vere- le Bruidjes vergaderen sinds- ook in het hoofdgebouw in York. Willen VN-afgevaardig- dit bouwwerk nog wel eens aten, de bruidjes zijn echter id, dag en nacht, aanwezig, jgend staan ze bijeen, stralend geluk. rrouw Veldt uit Aalsmeer kreeg damesblad in handen, waarin bruidjes gefotografeerd waren, had al eens geprobeerd om pop- te maken, maar zag in deze jebreide tentoonstelling een ke impuls om hetzelfde te doen. st gebruikte ze oude stoffen r haar hobby, die inmiddels uit- roeid is tot een collectie die een kamerwand beslaat. Kort daar- begon ze echter opnieuw met idnieuw materiaal: 'Ik kreeg iemand dat blad cadeau. Ik ht bij mezelf: laat ik er maar door Haro Hielkema eens aan beginnen, misschien brengen ze te zijner tijd wat op voor een of ander goed doel. Kin deren zullen er ongetwijfeld erg blij mee zijn'. De Verenigde Bruidjes zijn inmid dels een bijna niet weg te denken gezelschap voor mevrouw Veldt ge worden: 'Ze zijn alle honderdder tien een paar keer weggeweest voor een tentoonstelling. Onder andere bij de opening van de Flevohof in de Flevopolder. Maar als ze de deur uit zijn. dan mis ik ze toch wel. Ik ben zo'n tien jaar met ze bezig ge weest, dan gaan ze iets voor je be tekenen'. Niet verkopen Verschillende mensen hebben me vrouw Veldt in de afgelopen tijd de raad gegeven de poppen te verko pen en zodoende nog een aardig centje naast de AOW bij te verdie nen. 'Maar', zegt ze, 'ik ben wel gek. Waar ik al die tijd aan ge werkt heb zeker? Ik weet wel, in het gebouw van de Verenigde ,JJa- ties zijn de poppen ook te koop, maar dat is alleen voor rijke lui, die ze aan hun kinderen geven. Dat hoeft voor mij niet. Bovendien is het moeilijk om ze na - te maken. Een enorm werk. Trouwens, de stof zijde en kant vooral is haast niet meer te krijgen'. Mevrouw Veldt toont de laatste ja ren een grote activiteit op het ge bied van de amateuristische kunst. Naast de Verenigde Bruidjes tekent ze sinds een paar jaar. Ze herin nerde zich de periode, dat ze op een boerderij aan de Uiterweg in Aalsmeer woonde en legde dat huis op papier vast. Ook het uitzicht vanaf haar kamer in De Klooster- hoi is uitgetekend: het moderne gemeentehuis van Aalsmeer en het oude stationsgebouw, dat nu nog dienst doet als politiebureau. Haar huisgenoten die haar overigens niet zo vaak zien, omdat ze altijd druk doende is met haar creatieve hobbies zijn van de poppenliefde op de hoogte. Mevrouw Veldt: 'Als ze het eenmaal weten dat je met zoiets bezig bent, komt iedereen wat brengen: stof en vooral poppen'. 'Ach. het is leuk als je op mijn leeftijd nog iets kan doen', zegt mevrouw Veldt. die voor haar be zigheden overigens heel véél heeft moeten doen. Hoewel ze moeilijk ter been is, ging ze vele stoffen- winkels in Aalsmeer af om goed materiaal te vinden. Maar ook de poppen bezorgden haar moeilijkhe den: 'Ik kon nergens bruine of zwarte poppen te pakken krijgen. En van de honderddertien komen er een heleboel uit Afrika en Zuid- Amerika. Ik heb ze daarom maar zelf geschilderd: ook de make-up, de lipstick, de ogenschaduw en schoonheidspukkels'. Nieuw materiaal Hoewel de collectie van mevrouw Veldt al geruime tijd afgerond is, komen nog steeds mensen materi aal bij haar brengen. 'Ik heb nog wel drie zakken met stof en een stel stalen met goed. Inmiddels is het aantal landen, dat aangesloten is bij de Verenigde Naties al weer uitgebreid (nu 138, red.). Onder andere Oost- en West-Duitsland. maar vooral Afrikaanse landen. Ie mand heeft eens tegen me gezegd: schrijf prins Bernhard een briefje en vraag of hij als hij weer eens naar de VN toegaat van die bruine poppetjes voor je meeneemt. Maar zo brutaal ben ik niet. Ik zie wel wat Ik doe. Misschien maak ik 7 i m I wm^. Mevrouw M. Veldt-Fritschy met enige van haar bruidjes er nog wel eens nieuwe bruidjes bij. Voorlopig heb ik nog genoeg te doen'. Mevrouw Veldt is vaak benaderd om mee te gaan naar poppenten- toonstellingen. 'Maar dat zijn alle maal van die kleine poppetjes met echte ouderwetse kleren. Ze vertel len me wel eens dat ik met iets bijzonders bezig ben, maar daar heb ik gewoon geen erg in, omdat ik er langzamerhand zo in gegroeid ben'. Voorlopig blijven de Verenigde Bruidjes de kamer van mevrouw Veldt beheersen. Verzoeken van burgemeesters om de poppen een poosje in hun gemeente te mogen exposeren, wijst ze van de hand. Ze kan ze niet alleen moeilijk missen. ze is ook bang dat van de schitte rende bruidjes weinig meer over blijft. als ze van hand tot hand gaan. Is er echter nog eens een goed doel, waar de poppen aan uitbesteed kunnen worden, dan is ze graag bereid daar over te den ken. Voorlopig blijven de Verenigde Bruidjes temidden van de bejaar den van De Kloosterhof. 'Goedemorgen luisteraars, staat u allen klaar?' foto Dirk Ketting mentator bij turnwedstrijden. In 1962 trok de gemeente Hilversum hem aan als hoofd van de afdeling sport- en jeugdzaken, waarmee aan veel activiteiten een eind kwam. Maar de radio- en tv-programma's mocht hij blijven doen. 'Dat was een vqorwaarde bij mijn aanstel ling'. Terugblikken op zijn levenswerk wenst Ab Goubitz slechts zeer be scheiden te doen. De vaderlandse pers probeert hij dezer dagen om zichtig van zich af te houden, om dat hij de noodzaak van een af- scheidsinterview niet inziet. Na heel lang aandringen is het ons gelukt, naar later blijkt 'omdat u echt belangstelling toonde, dan zwicht ik'. Maar nodig vindt Ah het. n!et: 'Ik heb gewoon eer. klein oeetje het gevoel iets nuttigs te hebben ge daan. Dat is alles. Ik hoop dat veel mensen er genotegen aan hebben beleefd. Kijk, je kunt iemand in negen minuten natuurlijk wel af beulen. maar het ging er mij altijd om in die-korte tijd een vorm van ontspanning en inspanning te ge ven, die leidt tot een zekere fitheid, je prettig voelen.' Stroom reacties Dat is Ab Goubitz meer dan vol doende gelukt, getuige de reacties, die bijna even talrijk zijn als het aantal uitzendingen gedurende de afgelopen 29 jaar. De laatste NOS- steekproef in 1971 wees uit dat elke dag vijftigduizend luisteraars actief met Ab meedoen. De Nederlandse Sport Federatie kwam in 1970 aan een veel groter aantal: om en nabij de 200.000 luisteraars, die het war me matras hadden verwisseld voor het linoleum. Die cijfers strelen Ab Goubitz. Al thans in die mate, dat hij er geen moment aan twijfelt dat het pro gramma zal blijven. Hij zal in elk geval zijn opvolger trouw blijven. Nu kan hij tenminste ook de lig- oefeningen helemaal meedoen. Af en toe permitteerde hij zich in de studio wel eens een duik naar be neden, maar de microfoon bevond zich nu eenmaal ter hoogte van de verstandskies en al doende kon hij het spreekijzer niet al te lang al leen laten. De brieven blijven inmiddels nog altijd binnenstromen. Vorige week nog ontving Ab Goubitz een aan moediging van een oudere dame, die hoopte dat 'u en uw pianist dit werk nog vele jaren mogen blijven doen'. Op zo'n moment doemt er achter zijn brilleglazen een sprankje wee moed op. 'Kijk', zegt Ab, 'met dit soort correspondentie krijg je een binding met de luisteraars, dat je zegt: ik ben blij dat ik het gedaan heb'. 'Geschiedenis is een wetenschap, zegt men; en voorzeker, er komt een hele uitdragerij van feiten en nog eens feiten aan te pas, maar geschiedenis is toch vooral een kunst, een werk van de herscheppende verbeelding'. Deze uitspraak van C. Ger retson uit 1930 is een geschikt motto boven deze boekbespreking, Het gaat in dit artikel namelijk Augsburg in 1518: 'Ik wil met dat over zijn Verzamelde Werken II, beest niet meer praten hij heeft Geschiedenis (1904-1931), bijeenge- diepe ogen en wonderlijke specula - bracht door dr. G. Puchinger. Het ties in zijn kop.' In 1521 ziet de is een uitgave van Bosch Keu- Italiaanse kardinaal Aleander Lu lling N.V. te Baarn (405 blz., ther te Worms aankomen. Hij 37,50). In onze krant van 9 fe- schrijft naar Rome: 'Hij stapte uit bruari 1974 heb ik deel I, dat let- zijn wagen,, keek met zijn demoni- terkundige opstellen bevat, bespro- sche ogen om zich heen en zei: ken. De verdere vijf delen bewegen God zal met me zijn.' zich op het gebied van de historie. Het afgedrukte portret van de jon- Deel II bevat hoofdzakelijk artike- ge Gerretson verraadt in de oog- len en verhandelingen, alsook een opslag zijn geniale aanleg. Ook paar toespraken. In de stijl is tus- wel iets onrustigs, iets wilds, onbe- sen het geschreven en het gespro- rekenbaars dat wel eens tot ontspo- ken woord nauwelijks verschil te ringen kan leiden. Volgens mij ge- merken. Men ontmoet overal de- beurt dat in het stuk over Coen, zelfde oratorie, die lange volzinnen een college uit 1929 dat trouwens niet schuwt op blz. 294 staat een nooit eerder gedrukt schijnt te zijn. van vijftien regels! maar ook Is het al levensgevaarlijk het chris- kort en bondig formuleren kan. telijk geloof aan nationaal zelfbe- Vrijwel centraal in Gerretsons aan- wustzijn te koppelen, hier laat de dacht staat in deze jaren de figuur docent zich door zijn bewondering van Groen van Prinsterer. De aan voor Coen tot onverantwoordelijke deze staatsman verspreid gewijde uitspraken verleiden. Overigens 111 bladzijden geven een algemeen staat in ditzelfde stuk deze veelzeg- beeld en tekenen voorts Groens gende volzin: 'Er zal een tijd zijn, jeugd, aanleg en actualiteit. Een dat Holland niet meer onder de goede tweede in Gerretsons interes- tropen zal heersen. Dit is de trage- se is koning Willem I. De auteur die van onze koloniale geschiede- schetst Willems betekenis voor de nis, waarvan de ontknoping aan nijverheid, zijn verhouding tot de ons geslacht is voorbehouden.' Ger- katholieken en natuurlijk zijn con- retson zei dit dus in 1929, en met frontatie met de Belgische opstand, spijt. tezamen 58 pagina's vormende. Ze- Er is opgemerkt dat Gerretsons den ker niet los van dit stuk historie ken steeds om drie grote problemen staat, voor Gerretson zo typerend, heeft gecirkeld: de geschiedenis de groot-Nederlandse gedachte. Die van de gereformeerde gezindte, die gedachte inspireerde de schrijver van Vlaanderen en die van Neder- tot zes verschillende stukken van lands Oost-Indië. Onder deze tezamen 79 pagina's, terwijl meer laatstgenoemde categorie v.allen de speciaal de Vlaamse kwestie metstukken over Coen. Van Heutsz en drie titels 45 bladzijden lectuur De Jonge, alsook de rede uit 1925 biedt. over De historische vorming van de De overige schrifturen gaan, kort of Bestuursambtenaar. De historie van meer uitvoerig, over personen zoals Vlaanderen komt in dit deel be de zendeling Coolsma, Mr. Treub, hoorlijk aan haar trekken. Het le- Abraham Kuyper, De Ruyter, Van vensbericht over Kuyper staat min Heutsz, baron van Wijnbergen, of meer op zichzelf en verwijst met Coen en jhr. mr. B. C. de Jonge als zovele woorden naar dat merkwaar- destijds nieuwe landvoogd van Ne- dige verschijnsel: de gereformeerde derlands-Indië. Globaal kan men gezindte in het Nederlandse volk. zeggen dat tweederde van dit ver- Aan de geschiedkundige Huizinga zamélwerk de lezer voert naar het kunnen vooral de humanisten ple- hart van Gerretsons belangstelling zier beleven en aan Rogier met in die periode, en dat één derde name de rooms-katholieken. Laten meer door aanleidingen van buiten- dan de orthodox-protestanten zich af, meer incidenteel, is ontstaan, de herinnering aan Gerretson en Toch beslaat het levensbericht van zijn geschriften niet ontnemen! Kuyper nog 25 pagina's. De samenstellende delen zijn te- Een korte bloemlezing van interes- recht naar hun datum gerangschikt santé uitspraken moge deze aan- en niet naar het onderwerp. Over- kondiging besluiten. 'De ervaring lappingen zijn daardoor niet te leert, dat niemand op den duur vermijden. Een duidelijke doublure minder van revolutie te lijden heb- vergelijk de bladzijden 280 en 305 ben dan juist de z.g. kapitalisten, en volgende) is door Gerretson zelf Het bezit, vooral het geldbezit, weet verantwoord. Ze bevat bovendien zich altoos wel in veiligheid te stel- onbedoeld de correctie van een zet- len' (blz. 103). 'Waarlijk, er leeft in fout op pag. 280, waar het jaartal ons christelijk volk een oneindig 1913 moet luiden 1813. Ik vind dit groter kracht dan wij beseffen' ontbreken van systematische rang- (172). 'Het talent wordt algemeen, schikking op zichzelf in een ver- het karakter schaars' (213). 'Inder- zamelwerk onvermijdelijk waar daad bereidt in ontzaglijke over- het. hier Gerretson betreft zelfs een spanning de moderne staatsmacht voordeel. Elk stuk, elke oratie is haar eigen ondergang voor. De fris van de lever ontworpen en staat neemt zoveel hooi op zijn brengt de lezer in rechtstreeks corï- vork, dat er hoe langer hoe groter tact met Gerretsons boeiende per- plokken afvallen' (288). 'Wie de soonlijkheid. toekomst wil kennen, kan ze het Ogen zeggen veel. Toen Schopen- veiligst aflezen uit het verleden' hauer als jongen met zijn vader in (327). de trein zat, moet een medereiziger Zo gaan in dit deel 'gedegen we- gezegd hebben: 'Die jongen wordt tenschap' en 'gerijpte redekunst* .iets groots.' En kardinaal Cajetanus (vgl. blz. 257) tezamen, al is een zegt na een dispuut met Luther te element van pose onmiskenbaar. BINNENLAND T13/K13 door Willem-Jan Martin Traditiegetrouw heeft de afdeling Popmuziek ook de laatste week van dit jaar weer over-uren gemaakt, .de kerstkalkoen vrijwel onberoerd gelaten terwille van de vervaardiging van het befaamde lijstje. Immers, de laatste aflevering' van het jaar, dat betekent: tijd voor de onverbiddelijke scheiding van kaf en koren, een in kaart brengen van de fakkeldragers die het popwezen in 1974 weel een stapje vooruit hebben gebracht, dit alles via een opsomming van de twintig beste elpees. Natuurlijk zou het aardig zijn, een en ander vergezeld te laten gaan van een poging tot evalueren en «zeker ook van een soort stemverklaring: waarom staat die elpee op die plaats, waarom staat die of die groep er (niet) in? Door de omvang van deze rubriek wordt een dergelijke werkwijze echter geblokkeerd, eenvoudiger uitgedrukt: er is gewoon geen ruimte voor. Anderzijds is het natuurlijk wel zo, dat de trouwe lezer de argumenten voor de kwaliteit van een bepaald stuk muziek in de loop van het j^ar in deze kolommen heeft kunnen aantreffen, zodat althans voor hem de plaatsing van de verschillende elpees niet helemaal uit de lucht komt vallen. Anderen zullen evenwel toch op ons gezag moeten aannemen dat we 'er verstand van hebben' en aanvaarden dat onderstaand lijstje hét antwoord is op alle klemmende vragen betreffende het popwezen van het afgelopen jaar. Daar gaat ie dan. 1. Gram Parsons-Grievous Angel (Rprlse). 2. Gene Clark-Roadmaster (A and M). 3. Randy Newman-Good Old Boys (Rprise). 4. Little Feat-Feats Don't Fail me Now (Warner Bros). 5. Eagles-On The Border (Asylum), ex aequo Ry Cooder- Paradise And Lunch (Reprise). 6. Bob Dylan-Planet Waves (Asylum). 7. Lou Reed-Rock 'N' Roll Animal (RCA). 8. Captain Beef heart-Blue jeans And Moonbeams (Virgin Records). 9. Leo Kottke-Dreams And All That Stuff (Capitol). 10. Jesse Winchester-Learn To Love It (Bearsville). 11. Robert Palmer-Sneakin* Sally Through The Alley (Island). 12. Dr. John-Desitively Bonnaroo (Atlantic). 13. Lou Reed-Sally Can't Dance (RCA). 14. Neil Young-On The Beach (Reprise). 15. Eric Clapton-461 Ocean Boulevards (RSO Records). 16. Rod Stewart-Smiler (Mercury). 17. Thomas Jefferson Kaye- First Grade (Prebe). 18. Richard en Linda Thompson-I Want To See The Bright Lights Tonight (Island). 19. Gene Clark-No Other (Asylum). 20. Graham Nash-Wild Tales (Atlantic), ex awquo J. Geils Band-NightmaresAnd Other Tales From The Vinyl Jungle (Atlantic). P.S. In de beraadslagingen werden ook de volgende elpees betrokken, die kort voor het eindsignaal op de recensie-desk belandden: Aretha Franklin (With Everything I Feel In Me), Linda Ronstadt (Heart Like A Wheel). Ace (Five-A- Side), Dutch Courage (Prelude- Redwing (Dead Or Alive) en J. Geils (Nlhtmares). Splinternieuwe platen allemaal, waarvan alleen J. Geils de twintig wist te bereiken. Dit betekent niet dat deze heer en zijn trawanten een uitmuntend stuk werk afleverden (zo'n gedeelde twintigste plaats speekt voor fcich; de kwalificatie werd voor een belangrijk deel verkregen op grond van de opstrevende lijn die zich na een min of meer langdurige inzinking wederom in het oeuvre aftekent), noch dat de andere produkties bijzonder matig zouden zijn. Linda Ronstadt maakt aardige, ontroerende, zij het op den duur enigszins vlakke muziek, terwijl met name de groep Ace met zijn frisse aanpak in het 'pub'-genre hoge ogen gooit voor het komende jaar. Redwing lijkt helaas het einde nabij. Het gebrek aan response op de knetterende R. en B. van weleer doet de heren hier de vreemdste bokkesprongen maken, met als enig resultaat dat de gunst van het publiek er alleen maar onwaarschijnlijker door wordt. P.P.S. Rustig aan met de oliebollen. Een boterham met pindakaas is veel goedkoper, en wel zo lekker.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1974 | | pagina 13