>arijs haalt band
net Teheran aan
Arabische landen kopen
wapens in het westen
Koop en draag uw valhelm nog vandaag!
ormalisering' in Praag duldt geen grapjes
Griekse grondwet geeft
president veel macht
Ford wil
rapport
van CIA
Succes voor Chirac Sauvagnargues in Caïro
Elf doden bij
gevechten
in Ethiopië
IRA stelt eisen
ter verlenging
van kerstbestand
Portugese linkse
beweging wil aan
verkiezing meedoen
Bromfietser: waarom wachten tot i februari?
Rijstoorlog in
Z.-Vietnam eiste
25000 slachtoffers
V/KWARTET DINSDAG 24 DECEMBER 1974
BUITENLAND
T7-K9
toET (AP, Reuter, UPI)
krijk heeft de banden met
hauw aangehaald door het
k van eerste minister Chi-
kn Teheran. Minister van
hlandse zaken Sauvagnar- Spanning
jwas tegelijkertijd in Cairo,
in bezoeken werden giste-
ifgesloten.
vraaggesprek gezegd geen onder
handelingen tussen Israël en de
PLO aan te bevelen zolang de be
vrijdingsorganisatie Israël niet er
kent als een wettige staat.
naar vrede wil voortzetten en niet
opnieuw naar de wapens zal grij
pen. Hij liet verder nog weten dat
Sadat eind januari, begin februari
een bezoek aan Parijs zal brengen.
Gretsjko
peg 't meest succesvol was
trblijf van Jacques Chirac in
hij sloot orders voor een be-
van ruim 15 miljard gulden,
rijk en Iran zullen samen in
anse hoofdstad Teheran een
ometer lange metro aanleg
en gemeenschappelijke staal-
c bouwen met een capaciteit
10.000 ton alsmede een mon-
briek voor Renault waar
s ks honderdduizend auto's van
2jende band zullen rijden. Ook
overeenkomsten voor de
e.ï^van speciale schepen voor het
o.5^r van vloeibaar gas. over
steun voor uitbreiding van
5 raanse spoornet, samenwer-
- op het gebied van de land
en deelneming van Frankrijk
woningbouwprogramma van
zal Iran zijn kleurentele-
- steem opzetten volgens het
Secam-systeem.
4 en persconferentie zei de
eerste minister dat hij de
ïse ongerusthekd ove rde op-
3 ering van het Franse goud
'eggenomen. Hij had de sjah
ïgd dat gelijktrekking van de
goudreserves met de markt-
i louter een boekhoudkundige
1 egel is. Wèl worden de Franse
oorraden daardoor in één
vier maal zoveel waard wat
nd meer kans geeft geld te
5 met het goud als onderpand,
fficiële goudprijs van goud is
ollar per ounce, de marktno-
i bedroeg gisteren 193 dollar,
p-ecord). De sjah reageerde
nogal korzelig en dreigde
taalregelen als de koopkracht
olielanden, die (nog) weinig
jezitten, zou worden uitgehol-
Sauvagnargues zei op zijn perscon
ferentie dat de spanning in het
Midden-Oosten in april-mei weer
zal toenemen. Hij zei dat Frankrijk
geen eigen initiatieven overweegt
om vrede in het Midden-Oosten te
bewerkstelligen. Wel wil Parijs ska-
men met de andere partners van de
Europese Gemeenschap wel vredes
regeling mede waarborgen.
De Franse positie is nog altijd dat
vrede in het Midden-Oosten geba
seerd moet zijn op drie punten,
aldus de bewindsman:
Israëlische terugtrekking uit al
le in 1967 bezette gebieden:
het recht van de Palestijnen op
een eigen staat; en
het bestaansrecht van Israël.
Over zijn besprekingen met presi
dent Anwar Sadat en minister van
buitenlandse zaken Ismail Fahmi
zei Sauvagnargues dat hij de in
druk heeft dat Egypte het streven
Het Libanese blad As Safir meldde
gisteren dat tegelijkertijd met Sau
vagnargues de Russische minister
van defensie Andrej Gretsko een
geheim bezoek aan Cairo heeft ge
bracht. Hij zou zaterdag aan het
hoofd van een grote Russische de
legatie zijn aangekomen. Van we
lingelichte kringen in Cairo werd
later vernomen dat het bericht op
een misverstand berustte. Dezelfde
kringen bevestigden gisteren wèl
dat de Sowjet-Unie bereid zou zijn
de wapenleveranties aan Egypte te
hervatten. Het aanbod zou worden
gedaan als de Russische partijleider
Leonid Brezjnew volgende maand
een bezoek brengt aan Cairo. Na de
oorlog van 1973 had Moskou een
einde gemaakt aan het sturen van
wapens naar Egypte en was presi
dent Anwar Sadat gaan uitkijken
naar andere wapen leveranciers,
(zie hieronder).
ATHENE (Reuter, AP, UPI) Het Griekse kabinet heeft giste
ren een ontwerp-grondwet goedgekeurd die de president een aan
tal bevoegdheden geeft welke vroeger het alleenrecht van de rege
rende vorsten waren.
Israëlische troepen patrouilleren in Bethlehem op de door Israël
bezette westelijke oever van de Jordaan. Zij moeten zorgen voor
de veiligheid van de tienduizenden pelgrims die Christus' geboor
teplaats dezer dagen bezoeken.
PARIJS Saoedi-Arabië en andere anti-communistische Arabische naties kopen in het westen wa
pens voor het opbouwen van de militaire macht van Egypte en Syrië teneinde deze landen voor wa
penleveranties minder afhankelijk van Moskou te maken. Dit hebben Franse functionarissen in Pa
rijs meegedeeld.
'gieconferentie
heeft tijdens zijn bezoek
16.4jk en over een te houden
•2-2^econf eren tie tussen arme en
oliegebruikende landen en
oducerende landen. De Franse
- minister liet zich optimis-
6 uit over de mogelijkheden
een dergelijke bijeenkomst nu
16.4 e Verenigde Staten in begin -
llen deelnemen.
Kayhan maakte in Te-
bekend dat Frankrijk en
9.7jeen voorbereidende conferen-
poten willen zetten tussen
kijk, de Verenigde Staten.
Duitsland en Japan aan de
h Iran. Saoedie-Arabië, Vene-
Algerije en vier andere olie-
- kerende landen aan de andere
39.8 I
Bergelijke conferentie past in
- jrijse politiek van samenwer-
- imet de olielanden, in plaats
Confrontatie zoals Washington
M-ster Sauvagnargues heeft tij-
.oJzijn bezoek aan Cairo o.a.
Sken over economische sa
cking tussen Europa en de
rche landen. De zogenaamde
Arabischedialoog had deze
'1 officieel in Parijs moeten
len, maar werd uitgesteld
geen akkoord kon worden
tt over de deelneming van de
tijnse bevrijdingsorganisatie
ris waarnemer. Sauvagnargues
it hij naar Parijs terugkeerde
Jeen nieuwe formule die het
'tan van de conferentie moge-
pioet maken. Egypte, Syrië en
Inië beginnen volgende week
besprek met de delegatie van
?LO over de status van de
jjdingsorganisatie. De Ameri-
6e minister van buitenlandse
Henry Kissinger heeft in een
Konijg Feisal en andere heersers in
de olierijke Golfstaten kopen mo
derne Wapens in Frankrijk en el
ders en geven deze aan de Egypti
sche en Syrische strijdkrachten, zo
genaamd als hun bijdrage aan de
oorlogsinspanning in het Arabisch-
Israëlische conflict. Maar de Aaoe-
dische monarch en de sjeiks van
Koeweit. Aboe Dhabi en andere rij
ke staten willen in ernstige instan
tie een halt toeroepen aan de Russ-
cihe overheersing in het Midden-
Oosten en een mogelijke commu
nistische mchtsovername voorko
men, zo menen de functionarissen.
De sjah van Perzië heeft zich bij de
Arabische regeerders aangesloten in
hun campagne tegen het commu
nisme en ziet met bezorgdheid naar
de Russische militaire opbouw in
het naburige Irak.
De Perziche leider heeft toroepen
en wapens gezonden aan de sultan
van Oan, sjeik Sayid Quabes, voor
de strijd tegen Marxistische guer
rillastrijders in het zuiden, aldus
waarnemers in Parijs.
Perzië en Saoedi-Arabië willen de
Golf. 's werelds belangrijkste
scheepvaartroute voor olievervoer,
vrij van internationale bond ge
nootschappen en invloeddsferen
houden.
Parijs trekt profijt
Frankrijk, de grootste wapenlever
ancier na de Verenigde Saaten en
de Sowjet-Unie, schijnt het meeste
voordeel te trekken uit de wape
naankopen van het Midden-Oosten.
De sjah rust zijn marine uit met 12
in Frankrijk gekochte raketboten.
Ook onderhandelen hij over de
aankoop van Franse door kernener
gie aangedreven onderzeeboten met
de modernste conventionele bewa
pening.
Koning Feisal en andere Arabische
regeerders hebben grote orders voor
Franse wapens geplaatst, waarvan
de meeste naar de Egyptische pre
sident, Anwar Sadat. gaat.
Volgens Franse functionarissen zijn
de eerste van 36 Franse Mirage-
gevechtsbommenwerpers al aan de
Egyptische luchtmacht geleverd.
Koeweit en Aboe Dhabi hebben
dergelijke orders in Frankrijk ge
plaatst. eveneens voor Egypte. De
Arabisdche wapenaankooplijst
groeit naarmate de kluizen zich
vullen met de enorme oliewinsten.
De Franse wapenhandelaars doej
grote zaken met de Arabische
wereld waarbij alle verkooprecords
gebroken worden. Frankrijk heeft
dit jaar voor ca. 8,5 miljard gulden
orerers gekregen, waarvan het leeu-
wedeel uit het Midden-Oosten
kwam.
Nog maar enkele weken geleden
bestelde Saoedi-Arabië Franse
vliegtuigen. helikopters, tanks,
pantserwagens, raketten en ander
modern materiaal ter waarde van
ruim 2 mlljrd gulden.
De heerser van Koeweit, Sjeik Sa-
bah al Salam al Sabah, kocht ook
'scheepsladingeingen' Mirages en
raketten en ook hij geeft een grote
protie daarvan aan Egypte. Hij
koopt ook Franse raketboten. Zijn
minister van binnenlandse zaken,
sjeik Saad al Abdoella, zei onlangs
dat er geen voorwaarden worden
ingesteld door landen die Koeweit
van wapens voorzien. 'Wij zijn vrij
ze te gebruiken wanneer en waar
wij dat willen', zei hij. Volgens de
onafhankelijke Beiroetse krant An
Nahar zou ook Iran zijn oereenge-
komen Egypte bepaalde zdoorten
defensieve wapens te leveren zoals
radarinstallaties, te plaatsen bij
steden en strategische punten in
het land.
DE KRANT MELDDE MAONDAG IN
DINPLOMATI9KE KRINGEN TE
H9BBEN VERNOMEN DAT Egypti
sche piloten in Iran worden opge
leid in het vliegen met de (Ameri
kaanse) F-5 jager.
De Egyptische luchtmacht bestaat
voornamelijk uit Migs die van Sow-
jet-makelij zijn. Niet lang geleden
heeft Egypte van Saoedi-Arabië er
een aantal Franse Mirages ontvan
gen.
Geen geheim
De Franse functionarissen maken
er geen geheim van dat een aantal
van de aan Saoedi-Arabië en de
Golfstaten geleverde wapens al hun
weg hebben gevonden naar Egypte.
Sedert FRANKRUYK ZA Z9VEN
AOR ZYN WAPENEMBARGO VOSR
HET Midden-Oosten ophief, pro
beert de Franse regering niet lan
ger serieus een clausule op te
leggen die de 'heruitvoer' naar de
der landen verbiedt.
'Nu alle landen in het gebied van
het Midden-Oosten, waaronder
Egypte en Israël, toegang hebben
tot de Franse wapenmarkt. kunnen
wij deze clausule moeilijk opleg
gen', zo zei een van hen.
ADDIS ABEBA (AP, UPI)
Zeker elf mensen zijn om het le
ven gekomen tijdens gevechten
tussen opstandelingen en rege
ringstroepen in de noord-Ethio-
pische provincie Eritrea. Meer
dan vijftig mensen werden ge
wond.
De geviechten vonden zondagavond
laat plaats rond militaire installa
ties in de stad Asmara, de tweede
stad van Ethiopië en de hoofdstad
van Eritrea. Bommen vernielden
café en andere gebouwen in het
centrum van Asmara, terwijl op
verschillende plaatsen machinege
weer en granaatvuur gehoord
werd. In de noordelijke havenstad
Assabm bliezen de opstandelingen
drie trucks op en vielen gebouwen
aan met granaten. Gisteren was in
beide steden rustig. Er waren
strenge veiligheidsmaatregelen van
kracht. Zwaar bewapende militai
ren patrouilleerden onder andere
met pantservoertuigen door de
straten.
Het Bëvrijdings front voor Eritrea
(ELF) vecht sinds twaalf jaar voor
onafhankelijkheid van Ethiopië's
jongste provincie. Het aanvankelijk
Italiaanse Eritrea (Mussollini ge
bruikte het als uitvalsbasis) werd
in 1952 bij Ethiopië gevoegd en
tien jaar later volledig ingelijfd.
Sindsdien is bevrijdingsbeweging
actief. Het sterk Islamitische Eri
trea voelt zich achtergesteld bij he
roverwegend christelijke Ethiopië.
De nieuwe ilitaire machthebbers in
Ethiopië hebben gezegd dat 'Eritre-
a' spoedig zou worden opgelost
maar het liet in het midden of dat
militair of politiek zou gebeuren.
Toen de militairen net aan de
macht waren lieten zij weten be
reid te zijn met de bevrijdingsbe
weging over een politieke oplossing
te spreken.
Uit het ontwerp blijkt dat de presi
dent de bevoegdheid krijgt een pre
mier te benoemen of te ontslaan,
de noodtoestand af te kondigen en 't
recht heeft zijn veto uit te spreken
over de wetgeving, dat echter door
drie vijfde van de volksvertegen
woordiging ongedaan gemaakt kan
worden.
Verder mag hij een referendum
houden over kwesties die hij van
nationaal belang acht. Hij kan de
regering ontbinden na overleg ge
pleegd te hebben met een nieuw te
vormen 'republikeinse raad' en
kan volgens dezelfde procedure het
parlement naar huis sturen als hij
van mening is dat dit geen voeling
meer heeft met het Griekse volk.
Het ontbinden van het parlement
kon vroeger alleen gebeuren door
de Griekse koning.
Het ontwerp is een herziening van
de grondwet van 1952, die is geba
seerd op een monarchale democra
tie. De herzieningen zijn opgesteld
nadat de Grieken twee weken gele
den in een volksstemming voor de
republiek hadden gekozen. Het par
lement zal 7 januari met een debat
over de voorgestelde grondwetsher
zieningen beginnen en moet voor 7
april een besluit nemen.
Het ontwerp werd opgesteld door
een regeringscommissie en volgens
waarnemers met grote inbreng van
de huidige Griekse premier Con-
stantin Karamanlis, die tevens de
belangrijkste gegadigde is voor het
presidentsschap. De toekomstige
presidenten moeten worden geko
zen door een tweederde meerder
heid van het parlement. Mocht de
volksvertegenwoordiging na drie
stemmingen niet tot een keuze
kunnen komen dan wordt zij ont
bonden en volgen nieuwe verkie
zingen. Deze bepaling is in het
ontwerp opgenomen om te voorko
men dat door eindeloze stemmin
gen een machtsvacuüm aan de top
zou ontstaan.
De president wordt voor een perio
de van vijf jaar gekozen en mag
niet langer dan twee ambtsperiodes
aanblijven. Aangezien de nieuwe
democratische partij van Karaman
lis 220 zetels van het 300 zetels tel
lende parlement bezet, is het zeer
waarschijnlijk dat Karaman
lis tot president zal worden geko
zen.
Zodra het ontwerp tot wet is verhe
ven. zal de interim-president, Mi
chael Stassinopoulos af treden.
DUBLIN (UPI) Het Ierse repu
blikeinse leger heeft gisteren ge
zegd bereid te zijn het kerstbestand
te verlengen als de Britse regering
voldoet aan drie voorwaarden. Als
Londen niet ingaat op het voorstel
zullen de bomaanslagen worden
verhevigd.
De voorwaarden zijn:
- De Britse militairen moeten in
hun kazerne's blijven.
- Engeland moet zich bereid ver
klaren alle Britse troepen uit
Nord-Ierland terug te trekken en
tensltte:
- Er moet een eind gemaakt wr-
den aan interneing, arrestatie en
gevangenhouding van verdachten
znder dat er een beschuldigglng is
ingebracht. Een wordvoerder van
de IRA zei: 'De Britse regering
regering heeft elf dagen de tijd m
een beslissing te némen, de volgen
de stap is aan haar'.
LISSABON (AFP) De socialisti
sche beweging van links in Portu
gal (MES) overweegt toch deel te
nemen aan de verkiezingen voor
een grondwetgevende vergadering
die volgend jaar maart zullen wor
den gehouden, hoewel ze zich tegen
deze verkiezingen verzet. De bewe
ging zal daarvoor een politieke par
tij moeten worden omdat dat de
enige legale manier is om aan de
verkiezingen te kunnen deelnemen.
(ADVERTENTIE)
VAIL (Colorado) President Ford
van de Verenigde Staten heeft gis
teren zijn minister van buitenlandse
zaken, Henry Kissinger, opdracht
gegeven, de centrale inlichtingen
dienst (CIA) een rapport te laten op-»
stellen, naar aanleiding van bewev
ringen, dat deze dienst spionage
heeft gepleegd tegen groeperingen
in de V.S. die tegen de oorlog waren
en andere dissidente groepen tijdens
het bewind van president Nixon. De
perssecretaris van het Witte Huis,
Ron Nessen, heeft meegedeeld, dat
de president het CIA-rapport bin
nen enkele dagen wil hebben.
Amerikaanse senator William Prox-
mire heeft gisteren geëist dat de
minister van buitenlandse zaken,
Henry Kissinger, de Amerikaanse
ambassadeur in Iran, Richard
Helms, ontstaat vanwege de illegale
praktijken van de Amerikaanse in
lichtingendienst (CJA) in de tijd dat
Helms, er het hoofd van was.
Inmiddels heben twee voormalige
kopstukken van de CIA president
Ford en het Congres verzocht een
onderzoek te laten instellen naar
de activiteit van de CIA in verband
met de beschuldigingen die door de
New York Times aan het adres van
deze dienst zijn gericht. Dit blad
had zondag gemeld dat de inlich
tingendienst in de jaren vijftig be
gonnen was met zijn illegale bin
nenlandse spionage. John Mccome,
oud-directeur van de CIA en diens
voormalige assistent Lyman Kirpa-
trick hebben nu om een onderzoek
verzocht. Zij hebben ontkend dat
de CIA zich aan illegale activiteiten
heeft schuldig gemaakt toen zij in
1965 de leiding hadden.
President Ford heeft tegen journa
listen gezegd dat ook de huidige
directeur van de CIA, William
Colby, tegen hem ontkend heeft
dat de inlichtingendienst illegale
activiteit bedrijft. 'Ik heb hem ge
zegd', aldus Ford, 'dat ik onder
mijn bewind in geen geval derge
lijke activiteit zal dulden'.
Het ministerie van buitenlandse za
ken heeft gisteren meegedeeld dat
Kissinger niets afwist van het be-
spionneren van Amerikanen met
een afwijkende politieke mening.
Kissinger is hoofd van de Ameri
kaanse nationale veiligheidsraad.
CIA-directeur Colby heeft gisteren
overleg gepleegd met hoge functio
narissen van de CIA, maar had tot
gisteravond nog geen officiële ver
klaring afgelegd.
SAIGON (UPI) - Het Zuldvietna-
mese opperbevel in Saigon heeft
gisteren bekend gemaakt dat er ge
durende de afgelopen drie weken
bij de gevechten om de rijstoogst
naar schatting 25.000 slachtoffers
gevallen zijn. Communistische troe
pen heben maandag de plaats Bo
Due, op acht kilometer van de dis
trictshoofdstad Phuoc Bihn, onder
de voet gelopen.
in de
nieuwe
geest van
visitekaartje
liet, geheel
Schwejk, een
drukken:
Zelfstandig wetenschappelijk ar
beider
Dr. Ingenieur Karei Krjezj.
I een medewerker
wie het een paar jaar geleden nog niet wist, en die Hoesak nog het voordeel van de twijfel wil-
en, moet het nu wel duidelijk zijn: 'normalisering' betekent in het huidige Tsjechoslowakije
voortgaande repressie en steeds nieuwe politieke processen. In 1968 werd door Brezjnew toe
Aan|d dat de Sowjettroepen zich uit Tsjechoslowakije zouden terugtrekken zodra de toestand ge-
i laliseerd was. Welnu, men moest toen wel politiek naïef zijn om dat zonder meer te geloven.
oestand is nu 'genormaliseerd' zoals Hoesak en Brezjnew herhaaldelijk beweren, maar het Sow-
eger zit er nog.
ook als men als politiek scep-
41 die treoepenterugtrekking
lirect geloofde, met de politie-
ii i culturele 'normalisering' zou
i och wellicht beter gaan. Men
■de hoop koesteren dat Tsje-
5 (wakije. na enkele harde ja-
geleidelijk weer wat vrijer,
rer zou worden. Welnu, ook
9 i niet uitgekomen. 1974 is, net
ia 172 het jaar van grote repres-
<>j}n politieke processen gewor-
g! Uit een hele serie processen
m er hier twee behandeld. Het
ien tegen Karei Krjezj, doet zo
4 tomisch aan. als alleen in het
van Schwejk mogelijk is. Dr.
20 arel Krjezj was docent aan de
i lische Hogeschool in Brno.
12 hij werd onder Hoesak als
4 schappelijk onbetrouwbaar'
pijn baan gestoten. In 1972
I hij. door hulp van vrienden
JS-faantje bij de firma KARA die
52tleding vervaardigt. Voor deze
13.1 moest hij op het platteland
.'•In en vellen opkopen Krjezj
Opkoper
Opkoper in hulden en vellen voor
de firma KARA.
Dit verhaal deed uiteraard de ron
de, kwam een Oostenrijks journa
list ter ore en werd in een Oosten
rijks televisieprogramma vermeld
om de positie van de Tsjechoslo-
waakse intelligentsia onder Hoesak
te demonstreren.
Strafrecht) Maar Hoesak was er
nog niet, want Krjezj kreeg hulp
uit een onverwachtte hoek, name
lijk van een groot aantal zigeuners.
Krjezj had zijn hulden en vellen in
hoge mate van zigeuners betrokken
en deze laatsten trokken op de dag
van de rechtszitting naar het ge
rechtsgebouw in Brno om te pro
testeren. Om moeilijkheden te
voorkomen werd de zitting verdaagd.
Toen men Krjezj daarna in Praag
wilde veroordelen, mislukte dat
weer door toedoen van de zigeu
ners. Pas in augustus 1974 slaagde
men erin Krjezj ln een geheim
gehouden zitting tot drie jaar te
veroordelen.
De Tsjechoslowaakse geheime Kr3andrijV6r
politie (STB) was uiteraard in rep
en roer. Krjezj moest de les gele
zen worden. Hij werd gearresteerd
en beschuldigd van.'het schade
toebrengen aan de goede naam van
Tsjechoslowakije in het buitenland'
(par. 112 van het Wetboek van
Het tweede proces betreft dr. Ja-
roslaw Krejtsi. Over ham heeft de
zer dagen meer nieuws het Westen
bereikt. Krejtsi (Geb. 1932) was al
in 1970 uit de communistische par
tij gestoten en van de Pedagogische
Hogeschool in Ostrava, waar hij
doceerde, verwijderd.
Later als kraandrijver had hij veel
contact met professor Machovec.
de filosoof die zijn baan ook al
verloren had. Machovec, heeft vorig
jaar een boek naar het buitenland
gesmokkeld over de stichter van de
onafhankelijke Tsjechoslowaak
se staat. Thoms Masaryk. Masaryk
wordt vooral door de Tsjechen
enorm bewonderd, maar hij wordt
vooral door de Tschechoslowaakse
pers enorm aangevallen als een
'pseudodemocraat'. 'pseudohuma-
nist' en 'anticommunist.' Machovec'
boek was echter vrij positief. Ken
nelijk vanwege zijn grote bekend
heid in het Westen heeft Hoesak
hem tot dusverre met rust gelaten.
Wel worden zijn gangen door de
SSTB (geheime politie) zorgvuldig in
de gaten gehouden.
Krejtsi besprak met Machovec poli
tieke studies die hij in het buiten
land wilde laten publiceren en die
stellig veel kritiek op het Hoesak-
bewind zullen hebben bevat. Deze
studies werden tijdens een huiszoe
king ontdekt. Hij werd tot drie jaar
veroordeeld 'wegens ondermijning
van de staat.' Die ondermijning werd
o.m. aangetoond aan de hand van
uitlatingen uit brieven van Krejtsi
aan vrienden waarin hij. volgens de
aanklacht leidende Tsjechoslowaak
se 'politici' in diskrediet bracht.'
Kretjsi had namelijk in privé brie
ven termen gebruikt als 'ijzeren
Gustav' en 'brave ridder' waarmee
duidelijk partijsecretaris Hoesak
werd bedoeld.
Augustus 1968 was zo is nu wel
duidelijk, een mijlpaal in de ge
schiedenis van heel Oost-Europa,
en niet van Tsjechoslowakijke al
leen. Net zoals 1956 uiteindelijk
een grote stap vooruit betekende
van héél Oost-Europa, zo beteken
de 1968 een stap achteruit voor
méér dan Tsjechoslowakije alleen.
De Russen proberen sindsdien in
heel Oost-Europa de teugels aan te
trekken hun eisen aan de Oosteu-
ropese partners worden steeds zwaar
der. Niet toevallig moet ook Honga
rije de laatste tijd steeds meer
veren laten. Aan de de betrekkelijk
liberale politiek van Kadar dreigt
een einde te komen. Er zijn al een
aantal Hongaarse schrijvers gearres
teerd. Een aantal 'al te liberale
diplomaten in het Westen is op last
van de Sowjetunie teruggeroepen.
De Hongaarse ambassadeur in Den
Haag die ook tot dit groepje be
hoorde zei hierover tegen Westerse
vrienden: Besef voed dat de Russen
hier achter zitten!
Er vonden in het afgelopen jaar
nog een aantal processen in
Tsjechoslowakije plaats waarin
groepen mensen veroordeeld werden.
Bovendien zijn er nog steeds politi-
tieke gevangenen die in 1972 zijn
veroordeeld. Half september ont
ving het Internationale Rode Kruis
een oproep uit Praag over de situa
tie van de politieke gevangenen.
De 47-jarlge historicus prof. Milan
Hlibl, in 1968 rector van de partij
hogeschool en vriend van Doeb-
tsjek lijdt aan hoge bloeddruk en
drastische vermindering van zijn
gezichtsvermogen. Dat laatste geldt
ook voor studentenleiders Jiri
Müller en Jan Tesar. De cellen zijn
donker en vochtig met alleen
kunstverlichting. Een van de zomer
vrijgekomen student is in zijn cel
blind geworden. Amnesty Internati
onal (adres: Roeterstraat 34, Am
sterdam), de Bertrand Russell Pea
ce Foundation e.a., organiseren de
zer dagen een briefkaartenactie om
de Tsjechoslowaakse autoriteiten te
bewegen dit drietal vrij te laten.
Deze actie verdient veel sympathie.
Tsjechoslowakije dreigt een beetje
een vergeten land te worden. Het is
immers, anders dan de Sowjet-
Unie. een vrij kleine land en veel
interessant nieuws valt er niet over
te vertellen. Want het is natuurlijk
geen echt 'nieuws' dat de druk op
de kerken er steeds groter wordt.
Een ook niet dat de bekende hart
specialist Dr. Bohumll Peleska nu
na vier jaar vergeefse strijd nog
steeds niet in eigen land mag wer
ken, maar ook geen visum voor het
buitenland krijgt. Er zijn Immers
honderden Peleska's, het is niet bij
te houden.
En het wordt steeds moeilijker om
goede informatie te ontvangen. De
StB treedt rückslchtlos op. De
Doebtsjek-aanhangers raken hoe
langer hoe meer versnipperd, nie
mand (behalve de StB zelf) weet
nog precies wat er in eigen land
gebeurt. Hoeveel processen vinden
er. vooral in de provincie, achter
gesloten deuren plaats? Hoeveel
mensen worden er al jaren zonder
proces vastgehouden? Men Jca®
slechts schattingen doen naar het
aantal politieke gevangenen.
Korte vreugde
De korte vreugde van dé 'Praagse
Lente' is in leder geval al weer ver
verleden. Tsjechoslowakije is trou
wens door de geschiedenis niet al
te gul bedeeld. In 1848 duurde de
vreugde al even kort. En van 1918
tot 1938 waren ook maar twintig
jaar. Het is. zoals een Tsjechische
filosoof me zei: 'Wij hebben geleerd
heel lang te leven uit heel korte
ervaringen'.
