Dempcratisering bedrijf
meer woord dan inhoud
V
dichtbij
I
Promotie
Universiteit
Zachter
Ziekenhuisraad:
wachtlijsten van
150 tot 500 mensen
Uitkeringen
oogstschade
in februari
weerrapporten
Ziekenfondsraad
uit kritiek op
beleid Van Doorn
Vrachtwagen
tegen trein:
twee doden
levertraan voor de stervende
rRo
[OUW KWHTET DONDERDAG 19 DECEMBER 1974
BINNENLAND T5/R7 f\
,Dr. Rarrnndt: arbeider komt er nauwelijks aan te pas
door Huub EUrrnan
ii AMSTERDAM ,Jp de weerzin tegen eentonige, simpele routine-
arbeid aan de lopïde band of in montagehallen hebben werk-
gevers met behulp-an sociale wetenschappers al een tiental jaren
geleden een antufrd gevonden: werkoverleg en werkstructure
ring., Twee uit AnrikaJ overgewaaide methoden om werknemers
een grotere invloed» geven op hun eigen werksituatie.
Üi Aan de talrijke pogiVun opn ook in
er Nederland het werk<erleg en de
n; werkstructurering vaide .'grond te
iel krijgen heeft dr. J. J. amoiklt zijn
proefschrift met Jieveelzsggende
5. titel 'Bedrijfsdeocratisering
inzonder arbeiders'. geüd. Gisteren
»D promoveerde hij op c onderzoek
j^iiaar de ervaringeni irt vjerkover-
1--4;ti|rerg 1J~-
injAi
^doctor in de socialefwettschappen.
r(i leg en werkstructuren? aan de
4 Vrije Universiteit inj Anieirdam tot
^Promotor was prof- d r J. van
TZuthem. f
De bevindingen van Raondt zijn
over het algemeen jsomlx Werko
verleg en werkstruoturerig dienen
voornamelijk hét Jondeieiqersbe-
ang. Vergroting vain praiktie en
loelmatigheid staan1 vod. ien de
populariteit van werko'rleg en
- werkstructurering is dan >k bij de
bedrijf stop. de managers n de or-
ganisatiebureaus ."het gDtst. De
werknemers lopen er rk, warm
3 voor, terwijl vakbonden r onder-
inemingsraad eveneens lan afwe-
en. Er zijn, ook volgens tamondt,
wel lichtpunten, maar dii zal de
pak toch anders .Imoetef worden
ipgezet.
Dieptepunt j
3jDe doorsnee werknemer eet pre
tties wat hij moet, doenwanneer
's morgens zijnj bedrijbinnen-
_.komt. Op zijn werkplaats ggen de
aken vast. hij kanimetee aan de
ilag. De eigen inrtfreng, 1 moge-
ijkheid tot ontplooiing, l'fb staan
medezeggenschap bereikei op de
{deling of in de werkpats een
ieptepunt. Natuurlijk stt elke
gljnoderne ondernemfer inspak toe,
«baar dan wel liet liefsivia de
of de o'on'dernemgsraad.
Hpe gevolgen zijn tefug te aden in
en lange rij publicaties: 5 werk-
iemer werkt alleen', voor zi brood
n voor het geld (dart hij bten het
«drijf nodig heeft, hij apar-
lisch, lijdt aan gevoelens »n ver-
reemding en hij is onteróen of
efrustreerd. Pas «oen tek dat
auziek bij het wetki de aeënbus
n zelfs het moderne peraleelsbe-
sid niet veel uimafalden. er ge-
eken naar de organisatietan het
erk zelf.
i zijn proefschrift geeftLr. Ra-
ondt aan wat er met Ie hier
enoemde organisatiét'anieken
ordt bedoeld. Werkstnxirering
ieoogt enig tegenwicht 1|b ieden
lan de strakke taken, waai/arbei-
iers weinig mogelijkheid trdt ge-
ioden het werk zelf' te behoeden.
Ie term werkoverleg detudie is
ebaseerd op honderd bedsssitua-
ies'geeft al afm dat rolom het
rerk overlegvormeh worö inge-
xmwd. 'té i
)e belangstelling voor waoverleg
n werkstructurej-ing heéfvolgens
ie promovendusj— behivé met
irganisatieproblemén in onder-
1 leming te maken megie werk-
elegenheidsproblematiek,; e toege-
omen mondigheid ,;vhn dwerkne-
de behoefte a?m flnocrati-
werkplaatsveraouct'gen en
ie welvaart. «r
de ondernemingh^esultaat
an de werkstrüctu eriiq d$it be-
taande taken woden verruimd.
Dat ;kan betekenen ;dat^t werk
lan de lopende banöjwatrfevarieer-
structurerlng en het werkoverleg
zelden warm loopt en ook nauwe
lijks reageert wanneer de onderne
mer de zaak laat verwateren of er
gewoon de brui aan geeft
'Schaken'
Dr. Ramondt maakt voor de manier
waarop werkgevers en werknemers
in dit verband met elkaar omgaan
een aardige vergelijking met het
schaakspel. De kansen zijn daarbij
ongelijk verdeeld. De spelsituatie is
als volgt: over alle rondes voert
één partij steeds de witte stukken
Dr. J. J. Ramondt
der wordt gemaakt, dat iemand
verschillende taken krijgt toegewe
zen, dat er binnen een bepaalde
groep gewisseld wordt of dat er een
zekere verantwoordelijkheid wordt
gegeven bij de werkvoorbereiding,
planning, controle of administratie.
Het belang van werkstructurering
kan volgens Ramondt moeilijk wor
den overschat. Uiteindelijk gaat het
om zodanige veranderingen in het
werk dat er aanspraak kan worden
gemaakt op meer mogelijkheden. In
verband hiermee wijst hij erop dat
het aantal functies in het Neder
landse bedrijfsleven dat slechts een
minimaal appel doet op de mense
lijke vaardigheden vermoedelijk
zeer groot is. Volgens sommige
schattingen vergt de helft van alle
functies in de Nederlandse i ndus-
trie geen enkele scholing.
Initiatief
Blijkens het onderzoek heeft de on
dernemingsleiding bij de invoering
van werkstructurering en werkover
leg het initiatief en zorgt zij ervoor
dat ook te behouden. Komt het idee
van de werknemer dan wordt dat
'afgepakt' en eventueel volgens de
opvattingen van de leiding alsnog
verwerkelijkt. Produktie- en effi-
ciencyvergroting staan centraal.
Uiteraard wordt de gelijkwaardig
heid van de economische en de
menselijke doeleinden in kleurrijke
woorden verdedigd. Maar een pro
bleem blijft dat doelmatigheid in
concrete cijfers is uit t? drukken
en dat humaniteit vooral lijkt te
steunen op breedsprakigheid en on
duidelijkheid. Een feit is dan ook
dat de werknemer voor de werk-
(hij heeft dus het initiatief) en is
de zware partij stelselmatig enkele
stukken ontnomen (informatie,
deskundigheid)Merkwaardigerwijs
zegt de witte partij het beste met
de andere partij voor te hebben
(ondernemers-ideologie).' Het beeld
wordt compleet doordat men de
zwarte partij naar een schaakschool
stuurt (vorming en scholing), waar
hem geleerd wordt te schaken,
maar in de toernooizaal blijft on
veranderd de oude spelsituatie be
staan. Uiteraard is de zwarte partij
steeds de verliezer, maar in de
voorstelling van zaken (onderne
mersideologie) is dat een gevolg
van zijn domheid, ongeïnteres
seerdheid en apathei. Vaak slaat
dat echter ook op situaties waarin
de zwarte partij liever zou willen
dammen.
Met nadruk wijst Ramondt erop
dat werkoverleg en werkstructure
ring los staan van andere maniere
waarlangs werknemersbelangen
naar voren komen, namelijk via de
ondernemingsraad of de vakbewe
ging. Dit betekent dat werknemers
bij de ontwikkeling van ideeën niet
kunnen rekenen op een initiatief
rijke ondersteuning door hun eigen
organisaties. Ook dit draagt er toe
bij dat de ondernemingsleiding het
initiatief houdt. Opvallend is dat de
promovendus ook geen bijzondere
rol toekent aan het bedrijven werk.
'Ook daar waar een lange vakbond
straditie op ondernemings- en af
delingsniveau bestaat', laat men de
problemen van de organisatie van
het werk over aan de bemoeienis
van de leiding en richt men zich
voornamelijk op het arbeidsvoor
waardenbeleid', zegt hij. Bovendien
betekent invoering van het bedrij-
venwerk dat de verzuiling in de
vakbeweging op het ondernemings
niveau een rol gaat spelen.
ding ontstaan, waarin groeperingen
duidelijk naar voren kunnen bren
gen wat volgens hen de wenselijke
richting is en welk belang zij daar
bij hebben. 'Voor de ondernemings
leiding ontstaat dan de moeilijke
dubbele taak om groeperingen de
gelegenheid te geven zich uit te
spreken, maar tegelijk aan te geven
dat alle verlangens niet tegelijk
kunnen worden gehonoreerd', aldus
Ramondt. Om daaraan te kunnen
voldoen is het volgens hem gewenst
dat leiding terughoudend is in het
aandragen en 'doordrukken' van
oplossingen, zoals nu stéeds weer in
processen rond werkoverleg en
werkstructurering wordt gedaan. De
praktijk daarvan leidt tot weinig
geloofwaardige ondernemers-opvat
tingen, die voedingsbodem zijn
voor veel wantrouwen, wat vooral
op momenten van conflicten naar
buiten komt. Het leidinggeven zou
moeten verschuiven van manipula
tie van groepen naar de erkenning
van eigenbelangen.' In deze zin,
aldus Ramondt, lijkt het mij moge
lijk te ontkomen aan de tegenstrij
digheid van bedrijfsdemocratisering
zonder arbeiders. Indien men wer
kelijk aan werknemers de mogelijk
heid wil geven invloed uit te oefe
nen op hun dagelijkse werksituatie,
dan moeten veel meer middelen
worden ingezet om dat waar te
maken, dan thans geschiedt.'
'Bedrijfsdemocratisering zonder
arbeiders' door dr. J. J. Ra
mondt. Uitg. Samson te Alphen
aan de Rijn. 230 blz. Prjjs ca.
30,—.
Tegenspel
Teneinde van het werkoverleg en
de werkstructurering iets meer te
maken dan een manier om inci
dentele problemen bij de uitvoering
van het werk op te lossen doet dr.
Ramondt ten slotte enkele sugge
sties. Eén ervan is dat de resultaten
van het sociaal-wetenschappelijk
onderzoek niet alleen ter beschik
king van de werkgevers maar ook
van de werknemers moeten komen.
De werknemers zouden op hun
beurt met behulp van vakbond en
ondernemingsraad sterker tegenspel
moeten bieden. Ook de vakbewe
ging zelf zou experimenten met.
werkoverleg en werkstructurering
bij de werkgevers ter discussie
moeten stellen.
Volgens dr. Ramondt moet er bin
nen de onderneming een verhou-
Van onze weerkuiige nadSewerker
r'H op
lucht
Pe aanvoer var ocecanüepressies
naar West- Europhoud aam Nadat
ee gisteren noïpiet striemende
mgelbuien werd gtpiaag^
naspel van een'. <er zuid-Scc
vië wegtrekkenden opvuVr
iressie, is de bc vandaag
>p een nieuw uitdiepen
iew-Foundldnklfkomstige
iepressie met urm. Dit
net kerndruk van 980
'■oerst langzaar.naar het
en westen va Schotlai
loop van vandig neemt
king toe, stijg de regenkan
en wakkert diwind aan -
rie tot zuidwest. N de passage
urmtefront, soontt zachte
r de Lage anden.
Hu de depress vrij langz
ier naar hetiosten gaat.
tou-front lanhaar zupvx^-zijde
ten serie storigen lanceertj. tal het
de konnde dagen achter
ri&orden, waaiij temperatipei van
0 a 11 gr.C. i'ogelijk zijn. het
leit, dat het zoren-hogedrnkiebied
at-,1tofc. iets veler naar het kosten
ftfoerplaatst, heft daarmee te ruiken.
B'e verwachm niet, dat dé^pool-
ueht met b'.en voor zon4&i onze
ekèn zal ïnnem bereiken.
Duitslaruviel gisteren vrl uit-
o' ebreid regi' en sneeuw. Semen
tapte .gistereönd 10 mm af oier de
toorafgaanc twaalf -uur, Saijfland
:ej! '5 mm bij —1 graad. Op Ide Zug-
ipitze was et 15 graden bj een
'es* iterkste widstoot van 108 tn.-u..
"fteweL 11 3eaufort. In Oosenrijk
ook flin wat sneeuw getollen:
tféld 10 im bij —3 gradenlKuf-
Pa Hein 11 im. Op de Sorablick
2113.000 m.) wees de therrmmeter
LsWsteravonc16 gr.C.
Hen abonnee vroeg ons, liet\voor-
*Vel van d.strenge winter vcji 1956
'fElfstedenocht. op 14 februm) uit
de boeken te halen. Decemfbe 1955
'k het élemaal niet op scaats-
weer. Het was veelal stormachtig
met erg zacht weer tussen de kerst
dagen en oud en nieuw. Zuid-Lim
burg kreeg zelfs 14 gr.C. op de
thermometer: sinds 1925 was het in
die tijd van het jaar nooit zo warm
meer geweest. Ook januari 1956 was
te zacht met halverwege tie maand
een hogedruk-zone van Frankrijk
naar de Balkan en depressies van
IJsland naar Scandinavië of Duits
land. Van 27 januari af kwam in
het noordoosten de temperatuur
niet meer boven nul uit als gevolg
van een stormachtige kou-inval,
opgezet door een hogedrukgebied
van 1.050 mb. boven Scandinavië in.
samenwerking met een diepe de
pressie boven Frankrijk en Italië. 16
februari was de koudste dag 26.8
gr.C. in Uithutzermeeden. De Bilt
boekte toen een gemiddelde rt-
maaltemperatuur van 14.9 gr.C.,
de laagste sedert 21 januari 1850.
Er had toen juist een herstel plaats
gevonden van het Scandinavische
maximum en een hogedrukgebied
boven noord-Rusland.
OPKLARINGEN
«dZ20b SNEEUW
ONWEER
t BEWOLKING
AX/TEM».
MIN, TEMP.
Amsterdam
regenbui
7
0.2
De Bilt
regenbui
6
2
Deelen
half bew.
6
2
Eelde
regenbui
6
5
Eindhoven
zw. bew.
6
2
Den Helder
regenbui
6
2
Luchth. Rtd.
zw. bew.
7
0
Twente
regenbui
6
3
Vlissingen
zw. bew.
7
0
Zd.-Limburg
regenbui
5
3
Aberdeen
half bew.
3
0.1
Athene
licht bew.
16
0
Barcelona
licht bew.
13
0
Berlijn
regen
6
2
Bordeaux
licht bew.
12
0.5
Brussel
zw. bew.
6
0
Frankfort
half bew.
6
0
Genève
regenbui
6
1
Helsinki
sneeuwbui
1
3
Innsbrück
sneeuw
4
0.4
Kopenhagen
regenbui
4
0.1
Locarno
licht bew.
13
0
Lissabon
onbew.
13
0
Londen
zw. bew.
7
0
Luxemburg
half bew.
4
0.4
Madrid
onbew.
14
0
Malaga
onbew.
16
0
Mallorca
licht bew.
München
sneeuwbui
3
1
Nice
zw. bew.
15
0
Oslo
zw. bew.
—2
0
Parijs
half bew.
9
1
Rome
licht bew.
15
0
Split
half bew.
11
3
Stockholm
zw. bew.
1
0
Wenen
half bew.
7
0
Zürlch
sneeuwbui
4
4
Casablanca
licht bew.
18
0
Tunis
licht bew.
17
0
HOOG WATER 20 december.
Vlis-
Van een verslaggever
UTRECHT Ziekenhuizen hebben
in het algemeen wachtlijsten van
150 tot meer dan 500 mensen. Over
het hele land ligt het totaal voor de
algemene ziekenhuizen waarschijn
lijk rond de 40.000. Dit zegt de
Nationale ziekenhuisraad (NZR) in
een schriftelijk antwoord op vragen
van Tweede Kamerlden. Op die
manier is de hoorzitting over de
structuurnota volksgezondheid
voortgezet, omdat er op de dag zelf
geen tijd voor was. (Het opgegeven
totaal komt neer op een gemiddel
de wachtlijst van 156 mensen per
ziekenhuis. Dat betekent een ge
middelde wachttijd voor deze men
sen van bijna acht dagen. In een
ziekenhuis staat gemiddeld ruim
tien procent van de bedden leeg
red.).
In zijn antwoord aan de Kamerle
den herhaalt de NZR dat de kwali
teit van het werk in de ziekenhui
zen over de hele linie zal teruglo
pen en dat mensen niet tijdig de
hulp zullen krijgen waarop zij recht
hebben, als de kosten in de zieken
huizen tot 1980 tien procent minder
mogen stijgen dan bij een onge
stoorde ontwikkeling valt te voor
zien.
Staatssecretaris Hendriks wil te
veel in te korte tijd, aldus de NZR,
die waarschuwt tegen het voortijdig
nemen van eenzijdige maatregelen
gericht op vermindering van de
ziekenhuiscapaciteit. Als de kosten
van de gezondheidszorg op dezelfde
manier doorgroeien als de laatste
jaren, komen zij in 1980 op elf
procent van het nationale inkomen.
De staatssecretaris wil dat tot acht
procent beperken, zonder de kwali
teit aan te tasten. Dat lijkt de NZR
volstrekt onmogelijk.
Van een verslaggever
DEN HAAG Zeer waarschijnlijk
zullen in februari de oogstschade-
uitkeringen worden overgemaakt
aan door wateroverlast getroffen
boeren. Dit heeft minister Van der
Stee meegedeeld in een bespreking
met het landbouwschap.
De minister zal nader overwegen of
de oogstschaderegellng. bealve voor
aardappelen, uien en gladiolen, ook
moet gelden voor bruine bonen en
knolselderij. De wens daartoe had
het landbouwschap geuit.
Het landbouwschap maakte be
zwaar tegen de maximum-grens
van twintigduizend gulden per be
drijf voor de uitkeringen. Bij sa
menwerkingsvormen zou dat tot
onaanvaardbare beperkingen lei
den. aldus het landbouwschap. De
minister legde er echter de nadruk
op dat de oogstschaderegeling ge
zien moet worden als een bodem
voorziening. in samenhang met de
ri j ksgro epsregeling.
'Andere regeling'
Het dagelijks bestuur van de LTB,
de in West-Nederland werkende
katholieke boeren- en tulnder-
sbond, heeft gisteren een andere
regeling voorgesteld: 25 procent a
fonds perdu, 25 procent van de
gemiddelde opbrengstwaarde als le
ningen of als voorschotten, met
faciliteiten zowel wat rente als
tijdsduur betreft. Voor risico van de
producent zou dan vijftig procent
blijven. De regeling op grond van
de rijksgroepsregeling zelfstandigen
van de bijstandswet zou daarnaast
volkomen in stand moeten blijven.
Weerrapporten van gisteravond 7
uur (weer, maximum temperatuur
en neerslag):
WINDRICHTING
singen 5.51-18.22. Harlngvlietslulzen 7.27-
19.42. Rotterdam 8.19-20.56. Scheveningen
6.57-19.17. IJmulden 7.41-20.01. Den Hel
der 10.50-23.30. Harlingen 1.26-13.35. Delt-
ztjl 3.16-15.53.
Van een verslaggever
AMSTELVEEN De Ziekenfonds
raad heeft gisteren besloten in een
brief aan minister Van Doorn zijn
ongerustheid te uiten over het ver
lenen van (voorlopige) erkennin
gen in het kader van de Algeme
ne Wet Bijzondere ziektekosten
ten.
Aanleiciing tot de brief is het be
sluit van de minister twee dagver
blijven in Alphen aan den Rijn voor
lopig te erkennen, hoewel de zieken
fondsraad had geadviseerd dat niet
te doen, omdat deze dagverblijven
volgens de raad niet passen in de
behoefte die in de streek aan derge
lijke voorzieningen bestaat.
De minister meent dat de behoefte
aan en de spreiding van voorzienin
gen beter buiten de formele advies
procedure kan blijven. Maar de zie
kenfondsraad wijst erop dat in het
verstrekkingenbesluit van de AWBZ
staat dat bij erkenning van dagver
blijven voor gehandicapten met die
aspecten wél rekening gehouden
moet worden.
De minister heeft ook aangevoerd
dat door het weigeren van een er
kenning de wettelijke rechten van
de al in de dagverblijven opgeno
men gehandicapten in gevaar zou
den komen. Maar volgens de zie
kenfondsraad kunnen verzekerden
aan een verblijf in een niet-erken-
de inrichting geen rechtenen ontle
nen. De raad wijst de minister erop
dat consequente doorvoering van
zijn opvatting ertoe zou leiden dat
alle inrichtingen, waar gehandicap
ten op een soortgelijke manier
worden verzorgd en verpleegd als
in een AWBZ-inrichting. erkend
zouden moeten worden. Ook het
feit dat die inrichtingen nu een
maal gebouwd zijn vormt volgens
de raad nog geen reden om ze toch
te erkennen.
Van een onzer verslaggeefsters
BARNEVELD Op een met knip
perlichten bewaakte overweg in
Barneveld is gisteravond om zes
uur een vrachtwagen tegen de trein
Amsterdam-Enschede gereden. De
twee inzittenden van de auto, de
twintigjarige heer De Bruin en de
venoude heer Binsbergen. beiden
uit Kootwijkerbroek, kwamen bij
deze botsing om het leven. De
vrachtwagen had voor de overweg
gewacht op een passerende trein,
maar was te vroeg weer gaan rij
den, waardoor men tegen een twee
de langskomende trein reed.
Het treinverkeer werd door dit on
geval over beide sporen gestremd,
omdat er een enorme ravage van
wrakstukken op de rails terecht
kwam. De spoorwegen hebben een
extra treinstel uit Amersfoort naar
Barneveld gestuurd. Dit reinstel
heeft de reizigers naar Arnhem ge
bracht. vanwaar men zijn reis naar
het Noorden kon voortzetten. Gis
teravond omstreeks negen uur kon
er weer over één spoor gereden
worden.
Een uur na dit ongeval sloeg de
bliksem in in een elektriciteitskabel
van de bovenleiding van de spoor
wegen tuSsen Deventer en Apel
doorn. Daardoor was gedurende een
uur alleen maar treinverkeer over
een spoor mogelijk. Om acht uur
was deze storing weer opgeheven.
onder redactie van loessmil
Dit droef tafereeltje is duidelijk:
het zieke wichtje haalt de avond
niet, tenzij de ouders zo verstan
dig zijn het snel enige paplepels
levertraan toe te dienen. 'Oh!
Dokter, moet mijn lieveling
sterven?' roept de moeder wan
hopig uit. 'Er is weinig hoop,
maar probeert u Scott's Emulsi
on levertraan!', adviseert de ge
neesheer uit grootvaders tijd in
het nieuwe kijk- en leesboek
van de rusteloos verzamelende
Leonard de Vries, die ditmaal
het vermakelijke 'Ha dokter Ho
Dokter' over de 'knotsgekke ge
neeskunde' omstreeks 1900 sa
menstelde (tot 1 januari 14.50,
daarna 21). Niet alleen verma-
keltk trouwens, want 'tussen alle
onzin door staat hier en daar
iets heel zinnigs', constateert dr.
O. M. de Vaal in het voorwoord,
kelijk trouwens, want 'tussen alle
dat niet zonder reden geen 'ten
geleide' geworden is, maar een
'ter waarschuwing'.
Want er zouden mensen kunnen
zijn die ten onrechte wèg zijn
van bijvoorbeeld de 'water-elec-
triciteit'. begietingen (vaak met
de tuinslang) van het lichaam,
die door het 'opwekken van
elektrische spanning' ontspan
nend, versterkend en genezend
zouden werken. Net als bij de
toepassing van 'magnetisme' en
andere therapieën maakte de ge
neesheer anno 1900 overigens bij
voorbaat al duidelijk, dat het
beslist aan de patiënt lag als de
behandeling geen effect zou
hebben.
De Vries heeft de wijsheid voor
een belangrijk deel uit 'De nieu
we natuurgeneeswijze' van F. E.
Bilz, een rond de eeuwwisseling
waanzinnig populair boek, waar
van wel twee miljoen exempla
ren verkocht werden. Misschien
liep dat boek wel zo goed, omdat
het in een tijd dat er nog geen
Playboy en hoe die blaadjes al
lemaal heten bestond, het enige
soort boek was waarin je 'vieze
plaatjes' kon vinden: blote man
nen en vrouwen, waartussen de
vrouwen overigens opvallend
veel bloter afgebeeld zijn dan de
mannen, die op het plaatje 119f
mannen, die op het plaatje öf
een kledingstukje mogen aan
houden öf essentiële lichaams
delen missen. Zo stonden ook de
andere medische brochures en
boeken die De Vries er bij haal
de, vol plaatjes van patiënten.
En wat uit prof. E. von Krafft-
Ebing's werk over zielziekten
van het geslachtsleven wordt ge
citeerd. noemt dr. De Waal zelfs
'een verkapte vorm van porno
grafie'.
Hoe hard de geneesheren van
toen ook over seksuele afwijkin
gen (trouwens ook over normale
uitingen) oordelen, natuurge
nezer Bilz spreekt mild over
homofilie: 'Men behoort te
weten dat mensen met ziekelijke
geslachtsneiging. zogenaamde
'Urnings' (ook wel flikkeraars
genaamd) geen misdadigers,
geen schending van de menselijke
waardigheid zijn, maar veeleer
als stiefkinderen der natuur
moeten worden beschouwd, die
even weinig aan de verachting
mogen worden prijsgegeven als
de kreupelen of blinden'.
Dat Bilz er voor pleit niet alleen
de kwaal, niaar de hele mens te
behandelen en verder een ge
zonde. lichte voeding voorstaat,
schaart dr. De Waal onder de
zinnigheden van het boek, maar,
waarschuwt hij. 'het blijft knots
gekke geneeskunde, daar niet
van'. En daar kun je je dan een
avond lang mee amuseren: met
het gecapitionneerde kamerclo
set. de op guillotines en stoom
machines lijkende massage-ap
paraten, de zitkuipen en golf-
badschommels, de droogzweetbe-
handeling de mestkuur voor ma
gere vrouwen en het verhaal van
de redding van het ongeneeslijk
zieke meisje, dat een half jaar
in bad moest zitten.
Maar laten we niet te hard
lachen. Over een eeuw lachen ze
net zo hard om ons.
Polietienon Het vierenveer
tig man sterke politiekorps van
het Amerikaanse Falls Town
heeft een ex-non in zijn gele
deren. De 29-jarige Donna
Lynch, die haar eerste roeping
in de steek liet. stapte een poos
je geleden uit het klooster en de
politieschool binnen; ze heeft de
opleiding met goed gevolg vol
tooid en is nu geïnstalleerd als
lid van het korps. Comman
dante In Toronto is Gladys
Jolly de eerste vrouw die een
hoge post bij de politie bereikt
heeft; ze vervangt de commissa
ris als die geen dienst heeft en
zwaait dan de scepter over een
flink aantal mannen. Gladys Is
al wat ouder en heeft er al
vijftien dienstjaren opzitten.
Corinne Corinne heeft ook
heel wat aandacht getrokken,
maar zij is en blijft een koe.
Een tienjarige Holsteiner, die in
het afgelopen jaar volgens de
verhalen een record-melkgift
bereikte van 22.815 liter. Tot
verrassing van haar baas. Cla
rence Mowry, kwamen op één
dag tweeduizend mensen naar
de boerderij in Roaring Spring
(Pennsylvania) om Corinne te
bewonderen.
'In plaats van het deurtje, doe jij het hele kastje open. Simpkins?'
