dichtbij 1 mé®!
bij
laag'
'Ziekteverzuim ligt
het onderwijs erg
Commentaar
weerrapporten
het weer -
'woordenboek' voor begroting
gelukkige olifant mag blijven
uitgestorven
liz
eerder pensioen
Sieraden uit
museum
-(geroofd
Winterstormen
Portugal (2)
Wel mogelijkheid
voor geleidelijk
verkorten werktijd
irtugal (1)
Ministerie denkt niet aan algemene regeling
4JW/KWARTET WOENSDAG 18 DECEMBER 1974
BINNENLAND T5-K7
V20
onder redactie van loessmit
'Alfabetisch lexicografisch ge
structureerde tabel van explica
ties voor de allogene en autoch
tone in de commune Duiven ge
domicilieerde ordinaire homo sa
piens niet te definiëren difficile
terminologie in de offerte-nota
bij het budget anno 1975.'
Zo'n aankondigingetje behoeft
enige verklaring en dat gebeurt
dan ook in het werkje met deze
langademige ondertitel. Het is
een verklarend woordenboekje,
waarnaar de 'ordinaire homo-
sapiens' en de raadsleden van het
Gelderse Duiven blijkbaar zaten
te snakken. Met dit boekje in de
hand kan iedereen de pas in de
raad van Duiven behandelde ge
meentebegroting teminste be
grijpen, want die schijnt vol
moeilijke woorden te zitten.
Was het nou niet veel voordeli
ger geweest om bij voorbaat de
ambtenaren die de begroting
hébben geschreven, op te dragen
zich van normale omgangstaal
te bedienen? Zo zwaarwichtig
blijken we het niet te moeten
optatten. Bij informatie op het
gemeentehuis van Duiven komt
de aap uit de mouw: omdat
enkele raadsleden een paar maal
gevraagd hebben geen moeilijke
woorden meer te gébruiken,
hebben de mensen van de afde-
ling financiën bij wijze van grap
het 'woordenboek' samengesteld
en dat vóór het begin van de
begrotingsbehandeling in de
raadszaal gelegd. Afdelingschef
Beumer: 'Het is een boekje van
maar twaalf pagina's met een
stuk of honderd woorden en
echt niet allemaal even ingewik
keld. Woorden als budget, alter
natief, aspect en accommodatie
staan er in en ook wel iets
moeilijkere als contingenteren.
Maar de meeste moeite hebben
we gehad met de ondertitel. De
gemeentesecretaris en de chef
algemene zaken zijn er nog bij
gekomen om maar zoveel moge
lijk rhoeilijke woorden bij elkaar
te harken.'
Erg veel heeft 't boekje niet ge
kost: er is nogal wat tijd tussen
het werk door aan besteed, maar
verder is het op de huispers
gedrukt in een heel kleine opla
ge, vijftig exemplaren. 'Die eer
ste oplage is al volledig weg. Tot
onze verrassing is er voor onze
grap zoveel belangstelling dat
we er exemplaren bij zullen
moeten maken.'
Dit is een gelukkige olifant. Hij had gesloopt moeten worden, maar
dat slopen is veranderd in verslepen. Het stenen dier, in 1882 door
James V. Lafferty gebouwd bij Atlantic City in de V.S. en sindsdien
als hotel erg in trek, wordt nu naar een naburige plaats versleept en
helemaal gerestaureerd. Dat gaat 125.000 kosten, meer dan de bouw
kosten, want die bedroegen indertijd een ton. De ingang blijft in de
achterpoten, waar de wenteltrappen naar de verdiepingen en naar
het zitje op de rug van het hotel lopen.
Hapje Omdat treinreizi
gers behoefte blijken te hebben
aan kleine hartige hapjes en het
beschikbare assortiment brood
jes en drankjes daar blijkbaar
niet aan voldoet, is Wagon-Lits
begorinen met de verkoop van
kaas-uit-het-vuistje: twee stuk
jes kaas. die samen ruim een
half ons wegen, negentig cent
kosten en nu als 'kaalsbielsjes'
aan het wagentje in de trein te
koop zijn. Reünie De heer
A. J. Tamsma, Wythusterwei 63
in Stiens (Fr), is van plan begin
volgend Jaar een reünie te orga
niseren voor en met iedereen die
iets te maken heeft gehad met
de le Suriname Compagnie 1959.
Wie zich daartoe kan rekenen
en zin heeft moet zich bij hem
melden en liefst nog wat namen
en adressen van oud collega's
opgeven. Reacties worden vóór
het nieuwe jaar in Stiens ver
wacht.
een expeditie van het Wereldna-
tuurfonds die op Bali gezocht
heeft naar de 'Balitijger' de
kleinste van de acht zgn. onder
soorten van de tijger heeft
daar geen spoor meer van deze
soort gevonden. In de Zwitserse
stad Morges heeft het Wereldna-
tuurfonds dan ook de droeve
mededeling gedaan dat de Bali
tijger vrij zeker totaal is uitge
storven. Zijn verdwijning wordt
toegeschreven aan de bevol
kingsgroei en de intensieve
Jacht in dat gebied.
Drie jaar geleden begon de 'ope
ratie tijger' van het Wereldna-
tuurfonds, die hoofdzakelijk ge
richt is op het behoud van de
Indiase of Bengaalse tijger,
daarvan moeten er nog ongeveer
tweeduizend exemplaren rondlo
pen.
Het schijnt ook tussen Richard
Burton en zijn tweede Liz de
Joegoslavische prinses Elizabeth
niet helemaal snor te zitten.
Kort geleden vertelde Burton
aan wie het maar horen wilde
dat ze zo gauw mogelijk zouden
trouwen, maar nu hij in Zwit
serland zit en zij in Londen,
weten de Londense kranten te
vertellen dat alles weer goed is
tussen haar en haar man. het
voormalige Britse parlementslid
Neil Balfour. Net als de filmster
Elizabeth (Taylor) zou deze
tweede Liz het niet met Richard
aandurven omdat hij zoveel
drinkt. Volgens een wederzijdse
vriend van Burton en de prinses
zijn dat roddelpraatjes. 'Zo gauw
de grote vakantie van haar kin
deren begint gaat ze weer naar
Burton. De prinses heeft nu een
maal verplichtingen tegenover
haar familie en daarvoor is ze in
Londen. Maar de trouwplannen
gaan gewoon door'.
'Het is nu toch wel duidelijk, dat je verdwaald bent. Simpkins'.
DEN HAAG Vooral in de
groep kleuterleidsters boven zes
tig jaar is het ziekteverzuim
groot. Toch is dat voor de afde
ling rechtspositiezaken van het
ministerie van onderwijs geen
aanleiding om functioneel leef
tijdsontslag te overwegen. Voor
lopig gaat de voorkeur uit naar
mogelijkheden die het Algemeen
burgerlijk Pensioenfonds biedt.
Daarin zit ook de mogelijkheid
van geleidelijke vermindering
van werktijd op grond van indi
viduele omstandigheden.
In ons gesprek met dr. J. H. J.
Crijns, directeur rechtspositie
zaken, komen veel cijfers op ta
fel. Uit die cijfers blijkt dat be
richten over een onrustbarende
stijging van het aantal invalidi
teitspensioenen voor onderwij
zend personeel op z'n zachtst ge
zegd overdreven zjjn. In het al
gemeen is er geen reden aan te
nemen dat de taak van de bijna
tweehonderdduizend leerkrach
ten onevenredig zwaar is in ver
gelijking met andere beroeps
groepen.
Tegen deze achtergrond en gelet
op de cijfers over de omvang van
de weektaak is het volgens dr.
Crijns ondenkbaar dat de werk
tijdverkorting voor ambtenaren
in het onderwijs zal leiden tot een
rechtstreekse vermindering van
het aantal uren van de volledige
betrekking. Hij denkt eerder aan
een verruiming van het aantal
dienst- en taakuren in het voort
gezet onderwijs en van het aan
tal lesvrije schooltijden in kleu
ter- en basisonderwijs.
in het voortgezet en hoger onder
wijs 753. dat is nog niet één pro
cent (0.7) op het totale personeel.
In het kleuter-, basis- en buitenge
woon onderwijs was dat 816, dat is
ruim één procent van het totaal.
Als je dat vergelijkt met het be
drijfsleven is dat niet ongunstig,
want buiten de overheidssector is
het percentage medische afkeurin
gen anderhalf. Voor het totale on
derwijzend personeel is het percen
tage gelijk aan dat van de overige
overheidsdienaren, namelijk 0,8.
procent. Als je daarbij bedenkt dat
het Algemeen Burgerlijk Pensioen
fonds vrij ruime maatstaven han
teert in het voordeel van de be
trokkenen is er dus geen reden tot
paniek.'
Dat vul niet zeggen dat er helemaal
geen problemen zijn. 'Maar dat is
een algemeen maatschappelijk
vraagstuk', zegt dr. Crijns. 'De
maatschappij verhardt zich. De
spanning tussen de voortdurende
verandering en tussen het vermo
gen van mensen om mee te veran
deren kan vooral ouderen wel eens
teveel worden. Dan krijgt iemand
het gevoel dat hij het niet meer
aan kan.'
Ongelijk verdeeld
Maar dr. Crijns houdt vol dat de
cijfers over het ziekteverzuim en de
invaliditeitspensioenen van onder
wijzend personeel niet uitwijzen
dat de taak van de leerkracht te
zwaar is. De lasten zijn wel onge
lijk verdeeld. Sommige leraren wer
ken duidelijk minder dan veertig
uit per week, andere aanzienlijk
meer (bijvoorbeeld schooldirecties
en leraren Nederlands). Daaraan
kan volgens dr. Crijns hopelijk iets
gedaan worden in het kader van de
besprekingen over het lerarenrap-
port. Ook zijn er mogelijkheden in
het kader van de werktijdverkor
ting voor ambtenaren. Vanaf het
begin van de nieuwe cursus, vol
gend jaar na de zomervakantie,
zouden aan_ sommige scholen meer
dienst- en" taakuren en lesvrije
schooltijden gegeven kunnen wor
den. Daardoor hebben de scholen
voor hun totale taak meer leer
krachten beschikbaar en ontstaat
de mogelijkheid de gezamelljke
taak beter over de schouders van
alle leerkrachten te verdelen. Maar
daarover kan dr. Crijns nog niets
met zekerheid zeggen. De werktijd
verkorting is nog een zaak van
overleg met de onderwijsbonden.
Alarminstallatie zweeg
til Van ee verslaggever
'f, Haarlem Uit twee vitrines in
de ovalen zaal van het Teylers Mu
seum aan het Spaarne in Haarlem
pj zjjn sieraden on glasimitaties van
j sieraden gestolen. De inbrekers zijn
binnengekomen door verbreking
ran drie deur en en een dubbele
eur, waarbij van een breekijzer
ebruik gemaakt is. De alarminstal-
Jtie, die op een van de geforceerde
iteurem aanwezig was, is niet in
jerking getreden. De waarde van
bet gestolenen was gisteren nog
Het bekend.
bW Benoeming De heer H. N. Appel
8 met ingang van 1 januari 1975
benoemd tot directeur van de Ne-
Jöerlandse Dagblad Unie n.v. in Rot-
terdam. zo heeft de raad van com-
^Hissarissen van de Unie gisteravond
Meegedeeld. De heer Appel was van
af 1 januari 1968 hoofdredacteur van
bet Algemeen Dagblad. Tot zijn op-
raigers zijn benoemd de heren A. I.
«ram (37) en K. Giel (40). tot dus-
rarre adjunct-hoofdredacteuren van
«e krant.
Van onze weerkundige medewerker
De onstuimige weerstoestand, in
feite ingeluid door de eerste zware
storm van 13 november 1974 houdt
verder aan. Alle aeolische registers
zijn gisteren weer eens uitgetrok
ken. Het lichtschip Texel rappor
teerde gisteren een gemiddelde
windsnelheid van 51 knopen ofte
wel 92 km per uur (10 Beaufort is
zware storm). Op Vlieland werden
stoten van ruim 100 km per uur
geregistreerd en van dit eiland
xcerd een zandstorm gemeld.
En dat allemaal door toedoen van
een diepe depressie tussen Schot
land en Noorwegen, die zo onvrien
delijk was een troguitloper op ons
af te sturen. In die trog waren
eerder op de dag op de Hebriden
jvindstoten tot 121 km per uur
waargenomen, orkaankracht 12
Beaufort. Van de zuidelijke Ierse
Zee werd met 110 km per uur,
kracht 11 Beaufort gemeld.
Het zijn vooral zware valwinden
geweest, die zoveel stof hében
doen opwaaien: boven Brussel had
de westenwind op een niveau van
5000 meter dan ook een snelheid
van maar liefst 158 km per uur, op
7000 meter van 176 km per uur.
Koud was het daar boven ook: De
Bilt gaf op ruim 5 km hoogte -33 gr
(normaal -25), op 3000 meter -15
gr (-9) en op 1500 -5 (-1.5). Het is
logisch dat zo'n hoogtekou er buien
met hagel en onweer en ook natte
sneeuw tot stand komen.
In de luchtdrukverdeling tekent
Qich nog steeds geen ingrijpende
verandering af. Langs de noordzijde
van een zich handhavend hoge-
drukgebied tussen de Azoren en
Portugal blijft de weg naar West
Europa vrij voor nieuwe depressies
toringen. vandaar ook de aange
kondigde regen en later buien in
de driedaagse KNMI-verwachting.
De barometer op het weerschip J
was gisteravond alweer over het
hoogtepunt heen en vertoonde een
lichte daling. De stand was op dat
moment 1020 mb. Op IJsland, gele
gen aan de noordzijde van de de
pressie wintert het, met gisteravond
vorst van 1 tot 5 graden bij noord
oosten wind. Ierland had op de
meeste stations 2 uur zonneschijn,
Malind Head in hetuiterste noord
en registreerde 4 uur, maar ook
daar was het weer zeer onstuimig.
Aan de westkust van Jutland en in
zuidwest Schotland viel er 13 mm
Het gesprek met dr. Crijns vindt
drie dagen later plaats dan aan
vankelijk was afgesproken. Dr.
Crijns, vroeger leraar wis- en na
tuurkunde en rector van een scho
lengemeenschap, heeft voor het
eerst in de ruim drie jaar ,dat hij
op het ministerie werkt een dag
ziekteverlof moeten opnemen. Hij
is dus een bevoorrecht man als je
de statistiek van het ziekteverzuim
in Nederland beziet. In het be
drijfsleven is het ziekteverzuim al
bijna tien procent van het aantal
werkdagen.
Het ziekteverzuim bij het onderwij
zend personeel steekt hier gunstig
bij af. Exacte cijfers bestaan niet,
maar dr. Crijns schat dat in het
voortgezet onderwijs het ziektever
zuim niet boven de vier procent uit
komt. Die schatting klopt vrij aar
dig met gegevens over het kleuter
en lageronderwijs, waar het ziekte
verzuim 4.4, respectievelijk 3,6 pro
cent is.
Dr. Crijns: 'Je kunt hieruit maar
één conclusie trekken. Er is 'niks
ergs aan de hand, integendeel, het
ziekteverzuim ligt in het onderwijs
erg laag. Als je boosaardig wilt zijn
kun je zeggen: het valt kennelijk
wel mee met de belasting van on
derwijsmensen. Dat is natuurlijk
onzin. Ik denk dat het- vooral komt
door het sterke verantwoordelijk
heidsgevoel. Als Je weg blijft moet
een collega het opknappen of je
klas moet naar huis gestuurd wor
den. Als het enigszins kan probeer
je dan toch te gaan.'
Voor oudere leerkrachten is het
beeld van het ziekteverzuim minder
rooskleurig. In het lager onderwijs
is het voor de groep van 60 tot 65
jaar ruim negentien procent. Bij
kleuterleidsters van die leeftijd 29
procent. Daar is dus wel iets mis',
zegt dr. Crijns. 'Het is ook wel te
begrijpen hoe dat komt. Voor een
zestigjarige kleuterleidster kan het
een zware belasting zijn om de hele
dag op te trekken met dertig druk
ke kleutertjes.'
Toch verbindt dr. Crijns aan deze
cijfers niet de conclusie dat voor
deze (en vergelijkbare groepen)
functioneel leeftijdsontslag nodig
is. Dat is vroeger wel voorgesteld
door de bonden van onderwijzend
personeel. Maar ook die ziin van
deze eis terug gekomen
Niet iedereen
Dr. Crijns: 'Het is niet Juist om
vanaf een bepaalde leeftijd ieder
een zonder aanzien des persoons
moet worden vastgesteld dat
Europese landen die zeggen het zo
met het nieuwe Portugal te
daar nog weinig van hebben
merken. De gemengde commis-
van de Europese Gemeenschap die
dit opzicht de belangrijkste rol
spelen, heeft zich in november
met het probleem bezigge-
Zij beperkte haar uitspraken
tot de belofte, snel tot zaken te
komen en tot een principe
ten aanzien van haar goede
juli beloofden de Europese
Democraten die een delegatie
naar Portugal hadden gezonden, op
spoed te zullen aandringen om de
lulpverlening aan dit land op gang te
brengen. Zij zouden niet nalaten, initia-
jieven te nemen.
Er is echter weinig of niets van te
Iierken. De Europese socialisten heb-
en op hun Haagse conferentie nog
rij recent sneHe hulp toegezegd, maar
pok zij hebben ondanks de aan
drang van minister Van der Stoel
ot dusver hun woorden niet waar
emaakL
Intussen lijkt de 'rode' soep in Portu-
gal niet zo heet te worden gegeten als
tij wel eens wordt opgediend. Het
moet nog blijken of de communisti
sche partij, hoe goed georganiseerd
ook, werkelijk op een grote aanhang
I «der de kiezers kan rekenen. Moge-
■Itzullen degenen, die niet naar het
Pndeden' terugverlangen, hun stem
■J pren aan de gematigde socialist Soa
rs. Deze heeft nog onlangs weten te
toorkomen dat zijn partij verder naar
inks zou worden getrokken, waardoor
lij de communistische partij dicht zóu
rijn genaderd.
Een onduidelijk element vormen voor
lopig nog de vertegenwoordigers van
Se strijdkrachten, die voor een deel
geporteerd zijn voor handhaving van
ten militair aandeel in de politiek. Dit
dienen te gebeuren door toewij-
van parlementszetels aan de Be
weging van de strijdkrachten, die op
25 april een eind maakte aan het
fascistische bewind. Een definitief be
sluit moet nog worden genomen, maar
het lijkt er veel op dat de militairen
Se verleiding niet kunnen weerstaan
'het zekere voor het onzekere' te
nemen, ook in het parlement.
De communistische partijchef Cunhal
leeft daar om begrijpelijke redenen
leen bezwaar tegen. De aanwezigheid
sm linkse vertegenwoordigers van de
Beweging van de strijdkrachten zou
namelijk de positie van de communis
tische partij in het parlement kunnen
versterken. Er worden in Portugal
echter geen verkiezingen gehouden om
Se democratie slechts ten dele in ere
t? herstellen. Soarcs heeft de plannen
van de officieren dan ook terecht in
strijd met de parlementaire democratie
genoemd.
Amsterdam
zw bew
7
0
De Bilt
geheel bew
7
0
Deelen
geheel hew
6
1
Eelde
regenbui
6
2
Eindhoven
regen
7
0.2
Den Helder
geheel bew
7
0.3
Luchth. Rtd.
zwaar bew
7
0.2
Twente
regen
6
2
Vlissingen
zw bew
8
0.1
Zd. Limburg
geheel bew
7
0.3
Aberdeen
regenbui
5
3
Athene
half bew
15
0
Barcelona
licht bew
14
0
Berlijn
zwaar bew
5
6
Bordeaux
motregen
12
2
Brussel
half bew
7
0
Frankfort
regenbui
9
12
Genève
regenbui
10
5
Helsinki
sneeuw
2
1
Innsbrück
zw bew
5
0
Kopenhagen
regenbui
3
1
Lissabon
onbewolkt
12
0
Locarno
licht bew
7
0
Londen
licht bew
Luxemburg
regenbui
9
7
Madrid
onbewolkt
12
0
Malaga
onbewolkt
18
0
Mallorca
half bew
0
München
sneeuw
9
9
Nice
licht bew
12
0
Oslo
geheel bew
0
0
Parijs
licht bew
1
3
Rome
half bew
14
0
Split
geheel bew
11
0
Stockholm
regen
3
5
Wenen
regen
4
3
Zürich
regenbui
9
21
Casa Blanca
zwaar bew
17
0
meer regen dan bij ons, want hier
bleef het bij enkele tienden van
milimeters.
Uit Rusland wordt bericht dat zich
op een niveau van circa 9000 meter
hoogte \n de afmosfeer een lage
drukgebied bevindt ten. noordoosten
van Spitsbergen met een koudepool
van -82 gr. c. ten noorden van de
Witte Zee en een hogedrukgebied
boven Sachalin in het verre oosten
met warmtepool van -33 gr. C. bo
ven de Beringzee en een secundair
warm centrum van -28 gr. C boven
Europees zuid-Rusland.
ZONMIO
SNEEUW
MIST
«uw
óflfe MVOLRIMO
RE OEM
aühm HAOEC
MAtTtMN.
*1» MNL TEM*.
VINDRtCHTIM
HOOG WATER voor donderdag 19 decem
ber Vlissingen 5.13—17.38. Hartngvllet-
slulzen 6.4919.03, Rotterdam 7.4120.17,
Scheveningen 6.2218.39, IJmuiden 7.02
19.19, Den Helder 10.23—23.00, Harllngen
0.53—13.05. Delfzijl 2.45—15.18.
vervroegd te pensioneren. Er zijn
mensen van zestig die inderdaad
aan het eind zijn. Maar anderen
zijn nog erg vief en willen niets
liever dan doorgaan. Waarom zou
je die laatste groep eruit zetten?
Het Is beter naar de individuele
omstandigheden te kijken.
Enkele jaren geleden heeft het Al
gemeen Burgerlijk Pensioenfonds
de normen voor gehele of gedeelte
lijke invaliditeit verruimd. Niet al
leen op strikt medische, ook op
sociale gronden kun je zo'n invali
diteitspensioen krijgen. Daarin zit
ook de mogelijkheid om geleidelijk
minder te gaan werken. Van jaar
tot jaar kan bekeken worden welk
deel van de normale weektaak nog
redelijk is. Vooral in het onderwijs
met z'n vele part-time-krachten is
dat makkelijk te regelen. Het enige
bezwaar tegen dit systeem is eigen
lijk de vervelende naam: invalidi
teitspensioen. Maar ik weet nog
geen betere.'
In het voortgezet onderwijs bestaat
een regeling die voorziet in een
geleidelijke vermindering van het
aantal lesuren. Een leraar met een
volledige betrekking kan vanaf zijn
55ste twee lesuren minder geven.
Na zijn zestigste drie uur minder.
Een dergelijke regeling zou ook
voor leerkrachten bij het kleuter
en basisonderwijs aantrekkelijk
zijn. In het georganiseerd overleg
stellen de onderwijsbonden daarom
voor voor deze groep vanaf het
55ste jaar één lestijd (een morgen
of middag) vrij te geven en vanaf
het zestigste jaar de mogelijkheid
van vrijwillige pensionering.
Hoewel er dit gebied dus nog wel
iets te wensen blijft, ontkent dr.
Crijns met kracht dat de toestand
alarmerend is. De klacht van de
heer F. J. Roefs, voorzitter van het
genootschap van leraren, over een
onrustbarende stijging van 'het
aantal invaliditeitsuitkeringen
vindt hij schromelijk overdreven.
'In 1973 was het aantal afkeuringen
I*
valt op dat de Verenigde Staten
wel ze geenszins gerust zijn op de
wikkeling in Lissabon, bereid zijn
korte termijn hulp te verlenen aan
tugal en zijn vroegere Afrikaanse
iedsdelen. Intussen volstaan de lan-
van de Europese Gemeenschap
met het uitspreken van mooie
orden. Zij lijken te aarzelen om
>r te maken, wat rij op het gebied yan onze onderwijsredactie
economische steun in het vooruit
hebben gesteld, als prijs voor het
val brengen van de fascistische
Ijjtatuur.
de Amerikanen is de toestand in
irtugal in elk geval tot de verkiezin-
ilfc n van maart een factor van onze-
omdat in dit NAVO-land
deel uitmaken van de
ff „0,4n<T Blijkbaar heeft Washington
hoop niet opgegeven dat de Portu-
kiezers in het voorjaar de voor-
zullen geven aan het socialisme
de bekende minister van buiten
zaken Mario Soares en niet
het communisme van Alvaro Cun-
niet gebleken dat taak van de leerkracht in het algemeen te
zwaar is
