Unieke vakantiemogelijkheid
Bijzondere verzameling
oude speeldozen lijkt
voor ons land behouden
voor bezoekers van emigranten
"berime
'Oostelijke mijnstreek
vraagt dringend hulp'
Wat kost zo'n reis?
Met de Camper door Canada
Uitstel tweedaagse
leerplicht voor
16-jarigen gevraagd
Helmen verkoop stagneert:
industrie in moeilijkheden
ffROUW KWARTET DINSDAG 17 DECEMBER 1974
BINNENLAND Kil
Jawel, wie met een kampeerauto
de Canadese rocky mountains In
trekt op zijn vakantie, doet er
goed aan zo'n advies ter harte te
nemen. Want zo'n Canadees berg
land is geen Oostenrijk met om
Je honderd meter een vriendelijk
Gasthaus en benzinestations op
bijna elke hoek. Wie de 'rockies'
doorkruist, kan erop rekenen
urenlang geen dorp tegen te ko
men. zelfs verkeer is er in sommi
ge gebieden nauwelijks. Reken er
maar op. dat je dan zonder volle
water- of gastanks in de sneeuw
op de Columbia Icefields bittere
armoe en kou kan lijden.
Want wat moet je als dat panne
tje soep niet aan de kook te krij
gen is en je omdat de kachel
het bij gebrek aan brandstof laat
afweten wel gedwopgen bent
vroeg de slaapzak in te duiken?
Met een beetje voorbereiding is
zo'n ongerief helemaal niet nodig.
Want de campers en motorhomes,
die ze aan de andere kant van de
oceaan de Europese toerist aan
bieden zijn er op berekend zelfs
in de meest barre omstandighe
den voldoende comfort te leveren.
Toilet (soms met douche), kachel,
bakoven, ijskast, geiser en royale
aanrecht: het zit er allemaal in.
Wie in Canada of Amerika een
camper huurt heeft méér dan een
caravan naar Europese
maatstaven. Hij. is er zelfs nauwe
lijks mee te vèrgelijken. In de
eerste plaats omdat auto en
woonruimte één geheel vormen,
maar ook omdat ze doorgaans rui
mer en beter uitgerust zijn dan de
Europese kampeerauto's. Canatie-
-zen en Amerikanen houden er nu
eenmaal niet van bekrompen op
vakantie te gaan.
Arrangementen
Die campers en motorhomes zijn
dit jaar voor het eerst ook op de
Caravan-RAI te zien. Gevolg van
het feit. dat luchtvaartmaatschap
pijen en enkele reisorganisatoren
komend seizoen flink aan de weg
willen gaan timmeren met kam
peerreizen naar Canada en Ame
rika. De Canadese maatschappij
Canadian Pacific Air is vorig sei
zoen begonnen met arrangemen
ten. waarin vliegen en camper-
huur in één pakket werden aan
geboden. KLM en Martinair zijn
in samenwerking met enkele Ne
derlandse touroperators gevolgd.
Ondanks de toch vrij pittige prij
zen. blijkt de belangstelling er
voor in Nederland groeiend. 'Niet
zo vreemd', zegt men bij CP Air.
'want Nederland heeft nog steeds
de meeste emigranten in Canada.
Velen blijken een bezoek aan fa
milie graag te combineren met
een week of langer trekken met
de camper. Het is tenslotte de
beste manier wat meer van het
land te zien'.
Zo'n trip door de rocky mountains
(vanuit Vancouver. Calgary of Ed
monton) is maar één van de mo
gelijkheden. Camperreizen kun
nen vanuit vrijwel elke plaats, die
door de luchtvaartmaatschappijen
wordt aangedaan, worden ge
maakt. Toronto, Montreal, Los
Angelos, Denver, Washington.
New York, San Francisco. Miami:
ze komen allemaal op, het pro
gramma voor. Maar een kampeer
reis door de rocky mountains is
wel de meest ruige van alle va
kanties.
Wie voor de Canadese rockies
kiest, komt terecht in een gebied,
dat nauwelijks tot de bewoonde
wereld lijkt te behoren. Brede da
len met kolkende rivieren, hoge
met ijs bedekte bergen (hoogste
top: de bijna 4000 meter hoge
Mount Robson bij Jasper) en
Brede asfaltwegen in een ruig wijds natuurgebied. De camper is er een voor vier personen.
eindeloze gletchers op de grens
tussen British Columbia en Alber
ta. Maar ook verstilde meren, om
zoomd door machtige wouden,
wildwest-dorpjes waar je elk mo
ment de cowboys verwacht bin
nen te zien draven, in felle kleur
en geschilderde totempalen, her
inneringen aan de honderddui
zenden Indianen, die hier woon
den voordat ze door Franse en
Britse expeditielegers vermoord
en het land uit werden gejaagd.
En natuurlijk het wild. Zwarte en
grizly-beren. elanden, buffels, ze
lopen er nog bij honderden in de
nationale parken rond: geen re-
Mount Robson, de hoogste top (bijna 4000 meter) van de rocky moutains, links.
Op de meeste kampeerterreinen treft men voor elke wagen een 'hook-up' een paaltje met aanslui
ting voor elektriciteit en water. In de grond bevindt zich een putje, waarin het afval van het toi
let kan worden geloosd, rechts.
servaten zoals bij ons in Europa
sommige ervan beslaan het op
pervlak van de hele randstad Hol
land. Nederzettingen vind je er
niet. hooguit een blokhut voor de
parkopzichter. Zelfs het verkeer is
er minimaal, mede doordat in
sommige parken vrachtwagens
worden geweerd. Een Canadees
nationaal park is helemaal voor
de natuur en maar een beetje
voor de toevallig passerende toe
rist. die er met borden langs de
weg vriendelijk op wordt gewezen,
dat het hier verboden is de beren
te voederen
Die ruigheid houdt overigens niet
in. dat de rockies moeilijk te be
rijden zouden zijn. In geen enkel
opzicht is het bergland te verge
lijken met het Europese. Het land
is ruimer, wijdser. Steile, smalle
passen vindt men er nauwelijks.
Wie de door alle toeristenbureaus
aanbevolen rit van Vancouver, via
Kamloops, Clearwater, Jasper.
Banff, Revelstoke en Penticton
maakt (vanuit Calgary of Edmon
ton is die ook mogelijk) rijdt
bijna uitsluitend over brede as
faltwegen. Zelfs voor de zwaarste
campers leveren die geen enkele
probleem. De wagens zij?
trouwens toch al vrij gemakkelijk
te berijden. Hoewel de omvang
ervan die van een vrachtwagen
benadert, rijden ze met hun rem-
en stuur-bekrachtiging en de in
de meeste gevallen automatische
versnellingsbak haast nog eenvou
diger dan de eigen auto thuis. Een
speciaal rijbewijs is er ook niet
voor nodig. Het normale BE-be-
wijs is voldoende, al wordt wel
aangeraden een internationaal
rijbewijs mee te nemen
isdort
Poifendori
ngen.x
Escn
reinbl
Berre
tcinstraji
tzweile
Campings
Omdat het trekken per camper
door Dick Ringlever
vooral bij de Canadezen zeer po
pulair is, hoeft de toerist niet in
te zitten over de accomodatie on
derweg. Niet alleen in de dorpen,
maar ook in de nationale parken
zijn voldoende campings, die spe
ciaal zijn ingericht voor kampeer
auto's.
Een overnachting daarop kost per
wagen zo'n drie tot vijf dollar.
Daarvoor heeft de toerist dan de
beschikking over toiletten, dou
ches. barbecues (met hout), en
zgn. hook-ups. Die laatste instal
latie bevat aansluitpunten voor
elektriciteit, water en voor de af
voer van gootsteenwater en de
inhoud van het toilet (wat dat
laatste betreft: bij vertrek krijgt
men een paar busjes chemicaliën
mee. die de fecaliën binnen
twaalf uur afbreken, zodat lozing
geen stank en vuile afvoerpijpen
oplevert).
Hoewel de meeste campings com
plete hook-ups hebben, zijn er
ook. die de elektriciteitsaanslui-
Wat kost zo'n camper-reis
naar Canada of Amerika? Dal
hangt ervan af welk arrange
ment men kiest en welke af
standen men denkt te gaan
afleggen. In alle gevallen valt
zo'n arrangement in twee de
len uiteen: de vliegreis en de
huur van de camper.
Bij CP Air (die ook boekt
voor Amerikaanse bestem
mingen. waarvoor onder meer
de Amsterdamse touroperator
.Vinca Tours bemiddelt) kan
men uitsluitend vliegen op de
lijndiensten (een retour Van
couver kost nu een kleine
1601) gulden komende zo
mer waarschijnlijk 1900 gul
den). De huurprijzen van de
camper variëren in liet hoog
seizoen (van half mei tot half
september) van 344 tot 814
gulden per week. In het eer
ste geval heeft men een pick-
up-model met slaapplaatsen
voor twee volwassenen en een
kind. in het laatste een luxe
motor-home met plaats voor
lijf a zes personen. Per afge
legde mijl wordt 11 tot 13
dollarcent extra berekend.
Een tweede mogelijkheid
biedt Long Range Travel in
Amsterdam, die met KLM en
Martinair op charterbasis
vliegt (twee maanden van te
voren boeken). Op het ogen
blik kost zo'n retour een klei
ne 1200 gulden (maar de ko
mende zomer waarschijnlijk
aanzienlijk meer). De huur
prijzen van de campers liggen
hoger en variëren van 966 tot
1120 gulden per week. Het
aantal gereden mijlen wordt
hier echter niet in rekening
gebracht.
In de meeste gevallen wordt
ongeveer 12 dollar berekend
voor de uitrusting van de
camper (slaapzak, lakenzak.
kussens en slopen, handdoe
ken. gastanks, chemicaliën
voor het toilet enz.). Inbegre
pen is een all risks-verzeke-
ring met een eigen risico van
250 dollar. Dit eigen risico
kan worden afgekocht met 3
dollar per dag.
Naast genoemde maatschap
pijen en touroperators wor
den nadere inlichtingen ver
strekt door het C'andadees
verkeersbureau, in Den Haag
(Laan van Meerdervoort 96.
tel. 070-464400).
Algemene tip: laat u voor
vertrek uitgebreid voorlichten
over de technische installaties
aan boord (waterpompen, ac
cu's. gastanks en waterreser
voirs). Dat kan een hoop na
righeid onderweg voorkomen.
Van een onzer verslaggevers
ARNHEM BENNEKOM Het ls vrijwel zeker dat een fraaie collectie mechanische mu
ziekinstrumenten, hoofdzakelijk oude speeldozen, met zorg en liefde opgebouwd door ir.
Ferrand Moltzer, in Nederland zal blijven.
Vanuit het buitenland, met name
van de zijde van leden van de
Music Box Society Engeland, is na
het overlijden van ir. Moltzer regel
matig naar deze verzameling ge
lonkt. Voor de instandhouding van
de collectie is een stichting opge
richt. die de verzameling voor hon-
derdeuizend gulden van de erven
kan kopen. Als woensdag de staten
van Gelderland bereid blijken de
laatste 25.000 gulden, die nog odig
zijn. uit de provinclekas te ver
strekken, zal de financiering van
de verzameling rond zijn.
Ir. Ferrand Moltzer heeft destijds
in Bennekom zijn 'Kijk- en Luister
Museum' kunnen oprichten, dankzij
een nalatenschap van zijn vader,
mr Max Moltzer. De stichting,
waarvan het bestuur ervoor heeft
geijverd, dat de verzameling voor
Nederland gehouden blijft, is ge
noemd naar mr. Max Moltzer.
De oprichter van de weliswaar niet
zo grote, gespecialiseerde, maar wel
heel interessante mechanische mu
ziekinstrumenten heeft voor zijn
hobby duizenden kilometers ge
reisd. In Nederland werden weinig,
speeldozen gemaakt. Hij haalde ze
vooral uit Duitsland en Zwitser
land. Ook bezocht hij daar meer
malen oude fabrieken om er onder-
helen te zoeken, waarmee hij de
vaak defecte en verwaarloosde
e*emplaren zelf repareerde.
Ir. Ferrand Moltzer was ook lid van
de Music Box Society, zowel in
Amerika als in Engeland. Hij hield
daar. evenals in eigen land. meer
malen lezingen over deze liefhebbe
rij. In het tijdschrift 'Antiek'
schreef hij er drie artikelen over,
die later in een boekje werden
gebundeld. Zijn museumpje trok
relatief veel belangstelling, ook uit
het buitenland. De VVV nam het op
in zijn weekend-arrangementen.
Stichting
Om te voorkomen dat de verzame
ling uit elkaar zou vallen of naar
het buitenland zou gaan (het mu
seum 'Van Speeldoor tot pierement'
te Utrecht heeft bijvoorbeeld geen
ruimte voor de stukken van wijlen
Ir. Moltzer, maar staat de Benne-
kommers wel met raad en daad
terzijde) is een stichting gevormd.
Deze heeft van de gemeente Ede
25.000 gulden ontvangen en van
het Prins Bernhardfonds eenzelfde
bedrag. Bij de provincie Gelderland
is eveneens 25.000 gulden subsidie
aangevraagd, terwijl dan ook nog
zo'n bedrag moet worden geleend.
De gemeente Ede is bereid de daar
uit voortvloeiende verplichtingen te
garanderen. Ook geeft zij een jaar
lijkse subsidie tot maximaal het
exploitatietekort.
Het is de bedoeling het 'Kijk- en
Luister Museum' onder te brengen
in het Verenigingsgebouw te Ben
nekom. waarin ook de plaatselijke
oudheidkamer zal worden gevestigd.
Er wordt naar gestreefd het speel-
dozenmuseum voorjaar '75 te hero
penen.
Van onze onderwijsredactie
AMSTERDAM Het hoofdbedrijf
schap ambachten heeft minister
Van Kemenade gevraagd de invoe
ring van de tweedaagse leerplicht
voor zestienjarige werkende jonge
ren een of meer jaren uit te stel
len.
Van de zestienjarigen die gaan
werken heeft een flink deel al een
schooldiploma. Voor hen zouden
heel andere vormingsprogramma's
nodig zijn dan voor vijftienjarigen,
die voor het merendeel voortijdig
schoolverlaters zijn. Uitbreiding
van de gedeeltelijke leerplicht zou
ook het gevaar van groter jeugd
werkloosheid met zich meebrengen.
Lirnbursse noodkreet voor kabinet
MAASTRICHT - De regionale raad voor de arbeidsmarkt in Lim
burg wil snel praten met minister Boersma over de wat genoemd
wordt 'desastreuze' stijging van de werkloosheid in Limburg. 'Het
hele gewest en met name de oostelijke mijnstreek vragen zeer drin
gend om hulp', heeft de raad aan het kabinet geschreven.
De raad wil van de regering weten
welke maatregelen zij denkt te ne
men om de werkloosheid in Lim
burg te bestrijden. De raad vindt,
dat bij het verdelen van gelden ter
stimulering van de werkgelegen
heid. het gewest Limburg meer
dient te krijgen, omdat de 'stijging
van het aanbod van arbeidskrach
ten in Limburg in vergelijking met
de rest van het land het aller
grootst is', aldus de raad.
De raad heeft samen met kamers
van koophandel mogelijke bouw
plannen In Limburg onderzocht.
Volgens de raad wordt de werkloos
heid In de bouw steeds groter. Dat
komt onder meer. doordat veel
pendelaars naar Duitsland het pen
delen hebben opgegeven en nu in
Limburg werk zoeken. Bovendien
zullen in Limburg in de bouwsector
geen belangrijke objecten aan de
orde komen.
De raad pleit in zijn brief aan het
kabinet voor grote bouwprojecten.
De raad noemt de versnelde ont
wikkeling van de achtste medische
faculteit te Maastricht, toestem
ming voor de bouw van premiewo
ningen in een aantal plattelandsge
meenten en de bouw van een mid
delbare school te Venlo en een
parkeergarage te Maastricht.
AMSTERDAM De sterk terugge
lopen vraag naar bromfietshelmen
dreigt de industrie in financiële
moeilijkheden te brengen. Geschat
wordt dat er per week nog geen
zevenduizend worden verkocht:
maar tien procent van wat werd
afgezet voor 23 augustus toen
ANWB en Consumentenbond publi
ceerden. dat de meeste helmen on
deugdelijk waren.
Zowel bij de handel als de industrie
is die klap hard aangekomen. Men
zit nu met een voorraad van twee
honderdduizend. Hoewel geschat
wordt, dat voor 1 februari (wan
neer het dragen van een helm
wordt verplicht) nog zeshonder
dduizend bromfietsers een helm
moeten kopen, durft men de pro-
duktie daarvan niet aan. Enerzijds
omdat dit miljoeneninvesteringen
zou vergen (en het geld daarvoor is
er door de stagnerende verkoop op
het ogenblik niet), maar ook omdat
men nog geen beeld heeft van de
vraag (welke maten, welke kleuren-
'We hadden gehoopt, dat de verko
pen met Sinterklaas wat zouden
stijgen, maar dat is hard tegenge
vallen', aldus een fabrikant.
Het ministerie van verkeer en wa
terstaat, Veilig Verkeer Nederland,
de ANWB en de RAI overwegen nu
vla publiciteitsacties het publiek
opnieuw te wijzen op de noodzaak
van he tdragen van een helm.
AMSTERDAM De bloemenmarkt op het Amsterdamse Singel
kondigt met het sparregroen de kerstsfeer aan. Niet alleen tussen
Munt en Koningsplein, maar ook op tal van andere markten en
straathoeken worden reeds kerstbomen en kersttakken aangebo
den. Langs dit deel van de Singelgracht zijn de kramen weer min
of meer in kerststallen herschapen, waarin 'kleine' versieringen,
zoals kerstpotten beschikbaar zijn. Voor het grootste deel betrekt
de Amsterdamse straathandel het kerstgroen via grossiers, die op
het terrein tegenover de Markthallen, in de Jan van Galenstraat,
hun voorraad hebben uitgestald. De bomen komen meestal uit
Luxemburg en de Belgische Ardennen, maar ook voor een deel
van Nederlandse bodem.
Denk erom, had Harry van der Veer van het Canadees verkeers
bureau tevoren gezegd: rij nooit zomaar ineens weg met zo'n
wagen. Beschouw je als een verkeersvlieger, die voor vertrek
óók een hele check-list moet afwerken. Is de benzinetank ge
vuld, is er water, zijn de afvoeren van het toilet en de keuken
afgesloten, zijn de gastanks vol?
ting missen. Aangeraden wordt bij
voorkeur compleet uitgeruste cam
pings te kiezen. De campers be
schikken wel over twee krachtige
accu's, maar wanneer men te lang
het licht laat branden kan het
wel eens voorkomen, dat deze uit
geput raken en de waterpomp het
de volgende ochtend ineens niet
meer blijkt te doen.
Overigens is men niet persé ver
plicht op die campings te gaan
staan. In het vrije veld mag men
in Canada eveneens overnachten.
Daarnaast zijn er dan ook nog de
door de staat aangelegde campsi
tes. waar men gratis de nacht kan
doorbrengen. Deze beschikken be
halve over toiletten en barbecue-
installaties ook over water-aan
sluitingen. Het Canadees ver
keersbureau in Den Haag heeft
brochures, waarin al die campings
worden genoemd. Aanbevolen
wordt wél. voordat men op zo'n
camping gaat staan te zorgen, dat
levensmiddelen aan boord zijn.
Veel campings hebben wel een
winkel, maar het assortiment is
vaak beperkt. In de drugstores
onderweg is men bovendien veelal
goedkoper uit.
Kosten
Duur. zo'n bijna 2000 kilometer
lange trip door de rockies? Na
tuurlijk. vliegreis en huur van de
camper zijn voor de meeste Euro
pese toeristen vrij pittig (elders
in deze rubriek meer daarover).
Maar voor de andere uitgaven is
men nauwelijks meer kwijt dan
thuis. Wie zelf kook, kan zelfs
voor minder geld een maaltijd
serveren. En wie het diner liever
buitenshuis laat opdienen, vindt
op de menukaart ook sympathieke
tarieven. Een T-bone steak heeft
men al voor minder dan een
tientje, een biertje voor drie
kwartjes en een goed versierde
Hamburger voor een riks.
De brandstof levert al evenmin
problemen. Mogen de zware cam
pers dan zo'n één op vijf lopen,
waar de benzineprijs maar de
helft is van die in Nederland
pleegt dat geen al te zware aan
slag op de beurs.
Dat doet sympathiek aan. zeker
voor de Nederlander, die toch al
in Canada is. Voor die groep zijn
deze arrangementen ook met na
me bedoeld. Als je die vliegreis
eenmaal betaald hebt. vallen de
extra kosten mee. zeker als zo'n
camper door vier of meer perso-
Sparregroen markeert de kersttijd
nen wordt gehuurd. Je bent in
ieder geval voordeliger uit dan
met excursies per trein of bus
met overnachtingen in hotels,
waar voor een bed al gauw zo'n
tien dollar moet worden betaald.
Bovendien krijg je het avontuur
er gratis bij. Want dat is het wél
zo'n camper-tocht.
Totempalen in het wild west-
stadje Jasper herinneren nog
aan de vroegere bewoners.
