eer zekerheid voor
opers over kwaliteit
an nieuwbouw-woning
Doesburgs Martini blijft open
Aanbevelingen voor worden niet
stadsvernieuwing in
vorm van meerspraak
Antillen
vastgeprikt
DSM.
Deventer Snijkoek Museum?
garantiebewijs voor huizen komt er
Carillon terug
in Domtoren
van Utrecht
Siberië
nu ook
vakantieoord
HHP
Vierhonderd
'slordige'
werkzoekers
afgevoerd
,Argenta"SüperLux:
de lamp met 30%
meer licht op tafel
Éi
Geen duidelijke en harde conclusies
DSM IjJ
Bank beroofd
Dreiging voor pas-gerestaureerde kerk afgewend
Er was eens
een man die zijn
boot
wilde verzekeren
tegen zinken.
Dus ging hij
naar de AGO.
DeAGO
verzekert alles
(en nog wat-
ROUW KWARTET WOENSDAG 11 DECEMBER 1974
BINNENLAND
T3/K5
ran onze Haagse redactie
)EN HAAG De Stichting Garantie-Instituut Woningbouw hoopt in de loop van het volgend jaar
rollingen te kunnen voorzien van een garantiebewijs. Met een dergelijk bewijs hebben kopers van
:n nieuw huis, waarin ze zelf gaan wonen, meer zekerheid over de kwaliteit.
e stichting dié deze garantiebe-
ijzen gaat afgeven, is gisteren, na
en lange periode van voorberei-
ïng. formeel van start gegaan. Wie
en woning met het garantiebewijs
an de stichting koopt, heeft de
ekerheid dat de woningen voldoen
an de technische eisen die zijn
esteld. De bouwondernemer, die de
oning heeft gebouwd, is verplicht
e technische kwaliteit te garande-
tn volgens de normen en geduren-
de tijd die de stichting aangeeft.
)ok zal de koper schadeloos wor-
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Wagon-Lits-
Cook gaat volgende zomer Si
berië als vakantieoord aanprij
zen. Het wordt een geheel ver
zorgde tweeweekse treinreis
naar het Ijzige hart van de
streek. Eerst gaat men per
vliegtuig naar Moskou waar
men in de trein stapt voor een
5200 kilometer lange monster-
tocht met de transsiberië-ex-
pres, waarin een luxe coupé
wordt gereserveerd. Na drie da
gen sporen wordt een bezoek
aan Nowosibirsk gebracht; na
nog eens twee dagen aan Ir-
koetsk, net ver van het Baikal-
meer.
Tevens worden bezoeken ge
bracht aan Nowgorod en aan
de wetenschapsplaats Akadem-
gorodok. De terugtocht wordt
om tijd uit te sparen geheel
per vliegtuig gemaakt. De reis
kost ongeveer 2600 gulden.
Utrechts
arbeidsbureau:
Van een vrslaggever
UTRECHT Bijna vierhon
derd mensen heeft het gewes
telijk arbeidsbureau in
Utrecht vorige maand uit de
'kaartenbak' van werkzoeken
den gehaald, omdat zij hun
inschrijvingsbewijs hadden
laten verlopen.
Het ging vooral om (zowel
mannelijke als vrouwelijke)
werkzoekenden in de handel,
kantoren en de sociale ge
neeskunde. "We zijn minder
lankmoedig geworden ten op
zichte van mensen, die hun
inschrijvingsbewijs komen
verlengen', zei de directeur
van liet arbeidsbureau, de
keer H. Becherer. Hij noemde
het opvallend, dat maar en
kele mensen aan wie bericht
gestuurd is, dat ze uit de
'kaartenbak' afgevoerd zijn,
zich opnieuw hebben gemeld.
Dat wekt volgens hem het
vermoeden dat zij zelf al
Berk gevonden hebben. Werk
lozen in deze sectoren moe
ten over het algemeen een
maal per maand hun in
schrijvingsbewijs verlengen.
Dat bewijs moet dan aan de
uitkeringsinstantie (bedrijfs
vereniging en dergelijke)
overlegd worden wil men
recht op een uitkering kun
nen doen gelden.
Het zijn ook de uitkeringsin
stanties die moeten contro
leren of de mensen nog wel
terecht ingeschreven staan.
De controle hoort niét tot de
taak van het arbeidsbureau.
De heer - Becherer gelooft
overigens dat er in bepaalde
gevallen alleen maar sprake
is van slordigheid. Vandaar
dat niet iedereen, die niet op
de vastgestelde tijd komt ver
lengen direct wordt afge
voerd. De wegblijvers krijgen
nu echter minder respijt dan
vroeger: namelijk ten hoogste
één week.
(ADVERTENTIE)
voor dezelfde stroomkosten
'Hebt u een juf met een hele
stoet kinderen gezien, die
naar mij aan het zoeken
zijn?'
den gesteld, wanneer de bouwon
derneming de woning niet voltooit
of. bijvoorbeeld door financiële
problemen, zijn verplichtingen niet
nakomt. De koper krijgt dan bij
voorbeeld een uitkering om de ex
tra kosten, die de afbouw vergt, te
dekken of hij ontvangt het reeds
gestorte geld terug met een vergoe
ding voor de gederfde rente. Ook
zullen de koopcontracten voor deze
huizen worden gesloten aan de
hand van een modelovereenkomst,
die de stichting heeft opgesteld.
Voor de bouwondernemer is het
garantiebewijs zoals de voorzit
ter van de stichting, oud-minister
Schut, gisteren zei een belang
rijk visitekaartje. De bouwonder
nemer kan zich laten inschrijven
bij het instituut, wanneer hij vol
doet aan objectieve eisen wat be
treft financiën, deskundigheid en
vakbekwaamheid. Als de bouwon
dernemer de verplichtingen niet
nakomt, kan de stichting maatrege
len treffen.
In gevallen waarin koper en onder
nemer het niet eens kunnen wor
den, geeft het instituut een bin
dend advies.
Voor de koper betekent een garan
tiebewijs, naast een brok zekerheid,
ook extra kosten. Deze zullen ech
ter niet meer dan duizend gulden
bedragen. Gestreefd wordt naar on
geveer een half procent van de
stichtingskosten.
Het Garantie-Instituut Woning
bouw was reeds lang in de pen. In
1968 wilden twee groeperingen (e-
nemijds de raad van bouwonderne
mers, anderzijds de Consumenten
bond en het Bouwfonds Nederland
se Gemeenten) een dergelijk insti
tuut in het leven roepen. Zij heb
ben toen gezamenlijk getracht een
dergelijk garantie-instituut te reali
seren. hetgeen gisteren formeel zijn
beslag kreeg.
In het bestuur van de stichting zijn
drie richtingen vertegenwoordigd:
de bouwwereld (onder meer via het
Bouwfonds Nederlandse Gemeenten
en de Vereniging van Bouwonder
nemers), de koper-bewoner (via de
Consumentenbond en het Konsu-
menten Kontakt) en de organisa
ties die het algemeen belang die
nen, zoals de Vereniging van Ne
derlandse Gemeenten en het Bouw
centrum.
as^aasi
Na lange tijd te hebben gezwe
gen zal over een paar maanden
het grote carillon van de Dom
toren in Utrecht zijn bronzen
stemgeluid weer laten horen. In
februari werden de 47 klokken
uit de toren gehaald voor res
tauratie en 'herstemming' en
gisteren is een begin gemaakt
met het herplaatsen van de 17e
eeuwse klokken in de toren.
Van een onzer verslaggevers
ARNHEM De Orde van Nederlandse Raadgevende Ingenieurs
heeft gisteren in Arnhem het vraagstuk van de stadsvernieuwing
aan de orde gesteld en dat dit keer niet in de gebruikelijke vonn
van een congres, vergadering of paneldiscussie, maar door de in
troductie hier in Nederland van de 'meerspraak' een in Duits
land ontwikkelde vorm van brainstorming met een groot aantal
mensen.
Om met het eindoordeel te begin
nen: zo'n meerspraak is aardig en
stellig ook wel leerzaam voor de
betrokkenen, maar duidelijke en
harde conclusies komen er niet uit
kwamen er althans deze eerste
keer op vaderlandse bodem niet uit.
De Stadsvernieuwing is een sociaal
probleem, waarbij de techniek on
dergeschikt dient te zijn; de stads
vernieuwing moet gedecentraliseerd
(ADVERTENTIE)
Dat DSM een museum is kan
moeilijk lang worden volgehouden.
Want DSM is een industriële onder
neming waar de tijd bepaald niet
heeft stilgestaan. Die vroeger
staatsmijnen heette en zich met
kolen bezighield. Die nu evenwel
op grote schaal chemische produkten
vervaardigt en in toenemende mate
ook andere activiteiten ontplooi i
Zodat wij u ook kunnen voorzien
van dakpannen, werkschoenen,
speelgoedauto's, vuilnisemmers,
eengezinswoningen, regenjassen,
draadbomen en computer
programma's. Bijvoorbeeld.
Dat is geheel andere koek,
nietwaar?
aangepakt worden ('geef elke ge
meente zijn eigen bouwpotje voor
stadssanering')zoek het vooral in
kleine eenheden en betrek de men
sen erbij (en biedt dan meteen een
stuk of wat duidelijk onderscheiden
alternatieven aan), aldus een paar
van de aanbevelingen, waarin deze
'meerspraak' tenslotte resulteerde.
Niet zo opzienbarend allemaal,
maar belangwekkender was voor de
organisatoren misschien wel de
manier waarop die aanbevelingen
tot stand waren gekomen. Er waren
voor deze dag in de geweldige hal
van het, Arnhemse gemeentehuis
zo'n tweehonderd mensen uitgeno
digd, die allemaal wat te maken
hebben met stadsvernieuwing: aan
nemers, opbouwwerkers, financiers,
ambtenaren, gemeentebestuurders
en zowaar ook nog bewoners van
oude wijken en een handjevol jour
nalisten.
Er van uitgaande dat iedereen wat
te zeggen had en dingen wist, die
een ander niet wist, ieder heeft
toch slechts deelkennis werd het
hele gezelschap in kleine groepen
opgesplitst om op die manier alle
aanwezige kennis te inventariseren,
waarbij na verloop van tijd (er was
een strak tijdschema) de groe
pen weer kennis konden nemen
van wat elders uitgedacht en opge
schreven was. Daarna kon in de
groepen zelf weer een uitdunning
van de zelf opgeworpen problemen
worden ondernomen dat alles
onder leiding van een leider, die
voor deze gelegenheid de naam
'moderator' voerde.
Stellingen
Deze moderatoren tenslotte formu
leerden uit al die uitgedunde gege
vens een aantal stellingen, waaro
ver ieder van de aanwezigen in de
vorm van een stemming zijn me
ning mocht geven. En dat vormde
dan de conclusie.
De stellingen, die de meeste stem
men kregen, hebben wij al vermeld.
Die zijn juist, maar allerminst op
zienbarend. Daarom zijn wij over
het spel maar wat uitvoeriger ge
weest, want ieder die werkt in een
wat groter bedrijf waar men met de
inspraak tobt of woont in een ge
meente met een wat ambitieus ge
meentebestuur, heeft kans vroeg of
laat nog eens kennis te maken met
die 'meerspraak.'
Een lezer van deze krant hoeft er
zich dan 'niet meer door te laten
verrassen.
BUSSUM In Bussum is gister
middag omstreekt half een een ge
wapende overval gepleegd op een
filiaal van de Bondsspaarbank in
de Keizer Ottostraat. Een ongeveer
40-jarige man, met een zwarte pet
op en een rode snor, stapte het
bankgebouw binnen en eiste onder
bedreiging van een pistool van het
persoeel geld. Met zesduizend gul
den is de overvaller verdwenen.
Van een onzer verslaggevers
DOESBURG Doesburgs imposante Martini, waarvan het silhouet het
beeld van het stadje aan de IJssel beheerst, blijft open. Vele leden van de
hervormde gemeente hebben zo royaal in de beurs getast dat de kerkvoog
dij dit besluit kon nemen. Het heeft er door financiële moeilijkheden drei
gend uitgezien voor het pas twee-en-een-half jaar na een uitgebreide res
tauratie heropende godshuis. Door onvoldoende inkomsten en relatief ho
ge uitgaven was sluiting een reëel gevaar.
Het zou een bijzonder
trieste zaak zijn geweest
als Doesburg's Martini
inderdaad voorgoed was
dichtgegaan, zo kort na
dat prinses Beatrix haar
weer in gebruik had ge
steld. Op 15 april 1945,
één dag voor Doesburg's
bevrijding, bliezen de
Duitsers de machtige 95.5
meter hoge toren op,
waardoor van de kerk
niet veel meer overbleef
dan een Grieks aandoen
de ruïne. Kort daarop
stond kongin Wilhelmina.
die vaak in Doesburg had
geschilderd, onaangekon
digd in het koor. Toen zij
de verwoeste, laat-gothi-
sche basiliek aanschouw
de. was zij diep ontroerd.
Zij wandelde met verbit
terde trekken tussen de
puinhopen door. Daarop
zei ze: 'Dit monument zal
in oude luister herrijzen'.
De laatste
Het duurde lang, maar op
31 augustus 1972 ging de
Martini dan toch open.
De laatste kerk, die in
Nederland de oorlogs
schade was te boven ge
komen. Meer dan tien
jaar was er aan gerestau
reerd. Kosten ongeveer
acht miljoen gulden. Een
half miljoen hiervan
werd bestemd voor aan
koop, plaatsing en aan
passing van het beroem
de Oscar Walcker-orgel,
dat voorheen in de gere
formeerde Zuiderkerk
van Rotterdam-Centrum
stond. Behalve voor kerk
en orgel had Doesburg
miljoenen nodig voor de
restauratie van vele an
dere panden in het stad
je.
Doesburg heeft 150 histo
rische gebouwen plus een
dubbel aantal krotten.
Toen de Martini klaar
was, wat burgemeester
mr. H. W. van Walsum
noemde de grote res
tauratie van deze plaats
tevens afgerond. De zoge
naamde kleine restaura
tie zal nog miljoenen
vergen.
Een tijdje geleden kwa
men er alarmerende be
richten uit Doesburg. De
hervormde gemeente,
waarvan het ledental
slinkt, kampte met een
groot tekort. Voor 1974
moest er honderdduizend
gulden zijn. Er was ech
ter nog slecht.? veertigdui
zend gulden binnengeko
men. Op een gemeente
vergadering werden de
moeilijkheden uiteenge
zet. Hoewel het grootste
deel van de inkomsten
bestemd is voor salaris
sen (predikant, koster,
organist) is er toch ook
een vrij fors bedrag no
dig voor de kerk en het
orgel. Beide liepen de
kans in verval te gera
ken. Het woord 'afstoten'
viel, zij het dat het niet
zozeer van de kerkvoogdij
kwam. Er kwam een actie
op gang en deze bracht
in korte tijd dertigdui
zend gulden op. Naar
verwachting komt daar
nog wel het een en ander
bij.
Muziekcultuur
President-kerkvoogd G.
L, Janssen: 'De Martini
gaat niet dicht. We red
den het dit jaar wel. En
in januari gaan we op
nieuw beginnen. We doen
ook mee aan Kerkbalans
'75. Hierdoor krijgen we
vijftien procent extra in
komsten. We hebben de
moeilijkheden bovendien
onder de aandacht ge
bracht van gemeente, de
provincie en het ministe
rie van CRM'.
De kerkvoogdij van de
hervormde gemeente wil
proberen de Martini de
komende jaren ook veilig
te stellen voor de ere
dienst door het gebouw
meer dan tot nog toe een
culturele functie te ge
ven. Een begin is daar al
mee gemaakt. Hierbij
wordt uiteraard vooral
aan de muziekcultuur ge
dacht. Zo wel NCRV als
EO heeft er al een con
cert opgenomen.
Ook werd er een landelij
ke Mozart-dag gehouden.
Met name vanwege het
Walcker-orgel kan de
Martinikerk uitstekend
een grotere rol gaan spe
len in cultureel opzicht.
Zo wast in Doesburg de
ene hand de andere.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Minister De Gaay
Fortman, die in het kabinet de
portefeuille heeft van Suriname
en de Antillen, wenst tot geen
prijs een datum te noemen,
waarop de Antillen onafhanke
lijk zouden moeten zijn. Dat zou
een typisch staaltje van neo
kolonialisme zijn, zei hij giste
ren in de Tweede Kamer.
De Antilliaanse premier noemt ook
geen datum voor de onafhankelijk
heid. Hij wil, vóór de onafhanke
lijke status wordt bereikt, de inter
ne structuur van het eilandenrijk
versterken.
Het verwijt van 'neo-kolonialisme*.
in navolging van de minister ook
geuit door enkele Kamerleden, was
bestemd voor ds. Knot. Dit Kamer
lid van de PvdA had als mogelijke
datum genoemd 1 januari of uiter
lijk 1 januari 1980, waarop de An
tillen onafhankelijk zouden moeten
zijn. Later zei hij als toelichting,
dat het toch niet aanging de Antil
len in deze zaak geheel vrij te
laten.
In antwoord op opmerkingen van
ds Knot gaf minister De Gaay
Fortman toe. dat de ontwikkeling
van de toeristenindustrie op St.
Maarten voor het land niet zo ge
lukkig is geweest. Maar dat wil nog
niet zeggen, dat de toeristenindus
trie voor de Antillen verwerpelijk
is.
Midden volgend jaar kan het over
leg over de onafhankelijkheid van
Suriname worden afgesloten. Daar
na kunnen voorstellen over de on
afhankelijkheid aan de parlemen
ten worden voorgelegd. Mevrouw
Van Leeuwen (ARP) en drs. Tila-
nus (CHU) vroegen de minister het
parlement regelmatig van de gang
van zaken op de hoogte brengen.
De minister beloofde de Kamer
commissie maandelijks in te lich
ten.
Minirter De Gaay Fortman zei het
eens te zijn met de kritiek (onder
meer van zijn collega Pronk), dat
ontwikkelingshulp in het verleden
aan Suriname teveel gericht is ge
weest op de aanleg van wegen en
de bouw van bruggen (infra-struc-
tuur) in plaats van op de toestand
van de bevolking. We hebben, zei
de bewindsman, te weinig kritisch
gekeken naar de voorstellen, die
van de Surinaamse regering kwa
men.
De minister, die overigens veel
waardering uit de Kamer kreeg
voor de verdediging van zijn beleid,
verwierp het verwijt van mevrouw
Van Leeuwen dat niets zou worden
gedaan aan de regeling van de
migratie van de Surinamers. Er zijn
reeds besprekingen gevoerd met
vertegenwoordigers van grote ge
meenten over de mogelijkheid van
de spreiding van de rijksgenoten
uit Suriname over het gehele land.
(ADVERTENTIE)
Want de AGO heeft
een speciale Goede Vaart
Polis. Waarmee je van
zelfsprekend verzekerd
bent tegen zinken, maar ook
tegen andere schepen,
ondiep water, opstekende
stormen, verloren ankers,
kapende lolbroeken en
verkeerde manoeuvres.
Dat weet elke
assurantie-adviseurV^J^
UW
