Werkgroepen in actie om
dichtbij
de knotwilgen te redden
weerrapporten
ommentaar
ressie (1)
essie (2)
ortbestaan van
örmatief Etiket
rdt bedreigd
lipper komt om
aanvaring
Boeren komen te weinig aan het onderhoud toe
re
swooners, crooners en hits
FiloMfietjes
tip
gevangen
munten
UW/KWARTET WOENSDAG 4 DECEMBER 1974
BINNENLAND T5/K7
Ïde koppige leider van het blanke
lenbewind in Rhodesië, Ian
|h. de twee verzetsleiders Nkomo
Bithole naar Zambia heeft laten
i om daar te overleggen met Ka-
Ja. Nyerere, Samore Machel en
tse Khama wijst op een zeer
ïgrijke ontwikkeling in Zuidelijk
ka. Het kan bijna niet anders of
is hiertoe gedwongen door
[-Afrika, van welks steun het blan-
ewind na de machtsoverdracht in
ambique volslagen afhankelijk
geworden. En dat zou dan weer
tenen dat Vorster zich gehaast
om te voldoen aan een openlijk
Kaoenda tot hem gericht ver-
Twee belangrijke verzetsleiders,
je al bijna tien jaar gevangen
It. laten gaan voor besprekingen
leiders van omringende staten die
renszins vriendelijk gezind zijn, is
urlijk een daad waarvan je de
lgen wèl moet hebben berekend,
om dringt zich de conclusie op
Smith iets aan het doen is, waar
Iritten noch de groeiende zwarte
isitie in eigen land hem nooit toe
en kunnen krijgen, namelijk: zich
chikhen in een zwarte meerder-
sregering. Ook Nkomo en Sithole
!en vertrouwen in de ontwikkeling
en gekregen zouden ze anders
ig in Rhodesische detentie terug-
erd zijn?
is niet moeilijk om achter deze
'ikkelingen in Zuidelijk Afrika de
van een supermacht te zien: de
:nigde Staten. Het is bekend dat
op hun beurt weer zware druk
ifenen op Zuid-Afrika om zo snel
elijk die buitenlandse concessies te
die het uitbreken van een gewa-
le confronfatie in Zuidelijk-Afrika
len voorkomen. Daartoe behoren:
zwarte meerderheidsregering in
Jesië, maar óók in Namibië, dat
steeds wederrechtelijk door Zuid-
ia bestuyfd wordt. Niet alleen
rika, rriSkï ook vele andere Wes-
l*n9èn-" hebben grote economi-
li|6£fgen in Afrika, vooral in
dkwjtfè rijk zijn aan mineralen,
ajtfbië. Angola, Nigeria, Zaire
bia. Wanneer het tot een bre-,
:onfrontatie zou komen, zouden
kapitaalsbelangen in gevaar ko-
Daarom was de taal van A'meri-
egens Zuid-Afrika al harder ge
en. In de V.N. gebruikte de Ame-
jise woordvoerder ten aanzien
Zuid-Afrika voor het eerst het
rd 'onderdrukking'. Het lijkt erop
Vorster alles wil doen om te
komen dat deze Westerse indus-
inden door een conflict gedwon-
worden te kiezen met hun belan-
omdat hij bang is dat deze keuze
Zuid Afrika niet best zal uitval-
Japan. dat altijd het snelst op de
van potentiële klanten of Ieve-
ers reageert, heeft al besloten ie-
aanmoediging van investeringen
Zuid Afrika te staken,
hogere regie is uiteraard niet
humanitaire aard, maar voorna-
k bedoeld om het rustig te hou-
Maar figuren als Nyerere en
nda zijn voldoende doordrongen
het lot van Zuid-Afrika's zwarte
:!!lkjng om ook dat bij het overleg
te laten wegen. Het is een
dat deze twee beginseltrouwe
rs erbij betrokken zijn.
een onzer verslaggevers
HAAG Om uit de impasse
omen heeft het dagelijks be-
r van de Stichting Infofihalft£Z-
tikettering (van de stippen op
igaretten en wasmiddelen) een
itel in de maak om onafhanke-
deskundigen in het bestuur
de stichting te benoemen,
zouden in de plaats moeten
?n van de vertegenwoordigers
het Verbond van Nederlandse
irnemers (werkgevers), die tot
oe samen met de consumenten-
nisaties en de overheid (die
icieert) het bestuur vormden,
bekend, hebben de werkge-
vorige maand aangekondigd
iet bestuur te wilien treden. Op
d van concurrentie-overwegin-
trekken zij de zin van het
tbestaan van de stichting in
el.
een aantal organisaties is al
dheid getoond deskundigen
deze functies af te staan: on-
meer bij de Nederlandse Vere-
ig van Journalisten. Tevens
vanuit de marketing- en recla-
ereld kandidaten voor bestuurs-
in aangeboden. Deze onafhan-
te deskundigen zouden binnen
algemeen bestuur een door-
evende stem in het kapittel
en krijgen, terwijl zij tevens
de supervisie over de ultvoe-
van de stichtingsplannen zou-
moeten worden belast.
ïlijks bestuur komt morgen
n om er over te praten. Op 10
nber buigt het algemeen be-
zich over de problemen.
een onzer verslaggever
ÏERDAM Bij een aanvaring
Ie ingang van het Hartelkanaal
iet Rotterdamse Europoortge-
is de 49-jarige schipper T. van
toerden omgekomen. Het
'toffer was met zijn vrouw en
tweejarig zoontje aan boord
hjn schip, de Waal 2. dat werd
ept.
onder redactie van loessmit
'Als onze misthoorn gerepareerd Is. halen we je weer terug'.
Van onze weerkundige erker.
Boven Zuid-Europa ligt een béTü'itg-
rijk hogedrukgebied maar uitlo
pers van oceanische stormdepres-
sies weten ons toch wel te vinden.
Ze naderen uit het westen met
regen en motregen. De barometer
op het weerschip J. ten westen van
Ierland steeg gistermiddag ruim 8
mb. gisteravond 5 mb in drie uur
achter een koufront, waar dus wel
flink wat druk achter zat. Gistera
vond stond er een harde westen
wind op het weerschip J. en er
dreven buienwolken voorbij.
Dit wisselend bewolkte weertype
met opklaringen zal ook onze om
geving binnen afzienbare tijd be
reiken. Het blijft in de tweede helft
van de week vooral overdag relatief
zacht, maar de nachten worden
kouder. Ook op de Azoren stijgt de
luchtdruk nu weer, boven 1020 mb:
Het is er rustig zonder regen. Veel
sneeuw valt er in Finland en het
grootste deel van de Sowjet Unie.
'In de loop van november is de
wind dit jaar circa 90 graden ge
ruimd', schrijft medewerker F. IJn-
sen in Wognum. 'Als de le decade
van dec. nu veel noordwesten tot
noorderwinden geeft en de wind
daarna veranderlijk wordt, is de
kans op een vorstperiode medio de
cember groot. Ruimt de wind daar
entegen krimpend naar zuid, dan
wordt het met de winter in decem
ber en vaak ook in januari niets.
Kardinale kenter perioden zijn: be
gin december, begin januari, eind
januari en tenslotte nog circa 25
februari.
Een hogedrukgebied boven zuid-Eu
ropa zoals we dat de laatste dagen
zien, gevuld met zachte lucht, is
geen garantie voor het uitblijven
van winterkou in de komende we
ken. Eind november begin de
cember 1946 zat er ook zo'n hard
nekkig maximum ter hoogte van
het Iberische schiereiland, waaruit
'Top of flop', dat tv-programma
waar een zaal vol tieners met
luidruchtig boe-geroep de schor
re flop-toeter van Herman Stok
probeerde te overstemmen, om
dat zij die beginnende zanger
fes) juist zo goed vonden, lijkt
ver achter ons te liggen. Toppop
van nu is duidelijk een paar
jaartjes volwassener en Top of
Flop dateert dan ook al van
1963. Een oudje dus, maar nog
een piepkuiken vergeleken bij
wat het Tuney Tunes-boek de
lezer in den beginne voorscho
telt. Dat is alweer zo'n nostalgi
sche Skarabee-fascimile. zoals er
de laatste tijd een hele reeks
met een keuze uit allerlei al of
niet verdwenen tijdschriften is
verschenen. Deze nieuwste,
waarvoor oud-Tuney-Tunes-re
dacteur Skip Voogd een selectie
uit twintig jaargangen van deze
pionier onder de popmuziekbla
den maakte, ligt voor 17,90 in
de winkel.
De Eindhovense drukker J. van
Haaren gaf het eerste TT-num-
mer in 1942, tijdens de bezetting
dus, in z'n eentje uit en zo
begon TT echt te draaien. Van
die tijd af is in het grote Tuney
Tunes-boek alles terug te vinden
uit twintig glorieuze jaren van
het blad, dat in 1961 langzaam
aan populariteit begon in te
boeten door de modernisering
van de concurrent Muziek Ex
pres. Toen in 1966 nog een
nieuw blad, 'Popfoto' op de markt
kwam, was het gedaan met Tu
ney Tunes, hoewel de naam tot
een jaar geleden nog op Popfo
to's omslag terug te vinden was.
'Bevat de laatste nieuwtjes van
Radio. Gramofoon en Film. te
vens de teksten der laatste Dan
ce-songs', prees TT zichzelf in
de eerste jaren aan. Zomer '46
werd die tekst gewijzigd: 'Bevat
de teksten der laatste Dance-
songs en tevens wetenswaardig
heden van Radio, Gramofoon en
Film'. Begin 1953 bevat het blad
'de teksten der nieuwste en bes
te songs van radio en film' en
veel later, in de jaren zestig, keert
de grammofoon in die regel terug:
dan eindelijk heeft het ding er
een M bijgekregen.
Het TT-boek staat vol met lieve
wensjes en uitroeptekens, waar
mee bijna elke bespreking van
een orkest of solo-zanger (-es)
eindigde, ledereen werd succes
toegewenst: sterren als 'Frankie'
Sinatra bijvoorbeeld, in 1947 nog
voornamelijk omringd door
hysterisch gillende meisjes van
twaalf tot zestien, zoals nu in
het kielzog van succesvolle pop
groepen worden gesignaleerd.
Frankie is dan een echte 'croon
er', twee jaar later in TT
'swooner' genoemd. En verder
Voor zover bekend is er in ons
land nog nooit een handleiding
verschenen, waarin staat wat je
moet doen en laten als je met
een dove wilt spreken of omge
keerd. Uit een 'gebruiksaanwij
zing' uit een Frans blad voor
zieken en gehandicapten, ons
toegestuurd door mevrouw Te
Winkel uit Amsterdam, nemen
we daarom een paar tips over.
Een dove, staat ln dat blad.
voelt zich vaak geïsoleerd temid
den van horenden. Zijn gehoor
apparaat is alleen maar een
hulpmiddel en hij of zij blijft
altijd op liplezen aangewezen.
Daarom: nooit tegen een dove
spreken zonder dat hij je aan
kijkt. In de klas. bij een cursus
of lezing, moeten doven altijd
vooraan zitten en de spreker
moet zo zitten dat het licht op
zijn gezicht valt. Schreeuwen
heeft natuurlijk geen enkele zin,
maar goed articuleren en lang
zaam spreken is noodzakelijk.
Van tevoren een korte aandui
ding van het onderwerp van ge
sprek geven helpt de dove een
eind op weg. Omdat die vaak
niet alle woorden kent is het
nodig korte, duidelijke zinnen te
formuleren, geen moeilijke
woorden te gebruiken en zeker
niet een soort kindertaaltje.
Soms kan een vervangend woord
of een gebaar voor de dove erg
verhelderend werken.
Onnodig hieraan toe te voegen
dat een sigaret in of een hand
vóór de mond funest kan zijn ln
een gesprek met een dove: die
hoort de spreker toch al niet
(evenmin als zichzelf trouwens)
en moet het helemaal van zien
hebben.
door Huib Goudriaan
VIANEN Nederland krijgt
tallen werkgroepen zijn
ste weken aan de slag gegaan
om een eind te maken aan het
trieste beeld van topzware knot
wilgen, die omvallen omdat de
boeren niet meer aan onderhoud
toekomen. De in 1970 wat aar
zelend begonnen reddingsacties
hebben zich over het hele land
verspreid en lijken beter geor
ganiseerd dan ooit. Snoeier-van-
het-eerste-uur Hans de Labije
uit Vianen: 'Vorig jaar zaten we
elk weekeind in de bomen, maar
toen kregen we ruzie met onze
vrouwen. Daarom werken we
nu in zes groepen, die beurte
lings op zaterdag werken'.
Hans de Labije (28), in het dage
lijks leven verkoopleider van een
buizenbedrijf, is coördinator van de
eind 1972 opgerichte werkgroep
knotwilgbehoud. De groep vormt
een onderdeel van de Natuur- en
Vogelwacht 'De Vijfheerenlanden'v
die zes jaar geleden als eersteJpe-'-
gon met het snoeien vjjil vfervgkr-
deze v<^^^^^^^^rbe^uud niet
werd gebópii" irf*oe steden, zoals
mees^Hfief^eval was, maar in de
stremt Vijfheerenlanden en Al-
blasserwaard waar de knotwilg
van oudsher onlosmakelijk met het
landschap is verbonden.
zich tenslotte een tong, rug of uit
loper, tot in Skandinavië uitbreidde.
Toen tegelijkertijd een machtig ho
gedrukgebied boven 'Rusland tot
stand kwam, ontwikkelde zich een
zeer felle vorstperiode tot de twee
de kerstdag.
Dat een extreem hoge barometer
stand in Skandinavië nog niet auto
matisch een strenge winter in West-
Europa betekent, bleek in 1907.
Op de 23e januari steeg de lucht
druk in Kalmar tot 1064 mb (798
mm). De winter in ons land was
toen slechts aan de koude kant.
Ten tijde van de recordlage stra
lingstemperatuur van Finland (So-
dankyla: -49 gr. in febr. 1912),
beleefden wij een winter aan de
zachte kant. Bij het bereiken van
het Zweedse kouderecord: -53.3 gr.
C. in Labücken op 13 dec. 1941 was
er daarentegen wel een zeer stren
ge winter in voorbereiding. Jan Vis
ser in Markum deed ons het Skan-
dinavische recordliistje toekomen
HOOü WATER voor donderdag: Vllssln-
gen: 541-18.06; Harlngvlletslulzen: 7.23-
19.44: Rotterdam: 8.18-21.01; Schevenln-
gen: 6.46-19.11: IJmuiden: 7.30-19.55; Den
Helder 11.44-23 40: Harllngen: 1.19-14.12;
Delfzijl; 3.23-16.05.
een piepjonge Toon Hermans
(in 1946), die toen nèt met het
zingen van liedjes in het theater
begon ('Wij wenschen hem nog
veel succes in de toekomst'). In
TT lees je over sterren die ver
dwenen. die juist verschenen of
vaak nu nog sterren zijn. Over
Wim lbo. die in '47 onthult als
postbeambte in Amstelveen be
gonnen te zijnMarcel Thiele-
mans. in 1948 'de Nederlandse
Mauriche Chevallier'. Je ziet
kleine contact-advertenties uit
een tijd dat er nog niet zoveel
kon en mocht 1952als
tegenwoordig. De adverteerder,
vaak een 'jongeman, tijdelijk in
sanatorium', of een dienstplich
tig militair, vraagt niet meer
dan correspondentie, een heel
enkele keer kennismaking. Meis
jes en vrouwen plaatsen zulke
advertenties haast niet.
En dan had je natuurlijk de
favorieten-verkiezing van het
jaar en de teksten van 'hits'
compleet afgedrukt, zodat ieder
een ze kon meezingen. Lekker
sentimenteel en lekker oud. zo
als dat hoort als je terugblikt.
Niet voor niets staat er een
muur om dit fraaie gebouw,
want hoe decoratief ook in het
landschap, het is niets minder
dan de nieuwe Amerikaanse (fe
derale) gevangenis, die in de
Califofniscbe stad San Diego ge
bouwd is. Deze maand gaat de
22 etages hoge gevangenis open
^en gauw weer dicht ook) en
wie dan toch moet zitten, zit
hier bepaald niet slecht: de vijf
honderd veroordeelden (mannen
en vrouwen) die in dit 32 mil
joen dure gebouw worden opge
sloten, zullen in hun cel geen
tralies treffen en ais ze een
beetje boffen, nog een geweldig
uitzicht hebben op de baai van
San Diego ook. Elke cel heeft
behalve een slaapgelegenheid
ook een schrijftafel en een eigen
toilet. Op alle verdiepingen vin
den de bewoners onder meer een
huipkeuken en een recreatieka
mer, waar ze (kleuren-)tv kun
nen kijken, een drankje uit de
frisdrankenautomaat gebruiken
en lokale telefoongesprekken
voeren.
Op 18 december begint een ten
toonstelling over munten die al
lang niet meer in omloop zijn,
aan een toernee door het land.
De expositie gaat over het ont
staan, de ontwikkeling en het
einde van de stedelijke munt
slag, die een paar eeuwen be
staan heeft. De steden werkten
toen met eigen muntsoorten en
daar hoorden ondermeer wisse
laars bij en een bepaalde tech
niek van munten slaan, wat al
lemaal getoond wordt aan de
hand van originele munten, fo
to's en verklarende teksten. Op
de achttiende gaat de tentoon
stelling beginnen in het konink
lijk kabinet voor munten, pen
ningen en gesneden stenen aan
de Zeestraat in Den Haag en
reist dan verder naar Middel
burg, maakt even een ommetje
langs Brussel en gaat achtereen
volgens naar Roermond, Deven
ter, Nijmegen. Groningen. Bols-
ward, Alkmaar, Haarlem, Utrecht
en Bergen op Zoom.
Ook de brochure 'De Knotwilg' zag
vorig jaar in dit gebied het licht,
dankzij daarvoor beschikbaar ge
steld geld van de streekstichting
natuur- en milieubeheer in Gor-
kum. Een verbeterde versie van de
ze brochure wordt deze maand uit
gebracht door Natuur en Milieu in
Amsterdam.
De 'laatste jaren zijn duizenden
knotwilgen aan hun eind gekomen,
ómdat ze niet meer regelmatig wor
den 'geknot', geweldig uitgroeien en
dan door ziekte of het gewicht van
de te zwaar geworden takken om
vallen. Om de drie jaar moeten de
nieuw gevormde twijgen worden
afgehakt, maar gebrek aan perso
neel en afnemers voor wilgetenen
(en andere factoren) leidden ertoe
dat de boeren het onderhoud ver
waarloosden. Weliswaar heeft een
deel van de boeren en landeigena
ren het 'knotten' weer op zich ge
nomen, maar de afstakeling wordt
het meest gestuit door de vrijwilli
gers, die individueelen in groeps
verband zijn gaan snoeien.
Naast de werkgroepen, die in Al-
blasserwaard en Vijfheerenlanden
actief zijn, weten we van het be
staan van 'wilgenknotters' in:
De provincie Utrecht, waar
tien werkgroepen met motorzagen
elke zaterdag op stap zijn:
De IJsseldal-werkgroep, die de
driehoek Deventer-Zutphen-Apel-
doorn voor haar rekening neemt:
De werkgroep 'Hoekse waard-
Alarm';
De Valburgse carnavalsvereni
ging, die actie voert met subsidie
van de provincie Gelderland.
Voorbeelden
Fred Alleyn, die zich als medewer
ker van Natuur en Milieu in Am
sterdam met knotwilgen bezig
houdt, noemt als voorbeelden van
onderhoud, waarbij overheidsinstel
lingen en particulieren hielpen:
In Amerongen begon een werk
groep met steun van het boomchi-
Boven: een rij topzware knot
wilgen, zoals we die te vaak in
ons land aantreffen: alleen
snoeien kan ze van de onder
gang redden. Rechts: dc werk
groep knotwilgenbehoud uit
Vianen met het resultaat van
.een middag zagen.
rurgenbedrijf Copijn. dat motorza
gen uitleende, van Natuurmonu
menten. die een medewerker 'mee
gaf' voor het korten van de dikke
takken, van Staatsbosbeheer, dat
bijlen en zagen uitleende en van de
pachter en de gemeente, die het
verbranden van het afvalhout voor
hun rekening namen;
Onder Rhoon werd een werk
groep geholpen door het recreatie
schap oude Maas;
In Uithoorn gaat een techni
sche school de knotwilgen opknap
pen:
De gemeente Heteren heeft
1800 gulden uitgetrokken voor het
onderhoud van de wilgen;
In de ruilverkaveling Kamper-
veen-Zalk kunnen de boeren con
tact opnemen met Staatsbosbeheer
of Heidemaatschappij, waarna de
bomen worden opgeknapt.
De vrijwilligers verrichten hun
werk, zonder enige geldelijke belo
ning. Wèl levert het uitgesnoeid wil
genhout weer wat op, doordat de
prijzen voor het papier- en vezel
hout het afgelopen jaar zijn ver
dubbeld. Hans de Labije: 'Van vier
tot zes bomen komt ongeveer een
ton hout. Indien netjes gesnoeid op
een meter lengte, betaalt de hout
handel twintig tot dertig gulden
per ton. Het hout moet dan mini
maal een doorsnede van negen
centimeter hebben.' Voor de op
brengst van het wilgenhout kopen
de werkgroepen vaak zagen aan om
het werk te kunnen uitbreiden. Er
worden veel ekektrische zagen ge
bruikt, die in de polder bij
gebrek aan stroom op een brom
fietsmotor lopen.
Waarde
Afgezien van het karakteristieke
silhouet van de knotwilg, dat ons
land niet kan missen, heeft de
boom grote waarde voor allerlei le
vensgemeenschappen. Fred Alleyn
vertelt: 'Bunzingen gebruiken in de
zomer de holle stam als dagverblijf,
muizen zitten er altijd veel en
vleermuizen eveneens. De knotwilg
is ook een gastheer voor insecten
als snuitkevers. boktorren, haan
tjes, zachtschildkevers. hommels,
mieren en tientallen soorten
nachtvlinders. In de wilgepruiken
groeien planten en in de holen en
gaten nestelen en leven vogels
als kauwen, holenduiven, wilde
eenden, uilen, roofvogels en ver
schillende soorten zangvogels.'
Wat kunnen wij doen om het
voortbestaan van de knotwilg te
verzekeren?
Fred Alleyn: 'Door waardering uit
te spreken tegenover de mensen die
de bomen goed onderhouden, door
anderen die nog niet zover zijn te
wijzen op het belang van deze taak,
door het gemeentebestuur in te
schakelen en tenslotte door zelf
de handen uit de mouwen te ste
ken. Een mogelijkheid is ook het
ontwikkelen van nieuwe gebruiks-
vormen voor wilgenhout: een met
leem afgedekte binnenwand van
wilgetenen of een gevlochten afras
tering rond de tuin. Laten we de
tenen manden niet vergeten e zet
zelf uw fantasie eens aan het werk.'
Hans de Labije: 'Denk eens aan het
snoeien van die ene boom in het
weiland bij uw huis. Die ene, een
zame boom is soms belangrijker
voor planten en dieren èn de sfeer
van het landschap dan een hele
Weerrapporten van gisteravond 7
uur (weer, maximum temperatuur
en neerslag 719 uur):
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Luchth. Rtd.
Twente
Vlissingen
Zd.-Ltmburg
Barcelona
Bordeaux
Frankfort
Locarno
Londen
Madrid
Malaga
Mallorca
München
Nice
Parijs
Rome
Wenen
Zürich
Casablanca
Las Palmas
Tel Aviv
Tunis
motregen
11
0.1
motregen
11
1
motregen
11
1
mist
10
0
motregen
12
2
geh. bew.
11
1
motregen
11
0.1
geh. bew.
10
0.2
geh. bew.
11
0.2
mist
15
0
geh.bew.
12
0
motregen
11
0.1
geh.bew.
8
0
geh. bew.
3
0
geh.bew.
6
0
licht bew.
16
0
licht bew.
9
0
geh. bew.
11
0
onbew.
16
0
onbew.
18
0
onbew.
18
0
zw. bew.
9
0
onbew.
15
0
onbew.
14
0
onbew.
15
0
onweer
13
0
geh. bew.
8
0
mist
19
0
onbew.
21
0
licht bew.
21
0
licht bew.
18
0
