PvdA-fractie
wil studieduur
laten variëren
mil
Proef met automaat die cijfers 'leest'
Meerderheid Kamer wil
andere studentenloting
Hovercraft helpt
bij bietenoogst
Wereldmodel is hulp
voor besluitvormers
DSM.
DeStichtse Manege?
DSM 1$
Cursus universiteit
Van Hulst fel
gekant tegen
kortere studie
Iets minder dan
helft: huidige
abortus-wet
moet nageleefd
Wetenschapsprijzen uitgereikt
Tweede rapport aan Club van Rome
Progressieve vier
dichter bij elkaar
Gifgas op schip
ontsnapte door
lekke fittingen
Vijftig ontslagen
Er was eens
een vrouw die het
leven van haar
parkieten
wilde verzekeren.
ÏTOl
AqO
IsN1^
PTT'er uit Leiderdorp werd winnaar van wedstrijd
De AGO wist
er raad op.
DeAGO
verzekert alles
(ennogwathZ_X
4TROUW/KWARTET WOENSDAG 4 DECEMBER 1974
BINNENLAND T3/K5
Van onze onderwijsredactie
AMSTERDAM De Tweede Kamerfractie van de Partij van de
Arbeid kiest voor een variabele cursusduur van universitaire stu
dies van vier tot zes jaar. De fractie is het niet eens met de socia
listische bewindslieden Van Kemenade en Klein die vooralsnog
vasthouden aan een cursusduur van vier jaar als regel, waarbij
dan uitzonderingen mogelijk blijven.
De socialistische Kamerfractie zal
in het Kamerdebat dat in het vol
gend jaar gevoerd wordt een belang
rijke rol spelen. Minister Van Ke
menade en staatssecretaris Klein
moeten rekening houden met een
vrij kritische opstelling.
De PvdA-fractie gelooft niet dat op
dit moment een systeem van posi
tieve selectie tijdens een één jarige
propedeuse kan slagen. In afwij
king van het voorgestelde wetsont
werp wil de fractie een eerste stu
diefase die, afhankelijk van de stu
dierichting, variëert van ongeveer
een half tot anderhalf jaar. Daar
voor moet het studieprogramma zo
danig vernieuwd worden, dat na die
periode de student zonodig het ad
vies kan krijgen om met de studie
op te houden. De student moet dan
zelf beslissen wat hij doet.
De fractie van de PvdA vindt dat je
pas een student kan dwingen er
mee op te houden, wanneer er een.
beter systeem van hoger onderwijs
bestaat, waarin het -mogelijkmig
naar een andere.vorm ^vhn. .Onder
wijs over te stappen.. Op dit mo
ment is de kloof tussen universiteit
en hoger beroepsonderwijs echter
nog te groot om van 'positieve se
lectie' te kunnen spreken.
Ernstige twijfel
Ernstige twijfel heeft de fractie
verder ten aanzien van een unifor
me cursusduur van vier jaar. zoals
Van onze onderwijsredactie
AMSTERDAM Prof. dr. J.
W. van Hulst, lid van de Eer
ste Kamer voor de CHU kreeg
gisteren luid applaus van
linkse studenten toen hij zich
fel uitsprak tegen de studie
verkorting volgens het wets-
ontwerp-Posthumus.
Tijdens een forum, georgani
seerd door de Amsterdamse
studentenorganisaties As va en
Srvu, zei prof. Van Hulst: 'De
selectieve propedeuse die de
minister voorstelt wordt een
aanfluiting. Gezien het
plaatsgebrek in het hoger be
roepsonderwijs kan doorver
wijzen niet anders betekenen
dan het afvoeren van men
sen.
Een ander gevaar is dat de
waarde van de universitaire
diploma's zal verminderen
door een studieverkorting van
zeven tot vier jaar. Juist nu
-het arbeiderskind betere kan
sen heeft op hoger onderwijs
bieden we hem niet meer dan
een gedevalueerd diploma.
Sociaal een trieste zaak.'
Prof. Van Hulst vond het uit
gangspunt vam minister Van
Kemenade radicaal fout. 'De
minister praat alleen over
studieverkorting en zegt dat
vernieuwing van het studie
programma daarna vanzelf
wel komt. Maar dat wordt
dan geregeld door kleine
commissies. parlement en
studenten staan dan buiten
spel. Van een echié st-qdifir
hervorming zal niets terecht
komen.'
RITA
'Kupn u me vertellen,
laat het is?'
destijds is voorgesteld door wijlen
prof. dr. K. Posthumus. Onderwijs
kundig slaat dat nergens op, meent
onderwijsspecialist drs. Kees Kolt-
hoff. De termijn van vier jaar is
ook zeer willekeurig gekozen. Prof.
dr. A. D. de Groot heeft onlangs
onthuld dat er destijds in het zoge
naamde Wassenaars overleg (een
groep adviseurs van minister Verin-
ga) gestemd is over de vraag of de
cursus vier of vijf jaar moest du
ren. De wens om de knoop door te
hakken was daarbij het voornaam
ste argument. De PvdA-fractie wil
daarom van die vier jaar afstappen
en de duur van de cursus laten
afhangen van het vernieuwde stu
dieprogramma.
Over de vraag hoe je dat moet
uitwerken is de fractie verdeeld.
Sommige leden .willéii,, uitgaande
van de kosten yai^. bepaalde onder
wijsvoorzieningen, de studierichtin-
taêflf Tateri' ü'ltpluizen hoe ze dat
1 precies gebruiken en hoe lang
dë studie dus kan duren. Elke fa
culteit kan dan op grond van het
gewenste onderwijsprogramma zelf
een cursusduur bepalen.
Een ander deel van de fractie
houdt nog wel vast aan een strak
kere opzet. De redenering van deze
Kamerleden is dat het toch beter is
alle studierichtingen in de richting
van vier jaar te dwingen, maar dan
met de ingebouwde toezegging dat
de minister een langere cursusduur
zal toestaan zodra voor een studie
richting is aangetoond dat het on
derwijsprogramma dit nodig maakt.
Van een verslaggever
DEN' HAAG Iets minder dan de
helft (47 procent) van de Neder
landse bevolking vindt dat de mi
nister van justitie ervoor moet
zorgen dat de np nog geldende
abortus-wetgeving wordt nage
leefd. Veertig procent meent dat
de minister dat niet moet doen,
en dertien procent heeft geen
mening. Dit blijkt uit een NIPO-
onderzoek onder 1035 mannen en
vrouwen.
Onder mannen en vrouwen is het
percentage dat voor naleven van
de abortus-wetgeving is gelijk. Bij
degenen die voor niet-naleven
zijn, zijn de mannen in de meer
derheid (43 procent) tegenover de
vrouwen 38 procent en vrouwen
vijftien procent.
Het percentage van hen die de
abortus-wetten willen laten nale
ven is het grootst onder gerefor
meerden (zeventig procent) en
rooms katholieken (54 procent).
Dan volgen hervormden (44 pro
cent) en zij die zich tot geen kerk
rekenen (35 procent). Naar poli
tieke voorkeur ligt het percentage
dat voor naleven is het hoogst
onder ARP-stemmers (74 pro
cent), din volgen mensen die
stemmen op KVP (61 procent),
CHU (55 procent), VVD (49 pro
cent), PvdA (42 procent) en PPR
(35 procent). Van de stemmers op
de PPR vindt 59 procent dat de
abortus-wetgeving niet moet wor
den nageleefd.
Voor alle richtingen met 'stop'
Prins Claus heeft gisteren in het Trippenhuis in Amsterdam, zetel
van de Koninklijke Academie van Wetenschappen, de Glaxo-
wetenschapsprijzen uitgereikt. Op de foto de prins in gesprek met
een van de winnaars, de heer N. Baajjens (tweede van links).
Van een verslaggever
HEIXEXOORD Een luchtkussenvoertuig heeft gisteren in de Hoekse-
waard meegeholpen bij de bietenoogst op een doordrenkt bietenveld. Het
was een proef op initiatief van de Coöperatieve Suikerunie. Vooral het
vervoer van geoogste bieten op zeer vochtig land is thans één van de grote
problemen voor de boeren in Zuidwest-Nederland.
De bieten op het land van de heer C. P. van de Erve in Heinenoord waren
door een rooimachine op rijtjes gelegd. Een opraapmachine wierp ze ver
volgens op het luchtkussenvoertuig, dat een capaciteit heeft van 15 ton
bieten. Het moderne voertuig moest wel door een trekker over het land
worden voortbewogen.
De eerste resultaten van de proefneming zijn bepaald niet ongustig. zo
zei een woordvoerder van de Suikerunie.
Van onze onderwijsredactie
DEN HAAG Een meerderheid van de Tweede Kamer lijkt te kiezen voor een systeem van gewo
gen loting voor studierichtingen waarvoor een studentenstop geldt. In dit systeem moet elke gegadig
de meeloten, maar de kans die elke mededinger heeft hangt mede af van zijn kwaliteit.
In de onderwijscommissie van de
Tweede Kamer worden de bezwaren
tegen het bestaande systeem steeds
sterker. Nu is het zo dat iemand
met een eindexamengemiddelde
van zeveneneenhalf automatisch
toegelaten wordt. Maar het andere
uiterste, algehele loting, zoals voor
gesteld door staatssecretaris Klein
wekt ook veel verzet, omdat leerlin
gen hierdoor elke aansporing om
goede resultaten te halen zouden
missen. Volgens de christen-demo
cratische fracties is het probleem
van de motivering van leerlingen
ook zonder loting al moeilijk ge
noeg.
Een systeem van gewogen loting
biedt de mogelijkheid om de groot
te van de kans van de mededingers
mede te laten afhangen van andere
factoren kunnen dan een rol spe-
de. Ook de studieduur in het voort
gezet onderwijs, de samenstelling
van het vakkenpakket en andere
factoren kunnen dan ee nrol spe
len.
De meeste fracties stellen in het
voorlopig verslag over het wetsont
werp inzake de studentenstop wel
nadere vragen over de uitwerking
van het principe van gewogen lo
ting. Maar als deze vragen bevredi
gend beantwoord worden, lijkt deze
oplossing favoriet.
De onderwijscommissie laat overi
gens wel duidelijk merken dat ze
teleurgesteld is in het verdere be
leid op dit punt.Het stopwetje is in
1972 aanvaard als een noodwet,
maar er is te weinig gedaan om de
nood te verlichten.
Inmiddels heeft ook de commissie
van de academische raad die zich
bezighoudt met de overgang van
school naar universiteit, geadvi
seerd om gewogen loting in te voe
ren.
Maar deze commissie zegt er wel
bij dat het systeem niet te vaak
moet veranderen, want dan weten
de scholieren niet meer waar ze
aan toe zijn.
Van onze redacteur wetenschappen
AMSTERDAM Begin volgend jaar gaat een aantal leden van het
Europese parlement een 'gesprek' aan met een computer die de
gevolgen op lange termijn uitrekent van hun beleidsvoornemens
en inzichten.
(ADVERTENTIE)
Van een verslaggever
DEN HAAG De besturen van de
vier progressieve partijen (D'66,
PPR. PSP en PvdA) hebben over
eenstemming bereikt over het in
dienen van een gezamenlijke reso
lutie op elk van de afzonderlijke
congressen over de procedure van
het aangaan van een samenwer
kingsverband voor de periode na de
eerstvolgende kamerverkiezingen
van 1977. De overeenstemming is
bereikt na maanden van moeizaam
en intensief overleg.
In een ontwerp-resolutie wordt ge
steld. dat met instemming van de
deelnemende partijen ook andere
politieke organisaties bij de onder
handelingen kunnen worden be
trokken.
Ho, ho.
JSM staat voor een forse indus
triële onderneming. Die eerst staats
mijnen heette en zich met kolen-
winning bezighield, nu evenwel een
veelzijdiger belangstelling heeft.
Wij blijven - met aardgas -
nauw betrokken bij de energievoor
ziening, zitten verder volop in de
chemie en hebben ook nog andere
werkterreinen.
Met dat alles passeren wij nu -
in gestrekte draf - een omzet van
zeven miljard gulden.
Of die ideeën werkelijk bijdragen
aan de oplossing van het wereld
voedselprobleem, het bevolkings
vraagstuk en dergelijke zaken,
wordt dan berekend in een 'wereld-
model' dat twee hoogleraren, de
Amerikaan Mesarovic en de West
duitser Pestel, de afgelopen jaren
met ruim veertig medewerkers heb
ben opgesteld.
Een aantal eerste toepassingen van
dat model is als 'tweede rapport
aan de Club van Rome' gisteren in
Nederlandse vertaling verschenen
onder de titel De mensheid op een
kruispunt. Dat tweede rapport gaat.
net als het eerste twee jaar gele
den. flink wat losmaken, aldus club
lid prof. dr. C. J. F. Böttcher. Hij
illustreerde dat met de verschijning
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM Lekke fittingen
blijken de oorzaak te zijn van het
ontsnappen van het uiterst giftige
arseenwaterstofgas uit het Britse
containerschip Asiafreighter, dat op
het ogenblik in het Rotterdamse
Calandkanaal ligt afgemeerd. Een
gasploeg bestaande uit brandweer
lieden, functionarissen van de Rot
terdamse havendienst en experts
van Air Products, de fabrikant van
het gas, ontdekten dit gisteren bij
een onderzoek naar de lekkage.
Een paar eenvoudige handgrepen
waren voldoende om de cylinders,
waardoor het gas moet worden ge
lost, dicht te draaien. Aanvankelijk
was men van plan via een in de
container aangebracht gat tegengas
binnen te pompen om het gevaar
lijke gas te neutraliseren. Dit bleek
later niet nodig. Waarschijnlijk zal
het schip nu op normale manier
worden gelost.
Van een verslaggever
WINTERSWIJK Bij de Konink
lijke Textielfabrieken De Batavier te
Winterswijk zullen 50 van de 370
werknemers worden ontslagen. Bij
de ongunstige economische vooruit
zichten dreigt namelijk een blijvend
verlies te ontstaan, aldus de direc
tie. De vakbonden en het personeel
zijn ingelicht.
van een bijzonder nummer van het
Franse weekblad L Express in een
oplaag van een miljoen exempla
ren, bij het verschijnen van de
Franse vertaling van het rapport.
Het hoofddoel was het maken van
een hulpmiddel voor besluitvor
ming, verklaarde prof. Mesarovic
gisteren in Amsterdam. Het rapport
is wat dat betreft nog maar het
topje van een ijsberg. Gevraagd of
hij van dit soort publicaties nu
werkelijk invloed verwachtte, zei
hij: 'Het ergste wat je kan doen is
niets doen. Wij hebben het debat
geopend met onze bijdrage.' En
prof. Pestel: 'Wij hopen dat men
van tevoren maatregelen zal ne
men. Tegen de tijd dat de tekenen
van een crisis onmiskenbaar zijn, is
het te laat om er nog veel tegen te
doen. Ik hoop dat komende crisis
sen in ieder geval afgezwakt kun
nen worden.'
Al te veel vertrouwen had hij daar
niet in: 'Ik geloof niet dat de
noodzakelijke internationale sa
menwerking tot stand zal komen
door goede wil. Het zal groeien
omdat het noodzakelijk blijkt, door
de ellende, en doordat de mensen
leren te reageren op toekomstige
ellende voordat die zich voordoet.'
Een andere beschouwing over het
rapport staat in de rubriek Weten
schap en techniek, pagina T7/K9.
ADVERTENTIE
u\
Van een onzer verslaggevers
LEIDSCHENDAM De Postgiro gaat het komens voorjaar in een aantal kan
toren in ons land proefdraaien met een automaat, die de cijfers gaat lezen, die
rekeninghouders op hun girokaarten hebben geschreven. Het apparaat is de af
gelopen jaren ontwikkeld in het dr. Neherlaboratorium van de PTT in Leid-
schendam
Thans moeten van de mil
joen overschrijvingskaarten
die per dag binnenkomen
ponskaarten worden ge
maakt omdat de computers
het handschrift niet kunnen
verwerken. Duizend mede
werksters van de Postgiro
moeten er voor zorgen dat
op de ponskaarten het over
te maken bedrag en het gi
ronummer. waarvoor het is
bestemd, staan vermeld. Om
eventuele fouten op te spo
ren wordt er voor de con
trole nog een tweede maal
geponst. Deze bezigheid
komt echter steeds meer in
de knel nu het giroverkeer
toeneemt.
Daarom schreef de PTT in
1968 - na jarenlang zelf on
derzoek te hebben gepleegd
- een open Internationale
wedstrijd voor ideeën op het
gebied van het elektronisch
lezen van met de hand ge
schreven cijfers uit. Uit
vijftien landen kwamen
meer dan vijfhonderd sug
gesties. De winnaar, die de
jury uit de anonieme zen
dingen koos. bleek iemand
uit de eigen gelederen te
zijn. namelijk de Leiderdor
per A. A. Spanjesberg. werk
zaam bij het PTT-laborato-
rium.
Grondpatroon
Jarenlang heeft hij met zijn
collega's verder gewerkt aan
het project en nu is er een-
eerste bruikbaar prototype
gemaakt. Aan de hand van
praktijkmateriaal van de
Postgiro is voor ieder cijfer
een grondpatroon gemaakt,
met daarin verwerkt een
aantal kenmerken die men
in alle handgeschreven cij
fers heeft gevonden.
De nieuwe leescomputer zal
nu via een t.v.-camera de
geschreven cijfers in onge
veer duizend kleine stukjes
te verwerken krijgen. De
computer bekijkt dan of er
voldoende van de kenmer
ken uit een grondpatroon
aanwezig zijn en stelt dan
vast dat er een 2, een 3, een
5, 7 of 9 staat.
94 procent kans
De kans dat de machine een
cijfer herkent is berekend
op 94 procent van de aange
boden cijfers. De verwach
ting is dat de machine
'slechts' zestig percent van
de girokaarten kan ontcijfe
ren omdat er op iedere
kaart méér dan één cijfer
staat. De computer zal wor
den geprobeerd bij het con-
troleponsen.
Ontwerper Spanjesberg is
van mening dat de machine
de komende jaren, nog kan
worden verbeterd. Eerst zal
de proef moeten uitwijzen
dat de programmering van
de computer goed is. De
nieuwe machine heeft al de
aandacht getrokken van de
stichting Teleac. die in haar
uitzendingen in het kader
van de cursus 'Hoe word ik
de computer de baas', het
hoe en wat van de leesauto-
maat uitvoerig behandelt.
De eerste maal gebeurde dat
maandagavondde tweede
keer morgenavond.
Die vrouw had een
volière met zo'n 50
parkieten waaronder enkele
zeer zeldzame en kostbare
exemplaren. Alles bij elkaar
voor zo'n 9000 gulden.
En daarvoor had de AGO
een speciale Vogels-in
V olière-verzekering,
waarbij het leven van haar
vogels verzekerd zou zijn
in geval van brand,
verstikking door rookont
wikkeling en ontvoering
na inbraak.
Dat kan elke assurantie
adviseur je
vertellen.
