Net als in de bakkerswinkels van toen
Zuid-Afrika maakt nu
etalage van Dimbaza
SIM
Professor Wisse verborg
zijn gezicht in zijn handen
fllBlll£ill
Buitenverbanders
bezig met akkoord
J- "V o
Vandaag
Geschrokken van publiciteit?
Trouw
K wartet
'De Regulieren'
wordt een
natuurreservaat
Eénmansactie
voor kleiner
vleesverbruik
Beroepingswerk
Nieuwe boeken
TROUW/KWARTET WOENSDAG 4 DECEMBER 1974
KERK/BINNENLAND T2/K2
door A. J. Klei
In zijn levensverhaal 'Door vrij
denken tot christelijk geloven' ver
telt de historicus Jan Taal» hoe Den
Haag in 1906 overal gonsde van
gesprekken over de als orthodox te
boek staande hervormde dominees
Cramer en Gerretsen, die opeens
Schriftkritiek in hun preken had
den gedaan. Het deed Taal denken
aan Constantinopel in de vijfde
eeuw: daar werd omstreeks 430 tot
in de bakkerswinkels toe druk ge
kibbeld over de vraag of Je Maria
nu Theotokos (God-barende) of
Christotokos moest noemen.
Zulke dingen kom je anno 1974 nóg
tegen en wel in Amsterdam, dat je
toch niet van overdreven kerkelijke
betrokkenheid kunt verdenken. Wel
iswaar heb ik nog niet ontdekt dat
bij de warme bakker de verzoe
ningsleer van dr. H. Wiersinga over
de tong gaat, maar ik heb twee
dagen achtereen meegemaakt dat
aan een hoektafeltje in vrij gere
nommeerde koffiehuizen gediscus
sieerd werd over de afwijzende uit
spraak van de gereformeerde syno
de over de visie van de genoemde
Amsterdamse studentendominee.
Dit gebeurde niet door lieden die
het synodale bedrijf op de voet
volgen (die zijn er trouwens niet
veel in Amsterdam, geloof ik) maar
door mensen die door de bank ge
nomen de ontwikkelingen in Ango
la nauwgezetter volgen dan die in
Lunteren en in wier bestaan Sietse
Bosgra een aanmerkelijk grotere
rol speelt dan dominee Schaafsma.
Ik praatte met drie van de acht
jonge Amsterdamse gereformeerden
die een brief aan de synode hebben
gestuurd, waarin zij uiting geven
aan hun zorg over de mogelijke
gevolgen vain de synodale uitspraak
dat dr. Wiersinga tekort doet aan
de rechte prediking van het evan
gelie.
Hiermee is, schrijven ze, een eerste
stap gezet op de weg naar schor
sing het 'klemmend beroep' wijst
in die richting. De ondertekenaars
geloven, niet dat dr. Wiersinga 'die
opvattingen die hij zo zorgvuldig
opgebouwd e>n geformuleerd heeft,
zo maar terugneemt. Wat denkt de
synode dan te doen? We hou
den ons hart vast'. De briefschrij
vers vinden het 'beangstigend om
te merken dat er voor iemand die
de bijbel serieus neemt in zijn
'leer en leven', zoals dr. Wiersinga
doet, geen ruimte binnen onze kerk
zou zijn, want daar komt het op
neer We zijn niet gerust op de
goede afloop'.
Er is, zo vernam ik verder, de
afgelopen zondag in en om de Kei-
zersgrachtkerk, waar in de avond
beurten de studentendominees pre
ken. een snelle 'buitenkerkelijke'
actie gehouden die een kleine
tweehonderd handtekeningen ople
verde van gemeenteleden, die hier
mee te kennen gaven dat ze 'het
zouden betreuren als er geen plaats
zou zijn voor de ideeën en de
persoon van dr. Wiersinga'.
De dag er op trof ik een andere
gelegenheid een woordvoerder van
de twee gereformeerde studenten-
wijkraden in Amsterdam (inclusief
de studentendominees en hun as
sistenten). Hij had een verklaring
van die wijkraden bij zich. Daarin
krijgt om te beginnen deze krant
op z'n kop, omdat we in ons
synodeverslag van 23 november er
niet bij hebben geschreven dat met
de synodale uitspraak een schor
singsprocedure op gang wordt ge
bracht. Om hierop even in te gaan:
we houden er niet van berichtge-
veng en commentaar door elkaar te
hutselen, de lezer moest in de eer
ste plaats weten hoe en wat de
synode besloot en niet wat wij
ervan dachten.
De verklaring betoogt dat het be
sluit van 22 november niet alleen
maar verduidelijking van het in
juni genomen synodebesluit was,
maar een verschèrping ervan (zie
ook de rubriek 'Vandaag' op deze
pagina) en merkt daarna op dat de
synode, als het over onrust in de
kerken gaat. voorbij loopt aan de
onrust die confessionele beraders
en verontrusten zaaien.
De verklaring besluit: 'De gerefor
meerde kerken hebben nimmer een
'belijdenis-kerk' willen zijn. maar
zich altijd alleen gebonden geweten
aan Gods Woord en de rechte ver
kondiging daarvan. Hoe is het dan
mogelijk dat als iemand op een
andere manier denkt en spreekt
over de belijdenis, hij daardoor te
kort doet aan de rechte prediking
van het evangelie. De synode be
weert immers zelf dat er een fun
damentele overeenkomst bestaat
tussen haar en dr. Wiersinga.
De studentengemeente vindt dat je
niet op een dergelijke manier als
kerkmensen met elkaar mag om
gaan. Er zal in de toekomst indrin
gend met elkaar gepraat moeten
worden over het functioneren van
de belijdenis in haar geheel: wat
kunnen wij er in 1975 nog mee,
willen wij blijven praten over de
levende God en niet over een leer
uit de Middeleeuwen'.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Uit een toegezonden verslag in de Rand Daily Mail een van de belangrijkste op
positiekranten in Zuid-Afrikablijkt dat Dimbaza, eens een depot waarheen men overtollig gewor
den zwarten afschoof, nu snel wordt opgewerkt tot een soort etalage van wat een hervestigingsdorp
in een thuisland kan zijn.
In een verslag van 5 oktober
schreef Patrick Laurence, dat Dim
baza de titelrol vervulde in de film
'Last Grave at Dimbaza' niet langer
het concentratiekamp-imago ver
dient dat het overzee kreeg. De
genoemde film is onder de Neder
landse titel 'Zuid Afrika ongecensu
reerd' op 15 november door het
IKOR uitgezonden en op diezelfde
dag werd erover bericht op deze
pagina.
Met een geboortecijfer van 65 op
de 1000 tegen een sterftecijfer van
18 op de 1000 trilt Dimbaza nu van
leven, schrijft Lawrence. Bijna de
helft van zijn bevolking is in de
schoolleeftijd.
Niet maskeren
Maar, zo voegt hij eraan toe, de
verbeterde levensvoorwaarden van
vandaag kunnen de lelijke werke
lijkheid van het verleden niet mas
keren. zoals ook de thuislandleider
van Ciskei. Lennox Sebe, toegeeft.
Hij heeft de film niet gezien, maar
wel het boek 'Het afgedankte volk'
van de nog steeds in hulsarrest
zittende priester Cosmas Desmond
gelezen en hij ontkent niet dat dit
een waarheidsgetrouw beeld ver
schafte van het vroegere Dimbaza.
Huisvesting
'Maar de tragedie van zulke litera
tuur is dat ook als de Levensvoor
waarden inmiddels zijn verbeterd
de mensen geloven dat er nog het
zelfde gebeurt als tien Jaar gele
den'. Inmiddels is echter volgens
Laurence de bevolking van Dimba
za niet door hervestiging maar door
spontane vestiging tot 9000 mensen
UIT
VAN LEZERS
Kapers (2)
Mag ik u eens vragen, waarom in
uw artikelen en commentaren de
Palestijnse terroristen en moorde
naars van vrouwen en kinderen
steeds 'vrijheidsstrijders' en 'com
mando's noemt? Gaat u ook al
meedoen aan de steeds feller wor
dende hetze tegen Israël? Het is
triest dat bijna de gehele wereld
zich opzweept in haat tegen twee
miljoen joden, die slechts in vrede
wensen te leven en werken. Als
men het geld. benodigd voor haat
campagnes. oorlogen en terreurac
ties tegen Israël, besteed had aan de
PalestiJnen, op een goede manier,
zou het probleem niet meer be
staan.
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatle wordt de naam van
de schrijver vermeld.
Den Haag
Geven voor Leven (3)
In zijn tv-commentaar schreef Ton
Hydra dat hij moeite had met de
beelden van het stervende jongetje
tijdens de uitzending 'Geven voor
Leven'. Hoewel ik er helemaal vóór
ben. dat er veel geld nodig ls voor
onderzoek naar een oplossing voor
kanker, heb ik al een hele tijd
moeite met de manier waarop deze
katle gevoerd wordt. Met Vader Ab
raham b.v. en met de foto van het
jongetje dat ons vanuit "zijn bedje
zo vragend aankijkt. Moeten de re
clamejongens nu persé (valse) sen
timenten aanwakkeren &»n ons er
toe te krijgen de beurs te voor
schijn te halen?
Den Haag
verdubbeld. Zowel Lennox Sebe als
Franco Maritz, directeur van de
Xhosa Ontwikkelingsmaatschappij
zien het Dimbaza van de toekomst
als een mededinger van Umtata, de
hoofdstad van Transkei, in het
aantrekken van industriëen die ar
beidskrachten zoeken. Maar de
werkelijkheid is altijd anders dan
de dromen en Dimbaza is nog niet
vrij van de littekens van het verle
den. Het heeft maar vier fabrieken
die samen nauwelijks meer dan
tweehonderd mensen werk geven'.
Het is dan ook meer de huisvesting
dan de werkgelegenheid die de toe
loop op Dimbaza heeft veroorzaakt.
In korte tijd zijn er meer dan 1300
huizen bijgekomen - zowel tweeka
mer' - als vlerkamerwoningen - en
er is een blauwdruk voor nóg 350
huizen. Eenmaal hier wonend zoe
ken veel' volwassenen werk in het
King Williams Town aan de kust,
waar achthonderd man het hebben
gevonden, en nog eens achthonderd
werken aan wegprojecten in Ciskei.
Daarnaast is er alleen werk te vin
den in gastarbeid, dat wil zeggen
ver van Dimbaza.
Het verleden achtervolgt de men
sen in Dimbaza. maar helemaal de
blanke functionarissen in dienst
van de regering van Ciskei. De
grote behoefte om dit verleden uit
te wissen zit achter hun behoefte
om zoveel mogelijk aan verslagge
vers te laten zien. Maar het verle
den verdwijnt niet zo gemakkelijk.
Zelfs in de moderne kliniek, be
mand door acht hooggekwallficeer-
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT De gereformeerde kerken (vrijgemaakt; buiten
verband) hebben op hun landelijke vergadering in Utrecht een
verklaring vastgesteld, die als preambule van een akkoord van
kerkelijk samenleven zal dienen.
C. J. Hoogland
Geven voor Leven
Wij willen de actie Geven voor
Leven graag steunen vanwege haar
menslievendheid (al zouden andere
onderwerpen voor ons een hogere
prioriteit hebben voor een dergelijk
groots opgezette actie). We moeten
echter ook beseften dat we op het
ogenblik voor de keuze staan of we
een nieuw kankerverwekkend ele
ment in onze samenleving willen
afwijzen van kernenergie en het
zoeken naar alternatieven zal heel
wat meer offers vragen dan een
enkele gift, geschonken in een
emotionele opwelling.
Groningen
Rolf Soer
Lonnie ter Braak
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. Tammlnga.
Hoofdkantoor B.V. De
Christelijke Pers: N.2.
Voorburgwal 276 - 280,
Adam. Postbus 859.
Telefoon 020-2203 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Mldd. Bank (rek.nr.
69 73 60768). Gem.glro
X 500.
T. Hielema van Lierop
Blokkade
De regering is onbuigzaam. De in-
voerdatum van de ingebruikname
van de tachometer wordt niet uit
gesteld! 't Is toch op democratische
wijze tot stand gekomen. Blijkbaar
weegt deze democratische ordening
opeens erg zwaar. Maar dat is nog
maar pas! De instelling van de
1000.- collegegeld was ook zeer
zeker op democratische wijze tot
stand gekomen, maar werd bij wei
gering tot betalen zoniet afgesteld,
toch zeker langdurig uitgesteld!
Veenendaal
A. Loef
Elektrische tandenborstel
AKoop een harde borstel, waarmee
u het tandvlees flink moet masse
ren', zei de tandarts. Die harde
tandenborstel was onduldbaar door
de pijn. Telefoon. 'Moeder, de tan
darts zegt dat mijn tandvlees er
een stuk beter uitziet, nadat ik een
elektrische borstel ben gaan be-
bruiken! Probeer toch ook eens
zo'n ding!' Ik deed het. Zes weken
later waren de wonden aan het
duidelijk degenererende tandvlees,
dat al meer dan tien Jaar rood en
overgevoelig was, genezen. Het
tandvlees ziet nu even gaaf en rose
en is even gezond als dat van de
kinderen. En mijn tanden konden
behouden blijven. Dit ter aanvul
ling van de schrijver van 'Vandaag'
(27 nov.). In mijn huishouding be
vindt zich een minimum aan elke-
trlsche apparatuur. Maar aan die
tandenborstel heb ik, op drleënzes-
tigjarige leeftijd, het behoud van
mijn gebit te danken.
Gorssel
mv. S. van Reijendam-Vos
Christenvervolging Tsjaad
Het is jammer dat de Wereldraad
van Kerken, het Angola-comité en
andere groeperingen met een be
paalde signatuur nu geen protest
hebben aangetekend.
Boskoop
J. van Straalen
de zusters, duikt het toch weer op.
De kliniek is een duidelijk demon
stratie-object van de goede zorgen
der regering, maar het verleden
spreekt mee in de opsomming die
de hoofdzuster Nkonyakazi, geeft
van de meest voorkomende ziekten
die in de kliniek behandeld wor
den: kwashiorkor, tuberculose, sca
bies en geestelijke labiliteit', aldus
Laurence. De brieven van de angli
caanse priester David Russell waar
in deze zich beklaagde over onder
voeding in Dimbaza dateren uit
1972.
De hierbij afgedrukte tekeningen
zijn uit het verleden jaar in Enge
land uitgekomen rapport 'A place
called Dimbaza' dat handelt over de
politiek van hervestiging ln Zuid-
Afrika.
ARNHEM De stichting Het Gel-
dersch Landschap gaat een begin
maken met de aankoop van het
gebied 'De Regulieren', gelegen ter
weerszijden van de oude rijks
straatweg van Culemborg naar Gel-
dermalsen onder de gemeente
Buurmalsen. Gedeputeerde staten
van Gelderland hebben voorgesteld
de stichting een bijdrage van vijf
tig procent (428.000 gulden) te ver
lenen voor de aankoop van de
boerderij Laarhoven in het gebied.
Het rijk heeft een gelijk subsidie
toegezegd.
De aankoop van het hele gebied zal
naar schatting bijna 2.7 miljoen
gulden kosten. Enkele voorzienin
gen zoals aanplant en het maken
van een wandelroute zullen onge
veer 260.000 gulden kosten. Men
'Zoals sedert de dagen van de Re
formatie in de zestiende eeuw de
eenheid van de kerken allereerst en
ten diepste bestond in hetzelfde
geloof, in de gehoorzaamheid aan
het Woord van God en in de ge
meenschappelijke belijdenis, zo wil
len de gereformeerde kerken in Ne
derland, die in deze vergadering
bijeen zijn, elkaar als opnieuw be
loven zich gevend eerst aan de
Here en ook aan elkaar zich aan
het Woord van God en aan de
belijdenis van de kerk van alle
eeuwen te houden. Zij verklaren in
dat belijden van de waarheid van
de Heilige Schrift, zoals in de for
mulieren van de oude christelijke
kerk en in de drie formulieren van
enigheid is uitgedrukt, haar een
heid en grond voor haar samen
gaan te vinden', aldus deze pream
bule.
Even verder wordt gezegd: 'Zij be
geren zo ook in deze dingen als één
in Christus naar buiten op te tre
den met de bede, dat alle ln belij
denis en leven waarlijk gerefor
meerde kerken en allen die de Here
vrezen en Zijn getuigenis kennen,
zich met hen voegen tot één ge
meenschap, één van zin en één van
gevoelen door de Geest van onze
God.'
De vergadering kwam nog niet toe
aan de vaststelling van de artikelen
van het akkoord van kerkelijk sa
menleven. maar vond wel een
praktische oplossing voor de kwes
tie van de getrapte afvaardiging.
Besloten werd namelijk, dat zo
spoedig mogelijk weer een landelij
ke vergadering zal worden gehou
den en dat deze. om redenen van
vergadertechnische aard, zal wor
den gevormd door telkens vier af
gevaardigden per regio. Plaatselijke
kerken, die tegen deze manier van
afvaardiging bezwaar hebben, mo
gen zich (met medeweten van hun
regionale vergadering) rechtstreeks
door twee afgevaardigden laten
vertegenwoordigen. Gestemd zal
worden volgens het systeem dat
elke kerk één stem heeft, zodat
regionale vertegenwoordigers even
veel stemmen uitbrengen als zij
kerken vertegenwoordigen.
De vergadering sprak verder uit,
dat het al of niet aanvaarden van
een kerkelijk akkoord geen oorzaak
van breuk of verwijdering mag zijn
tussen gemeenten die één zijn in
geloof en belijden. Op de bezwaar
de gemeenten werd een beroep ge
daan, zich zo veel mogelijk te rich
ten naar hetgeen met de meeste
stemmen goed gevonden wordt en
inzonderheid hun medewerking te
verlenen aan en hun stem te doen
horen op de gemeenschappelijke
vergaderingen, ook al kunnen zij
geen medeverantwoordelijkheid
dragen voor wat daar besloten
wordt.
Spaanse evangelische zending 25 jaar
Van een onzer verslaggevers
OPHEUSDEN Een kleine zen-
dwigsorganisatie herdenkt dezer da
gen op bescheiden wijze haar 25-
jarigbestaan. Het is de Spaanse
evangelische zending (SEZ).
Stimulerende kracht bij de oprich
ting in 1949 was de vermaarde
christelijke gereformeerde professor
G. Wisse. Hij had verschillende los
se contacten in Spanje. Op zijn
initiatief begonnen sommigen in
Nederland geld in te zamelen voor
de aankoop en verzending van bij
bels en lectuur in het Spaans. In
1949 werd de SEZ opgericht. Wisse
was toen al 76 jaar. Toch was hij
tot zijn dood ln 1957 de ziel van
het werk. Door het hele land hield
hij spreekbeurten op Spanje-avon-
den.
In het verschenen jubileumboekje
'En het Woord Gods wiesko
men dan ook vele herinneringen
aan professor Wisse naar voren,
zoals deze van ds. Penella uit Bar
celona, die in 1954 een toernee
door Nederland maakte:
Te Doorn maakte ik persoonlijk
kennis met prof. Wisse. Uitvoerig
bespraken we het zendingswerk in
Spanje. Toen hij me vroeg hoeveel
protestanten er in Spanje woonden
zei ik hem naar waarheid: 'onge
veer tienduizend'. Hij verborg zijn
gezicht in zijn handen alsof hij
zich schaamde en antwoordde toen:
'In uw toespraken hebt u niet ge
zegd dat het er maar zo weinig
waren. Het is beschamend voor de
Nederlanders dat ze niet veel eer
der hulp aan u heben geboden.
Teveel jaren gingen voorbij zonder
dat we zelfs maar aan u daar in
Spanje dachten. Nu is het tijdstip
aangebroken om handelend op te
treden en zodoende de schande van
het verleden uit te wissen'.
Twee Jaar later kwam ds. Penella
opnieuw in Nederland. Toen werd
hij ontvangen door prinses Wilhel-
mina. die ook een van zijn lezingen
bijwoonde.
De SEZ heeft thans één man in
Spanje in volledige dienst, evange
list Valentin Munoz op de post
Eben Ezer te Madrid. Daarnaast
wordt lectuurverspreiding en trac-
taatwerk gesteund in Barcelona en
Het is de bedoeling, dat op de
volgende vergadering ook andere
dan organisatorische zaken aan de
orde komeri, met name de predi
kantsopleiding. De nu gehouden
vergadering stond onder leiding
van ds. H. J. van der Kwast uit
Amstelveen.
Van een onzer verslaggevers
VALKENBURG AAN DEN RIJN
Grafisch ontwerper J. P. Juffer-
mans uit Valkenburg is, daarbij ge
steund door een aantal vrienden,
een actie begonnen 'om de discus
sie over de negatieve gevolgen van
de nog steetis stijgende vleescon
sumptie goed op gang te brengen.
De tijd lijkt daar rijp voor en
gezien de voedselsituatie in de we
reld is het ook hoog tijd'.
Hij heeft, daartoe geïnspireerd door
het affiche (Vlees mevrouw, u weet
wel waarom) wan de landelijke
vleesproducenten, zelf een affiche
ontworpen met daarop de tekst
'Minder vlees mevrouw, u weet ho
pelijk al waarom'.
Onder op het affiche staat wat uit
spraken van deskundigen van
verschillende organisaties en van
particulieren, die zich torgen ma
ken over de steeds stijgende vlees
consumptie, die verkwisting in de
hand werkt en ten koste gaat van
meer voedsel voor ontwikkelings
landen. Daarnaast spelen ook argu
menten mee van de bioAndustrie,
het feit, dat minder vlees eten de
gezondheid in de hand werkt en dat
minder vlees eten uiteindelijk ook
goedkoper is.
Met dit affiche heeft de heer Juf
fermans geprobeerd verschillende
gedachten over het eten van vlees
onder één noemer te brengen om
op een manier de acties, zoals van
Lekker Dier, de Kerken en de vege
tariërs, beter te coördineren.
Hij hoopt met deze bijdrage
de mensen ertoe te bewegen, dat ze
hun voedingsgewoonten drastisch
zullen moeten wijzigen.
Het affiche kan besteld worden
door 0,75 over te maken op giro
1754733 t.n.v. J. P. Juffermans.
Hoofdstraat 40, Valkenburg aan dén
Rijn, met vermelding^ 'Vleesaffiche'.
Prof. G. Wisse
omgeving. Men is bezig de kinder
bijbel van Vreugdenhil in het
Spaans te vertalen, het nieuwe tes
tament is al verschenen.
De wijze, waarop de SEZ werkt,
blijkt duidelijk uit het jubileum
boekje, dat geschreven is door de
bestuursleden en ook door enkele
werkers in Spanje. De SEZ wil zen
ding zijn 'op de grondslag van
Gods heilig en onfeilbaar Woord en
dat naar de onverkorte uitleg van
dat Woord in de drie formulieren
van Enigheid', aldus ds. Tj. de
Jong, hervormd predikant te Gar
deren. En de huidige voorzitter van
de Spaanse evangelische zending,
de christelijke gereformeerde ds. M.
C. Tanis te Sliedrecht, constateert
in zijn bijdrage, 'dat de vernieu
wingen, die zich de laatste tien
jaar binnen de rooms-katholieke
kerk heben voltrokken, 'niet wij
zen op een wezenlijke verandering
van deze kerk. Er is geen daadwer
kelijke terugkeer naar Gods Woord'.
Het boekje is voor zeven gulden te
bestellen bij H. J. Verdonk,
Smachtkamp 63. Opheusden.
SYNODEBESLUIT
'Nadat de synode van de gerefor
meerde kerken in juni jl. een be
sluit genomen had aangaande de
opvattingen van dr. H. Wleslnga,
heeft ze vorige maand opnieuw een
besluit in deze kwestie genomen.
De argumentatie voor dit tweede
besluit is volgens het besluit zelf
uitsluitend dat de toelichting (let
wel: niet het besluit van Juni zelf)
misverstand kon wekken. Dit was
gebleken. Er kwam geen verduide
lijking van die toelichting, maar
een nieuw besluit uit de bus. Nu
zegt men wel dat dit geen nieuw
besluit is, maar dat het 't vorige
slechts verduidelijkt. Niets is min
der waar. Het bevat niet alleen een
-toespitsing van de veroordeling van
Wiersinga's opvattingen maar bo
vendien een besluit om hem een
brief te schrijven waarop zijn ant
woord wordt ingewacht, zij het met
een soepele terminering. Bovendien
is een punt van de overwegingen
van juni dat handelde over een
voortgaand gesprek uit die verkla
ring teruggenomen. En dit alles on
der de motivatie dat 'een
aantal missiven van kerkelijke ver
gaderingen en leden der kerke*,
hierover binnenkwam. Deze missi
ven waren, om alle mystifikatles te
voorkomen, van 191 van de onge
veer 880.000 leden, van 124 van de
830 kerkeraden, van 5 van de 69
classes en van 1 van de 14 provin-
ciaï?K-§ynodes. Men kan dus gevoe
gelijk beweren dat de overgrote
pid"' vah.de gereformeerde
kerken g^ï\, behoefte had aan een
nieuw besluit. Tto'dk.wérd het geno
men. En nog wel met'"devraag per
brief. Wie iets weet van de geschie
denis van scheuringen weet ook dat
dergelijke brieven zelden iets goeds
te zien gegeven hebben. Alleen
daarom al had men wijzer moeten
zijn.
NED HERV KERM 'l,'*
Beroepen te Wezep (toez.): A,
Breure te Westbroek: te Barneveld';
L. van Nieuwpoort te Nunspeet.
Aangenomen naar Heiloo: J. v. d.
Schee te Zierikzee.
GEREF KERKEN
Beroepen te Geesteren: drs. C. G.
Vermeiden te Borculo, die dit be
roep heeft aangenomen.
GEREF GEMEENTEN
Beroepen te Gorcum: J. van Haa-
ren te Amersfoort.
Beankt voor Veenendaal: A. Hof
man te Scheveningen; voor Tricht:
Chr. v. d. Poel te Yerseke.
OUD GEREF GEM IN NED
Bedankt voor Kinderdijk: A. v. d.
Meer uit Oosterland.
Leze L. Bouwers. W. Barnard/Guil-
laumc van der Graft. Uitg. Orion
Brugge 1973. 56 blz. 3,75
Dit is nummer 103 in de serie
Ontmoetingen. Het deeltje, dat als
alle andere de veel te weidsq,tin
teling draagt Lieteraire monografie,
bevat een gesprek met d& auteur
over zijn literaire bezigheden, over
zijn bemoeienis met de psalm berij
ming en het nieuwe-liedboek, over
zijn leven als predikant. Een twee
de hoofdstuk levert enkele kantte
keningen bij het werk, een derde
geeft een biografisch overzicht, het
slothoofdstuk bevat de bibliografie.
Voor wie het werk van Van der
Graft kennen, b&vgt'" dit deeltje
weinig nieuws; als een allereerste
introductie,-'zoals de serie trouwens
jgg tttBfrt. kan het zijn verdienste
RF
Een eenvoudige catechismus, kort
begrip der christelijke religie door
ds. Herman Faukelius, bewerkt door
ds. J. van Amstel. Uitg. Buijten
Schipperheijn, Amsterdam, 29 pag.
(klein formaat), prijs ƒ2,50. Ds.
Van Amstel, chr. geref. predikant,
maakte de tekst van dit zeventien-
de-eeuwse stuk toegankelijk voor
de lezer van nu.
Brood in Bethlehem door drs. H. de
Jong. Uit. Buijten Schipper
heijn, Amsterdam, 70 pag., prijs
6,90. Zes vervolgpreken over het
boek Ruth van de Amsterdamse
vrijgemaakte (buiten verband) ge
reformeerde predikant.
Postille 1974, onder redactie van de
werkgroep Kerk en prediking. Uitg.
Boekencentrum, Den Haag, 239
pag., prijs 28,-. Al de 26ste bundel
preekschetsen, van hervormde kom
af, maar ook met gereformeerde
medewerkers.
Dr. A. van Sclms, Jeremia deel II;
Jeremia deel III en klaagliederen.
De prediking van het Oude Testa
ment. Een theologisch commentaar
onder redactie van dr. A. van Selms-
dr A. S. van der Woude en dr C.
van Leeuwen. Uitg. Callenbach b.v.
te Nijkerk, 1974. Prijs resp. 45,90
(bij Intekening op de serie ƒ41,50)
en 37,50 (bij intekening 34,-).
Een korte aankondiging moge vol
staan, nu dit commentaar zijn weg
meer en meer blijkt te vinden. Het
eerste deel van dr Van Selms' com
mentaar op Jeremia (hoofdst. 1-24)
verscheen in 1972. Thans volgt de
rest. verdeeld over twee delen,
hoofdstuk 25-45 (historisch bijzon
der boeiend) in deel II en hoofd
stuk 46-52 alsmede de klaagliederen
in deel III. Het slot van deel III
bevat het zaakregister op alle drie
delen. Het commentaar veronder
stelt niet dat de lezer het He
breeuws beheerst, en is desondanks
allerminst oppervlakkig.
