pyrië akkoord met lieu w VN-mandaat Moro's kabinet niet bij voorbaat geheel kansloos Hoe komt een ijstijd over ons, en wanneer? 'ranse regering gaat uto-industrie helpen Irak hekelt oefeningen CENTO bij Perzische Golf ^onservatieven willen oodstraf invoeren optimistisch in Caïro 4tiek op Giscards privé-leven Italië in het voorjaar naar de stembus Oude theorie bevestigd - conclusies verschillen WetenÉchap 'en techniek "Mti-IRA-pakket in Lagerhuis BpW/KWARTET DONDERDAG 28 NOVEMBER 1974 BUITENLAND T7-K9 RO, TEL AVIV (AP, Reuter, UPI) Kurt Waldheim, de secretaris-generaal van de VN verwacht het zal lukken het mandaat voor de VN-vredesmacht in het Israëlisch-Syrische frontgebied met naanden verlengd te krijgen. ADVERTENT IEl Iheim zei dit gisteren bij aan- ;t in Cairo na eerder bezoeken ebben afgelegd aan Syrië en 1. Gesprekken met de rege- ileiders hebben hem de indruk ven dat de spanning in het en-Oosten is afgenomen. Eer- ïeeft Waldheim al laten weten zowel Israël als Syrië zouden mmen met verlenging van het nandaat (de UNDOF-strijd- it) op de Hoogten van Golan. Iheim zei ook dat de Syrische •ing grote belangstelling heeft een snelle hervatting van de lefse conferentie omdat voort- ig van de VN-vredesoperaties et gebied geen oplossing van jrobleem kan zijn, doch slechts erste fase van een globale op- ïg. Het VN-mandaat loopt -n af in het Golangebied. verklaring van Waldheim in p klonk optimistischer dan die te hij eerder op de dag aflegde zijn vertrek uit Israël. Daar :te Waldheim op dat de span- was verminderd, maar dat de Itle nog steeds zeer ernstig is ;at in de komende maanden pogingen moeten worden op een goede politieke op- ig te vinden. ietrouwbare Syrische en Pales bronnen in Beiroet is verno- Kurt Waldheim men dat de Palestijnse Bevrijdings organisatie bereid is weg te blijven II.TS (Reuter, UPI) De Franse regering heeft maatregelen jekondigd om met ontslag bedreigde werknemers een inko- isgarantie te verschaffen. nededeling werd gedaan door regeringswoordvoerder André l. Uit industriële bronnen is Dmen dat de regering ook gaat geven aan de ernstig ;igde Franse autoindustrie, die de motor der Franse economie t genoemd. Volgens zegslieden en de concerns Citroën en Peu- leningen van 500 miljoen k (ongeveer 300 miljoen) van de kunnen verwachten om uit problemen te raken, nformatie kwam gisteren nadat dent Giscard d'Estaing dinsdag- tid voor de tv extra-maatrege- had beloofd om de autoindus- te steunen. Giscard zei onder dat Frankrijk zich niet in een tie bevindt van ernstige crisis van grote economische tegen- Maar wel zouden te zijner tijd ;regelen worden genomen om /ransen tegen werkloosheid te ïermen. dent Giscard wordt de laatste n steeds intensiever op de kri- e korrel genomen in dag- en bladen wegens zijn voor de president ongebruikelijke le- wandel. Zo is met name kritiek :en op de veelvuldige afwezig van Giscard uit het Elysée, Jer dat bekend is waar de presi- i dan wel te vinden is. Het fblad Paris Match in een fijzing naar Giscards verkie- sleuze Giscard aan het roer phreef: 'Op het ogenblik dat ikrijk door één van haar diep- ïcrisis sinds de oorlog gaat ^gt Frankrijk zich midden in £torm af of Giscard wel as aan het roer zit'. Het gezag- )ende dagblad Le Monde feef dat Giscards privéwandel "slijk indruist tegen zijn ver- itingen als president en dat hij ümzinnig afwezig is' uit het e terwijl niemand van zijn twerkers weet waar hij zit. is hij nachtenlang weg, aldus 'onde. In het artikel staat dat rd heen en weer trekt tussen imbtswoning en het huis waar t zijn gezin woont, soms de doorbrengt in Grand Tria- van de eerste fase van een nieuw vredesoverleg over het Midden-Oos ten in Genève Besprekingen daar over zouden het hoofdthema zijn geweest van diplomatieke acties in zake het Midden-Oosten. Het zou aan de orde zijn geweest tijdens president Fords bezoek aan Brez- njew in Wladiwostok, en Waldheim zou er over hebben gesproken tij dens zijn reis in het Midden-Oos ten. Maar ook zou er over gepraat zijn in Moskou, waar Jasser Arafat, de leider van de PLO met de Russi sche leiders aan het onderhandelen is. De PLO zou in de beginfase van de Geneefse conferentie moeten wegblijven om daarmee elk voor wendsel weg te nemen voor Israël om niet naar Genève te komen. De PLO-leiding zou nu bereid zijn pas in een later stadium aan de Ge neefse top deel te nemen. Tweede gesprek Jasser Arafat is gisteren in Moskou ontvangen door premier Aleksej Kosigin, die een uur met hem heeft gesproken. Het was Arafats tweede dag in de Sowjet-Unie. In een vraaggesprek met het persbureau TASS verklaarde Arafat dat het be sluit de PLO de status van perma nent waarnemer in de VN te ge ven 'een belangrijke mijlpaal' was in de historie van de Palestijnse strijd. De PLO heeft in Libanon meege deeld dat 26 Palestijnen zijn gear resteerd, die leden zouden zijn van de groep die zich verantwoordelijk heeft gesteld voor de kaping van de Britse VC-10, vorige week. De PLO heeft meegedeeld dat de 26 in het openbaar zullen worden berecht, zodat 'iedereen kan zien dat de PLO de straf heeft opgelegd die voor hen nodig wodt geacht'. Tunesische regeringsfunctionaris sen hebben meegedeeld dat de vier Palestijnse kapers van de Britse VC-10 nog achter slot en grendel zitten en dat over hun toekomst nog niets is besloten. Van een onzer redacteuren Italië heeft een nieuw kabinet. Maar voor hoe lang? Alleen al het feit dat de twee nieuwe regeringspartners samen geen meerderheid hebben in de 'Camera dei Deputati' (het parlement) bepaalt de ge ringe levensvatbaarheid van de coalitie van christen-democraten en republikeinen onder leiding van de linkse christen-democraat Aldo Moro. Het is dan ook niet meer dan een overgangskabinet, geboren uit de onmacht of de onwil van de politi ci. een regeringsploeg samen te stellen, die eindelijk eens orde op zaken kan stellen. Al moet worden toegegeven dat dit in Italië geen gemakkelijke opgave is. Extreem rechts en uiterst links (de eerste groep wél en de laatste niet In het parlement vertegenwoordigd) doen nog altijd hun best de chaos in het land te vergroten door het plegen van bomaanvallen of het bevorde ren van de arbeidsonrust. De voortdurende politieke crisis wordt voornaifielijk veroorzaakt door het feit dat de Italiaanse par tijen in meerderheid niet alleen samenwerking met de grote com munistische partij weigeren, maar evenmin bereidheid tonen om zon der die partij een beleid te voeren dat er op gericht is de oorzaken van deze crisis weg te nemen. De Italiaanse communistische par tij. de grootste in het westen, heeft beloofd dat zij een 'constructieve oppositie' zal voeren. 'We zullen niet alleen zeggen wat er fout is, we zullen ook met oplossingen ko men en zeggen welke verantwoor delijkheid de communistisch partij wil dragen', zo zegt Politburo-lid Giancarlo Pajetta. Geen ramp Discipline PLO-woordvoerder Sjafik el-Hout verklaarde gisteren in Beiroet dat de PLO geen verdere wilde acties zal toestaan van fanatiekelingen. De Palestijnse beweging heeft moeite met het bewaren van de discipline, erkende el-Hout. 'Maar zelfs in de VS komen kapingen voor en wij hebben minder macht dan de VS'. Val ons niet te hard aan. Wij zijn nog geen regering, nog geen staat. Het klinkt werke lijk belachelijk om die staat te beginnen met een gevangnis', al dus el-Hout. Hij onthulde dat Ara fat disciplinaire moeilijkheden heeft met Aboe Iyad, zijn onderbe velhebber binnen de groep Al Fa- tach. Iyad zou tevens leider zijn van de beruchte Zwarte September organisatie. 'Het is aan al Fat.ach om Aboe Iyad in het gareel te brengen, ik kan niet spreken na mens Fatach'. aldus el-Hout. 'Repetitie voor oliebezetting'' BEIROET (AP) Irak heeft de VS, Engeland en Iran (Perzië( verweten 'oefeningen te houden voor een gezamenlijke bezetting' van Arabische olie landen langs de Perzische Golf. In een artikel op de voorpagina van het dagblad Beiroet, dat de spreekbuis is van de Iraakse regerende Baath-partij, staat dat 'deze oefeningen in feite een generale repetitie vormen voor reeds klaarliggende plannen om olie velden van Arabische landen langs de Perzische Golf te bezetten in geval een nieuwe oorlog in het Midden-Oosten mocht uitbreken. De woede van het blad geldt de vlootoefeningen van de CENTO, de Cen trale Verdragsorganisatie, waaraan door de VS, Engeland en Iran actief is deelgenomen. Het blad is vooral gebelgd over het feit dat voor het eerst sinds 1948 een Amerikaans vlicgdekschip, de Constellation, betrokken is bij een vlootbezoek binnen het gebied van de Perzische Golf. 'Dit provo cerende bezoek werd slechts gebracht met het doel de agressieve Ameri kaanse bedoelingen tegen de Arabische olielanden te onderstrepen', schrijft Beiroet. Het Amerikaanse vlicgdekschip had met twee torpedojagers de Perzische Golf bevaren voor een bezoek na afloop van de G'ENTO- oefe ningen. Dat de politieke crisis niet kan worden opgelost door de vorming van een kabinet van centrum-links is op zichzelf geen ramp. De Italia nen hebben al meer dan tien jaar ervaring opgedaan met zo'n combi natie van christen-democraten, so cialisten. sociaal-democraten en re publikeinen en de resultaten waren niet overweldigend. Dit neemt ech ter niet weg dat een dergelijke coalitie toch te verkiezen zou zijn geweest boven het minderheidska binet van Moro, dat voorlopig op niet meer dan de loyale oppositie kan rekenen van socialisten en so ciaal-democraten. Het feit dat de socialisten op het ogenblik geen regerlngs-verant- woordelijkheid willen dragen, houdt waarschijnlijk verband met de mo gelijkheid dat in het voorjaar ver vroegde verkiezingen onvermijde lijk worden. Nu de christen-demo craten blijven weigeren tegemoet te komen aan de zware eisen van de PSI heeft deze (betrekkelijk kleine) socialistische partij blijkbaar be hoefte, zich nu al los te maken van het sinds de verkiezingen van 1972 gevoerde regeringsbeleid. Terecht, omdat zij er nauwelijks een rol in heeft gespeeld. met iTii?t dc Ciscarel d'Estaing non, een 17de eeuws kasteel bij het paleis van Versailles. Ook tijdens de weekends is Giscard soms plot seling verdwenen. Alleen een verze gelde enveloppe stelt zijn medewer kers in staat in spoedgevallen con tact met hem op te nemen, aldus Le Monde. Giscard zou voorts worden verwe ten weinig werklustig te zijn. Zo schreef het satirische weekblad Le Canard Enchainé: 'Vóór Giscard zat er een man in het Elysée (Pompi dou) die weinig werkte omdat hij ziek was. Nu hebben we een dandy geërfd die weinig werkt omdat hij vol vitaliteit zit'. Er is geen reden waarom de eerstvolgende ijstijd niet al tijdens ons leven in alle ernst zou beginnen. En dan zou het wel eens verrassend snel kunnen gaan. Die waarschuwing kreeg het Britse televisie publiek vorige week in een twee uur durende documentaire over weer en klimaat van Nigel Calder. We krijgen dat binnenkort ook hier te zien het programma was een co-produktie waarbij ook Nederland betrokken was. Maar intussen hebben we al enig houvast aan een korte wetenschappelijke publicatie van Calder die gelijktijdig in Nature verscheen (vol. 252, pag. 216-218). door drs. Bnh Foppema tfDEN (Reuter, UPI) De Britse Labourregering heeft het 85 ierhuis het aangekondigde pakket maatregelen aangeboden ter rkoming van terrorisme. 27 45 i wetsvoorstellen, die een her- 420 n» van de aanslagen van Bir- yjo §ham moeten voorkomen en de 3do ook in Engeland illegaal ma- zal vermoedelijk niet op de 2oo St mogelijke termijn door het 3i>o jement worden gestoten. 7°o r dan 200 leden van de 276 n tellende Conservatieve oppo i hebben gisteren een viertal 900 ies ondertekend waarin een Ho bvijzlging wordt gevraagd, die 640 mogelijk maakt de doodstraf 5*5 r bomaanslagen weer in te voe- ade|. Deze was in 1969, uitgezonderd 350 hoogverraad, afgeschaft. 360 Ier de wet die door minister van 1650 lenlandse zaken Roy Jenkins is 165 'diend wordt de IRA onwettig kan de politie onder meer ver- 350 hten zeven dagen vasthouden r ondervraging. Voorts kunnen 94 autoriteiten leden van de IRA 54 het land weren of de grens 87 fzetten. De politie heeft meege- oo d meer IRA-bomacties te ver wachten als represaille voor de nieuwe anticIRA-wetgeving. Britse regeringsfunctionarissen hebben meegedeeld dat de Britse regering "een drastische beknotting van de defensieuitgaven voorbe reidt. Onder het bezuinigingspakket zou een Britse militaire aftocht val len uit Zuidoost-Azië en marine- en legerinkrimpingen in Europa. Dinsdag komt het akket bezuinigin gen in het Lagerhuis aan de orde. Er zou in totaal ongeveer drie mil jard gulden op de defensie bezui nigd moeten worden. In Dublin is de voormalige hoogle raar economie mej. dr. Bridget Ro se Dugdale. de Ierse dochter van een Britse miljonair, tot negen jaar gevangenisstraf veroordeeld. Zij had een helikopter gekaapt waar mee zij en twee anderen een poli tiebureau in Ulster wilden bombar deren. Zij was al gestraft wegens het stelen van een .collectie schil derijen. Ruwweg eens in de honderdduizend jaar worden grote delen van het noordelijk halfrond van de aarde bedekt onder honderden meters dikke ijslagen. Op het hoogtepunt van zo'n ijstijd is op die manier zoveel water vastgelegd dat het peil in de oceanen meer dan honderd meter lager kan liggen dan nu. Eigenlijk is dit een nog te vriende lijke omschrijving van wat er aan de hand is. Het zou andersom ge steld moeten worden: meestal zijn grote delen van het noordelijk half rond bedekt door ijs, en ruwweg eens in de honderdduizend jaar valt daar een vrij warme periode tussen. En wij leven ongeveer aan het eind van 'onze' vrij warme pe riode, die zo'n vijfduizend jaar ge leden op zijn hoogtepunt was. Toch zullen we voor het gemak maar blijven spreken over ijstijden, redenerend vanuit de nu bestaande toestand. Over de oorzaken van ijs tijden is lang en hardnekkig in het duister getast, maar er begint nu lijn in te komen. De al lang beken de onderstelling van de Joegoslaaf Milankovich, die het zocht in varia ties in de hoeveelheid zonneschijn, wint het op het ogenblik duidelijk van de tientallen andere ideeën die ooit zijn geopperd. Die variaties hangen samen met veranderingen in de gemiddelde afstand van de aarde tot de zon, en veranderingen in de helling van de denkbeeldige as waarom de aarde eenmaal in de 24 uur rond draait. Dramatisch Dat levert veranderingen in de hoeveelheid zonneschijn op die tot een procent of vijf van het gemid delde kunnen afwijken. Lange tijd heeft men niet kunnen geloven dat zulke geringe effecten zulke drama tische gevolgen zouden hebben. Maar het lijkt bij nader inzien mogelijk dat het groeien van de ijskappen een proces is dat zichzelf in stand houdt en versterkt wan neer het eenmaal op gang gekomen is. De aanwezigheid van het ijs zelf verandert het weerbeeld op wereld schaal. En zo'n proces kan door een betrekkelijk geringe oorzaak op gang worden gebracht. Het aantrekkelijke in de onderstel ling van Milankovich is, dat astro nomen de kleine variaties in baan en stand van de aarde kunnen uitrekenen, zowel in het verleden als voor de toekomst. Dat betekent dat we de geologische gegevens over ijstijden in het verleden kun nen vergelijken met de berekende variaties in zonneschijn. En als dat blijkt te kloppen, kunnen we met de vooruit berekende gegevens een 'ijstijdverwachting' opstellen. Dat is precies wat Calder in zijn bijdrage aan Nature heeft geprobeerd. Voor de vaststelling van klimaats wijzigingen in het verleden zijn vooral twee technieken van belang. De eerste richt zich op de verhou ding tussen twee verschillende soorten zuurstof in geologische af zettingen. Behalve 'gewoon' zuur stof komt in de natuur ook 0,2 procent 'zwaar' zuurstof voor. Het preclese percentage daarvan kan een klein beetje afwijken van de 0.204 pet die naar ons beste weten het gemiddelde is. omdat de belde vormen van zuurstof zich net een heel klein beetje verschillend ge dragen. Met name is de verhouding tussen de twee soorten, zoals zeediertjes die in hun kalkschaaltjes opnemen, afhankelijk van de temperatuur waarbij die diertjes groeien. Die kalkschaaltjes komen op den duur op de zeeboden terecht, waar dus laagje voor laagje de op elk tijd stip heersende temperatuur wordt vastgelegd. Op plaatsen waar die V6rSChlll6n laagjes niet door elkaar gehusseld zijn. is het mogelijk om als het ware een thermometer in het geo logische verleden te steken, door op verschillende diepten onder de zee bodem het percentage zwaar zuur stof te bepalen. ani was afgelezen. Daaruit concludeert Calder dat de onderstelling van Milankovich, en de formule die hij daaraan toe voegt, tenminste grotendeels juist moeten zijn. Hij rekent dus, met de gegevens over de toekomstige zon neschijn, verder. Daarmee kan hij in grote lijnen de 'volgende' ijstijd voorspellen, 'die 5000 jaar geleden begon en over 119.000 Jaar zal ein digen.' Waterpeil De tweede techniek leest het wa terpeil in de oceanen af aan de eigenaardigheden van bepaalde ko raalriffen. Omdat het water dat op een gegeven moment niet In de oceaan zit, in de vorm van ijs op het land moet liggen, levert dat ook vrij directe gegevens op over het verloop van de ijstijden. Nigel Calder heeft voor zijn bereke ningen uitsluitend gebruik gemaakt van de eerste techniek, van de 'thermometerstanden' van de afge lopen achthonderdduizend Jaar. Daar tegenover zette hij de hoe veelheid zonnestraling die de aarde in diezelfde periode op vijftig gra den noorder- (of zuider-) breedte gemiddeld per Jaar ontving. Hij veronderstelde verder een eenvou dig verband tussen de hoeveelheid zonneschijn en de hoeveelheid ijs die daardoor gesmolten werd, res pectievelijk het gebrek aan zonne schijn en de hoeveelheid ijs die zich vormde. De gebruikte formule is zo eenvou dig dat Calder zelf het 'bijna licht zinnig' noemt, maar de berekende hoeveelheden ijs stemmen niette min verrassend overeen met de 'ge ologische thermometer' zoals die door Shackleton, Opdyke en Emlli- Pikant en waarschijnlijk niet helemaal toevallig is dat in het zelfde nummer van Nature (pag. 199-203) ook J. Chappell van de nationale universiteit van Australië zijn laatste inzichten over de ijstij den geeft. Uit kleinigheden in zijn artikel blijkt duidelijk dat hij de laatste tijd geen contact heeft ge had met de thermometer-opnemers van Calder. Chappell is specialist in het volgen van rijzen en dalen van de zeespiegel de tweede techniek om het gaan en komen van ijstij den te pellen. En dat levert boeien de verschillen op. Chappell maakt aannemelijk dat de 'thermometer' van het percentage zware zuurstof er soms stevig naast kan zitten. Dat neemt niet weg dat ook hij een overeenkomst vindt tussen ijstijden en de hoeveelheid zonneschijn, die zo mogelijk nog treffender is dan het resultaat van Calder. Maar dan gaat het wel over de zonneschijn in de buurt van de evenaar, die op een iets andere manier variëert dan Calders hoe veelheid zon op vijftig graden noorder- en zuiderbreedte. En. wat afgezien van de weten schappelijke argumenten voor ons. huiverende toeschouwers misschien nog het belangrijkste is. volgens Chappell is de volgende ijstijd nog nét niet uit de startblokken. Dit soort meningsverschillen is kenmerkend voor wetenschap in wording. Wie van beiden er 'gelijk heeft', is nog niet te zeggen. Waar schijnlijk geen van beiden hele maal. Maar dat zien we nog wel. Aldo Moro In de loop der jaren is de PSI nooit behoorlijk uit de verf geko men. omdat zij niet in staat bleek een duidelijke keus te maken wat haar positie tegenover de Commu nistische partij (PCI) betreft. Die aarzeling werd door haar potentiële kiezers niet positief gewaardeerd. Mogelijk verwacht de PSI thans door zich van de traditionele rege ringspartijen te verwijderen bij vervroegde verkiezingen haar posi tie in het parlement te verbeteren. Dat zou dan niet alleen ten koste gaan van haar vroegere partners maar ook van de Communistische partij, die tot dusver proflterde van de besluiteloosheid in de PSI. Souplesse Aangezien de christen-democraten nog lang niet toe zijn aan een vorm van samenwerking met de PCI evenmin van plan zijn te bui gen voor de PSI, zal Italië het voorlopig moeten doen met het minderheidskabinet van Aldo Moro. Deze was al enkele malen eerder premier en minister van buiten landse zaken. Van de souplesse in zijn eigen partij de Democrazia Cristiana zal in belangrijke mate afhangen, hoe lang Moro's kabinet kan aanblijven. In deze DC heeft de linkervleugel, waarvan de premier één van de exponenten is. slechts weinig in vloed. Men heeft hem niet van harte als premier geaccepteerd, maar alleen om een tijdelijke op lossing mogelijk te maken van de kabinetscrisis, een regeling die ook voor de socialisten aanvaardbaar was. Werkloosheid Moro zal het geruime tijd als pre mier kunnen uithouden, wanneer de socialisten (en anderen met hen) het in het voorjaar echt wil len laten aankomen op vervroegde verkiezingen. Het zal dan voor de christendemocraten moeilijk zijn de premier hun steun te onthouden, willen zij bij eventuele verkiezin gen niet het risico lopen, te worden gebrandmerkt als de partij die ver antwoordelijk is voor de onbestuur baarheid van het land. Zo zal Moro misschien toch in staat zijn samen met de als progressief bekend staande republikeinen méér te doen dan alleen de lopende zaken te behandelen. Moro's kabinet is door de vakbon den vrij gunstig ontvangen. Kenne lijk verkeren zij in de hoop dat Moro de Inflatie van 25 procent wat omlaag kan schroeven en al thans een deel van één miljoen werklozen weer aan werk kan be zorgen. Deze week sloot nog de grote machinefabriek Bufani de arbeiders vonden maandagmorgen de mededeling op de fabriekspoort terwijl de 70.000 Fiat-arbeiders nog maar 24 uur per week werken in plaats van veertig. Fiat-directeur Agnelli heeft al gewaarschuwd dat hij 25.000 man op straat moet zet ten als de toestand niet snel veran dert. Behalve in de metaal- en in de autoindustrie gaat het ook slecht in de bouw (weldra een kwart mil joen werklozen), de textiel, de voe dingsmiddelenindustrie en in de chemie. Daarbij vallen verhou dingsgewijs de zwaarste klappen In het onderontwikkelde zuiden. Hoe slecht het er met deze zuidelij ke EG-partner en vooral met de werkgelegenheid voorstaat, bleek alleen al uit de sollicitaties op 25 lagere overheidsbanen in Rome. Er waren 8000 gegadigden waarvan 3000 met hoger onderwijs. Man met tweede hart r.a zes jaar overleden RICHMOND (Reuter) Louis Rus sell. de man die tot nu toe het langst geleefd heeft met een ge transplanteerd hart Is gisteren op 49-.iarlge leeftiid overleden. Hij had zijn nieuwe hart zes iaar geleden ontvangen van een 17-Jarige jonpe-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1974 | | pagina 9