Anton Heering heeft gelijk, en hoe
Hervormde lof en steun
voor dr. Beyers Naudé
Uit de kerkbladen
Notities van
Kierkegaard
Vandaag
N
W
Trouw
Kwartet
Hervormde synode
wordt doorgelicht
Arrestante
Berlijn blijkt
kerkelijk werkster
Zendingsbladen op
1 januari samen
Drie menisten
in de Baarnse
gemeenteraad
Conferenties
Personalia
TROUW/KWARTET DINSDAG 19 NOVEMBER 1974
KERK/BINNENLAND
T2 M
door Aldert Schipper
Overste M. H. von Meyenfeldt is
een van degenen binnen de gere
formeerde kerken, die leiding geven
bij het denken over vragen van
oorlog en vrede. Hij is een militair,
die vaak de indruk wekt, zich bij
pacifisten meer thuis te voelen dan
onder zijn bewapende broeders.
Dat bleek de afgelopen zaterdag
weer eens duidelijk, toen de overste
meedeed aan een forum, dat de dag
afsloot waarmee Kerk en Vrede
haar vijftigjarig bestaan herdacht.
Hij was allervriendelijkst voor de
daar aanwezige christen-pacifisten.
Toen hem daarnaar gevraagd werd,
bleek het hem niet mee te vallen,
zijn bezwaren tegen het pacifisme
onder woorden te brengen. Hij zei
dat hij de pacifisten graag naast
zich zag in een bewustwordingspro
ces over geweld. Hij bewondert pa
cifisten om hun onwrikbaar geloof
in de mogelijkheid een andere weg
te gaan. Wat hijzelf dan tegen het
pacifisme heeft? Von Meyenfeldt
had daarvoor een verfijnde uit
drukking. Kerk en Vrede had in
een van haar publicaties gemeld
dat pacifisten solidair zijn met de
genen die slachtoffers zijn van ge
weld. Overste Von Meyenfeldt zei
hierop: 'Jullie moeten ook gaan
staan naast hen, die geweld uitoe
fenen in de gemeenschappelijke
poging van dat geweld af te ko
men'.
Met deze opmerking stichtte hij
duidelijk verwarring onder zijn pa
cifistisch gehoor. De heer Anton
Heering liet het verwijt horen dat
Kerk en Vrede de oude Kerk en
Vrede niet meer is. Hij constateer
de dat er groeiend begrip is voor
bevrijdend geweld. In zijn opmer
king klonk een verlangen door
naar de begintijd van Kerk en Vre
de. Toen stonden het oorlogsgeweld
en de slachtoffers daarvan ieder
aan een kant van een waterdichte
scheidslijn. Kerk en Vrede stond
aan de kant van de slachtoffers,
riep iedereen op, niet in dienst te
gaan en was overtuigd van het
onwankelbare eigen gelijk. De heer
Heering vertolkte met zijn opmer
king vermoedelijk de opinie van
verscheidene aanwezigen in de
kerkzaal van de Johanneskerk in
Amersfoort, maar niet van allen.
Prof. dr. J. de Graaf, de oud
voorzitter van Kerk en Vrede, die
zojuist het hem aangeboden erelid
maatschap had afgewezen, was ver
moedelijk woordvoerder van een
tussengroep, die een meer gediffe
rentieerde geweldsethiek er op na
houdt en althans onderscheidt en
zich afvraagt welke soort geweld
meer of minder verwerpelijk is. In
de ogen van de heer Heering onge
twijfeld een hellend vlak, maar hier
ontstaat ruimte voor mensen als
Beyers Naudé of als Helder Camara,
die van alle geweld het structureel
geweld nummer één noemt.
Maar prof. De Graaf aanvaardt het
revolutionaire geweld niet, een
standpunt waarmee hij een positie
inneemt tussen de 'Heeringen' en
de jongeren. De vertegenwoordiger
van de jongeren was afgelopen za
terdag in het forum dr. G. H. ter
Schegget. Hij zei dat je degenen
die tegengeweld toepassen niet
kunt veroordelen, zolang er geen
duidelijke andere manier is om ge
rechtigheid tot stand te brengen
tégenover een geweldsstructuur. En
daarmee naderen wij het standpunt
van de priester-arbeider dr. J. Ca-
minada, die op grond van zijn er
varing tijdens de staatsgreep in
Chili begrip vroeg voor de christen-
guerrilleros in Latijns-Amerika. 'Ik
zelf heb geprobeerd aan wapens te
komen om daarmee tegen de facis-
ten te vechten', zei hij.
Caminada zei verder nog dat de
christenen wel eens wat meer con
tact zouden kunnen zoeken met de
bewegingen in de derde wereld, die
weliswaar het geweld in hun vaan
del hebben geschreven, maar 'die
heus toch ook wel Inzien, dat ge
weld tegen een overmachtige on
derdrukker niets uithaalt'. Waarmee
we weer terug zijn bij de denkwe
reld van overste Von Meyenfeldt.
Inderdaad, Kerk en Vrede is Kerk
en Vrede niet meer. Anton Heering
heeft gelijk, gelukkig.
Van een onzer verslaggevers
DRIEBERGEN Dr. C. F. Beyers Naudé, de directeur van het
christelijk instituut in Johannesburg en zijn echtgenote zijn gis
termiddag hartelijk ontvangen in de hervormde synode, waar de
praeses en talrijke sprekers getuigden van hun bewondering voor
dr. Beyers Naudé en hem steun beloofden in zijn werk aan ver
zoening in Zuid-Afrika.
Dr. Naudé zei dat hij deze ont
vangst, die een gast van de synode
vrijwel nimmer te beurt valt, op
hoge prijs stelde. Hij herinnerde er
aan dat hij steeds meer tot de
overtuiging komt dat verzoening in
Zuid-Afrika voorafgegaan moet
worden door gerechtigheid. 'De
blanke bevolking van Zuid-Afrika
lijkt nog steeds niet bereid tot het
doen van de daarvoor noodzakelijke
stappen', aldus dr. Naudé.
Hij wees op de snel toenemende
spanning tussen de rassen in Zuld-
Afrlka. de laatste tijd snel verhoogd
door de revolutie van april in Por
tugal. De zwarte bevolking is, aldus
dr. Naudé er van overtuigd dat het
uur van de bevrijding naderbij
komt. De blanken vragen zich in
dit stadium onzeker af of er voor
hen nog een toekomst in Zuid-
Afrika is. De bevrijdingsbeweging
van Mozambique, het Frelimo heeft
echter steeds herhaald dat het haar
te doen is om het opbouwen van
een niet raciale samenleving.
De spanning die er in de maat
schappij is tussen blank en zwart
wordt ook weerspiegeld in de ver
houding tussen de kerken, aldus dr.
Naudé. De zwarte gereformeerde
kerk heeft reeds openlijk kritiek
laten horen op de blanke 'moeder
kerk' die zich steeds meer isoleert.
Deze zwarte kerken hebben echter
gezegd dat zij vastbesloten zijn het
contact met andere kerken, ook in
Nederland vast te houden.
Vragen
Verscheidene synodeleden maakten
van de gelegenheid gebruik dr.
Naudé vragen te stellen. In ant
woord op de vele vragen zei dr.
Beyers Naudé dat Zuid-Afrika zijns
inziens de komende maanden een
laatste kans heeft om een oplossing
te vinden voor het rassenprobleem.
Hij pleitte er voor dat premier Vor- T
ster het initiatief neemt tot een instemming*
gesprek met de ware leiders van de
zwarte en bruine gemeenschap over
het tot stand komen van een meer
derheidsregering in Zuid-Afrika. Dr.
Beyers Naudé noemde dit 'een mi
nimumvoorwaarde om zonder ge
weld tot een rechtvaardige maat
schappij te komen. Indien zo'n ge
sprek er niet komt, dan vrees ik
toenemende pólarisatie en radicali
sering in Zuid-Afrika', aldus dr.
Naudé. Hij zei dat hij overigens
verbaasd dat het zwarte verlangen
naar een oplossing zonder bloed
vergieten nog steeds bestaat. 'Dit
verlangen is onvoorstelbaar groot' zei
dr. Naudé. 'Het wordt echter door
de blanken misbruikt om hun over
heersende positie in stand te hou
den'. Dr. Naudé zei nog te hopen
dat binnenkort een zwarte verte
genwoordiger naar Nederland kan
komen om het zwarte standpunt te
vertolken.
Dr. Naudé vertelde in de nervormde
synode dat reeds meer dan duizend
jonge blanke Zuid-Afrikanen hun
instemming hebben betuigd met de
resolutie van de Zuid-Afrikaanse
raad van kerken in augustus, die is
aangenomen in Hammanskraal en
waarin de kerken zich afvragen of
militaire dienst ter verdediging van
een onrechtvaardigemaatschappij
verantwoord is.
UIT
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
VAN LEZERS -
Arafat (9)
Het is in zoverre een goede zaak
geweest, dat Yasser Arafat de Alge
mene Vergadering van de VN heeft
toegesproen, nu eens temeer dui
delijk is geworden, welk een mach
teloze en hypocriete organisatie de
VN zijn. Zonder een erkenning van
de staat Israël ongeacht welke
territoriale omvang deze staat in de
toekomst zal krijgen, want dat is
juist een belangrijk punt van even
tuele onderhandelingen is er
geen zicht op vrede, noch voor de
Arabier noch voor de Jood. De Ara
bische vluchtelingen en de Joden
beiden zijn slachtoffer van een cor
rupte grootmogendhedenpolitiek,
door de VN gesanctioneerd. De am
bities van Yasser Arafat voegen
daar alleen nog ellende bij, zowel
voor hen, die hij meent te verte
genwoordigen als ook voor het
Joodse volk.
Muiden
A. G. Bosnia
Arafat (10)
Arafat, die zich fel tegen de Joodse
staat Israël keert, moet bedenken,
dat het Gods wil is dat deze staat
weer hersteld is en dat God niet zal
toestaan dat Israël weer zal ver
dwijnen. De bijbel spreekt hier zeer
duidelijke taal over. Ook moet Ara
fat bedenken, dat wie zich tegen
Gods oogappel (Israël) keert, zich
keert tegen de God van Israël.
Rotterdam
J. H. de Boer-Schmidt
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing O. Postma,
F. Diemer
Hoofdredactie:
J. Tamminga.
Hoofdkantoor: NZ. Voor
burgwal 280, Postbus
859, A'dam. Telefoon
020 - 22 03 83. Postgiro:
26 92 74. Bank: Ned.
Midd. Bank (rek nr.
69 73 60 768). Gem giro
X 500.
Dr. Beekmans
Na de onthullingen van dr. Beek
mans over de handelingen van huis
artsen en specialisten kan een on
derzoek niet achterwege blijven. De
bonafide medici worden ernstig in
hun ethiek aangetast en de patient
raakt zijn vertrouwen kwijt. Alleen
een uitgebreid onderzoek kan de
medici van alle blaam zuiveren en
wat meer openheid in deze tak van
de samenleving brengen.
Poeldijk
J. C. Kohier
Commissaris
Waarom maakt de regering geen
haast met de benoeming van de
commissaris van de koningin in
Zeeland? Er is behoefte aan een
krachtige figuur, die het verzet van
de Zeeuwen tegen het onverant
woordelijke stormstuwcaissonplan
kan bundelen. Zeeland mag niet
overgeleverd worden aan de wille
keur van aktiegroepen. Luctor et
emergo.
Amsterdam
C. Galjon
Oosterschelde (3)
De overlevingskansen van de mens
heid worden met de dag kleiner
door stijgende voedseltekort, grote
re milieuvergiftiging, toenemende
criminaliteit en de nog altijd
voortgaande bevolkingsexplosie. Wij
zullen prioriteiten moeten stellen,
dat is in gewone taal: wat is het
hardste nodig voor de toekomst?
Kunnen we die 1500 miljoen gulden
voor een open dam in de Ooster
schelde, die het regeringsplan extra
kost, misschien beter besteden voor
ons milieu? Met 1.5 miljard kun je
minstens 10 miljoen loofbomen
planten, misschien wel 30 miljoen
dat hangt af van de grondprijs
in de Randstad. Daarmee zou m.i.
een betere bijdrage aan het toe
komstig milieu worden geleverd
dan het kabinet nu van plan is.
Bomen hebben we straks nodig als
brood, zelfs méér nodig dan brood,
omdat zij voor de allereerste levens
behoeften zorgen: zuivere lucht,
zuurstof, klimaatregeling, water
huishouding voorts materiaal
voor woningbouw én de brandstof
om die woningen te verwarmen
(als het aardgas op ls). Tenslotte
produceren vele bomen voedsel
voor mens en dier, wat ook mooi
meegenomen is. Over de recreatieve
functie, over de heilzame werking
voor lichaam en geest praten we
dan nog niet eens. Als iemand nu
zegt: die 1.5 miljard worden tóch
niet voor bosbouw benut, maar
voor belastingverlaging ter stimule
ring van de economie dan wordt
de keuze moeilijker. Meer geld in
handen geven van ons volk om
auto's, bromfietsen en vaatwasma-
chlnes te kopen?! Ploemp dat geld
dan toch maar liever in de Zeeuwse
wateren.
Oegstgeest
dr. A. Weiland
In een gesprek na afloop van zijn
ontvangst in de synodevergadering
liet dr. Beyers Naudé weten dat,
indien het tot een gewelddadig
conflict tussen de blanken en zwar
ten in Zuid-Afrika komt, het chris
telijk instituut niet als een buffer
tussen die twee zal optreden. 'Als er
oorlog komt, dan zullen wij partij
kiezen', aldus dr. Naudé.
Hij zei dat het ANC. de bevrijdings
beweging van Zuid-Afrika zich ern
stig voorbereidt op een guerrilla in
de steden van het land. Er zijn
reeds 1200 jongelui voor de stads-
DRIEBERGEN Het secretariaat-
generaal van de hervormde synode
heeft mejuffrouw C. J. Dales ge
vraagd een onderzoek in te stellen
naar het functioneren
van de vergaderingen van de
generale synode. Mejuffrouw Dales
woont daartoe de zitting van deze
week bij. Aan de leden van de
synode is medewerking gevraagd
bij een enquete, die aan het onder
zoek verbonden is. Mejuffrouw Da-
les hoopt in januari de resultaten
van haar onderzoek aan de synode
te kunnen aanbieden. Zij zal daar
enige adviezen en suggesties aan
verbinden. Haar nota aan de her
vormde synode dient tevens als so
ciaal scriptie sociale wetenschap
pen.
guerrilla opgeleid en elke maand
wordt dit contingent met tien tot
twaalf man uitgebreid, die een op
leiding ontvangen in de andere Ari-
kaanse landen. Dr. Naudé zei te
verwachten dat deze stadsguerrilla
binnen een jaar of twee zal begin
nen.
Correct
Hij vermoedt dat premier Vorster
aan president Kenneth Kaunda van
Zambia een teken van verzoenings
gezindheid moet hebben gegeven,
voordat Kaunda blijk gaf van opti
misme over de verhouding met
Zuid-Afrika. Dat optimisme zal nu,
na Vorsters verklaring dat de blan
ken van plan zijn de baas te blij
ven, wel verdwenen zijn. In elk
geval heeft deze verklaring het voor
president Kaunda onmogelijk ge
maakt om met Vorster te1 gaan
praten', aldus dr. Beyers Naudé.
Dr. Naudé had reeds eerder in de
synodezitting verklaard dat de af
gelopen vrijdagavond door het
IKOR uitgezonden film over Zuid-
Afrika 'Last grave at. Dimbaza' de
werkelijkheid van Zuid-Afrika cor
rect weergeeft. Tijdens het gesprek
met de pers beval hij het boekje
over de apartheid aan dat de free
lance journalist Robert van Waes-
berge heeft geschreven voor de
hervormde raad voor de zaken van
overheid en samenleving.
Dit boekje werd gisteren aan de
pers en aan de synode gepresen
teerd door drs. J. E. van Veen, de
secretaris van deze raad en door de
secretaris generaal van de her
vormde kerk. dr. A. H. van den
Heuvel. De synode had in haar
zitting van oktober 1973 om een
studie van het apartheidsvraagstuk
verzocht.
De secretaris generaal zei te hopen
dat het boekje een flinke hoeveel
heid moeilijkheden in de hervorm
de kerk zal geven. Het geeft een
voorkeurstem aan degene die het in
Zuid-Afrika het moeilijkst heeft
met het ontbreken van een vreed
zame en rechtvaardige maatschap
pij', aldus dr. Van den Heuvel. Het
boekje bevat talrijke citaten van
zwarte en blanke Zuid-Afrikanen,
die tezamengenomen een beeld ge
ven van deze maatschappij. De au
teur Van Waesberge zei te verwach
ten dat het boekje aanleiding zal
zijn voor de leden van de kerk, die
het boekje in handen krijgen, hun
bevindingen door te spelen aan de
leden van de hervormde synode.
Het boekje is getiteld 'Apartheid,
hebben wij er part aan', de onder
titel luidt: 'Gedachtennotities van
zwarte Zuidafrikanen over zichzelf,
over ons en over onze investerin
gen'. Het is een uitgave van de
Centrale voor Vormingswerk/Her
vormde Vrouwendienst, De Horst 5,
Driebergen. De prijs bedraagt
2.00.
Deze tekening van Kierkegaard als jong student is eenvan de
illustraties in 'De naakte waarheid', een boekje met aforismen en
andere korte notities van Kierkegaard, dat werd samengesteld (en
vertaald) door drs. W. R. Scholtens en verscheen bij Ten Have. Baarn
(103 pag., prijs ƒ12,50). We citeren hier een uitspraak van Kierke
gaard, die op de bladzij naast de door ons overgenomen tekening staat:
'Er staat in de psalmen dat alle koningen van de wereld niet in staat
zijn een strohalm te scheppen. Wel gelukt het vandaag het ellendigste
warhoofd een 'publieke opinie' te creëren'.
BERLIJN (UPI, ANP) De vrouw,
die in West-Berlijn is gearresteerd
in verband met de moord op rech
ter Günther von Drenkmann is de
30-jarige Undine Zühlke. Zij is als
maatschappelijk werkster in dienst
van de Evangelische kerk. In deze
functie is zij ingeschakeld bij het
werk in de Berlijnse gevangenissen.
Het Evangelisch consortium in
West-Berlijn heeft bevestigd dat
mevrouw Zühlke gearresteerd is,
maar weigert verder commentaar te
geven. De politie wilde ook gisteren
nog geen bijzonderheden verstrek
ken.
In Hamburg is gisteren Holger
Meins begraven. Meins overleed
tien dagen geleden in de gevange
nis in Stuttgart na een hongersta
king. Zijn begrafenis werd bijge
woond door ongeveer 1000 mensen.
De moord op rechter Von Drenk
mann wordt in verband gebracht
met de dood van Meins.
OEGSTGEEST Per 1 januari zul
len de zendingsbladen van de her
vormde kerk en de gereformeerde
kerken worden samengevoegd. Deze
gezamenlijke uitgave van 'Baarn'
rn 'Oegstgeest' krijgt een oplaag
van 220.000 exemplaren.
In publikaties in hervormde kring
tekent ds. A. de Haan, secretaris
binnenland van de hervormde zen
ding, bij dit aantal aan: oplage
20.000. Dank zij de gereformeerden
met hun 190.000 exemplaren. Een
goede verstaander
Dit opmerkelijke verschil is te ver
klaren uit het feit, dat de wijze van
verspreiding aan gereformeerde
kant erop gericht is, het blad in elk
gereformeerd gezin in de brieven
bus te krijgen. De kosten komen
daarbij ten laste van de zendings-
kas. De hervormde zending heeft
steeds gestreefd naar bewuste lezers
als betalende abonnêes. Een wer-
mentsprijs van zes gulden.
Het nieuwe blad zal tien maal per
jaar verschijnen voor een abonne-
vingsactie in de hervormde kerk
leverde overigens dit jaar ruim
drieduizend nieuwe abonnees op.
Een curieus weetje uit Baarn: hoe
wel er maar weinig doopsgezinden
wonen, blijken er toch drie in de
gemeenteraad te zitten (op een to
taal van negentien). Deze drie heb
ben ook nog elk een verschillende
politieke kleur- Het Algemeen
Doopsgezind Weekblad laat ze aan
het woord. PSP-er Anne Fennema
schrijft:
Mijn politieke vorming heb ik van
wege mijn proletarische afkomst uit
een socialistisch-anti-militaristisch
'nest'. Mijn godsdienstige overtui
ging door het aannemen van de
verkondiging van Jezus van Naza
reth. Als christen-pacifist-socialist
heb je het gevoel een 'kurkezak' te
zijn, die hangt tussen schip en wal,
je wordt in beide kampen, chris
tendom en socialisme, niet voor
'vol' aangezien. Ook in de gemeen
teraad merk je dat.
Goede raad
Attie Knottenerus-Kuis (PPR) is in
de politiek gestapt na een teleur
stellende periode als kerkeraadslid:
Op een ledenvergadering kreeg ik
eens te horen, dat ik maar beter in
de politiek kon gaan, inplaats van
me bezig te houden met kerkwerk!
Het was onvriendelijk en negatief
bedoeld en ik heb toen nooit kun-
Het raadhuis van Baarn
nen vermoeden, dat ik deze raad
nog eens zou opvolgen. Ik miste in
onze doopsgezinde gemeente de lijn
kerk-wereld, die ik wel vond in
bijvoorbeeld het interkerkelijk vre
desberaad. Een werkgroep ontwik
kelingssamenwerking, de doopsge
zinde vredesgroep en in de beginja
ren van Sjaloom. Door het bezig
zijn met problemen als geweldloos
heid, racisme, ontwikkelingssamen
werking enz. groeide een politiek
bewustzijn, dat mij deed besluiten
om lid te worden van de politieke
partij radicalen (PPR). In deze
partij voel ik me thuis, omdat ik
hier mensen ontmoet, die ook van
uit hun geloof bezig zijn met de
problemen van de wereld.
Zelf opknappen
J. Ie Heux tenslotte is een doopsge
zinde WD-er:
Als u wilt weten waarom mijn keu
ze in politiek opzicht op de VVD is
gevallen dan is ook dat naar mijn
mening een gevolg van opvoeding
en geloofsovertuiging. Mij is ge
leerd mijn eigen boontjes te dop
pen. Ik kon altijd raad vragen en
krijgen maar verder moesten wij
het thuis zelf opknappen. Als er
iets mis ging dan werd ons duide
lijk gemaakt waar we hadden ge
faald. Je moest ook heel duidelijk
aantonen waarom het niet hele-,
maal aan je zelf had gelegen om
niet volledig zelf verantwoordelijk
te worden gesteld en de gevolgen
zelf te moeten dragen. Dat gaf je
persoonlijke vrijheid om te denken
•en kiezen: te willen of niet willen
binnen je persoonlijke verantwoor
delijkheid: te mogen of moeten
binnen de sociale rechtvaardigheid
en te handèlen binnen de grenzen
van de sociale en maatschappelijke
vrijheid. Mijn geloofsovertuiging,
houdt mij voor mijn naaste te hel
pen en bij te staan, niet hem de
zaak uit handen te nemen, iets op
te leggen of voor te schrijven.
Tholen
In verschillende gereformeerde
bondsbladen wordt de IKOR-uit-
zending over Tholen gelaakt, omdat
deze niet representatief zou zijn
voor de gereformeerde bond. Zo
schrijft ds. W. van Gorsel (zelf
oud-Tholenaar) in De Waarheids
vriend
Heeft men eruit gelicht wat inte
ressant (en pikant!) was en wegge
laten wat men minder relevant
vond? Dit zijn dat besef ik ter
dege voorzichtige beschuldigin
gen aan het adres van de program
mamakers, die uiteraard niet te be
wijzen zijn, maar die toch ook niet
van alle grond zijn ontbloot. Het
was namelijk opvallend hoe dezelf
de opvattingen steeds weer terug
kwamen, opvattingen die misschien
representatief zijn voor de uiterste
rechtervleugel van de Gereformeer
de Gezindte, maar zeker niet voor
de doorsnee-Hervormd Gerefor
meerden en ook niet voor de Gere
formeerde Gemeenten. Ik denk hier
aan het feit dat in de meeste
niet in alle gevallen de predes
tinatie het uitgangspunt vormde.
'Je kan je plicht doen en dat moet
je, maar als je niet uitverkoren
bent, dan zit je er toch nog
naastIk denk ook aan de na
druk op een plotselinge en kracht
dadige bekering, waarbij ds. P. van
Dijke en ds. J. Fraanje als 'model
len' dienden. Het programma was
ermee begonnen en later kwam
men er nog een keer op terug.
Weliswaar werd in een ander ge
sprek toegegeven dat de bekering
ook wel geleidelijk tot stand kon
komen, maar er werd onmiddellijk
aan toegevoegd dat dit uitzondering
was! 'Als God je wil hebben, dan
zal je'. De indruk dat alleen aan
het extreme een plaats werd gege
ven werd nog versterkt door de
opnamen van de zondagse kerk
gang. Nergens zag men een her
vormde kerk in- of uitgaan, wel
gereformeerde en oud gereformeer
de gemeenten. Waarmee natuurlijk
niet gezegd wil zijn dat die kringen
bij uitstek extreem zijn! Maar
symptomatisch vond ik het wel
November is de maand van
einde, veel meer dan de decembig
maand. Het is de laatste maa -
van het kerkelijk jaar en in j
eerste daarvan (december) viei 1
we de geboorte van Jezus. V<
onze rooms-katholieke vrienden Ir
gint deze maand met Allerzielen s
zij zijn het die door de eeu^
heen die laatste zondagen van l1
einde aller dingen bewaard hebbj
de zondagen waarop van oudslr
de afscheidsgesprekken van Jeij,
gelezen werden. 5
Voor sommige mensen zijn dat 1
zonder sombere dingen. Bij 1 j
woord einde denken ze aan de don
en de ondergang. En nu wil ik n
zeggen dat die begrippen tat j
moeten zijn, want ze zijn natuurl
realiteit. Ook bij de mens is het
zoals Paulus zegt, dat z'n aar
huis wordt afgebroken. Dat tg
pijn betekenen en verdriet. Maar j
de christelijke kerk heeft het woi
einde toch ook altijd een lichte:
klank gehad, Eigenlijk in de g(
van dat boek van dr. Boerwinl
'Einde of nieuw begin?'
Veel mooie dingen komen aan 1
eind, maar er is ook een belo
dat al het lelijke en gemene e
zal moeten wijken en dan voor
nieuwe dat God aan het licht
brengen. In die sfeer heeft de k
altijd, over het einde aller din
gedacht.
Het einde betekende een bron
troost. En ook van inspiratie.
was dus alles niét tevergeefs 1
we deden. Onze werken waren 1
ijdel (Paulus) 'in de Heer', nai
lijk in de verbondenheid met
Heer die hier ons leven radic.
deelde en die beloofde op al o'
moeilijke zaken terug te komen.1
ze eens naar de voltooiing te br i
gen. En aan Hem mogen wij dj
ken als de dagen korter en
donker jüog duisterder, wordt,
staat garant voor dat einde dat
nieuw begin is. En dat oris 1
telkens tot een nieuw beginnen
spireert.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Tange-Alteveer: W.'
Gerritsen te Nes en Wierum
Stevensweert (toez.): W. de Le«|
kand. te Utrecht; te Harderwijk
Jongerden te Veenendaal.
Aangenomen naar Rijssen: A.
v.d. Plas te Ooltgensplaat.
Bedankt voor Twello: L. C. Balj j
Breukelen; voor Genemuiden: T
Vreugd te Haaften: voor Vlaar
gen: J. den Dikken te Benthui j
voor Eist: P. M. Breugem te Bai;
veld.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Hoorn G. C. Hovi
kand. te Amsterdam die dit bei;
heeft aangenomen.
Benoemd tot hulppred. te Arnh
C. Houtman, a.s. em. pred. te L'
stad, die deze benoeming
aangenomen.
Aangenomen naar Oudega (W)
part-time leraar godsdienstoni1
wijs aan de chr. ped. academii
Leeuwarden: drs. J. H. Meijer t<1
Annaparochie, die bedankte
Oosterend (Henn) en voor Nijbij
Preekconsent: kand. C. Koren,
Herengracht 384 E 514, Amsterd
Beroepbaar. A. Westra, Jacob-!
risstraat 88', Amsterdam.,, G, C.
vingh, P. v.d. Doesstraat 84'",
sterdam (ook. prep. geëx.)
Beroepen te Maassluis en te
Boer (toez.): Th. J. van Loc'
Boornbergum.
Aangenomen: naar Appelscha:;
D. Kraan. kand. te Kampen.
GEREF.. KERKEN (VRIJG.)
Aangenomen naar Groninj j
Noord voor miss. arbeid op I
Jaya: J. B. K. de Vries te Appii
dam.
Beroepen te Fijnaart: kand. Al
E. Klap. die dit beroep heeft i
genomen.
Kerstgastendagen. Zestig
mingscentra, volkshogescht i
broederschapshuizen en confe
tieoorden stellen hun ruimten
dens de kerstdagen open
'kerstgastendagen.' Deze dagen
zowel bestemd voor alleenstaar
als voor gezinnen die op altera:
ve wijze het Kerstfeest willen
ren. Het oecumenisch radiopa'
raat in Hilversum onder lei
van ds. A. Klamer (tel. 021
15555) heeft zich beschikbaar
steld als centraal informatie-ai
Om misverstand te voorkomen:
iemand kennelijk om een goed!
logeeradres belt, wordt hij verw1
naar de WV. Maar veelal is 1
begonnen om een ontmoetings'
gelijkheid tijdens de kerstdagen1
SCHIPHOL De 43-jarige ir. 1
A. Stapel uit Oegstgeest, nu
junct-dlrecteur van het gemee
lijk havenbedrijf van Amsterdai
benoemd tot directeur van de
Luchthaven Schiphol. De be
ming gaat in op 1 april. Hij zall
op de dagelijkse leiding gerl
activiteiten bundelen. De hu i
directeur, dr. D. Riemens, zal)
algemeen directeur optreden.
Rechterlijke macht Mr. R. I(
Cornelissen, rechter bij de re
bank in Zutphen, is benoemd i
raadsheer bij het gerechtshof
Amsterdam - Mr. P. W. M. Br
hoven, rechter aan de rechtli
van Rotterdam, is benoemd tot,
van het hof van justitie var
Nederlandse Antillen.
