)ngewenst-zijn
gste wat kind
an overkomen'
ga nü kijken bij uw dealer!
"txtlU/o
FILMPREMIÈRES VAN DEZE WEEK
Breng me het hoofd
van Alfredo Garcia
BOEKEN*
diedag in Amersfoort
estsellers
uatie bij de
T explosief
HetSpaarpapier
aan toonder van de NMB.
Aan u de keuze!
Spaarwinstbiljet"^ AA/
Geeft loon naar sparen.
SVEJK GECONSTRUEERD EN
NIET GECOMPONEERD
Kondrasjin en
Brendel in
Concertgebouw
106-jarige overleden
Thpv rnllpH buit 16-000 Sulden
him Amen
Muziek in
Stedendriehoek
Huyghensprijs
voor M. Vasalis
[W/KWARTET VRIJDAG 15 NOVEMBER 1974
BINNENLAND
T9/K11
(ADVERTENTIE)
en onzer verslaggeefsters
ISFOORT 'Een kind kan bijna alles verdragen, tot ziekte
od toe, maar wat het beslist niet kan verdragen is de weten
dat zijn ouders niet van hem houden. Dat hij in feite een
irenst kind is. Dat is het ergste wat een kind kan overkomen,
lee kan hij gewoon niet leven.' Dit zei de jeugdpsychiater
dr. D. J. de Levita gisteren op een studiedag in Amersfoort
Het ongewenste kind in de samenleving'.
Deze bijeenkomst was georgani
seerd door de Stichting ter Voorko
ming van- en bevordering Hulpverr
lening bij- ongewenste Zwanger
schap (HOZ).
Omdat het ongewenst zijn voor een
kind zulke ernstige gevolgen heeft,
tot ver in de volwassenheid toe, is
het zaak zoveel mogelijk te voorko
men, dat er ongewenste kinderen
worden geboren of, wanneer ze
eenmaal zijn geboren, er zo vlug
mogelijk bij te zijn met hulp en
begeleiding voor de ouders, zodat
dezen daardoor hopenlijk toch tot
aanvaarding van hun kind zullen
komen', aldus prof. De Levita.
De psycholoog F. C. M. Josso kwam
tot de uitspraak dat er in ons land
jaarlijks honderdduizend onbedoel
de zwangerschappen zijn (één op
de drie) die natuurlijk niet alle
maal tot de geboorte van een onge
wenst kind hoeven te leiden, maar
die toch wel een zeker risico in
zich dragen. Volgens hem varieert
het aantal ongewenste kinderen
tussen deze honderdduizend (maxi
maal) en veertienduizend (mini
maal). Deze veertienduizend zijn de
mislukte abortus-aanvragen. Vol
gens hem is het ongewenste kind
van meet af aan niet gelukkig met
zijn bestaan, omdat het merkt dat
zijn ouders hem eigenlijk liever
niet zouden hebben. 'Met deze
grondige onzekerheid in de rug
worden deze kinderen geconfron
teerd met de wereld. Zij hebben
daardoor minder succes op school
dan gewenste kind'eren, hebben
minder succes in hun beroep, krij
gen meer te maken met psychische
problemen, komen vaker met de
justitie in aanraking. Bij jongens
komt meer afkeuring voor de
dienstplicht voor en bij meisjes
(weer) ongewenste zwangerschap
pen. Kortom: ongewenste kinderen
kunnen zichzelf heel moeilijk aan
vaarden', aldus de heer Josso.
De socioloog Ruut Veenhoven zei
onder anderen meer dat ongewen
ste kinderen in hun eerste levens
jaren een kleinere kans hebben
om in leven te blijven. Ook later
hebben zij nog een grotere kans op
een vroegtijdige dood. Hij meende
dat er heel wat ongewenste kinde
ren worden geboren onder druk
van de huidige maatschappij, waar
in het nog altijd zo is, dat van een
echtpaar verwacht wordt dat het
kinderen krijgt.
Deze, wat hij noemde 'voortplan-
tingsdruk' leidt er volgens hem toe
dat ook mensen die zich eigenlijk
niet zo aangetrokken voelen tot
kinderen en die een andere inhoud
aan hun leven hadden willen ge
ven, toch kinderen krijgen. 'Deze
norm, die van de echtparen min of
meer eist dat zij kinderen voort
brengen, moet worden afgebroken.
De mensen moeten worden opge
leid om te gaan leven zoals ze zelf
willen geen kinderen als ze dat
niet willen, wel kinderen als ze dat
wel willen. De mensen moeten el
kaar niet in rollen drukken waar
voor ze eigenlijk niets voelen en
waarin ze dan ook niet passen. Dat
brengt alleen maar ongeluk voort',
aldus Ruut Veenhoven.
Ds Alje Klamer van het radio-pas
toraat vroeg zich af of aan veel
zelfmoorden ook niet de weten
schap ongewenst te zijn ten
grondslag ligt.
Een aanwezige mevrouw vertelde
dat zij negen kinderen had, van
wie zeven ongewenst. 'Nu ik door
mijn emancipatie tot de conclusie
ben gekomen dat ik eigenlijk altijd
een slaaf ben geweest door kinde
ren te krijgen die ik eigenlijk niet
wilde voel ik me aan de ene kant
wel bevrijd, aan de andere kant
bekruipen me schuldgevoelens ten
opzichte van de kinderen die er
tenslotte toch maar zijn en voor
wie ik zal moeten zorgen'.
(ADVERTENTIE)
VREEMDELINGEN
UIT HET HEELAL
ajoor Donald E. Keyhoe
waarheid over niet-geïdenlificeerde
sjende Voorwerpen 124,SO
ROSIE DARLING
i Rosie Swale
HO mijl "op de duim" en 3.000 mijl
dar zeil. Een avontuurlijk boek over
echtpaar Swale met hun twee
derenf 1850
NATUURLIJKOF
i BOVENNATUURLIJK
yall Watson
inieuwe originele benadering van
tmde verschijnselen en hun plaats
lenatuur.f 29,75
DE EERSTE DOODZONDE
1 Lawrence Sanders
1000 CALORIEÊNBOEK
Bonnie Buurke
sr eten en tóch vermageren.
118.90
VERSCHUYL'S
PUZZEL-ENCYCLOPEDIE
r.H. J. Verschuyl
imeer dan een halt miljoen
zelwoordenènveel gevraagde
ïb. f29,90
DE EXORCIST
William Peter Blatty
duivelse bestseller, geb. f 15.90
OPMARSEN ONDERGANG
I William Craig
(achting bij Stalingrad.
[keerpunt van de 2e wereldoorlog.
I. f29 SO
EENMAAL IS NIET
GENOEG
scqueline Susann
i dynamische roman waarin liefdo
straal staat. geb. f 24,60
STOF OP DE GOLVEN
Edward L. Beach
[adembenemend zee-gevecfct tijdens
e wereldoorlog, f27,50
Iedere boekhandel verkrijgbaar
Hgj Hollandia-Luitingh/
Skarabee-Omega Boek
a en spreiding
HAAG De vakorganisaties
de regering gewezen op de
ider explosieve situatie', die
het personeel van de PTT is
an naar aanleiding van de
ngsplannen. De bijzondere
issie, waarin de vertegen-
Igers van de vakorganisaties
zegt niet verantwoordelijk
te willen worden voor de
en van de spreiding. De le
an de commissie zeggen zich
an de indruk te kunnen ont-
dat de door het kabinet
kondigde stappen elke reële
missen. Ook acht men het
vaardbaar dat de kosten van
reiding door de PTT zelf ge-
zullen moeten worden, zoals
secretaris Polak van binnen
zaken heeft gezegd,
onderdag 28 november belegt
iciale spreidingscommissie uit
eede Kamer een bijeenkomst,
p de dienstcommissies (on-
ningsraden) bijzondere com-
en de actiegroep PTT-vrou-
'de gelegénheid krijgen hun
mn tegen de spreiding naar
M i te brengen. De dienstcom-
W es hebben inmiddels besloten
et voeren van acties. Wat die
5 zullen Inhouden is nog niet
id. Wel is vorige week gezegd,
lemonstratles en eventueel be-
ïgen niet worden uitgesloten.
Het Spaarwinstbiljet is een spaarvorm speciaal
voor hen die van te voren weten hoe lang ze
hun geld kunnen vastzetten. Dat kan kort zijn,
dat kan lang zijn. Twee jaar vast met een
rente van 71/2%, of zes jaar vast met een rente van
io%. Berekend op basis van rente op rente.
Hoe gaat dat nu precies in z'n werk?
Heel eenvoudig. Een voorbeeldje: u koopt een
Spaarwinstbiljet voor f 865,33.
Na twee jaar krijgt u f 1000,- uitbetaald.
Ander voorbeeld: u koopt er één voor f 2.822,37.
Zes jaar later betalen we f 5000,-.
De flexibele tussenvorm. Vindt u twee jaar vast
wat kort en 6 jaar vast te lang, dan is het
Premie Spaar Biljet een winstgevend alternatief.
Premie Spaar Biljetten zijn namelijk na twee
jaar jaarlijks inwisselbaar.
Afhankelijk van de gekozen spaartermijn
(2,3,4 of 5 jaar) ontvangt u een rente van resp.
61/2,71/2,8V2 of 91/2%. Berekend op basis van rente
op rente.Voor uw gestorte f 1000,- bijvoorbeeld,
betalen we na 5 jaar f 1.578,23. Dan bent u bijna
60% rijker geworden.
Het NMB Spaarpapier aan toonder is
ook voor niet-kliënten onmiddellijk aan de balie
verkrij gbaar. Vraag folder en inlichtingen.
NEDERLANDSCHE
MIDDENSTANDSBANK
H
crp
door Adr. Hager
DELFT De artistieke leiding van een opera-instelling heeft
uiteraard de plicht kennis te nemen van de (schaarse) produktie
van hedendaagse operacomponisten. Die plicht kent men ook bij
de Nederlandse Operastichting. Meer nog, zo nu en dan brengt
men een dergelijk recent werk op de planken. Dankzij dit beleid
maakte een klein publiek woensdagavond in de Delftse Stadsdoe-
len kennis met de opera Svejk van de Amerikaanse componist
Robert Kurka. Librettist Lewis Allen baseerde zich op de roman
'De brave soldaat Svejk' van Jaroslav Hasek. Dolf Verschoor voor
zag het geheel van een Nederlandse tekst.
zwakkere hoofdrol was de voorstel
ling gevallen als een baksteen. De
26 karakters in deze opera werden
door acht solisten en koorleden ten
tonele gebracht. Hiervan zijn nog
te noemen: Mary Willems, John
Vierkens, Elise Galama, Rudolf
Damsté, Rudolf Ruivenkamp, Wim
van den Engh, Wouter Goedhart,
Max van Weegberg en Bert Schut.
Volgende voorstellingen van deze
opera zijn op 18 januari 1975 in
Scheveningen, 19 januari in Rot
terdam. 20 januari in Nijmegen, 22
en 27 januari in Amsterdam en op
1 februari te Middelburg.
door Piet Visser
Het verhaal rond Svejk speelt zich
af in een politiestaat- Er is weinig
voor nodig om van hoogverraad be
schuldigd te worden met als gevolg
arrestaties en martelingen. Ook
Svejk ontkomt daaraan niet, doch
hij is een merkwaardige gevangene.
Dankzij zijn geestelijke vermogens
is hij voor het leger afgekeurd,
maar zo gek is hij toch niet. Hij
praat iedereen naar de mond, be
kent vlot alle beschuldigingen,
drijft lichtelijk de spot met de
hardhandige bewakers met als re
sultaat, dat niemand hem serieus
neemt en zijn overlevingskansen
ook aan het front steeds groter
worden.
Een gegeven waarvan wel iets te
maken is. Anders gezegd: waarvan
méér te maken is dan Robert Kur
ka heeft gedaan. De operavoorstel
ling riep bij uw scribent de volgen
de gedachten op: Kurka moet veel
studie gemaakt hebben van het
werk van de Italiaan-Amerikaan
Menotti, daarna kwam Gershwin
om de hoek kijken en tenslotte
maakte het geheel de indruk we
waren tenslotte in Delft van een
geslaagde opvoering door muzikale
studenten op knap geconstrueerde
muziek. Dat is de kern van dit
werk: de muziek is geconstrueerd,
knap en handig in elkaar gezet.
Deze muziek is niet gecomponeerd
maar bedacht.
Eigenlijk was het de regie van
Rhoda Levine waardoor het geheel
nog een aantrekkelijk karakter
kreeg. Zij had Svejk genoeg meege
geven om geloofwaardig te doen
zijn en er met eenvoudige middelen
een beweeglijk en afwisselend ge
beuren van gemaakt. Dat er zelfs
bij dit op zichzelf trieste verhaal in
een naargeestige wereld nog iro-
nlsch-komische momenten voor
kwamen was een winstpunt.
Het moet gezegd, de uitvoerenden
presenteerden deze opera op een
wijze een sterker werk waardig. Di
rigent Joehem Slothouwer pakte
het geheel vlot en strak aan en het
Radio Kamer Orkest was bereid
daarin mee te gaan. Jan Handerson
als Svejk was de overtuigende fi
guur die een volwaardig geloof in
zijn rol moet hebben gehad om zich
zo te kunnen inleven. Met een
Breng mij het Hcofd van Alfredo Garcia is een Peckinpah, en die
heeft de naam van een geweldige, of beter: geweldadige filmer te
zijn. In zijn lust om dat 'image' hoog te houden, ging hij geweldig
overdrijven. Breng mij het Hoofd is, in volle ernst lijkt het wel,
een Peckinpah-parodie geworden, onzinnig vol chiché's en herha
lingen van wat typisch Peckinpah heet.
sierlijk langzaam, want Sam vindt
dat er niet lang genoeg van geno
ten kan worden. Warren dringt met
het hoofd, of wat er nog van over
is, nog door tot de eigenlijke op
drachtgever. En ook daar maakt hij
weer amok. Er vallen er weer een
tiental voordat hij zelf met kogels
doorzeefd wordt.
En dan heeft sterke-verhalen-ver-
teller Peckinpah zichzelf al aardig
belachelijk gemaakt. Overdrijven
mag, maar zo gaat hij te ver.
(Amsterdam-Tuschinski, 18 j)
AMSTERDAM Prokofjew was
vertegenwoordigd met de uitvoering
van zijn Symfonische Suite 'Luite
nant Kiezje'. op. 60 (uit 1934). Mo
zart met een niet zo heel vaak
gespeeld Pianoconcert In C (KV
503), en, na de pauze, Berlioz met
drie delen uit zijn 'Roméo et Ju
liette', op. 17 (uit 1839). Een inte
ressant programma met een niet
alledaagse signatuur.
De programma-muziek van Prokof
jew had het best zonder het 'ver
haal' kunnen stellen: Het was als
compositie een bijzonder gedegen
stuk vakmanschap, dat we voor het
eerst in Amsterdam te horen kre
gen. Buitengewoon licht en soms
teder in klank gedirigeerd door de
Moskouse dirigent Kirill Kondras
jin. Vol met klinkende en zeer
boeiende verrassingen. Een stuk dat
bijzonder knap en fijnzinnig geïn
strumenteerd was: waar een geestig
bal-spel met motleven en thema
fragmenten zijn plaats had: heen
en weer gegooid tussen de verschil
lende instrumentale groepen. Af en
toe lijkt het of er iets van dit
muzikale materieel valt en dan
breekt In lichte kleuren. Maar al
tijd blijft er een groot geheel aan
melodie in een pakkend ritme.
Transparant voorgedragen, met
veel effect, waarbij de trompet 'in
die Ferne' achter de deur op de
bovengang volkomen aanvaard
baar blijkt.
Alfred Brendel droeg Mozart's Con
cert voor in fraai afgewerkte zin
nen, met een eigen cadans en in
een doordachte klank, waarbij het
orkest onder de vaardige leiding
van Kondrasjin hem in een uiterst
transparante en boeiende orkestra
tie begeleidde.
En dan een niet minder boeiende
Shakespeare-muziek in zeer vrije
vorm uiteraard van Berlioz' 'Ro
méo et Juliette', na de pauze. Niet
minder programmatisch dan Pro-
kofjew's 'Luitenant Kiezje'. Maar
waarom ook niet? Als de muziek
maar goed is en boeit. En dat deed
Gewapende overval:
Van een verslaggever
LAREN In de nacht van woensdag
op donderdag is in het Oostgelderse
Laren één der oudste inwoners van
ons land overleden. Het is Janne-
meuje Thomassen-Reurslag. Zij zou
op 31 december 107 jaar zijn ge
worden. Jannemeuje was nog aar
dig vitaal en deed diverse huishou
delijke werkzaamheden.
Hij had wel een goed luguber eigen
verhaal. Er bestaat een prijs op het
hoofd van Alfredo Garcia, die een
meisje on teerde. De harde kerels
die hem zoeken in Mexico vinden
een nogal desperate barkeeper
(Warren Oates) die dat hoofd wel
wil leveren. Maar de drager daar
van Is net gestorven. Het hoofd
moet dus uit het graf komen. Dat
Warren er, met een blauwe bril,
een zwarte snor, een sinister ge
mompel, toch bezeten achterheen
zit, komt ook doordat hij gek is op
de vrouw die wat met Alfredo Gar
cia had.
Zodat Sam Peckinpah in een mooi
landschapje ook nog een 'love
story' weggeeft, waar de sentimen
ten vanaf druipen. Even later ko
men dan twee hippe knapen haar
verkrachten, wat ze wel wil, zodat
Warren kan beginnen aan zijn eer
ste twee moorden. Haar brengt hij
als ik het goed begreep, want
duidelijk was het niet in 't donker
ook nog om. al of niet met
opzet, als hij 's nachts op het kerk
hof het hoofd afsnijdt, waar zij dan
boos of misselijk van wordt.'
Het gesjouw met dat hoofd in een
zak. vol vliegen, in die hitte met af
en toe ijs erbij, is eigenlijk al erg
genoeg. Temeer daar Warren er
duidelijk gek van wordt. Maar er
moet volgens Peckinpah ook nog
uitvoerig uitgeroeid worden. De
trieste familie van Garcia, achter
de lijkenschenner aan, wordt neer-
gemaaid. De kerels met het geld,
dat zij zelf willen pikken, vallen
ook onder de kogels. Tergend en
IvU T .p.Tnsrifflvn 4M nrip PPTO»I
Het genre kluchtige Italiaanse
Westerns, met Terence Hill en Bud
Spencer als komische helden, heeft
veel aardigs voortgebracht, Maar
als niet-kenners, zoals regisseur Al-
fio Caltablano het gaan nadoen,
krijg je zoiets oervervelends als
'They called him Amen': Over die
film valt nu werkelijk niets goeds
te vertellen: het verhaal is niet te
volgen, zo slonzig zit het in elkaar,
de acteurs zijn van een krampach
tige klungeligheid en het geheel is
onvoorstelbaar kinderachtig.
W.W.-B.
(Amsterdam - Rembrandtpleinthe-
ater, 14 jr.
LEIDSCHENDAM Drie gewapen
de mannen hebben gistermorgen
rond half tien het postkantoor aan
de burgemeester Kayzerlaan in
Leldschendam overvallen. Ze ont
kwamen met een buit van 16.000
gulden.
De mannen kwamen het postkan
toor binnen toen er twee bezoekers
wachten. Achter de loketten zaten
twee beambten en enkele verkopers
van kinderzegels. Ze werden onder
schot gehouden met kleine vuist
vuurwapens. De drie overvallers
hadden zich zo vermomd dat de
politie slechts een vaag signale
ment op de politietelex heeft kun
nen plaatsen.
De mannen zijn direct na hun ac
tie in een woensdag in Voorburg
gestolen gevlucht.
APELDOORN Vandaag 15 no
vember vindt in Orpheus te
Apledoorn de première plaats van
een eerste Stedendriehoek-mu
ziekmanifestatie. Tot de Steden
driehoek behoren de gemeente
Apeldoorn. Deventer en Zutphen.
De manifestatie bestaat uit drie
concerten, die gezamenlijk worden
verzorgd door de drie amateur-
symfonie-orkesten uit de Steden
driehoek: het Apeldoorns Symfonie
Orkest, de Deventer Orkest Vereni
ging en het Oostgelders Symfonie
Orkest. Met deze manifestatie
wordt de eerste stap gezet op het
gebied van een culturele samen
werking in de Stedendriehoek.
Het Apeldoorns Symfonie Orkest
brengt onder leiding van Co de
Koning werken van J. C. Bach
(sinfonia in bes) en L. von Beetho
ven (ouverture König Stephan) ten
gehore. De Deventer Orkest Vereni
ging onder leiding van Frans Rut
gers vervolgt het programma met
de Haffner-symfonie van W. A.
Mozart. Na de pauze wordt het po
dium gevuld door een van de groot
ste amateur symfonieorkesten uit
Nederland, het circa 70 leden tel
lende Oostgelders symfonieorkest.
Onder leiding van Pierre J. van der
Schaaf brengt dit orkest werken
van Carl Maria von Weber (ouver
ture Der Freischutz). Hendrik An-
driessen (chantecler) en Edward
Grieg (de delen 2 en 4 van de Peer
Qunt Suite nr. 1). Het concert van
de Stedendriehoek-orkesten wordt
op vrijdag 22 november herhaald ln
de Buitensociëteit in Zutphen op 2
mei 1975 in de Deventer Schouw
burg.
IN RHEDEN WORDT
DE KUNST 'GEKIST'
RHEDEN B. en W. van Rheden
zijn ingegaan op een voorstel van
de beeldende kunstenaars in deze
gemeente om het bedrag van
4000. dat zich op het ogenblik in
het zogenaamde Burgemeester De
Bruinfonds bevindt, te bestemmen
voor het doen vervaardigen van
een gezamenlijk kunstwerk. Het
project zal bestaan uit 30 afzonder
lijke kisten (60x60x30 cm.) die aan
één zijde open zijn. Iedere kun
stenaar. die eraan meewerkt, gaat
van een der kisten een eigen werk
stuk maken. De kisten zullen zich
door de variaties in thema's van
elkaar onderscheiden. Het geheel
kan in elke gewenste vorm worden
opgesteld en zal als eenheid aan de
gemeente worden aangeboden tij
dens de nieuwjaars-receptie van
burgemeester dr. C. B. B. Borrie op
3 januari 1975, omlijst door een
manifestatie van kunstenaars en
kunstbeoefenaars uit andere kunst
sectoren in de gemeente Rheden.
DEN HAAG Het bestuur van de
Jan Campertstichting heeft de
Constantijn-Huygensprijs (zesdui
zend gulden) voor 1974 toegekend
aan M. Vasalis in Roden voor haar
gehele werk.
De prijs is toegekend op advies van
een jury, die gevormd werd door
Gerrit Borgers, Pierre Dubois, Jac
ques den Haan en Haary Schouten.
Zij adviseerden ook voor toeken
ning van de andere prijzen. De
Jan-Camprtprijs (drieduizend gul
den) gaat naar Hugues Pernath uit
Antwepen voor zijn gediohtenbun-
del 'Mijn Tegenstem'. De Vijver
bergprijs is voor William D. Kuik
uit Utrecht (drieduizend gulden),
voor zijn zelf geïllustreerde verha
lenbundel 'De held van het potspel'.
Een bijzondere prijs van (driedui
zend gulden) is toegekend aan dr.
P. J. uijnsters uit Nijmegen voor
diens biografie over de achttiende
eeuwse letterkundige Hieronymus
van Alphen.
De jury. aangevuld met Paul Blegel
en Gertie Evenhuis. vond geen
aanleiding om iemand voor te dra
gen voor de Nienke van Hichtum-
prijs voor kinderboeken van dit
jaar.
UTRECHT Mavoscholen bewij
zen hun leerlingen geen goede
dienst wanneer ze iedereen maar
toelaten' en voor het examen laten
slagen. Als een school door een te
milde beoordeling alle kandidaten
laat slagen is dat een bedenkelijke
zaak.
Dit zei de heer L. van Beek. voor
zitter van de sectie mavo van de
vereniging van schooldecanen, gis
teren op de jaarvergadering van
zijn sectie in Utrecht 'Ik behoor
niet tot hen die vinden dat het
niveau van het mavo lager ls dan
dat van de oude ulo.
NIEUW:
DE AUDI 50,
