Bordeaux-wijn blijft
je beste ter wereld'
Lubbers legt nadruk
op bedrijfstakbeleid
Uezig bedrijf
Werktijd
verkorting
Spaar cijfers
vallen tegen
over oktober
Goud weer
duurder
Multinationals hebben
geen machtspositie
in ontwikkelingslanden
tfijnexpert: ondanks fraude en proces
Maximumstraf
geëist
Bi
Chrysler: ontslag
voor 7100 man
Wereldhandels-
gesprek vangt
in januari aan
Japan schort export
van koper op
NIBE-prijs 1974
Ir. G. D. A. Klijnstra (Unilever):
NEW YORK GEDRUKT
DOW JONES INDEX
OUW/KWARTET DONDERDAG 7 NOVEMBER 1974
FINANCIËN/ECONOMIE
TUS17/HL17
[ör Jan Brokken
RrDEAUX/AMSTERDAM Vorige week woensdag begon in Bordeaux het proces tegen de
[jnhandelaren Lionel en Ivan Cruse. Ruim honderd journalisten uit Frankrijk, België, Duitsland,
Kerika en Japan wonen het proces bij. Een veel gehoorde conclusie onder hen: het betreft hier
grootste wijnschandaal van deze eeuw. Waarom? Niet om de hoeveelheid wijn waarmee ge-
oeid is. Het ging om twee miljoen flessen. Een respectabel aantal, dat wel, maar slechts één
Jcent van de jaarlijkse Bordeaux-produktie.
j niet omdat er gevaarlijke din-
met- die wijn waren uitgehaald,
in geknoei met chemicaliën, zo
zo vaak met Italiaanse of
,nse wijnen wordt gedaan. De
i Cruse et Fils Frères had al-
in flessen met een etiket Cru-
.ppellation Contrólé Saint Emili-
een Languedoc-wijn gedaan.
Saint Emillion kost zesmaal
iel-als een Languedoc-wijn. Ge-
itte winst voor Cruse: enkele
tallen miljoenen guldens. Maar
dit bedrag maakt van dit pro-
S. nog niet hèt schandaal. In het
zijn in (met name) Italië
■tere bedragen verdiend met
knoeierijen. Wat dan wel?
'•flat- het hier Bordeaux-wijnen
*|eft. De beste wijnen van de
ild, daar zijn alle experts het
eens. Streng gecontroleerde
-ien. Da'; moet ook wel. Want in
,n betalen ze in een restaurant
gulden voor een flesje Bor-
L ix. En in de Verenigde Staten
gulden.
mmdat het hier de firma Cruse
>ft. Cruse. dat is in Bordeaux
j naam. dat is een begrip. Dat
.le familie die in het centrum
•♦ide stad in een paleisje woont.
J is de familie die aan de kade.
f iChartrpns. over het grootste
Ihuis beschikt, niet alleen het
It-ste van Bordeaux, niet alleen
Frankrijk, maar van de hele
ju.
komen daar de belangrijk-
wijnimporteurs uit Europa,
rika en Japan op bezoek en
leien met mijnheer Ivan Cruse
de kilometers lange wijnkel-
de wijnstraten zoals ze in
eaux worden genoemd. Deze
rteurs doen bijna blindelings
a met Cruse. Sinds de oprich-
Ivan de firma, in 1815, heeft
ie altijd uitstekende wijnen ge-
Niet alleen aan de impor-
maar ook aan de Franse am
ides. aan Air France, aan Wa-
Lits, aan talloze wegrestau-
is ook het belangrijkste lid
|ië clan. De clan der Chartrons.
lande uit wijnhandelaren die,
nstig uit Nederland, Duitsland,
narken en Engeland in de
^iende eeuw naar Bordeaux
hen en daar de handel op po-
^etten. Zij heten Varton, Fi-
j, Lawton, Schyler, De Luze en
m. Zij zijn altijd buitenlanders
Jfven in Bordeaux, hebben nooit
3noordelijk ^ccent verloren. Zij
rden onder elkaar. Zij bleven
stant.
i invloedrijke clan. dat wel.
premier, oud-kandidaat voor
^presidentschap, burgemeester
[Bordeaux, voorzitter van de
pale raad. volksvertegenwoor-
Jaques Chaban Delmas dankt
3'aan deze clan. Op de avond
ie verkiezingen trekt hij zich
inlijk in een kamer op het
uis terug, samen met de
Lawton. In de wachtkamer
I een twintigtal personen, die
hn als eerste mogen feliciteren
ween overwinning (of troosten
pn nederlaag). Onder hen be-
jn zich de Cruses.
vriendschap gaf het wijn-
jdaal de afgelopen maanden
«politiek tintje. Een jaar gele-
BORDEAUX De openbaar
aanklager in Bordeaux heeft
tegen de wijnmakelaar Pierre
Bert, die de fraude heeft ge
organiseerd, de maximumstraf
geëist waarin de wet voorziet:
één jaar onvoorwaardelijke
gevangenisstraf en een boete
van 27.000 franc (16.000 gul
den). Wat betreft de straf
van Bert's stroman. Balan,
liet de openbaar aanklager de
duur van de gevangenisstraf
over aan de beoordeling van
de rechter, maar hij achtte
wel een onvoorwaardelijke
straf op zijn plaats.
De wijnhandelaren Lionel en
Yvan Cruse dienen volgens de
openbaar aanklager ook een
gevangenisstraf en een boete
te krijgen, maar hier liet hij
de mogelijkheid van een
voorwaardelijke straf open.
De Franse fiscus heeft een
bedrag van 90 miljoen franc
(bijna 50 miljoen) gevor
derd van de 18 beklaagden in
het wijnproces.
den ontdekt door de ambtenaren
van het ministerie van financiën,
zagen enkele politieke commenta
toren er een poging van de minis
ter van financiën Giscard d'Estaing
in om zijn grote rivaal Chaban uit
te schakelen. Een vergezochte ver
klaring. Chaban kan moeilijk ver
antwoordelijk worden gesteld voor
een fout die één van zijn vrienden
begaat.
Een belangrijke reden dat dit pro
ces is uitgegroeid tot een schandaal
zijn ook de curieuze uitspraken die
een getuige en twee beklaagden
deden. Pierre Bert. de wijnmake
laar die de transacties voor Cruse
regelde, zei dat 'vijftig procent van
de wijnboeren en negentig procent
van de handelaren in Bordeaux
fraudeurs zijn'. En de Nederlandse
importeur van Cruse-wijnen, de
heer G. Verbunt uit Tilburg, merkte
op dat 'het moeilijk is een jonge
Bordeaux-wijn van een Languedoc-
wijn te onderscheiden. Het verschil
proef je pas wanneer de Bordeaux
wijn ouder wordt.'
Ivan Cruse zei: 'Wij hebben het
verschil tussen een Languedoc en
een Saint Emillion niet geproefd.
Wij hebben ons vergist toen Bert
ons deze wijnen aanbood.' Met deze
beweringen gooiden zij een knuppel
in het hopnderhoek. Want het grote
publiek denkt natuurlijk: wanneer
kenners als Verbunt en Cruse het
verschil al niet kunnenproeven,
waarom zou ik dan een veel duur
dere Bordeaux-wijn kopen?
Grote schade
Geen wonder dat het regionale
dagblad Sud-Ouest na deze uit
spraak kermde dat het gedaan was
met de Bordeaux-wijn, dat de
30.000 wijnboeren grote schade zou
den ondervinden van dit proces.
Zei mijnheer Verbunt al niet dat de
import van Bordeaux-wijnen in Ne
derland ten gevolge van dit proces
dalende was, dat de goedkopere
wijnen als die uit de Corbières het
van de Bordeaux wonnen?
De uitspraken van Verbunt wekten
op zijn zachtst gezegd verwonde
ring op bij de wijnkenners. Een
andere grote importeur van Bor
deaux-wijnen in Nederland, de heer
J. P. Boelen in Amsterdam zegt
verbaasd: 'Ik sla de proef capacitei
ten van de heer Verbunt veel hoger
aan. Als hij het verschil tussen een
jonge Bordeaux-wijn en een Lan-
guedocwijn niet kan onderschei
den, ik kan het wel. Ik verklaar
deze uitspraak van Verbunt dan
ook alleen als een te ver gaande
loyaliteit met de firma Cruse. Ver
bunt is namelijk de alleen-impor
teur van Cruse in Nederland. Voor
hem komt dit proces natuurlijk
hard aan.'
En de uitspraken van Pierre Bert
dan? 'Grote onzin. Bert wil zich
schoonpraten. De Bordeaux-wijnen
zijn de strengst gecontroleerde ter
wereld. Daarvan vind ik dit proces
het bewijs vormen. Acht maanden
nadat Cruse fraude had gepleegd
stonden de ambtenaren van het
minsterie van „financiën al voor de
deur.'
Een groot wijnkenner uit Bordeaux,
geliëerd met de Cruses, komt tot
dezelfde conclusie. 'Dit proces toont
aan dat de ambtenaren niemand
sparen, zelfs Cruse niet. Ik zie dit
proces dan ook als een waarschu
wing. De laatste jaren is een aantal
kleine wijnhandelaren in Bordeaux
op fraude betrapt. Pierre Bert bij
voorbeeld. Hij moest zijn zaak slui
ten en kreeg zes maanden gevange
nisstraf.
De afgelopen jaren drongen de
kleine handelaren er bij de autori
teiten op aan dat ook de grote
handelaren streng gecontroleerd
moesten worder». Met dit proces
heeft het ministerie van financiën
willen aantonen dat. waar het frau
de betreft, niemand in Bordeaux
gespaard blijft. Ik geloof dan ook
dat dit proces de Bordeaux-wijnen
gered heeft. Anders zouden ook an
dere gerenommeerde huizen zich
aan dit soort kwalijke praktijken
hébben overgeleverd. Nu kijken ze
wel uit.'
Vraag aan de heer Boelen: heeft
Verbunt gelijk wanneer hij zegt dat
de import van Bordeaux-wijnen
door dit proces terugloopt? 'Onzin.
De vraag naar Bordeaux-wijnen is
in de afgelopen maanden in Neder
land minder geworden. Niet door
het proces. Maar omdat de prijzen
van de Bordeaux-wijnen, mede
door de slechte oogst van 1974, aan
het zakken zijn. De consument
wacht nu af of die prijzen verder
dalen. Zodra de prijs weer gaat
stijgen gaat de consument weer ko
pen. Zo werkt het marktmechanis
me nu eenmaal. Daar komt nog bij
dat het leven in Nederland duurder
wordt. De consument koopt daarom
een goedkoper wijntje, een Corbiè
res in plaats van een Bordeaux.'
Laatste vraag: zijn deze Corbières-
wijnen voor niet-kenners te onder
scheiden van een Bordeaux-wijn?
Boelen: 'De Corbières vind ik over
het algemeen vieze wijnen. De Bor
deaux blijft de beste wijn ter we
reld. En dat zal altijd zo blijven.
Mijn vertrouwen in de Bordeaux
blijft ongeschonden. Wordt door dit
proces zelfs nog sterker.'
't DSM stagneert
iAAG DSM ondervindt een
^Jitie in de afzet, die wat de
betreft onverwacht is voor
van de onderneming. Dit
vergadering van de onder-
jgsraad van DSM meegedeeld.
I ^stagnatie houdt o.a verband
I **le voorraadsituatie bij de af-
|"%^s met name in de garens- en
ndustrie. Er begin zich echter
^én stagnatie af te tekenen op
to f f en markt.
situatie van korte duur zal
^^^f langer zal aanhouden, kan
f i Ondernemingsleiding nu nog
i "zeggen. Zij verwacht echter
M structurele veranderingen.
F jals gevolg van de afzetstag-
llen de resultaten over 1975
ins die groei vertonen, die de
;ten over 1974 te zien geven,
ing van zaken in de kunst-
:tor is overigens gunstig,
eerste negen maanden van
ÉS
!te
ng
ct
■s jm eerste negen maanden van
^ar is de personeelssterkte van
I. .met ongeveer 410 man ver-
^^<rd tot 12.390 man.
ie bij Batava
erii
lol
™vm
nSRPEN De heer E. J. Hol-
heeft met ingang van 4 no-
|r zijn functie als commissaris
atava in Nijmegen neergelegd,
leze beslissing ligt ten grond
en verschil van opvatting met
Irige leden van de raad van
iarissen van Batava over de
van commissaris, aldus de
loltrust.
vorige maand trad mr. J. R.
af als president-commissaris
Batava wegens 'verschil van
A in de raad van commissa-
I over de werkwijze van die
Raiffeisenhyp. bank
staakt afgifte
11 pandbrieven
UTRECHT De Raiffeisenhypo-
theekbank heeft de afgifte van
haar 11 pet pandbrieven 1974 per
1978-1982 woensdag voor beurs ge
staakt.
SAS boekte weer winst
SCHIPHOL Voor de 12e maal in
successie heeft Scandinavian Airli
nes System (SAS) een boekjaar
met winst afgesloten. Over het per
31 september geëindigde boekjaar
bedroeg die winst 45 miljoen gul
den (tegen 51 miljoen gulden het
jaar tevoren).
Nog meer ontslagen bij
Amerikaanse ENKA
ENKA (North Carolina) Ameri
can Enka Company (dochteronder
neming van Akzona Inc., de Ameri
kaanse tak van het Akzo-concern)
moet de produktie van synthetische
garens en vezels voor de tweede
keer in een paar maanden vermin
deren en nog 530 werknemers ont
slaan. Van de twaalfduizend werk
nemers in de tien fabrieken van de
maatschappij zijn er nu ruim dui
zend op straat komen te staan als
gevolg van een voortdurende ver
mindering van de vraag.
Kluwer verwacht
gelijk resultaat
DEVENTER De omzet van Klu
wer (uitgevers-drukkers) over de
eerste drie kwartalen van 1974 is
met ongeveer 15 pet gestegen ten
opzichte van dezelfde periode van
vorig jaar. Voor geheel 1974 wordt
eveneens een omzetstijging van
circa 15 pet verwacht
Mede doordat de sterke kostenstij
ging niet voldoende in de prijzen
kon worden doorberekend zal
tegen de oorspronkelijke verwach
ting in de winst over 1974 niet
of nauwelijks hoger zijn dan over
1973.
Océ-Van der Grinten
VENLO Océ-Van der Grinten in
Venlo en Grafimex Europe in Et-
ten-Leur onderzoeken de mogelijk
heid van samenwerking bij de ont
wikkeling, produktie en verkoop
van metalen offsetplaten en andere
produkten voor de grafische indus
trie.
Grafimex is eigendom van Holland
Aluminium (50 pet), die op haar
beurt een gezamenlijke onderne
ming is van Hoogovens en Billiton
(Kon. Shell).
DETROIT Het Amerikaanse au
toconcern Chrysles zal 7.100 arbei
ders voor onbepaalde tijd naar huis
sturen. Bij een viertal vestigingen
in de VS zal bovendien op andere
manleren de produktie worden be
perkt. Het uiteindelijke doel is de
produktie in overeenstemming te
brengen met de verminderde vraag.
Daartoe is in het vierde kwartaal
een beknotting van de produktie
met 50.000 auto's nodig.
In oktober is de verkoop van auto's
in Amerika het slechtst geweest in
10 jaar tijds. 'Het publiek durft
geen nieuwe auto te kopen door de
economische perikelen, waarin het
land zich bevindt. De mensen ma
ken zich zorgen over de dag van
morgen', aldus autohandelaren.
GENEVE De internationale be
sprekingen over de ontwikkeling
van de wereldhandel zullen ver
moedelijk in januari kunnen begin
nen. Harald Malmgren, de voor
naamste Amerikaanse onderhande
laar in commerciële aangelegenhe
den, heeft dit verklaard na overleg
met topfunctionarissen van de Eu
ropese Economische Gemeenschap.
Japan en andere invloedrijke lan
den.
Op nieuwe ronde van besprekingen
over de mogelijkheden voor het
verruimen van de wereldhandel
moest tot nu toe voortdurend wor
den uitgesteld doordat het Ameri-
kaansé Congres om diverse redenen
erg treuzelde met het aanvaarden
van de nieuwe Amerikaanse wetge
ving op handelsgebied. Daarin
krijgt de regering van de Verenigde
Staten onder meer volmachten voor
het sluiten van overeenkomsten op
handelsgebied met andere landen.
Malmgren zei te hopen dat het
Congres de wetsvoorstellen half de
cember zal hebben aanvaard. Hij
geloofde niet dat er nog veel weer
stand tegen zal worden geboden.
Het is overigens niet uitgesloten
dat het Congres tijd tekort zal ko
men en pas aan de handelswet zal
kunnen beginnen in het nieuwe
zittingsjaar dat op 2 januari begint.
Een van de redenen waarom veel
Amerikaanse Congresleden tegen de
wetsvoorstellen gekant waren was,
dat erin wordt voorgesteld de Sow-
jet-Unie de status van 'meest be
gunstigde natie' toe te kennen. Die
status verschaft voordelen op han
delsgebied.
HELMOND De Kon. Textielfa
brieken J. A. Raijmakers en Co. te
Helmond heeft voor 450 man perso
neel werktijdverkorting aange
vraagd. Het gaat hier voornamelijk
om het personeel van de afdeling
poolweefsels. Dit zal zes weken lang
een dag per week minder werken.
Werktijdverkorting is noodzakelijk
om te voorkomen dat de voorraden
een onverantwoord hoog peii berei
ken. De aanvraag van de directie.is
tot stand gekomen na overleg met
werkgevers- en werknemersorgani
saties en de ondernemingsraad.
UTRECHT De meubelfabriek
Pastoe m Utrecht, heeft voor 110
medewerkers, de helft van het per
soneelsbestand. een werktijdverkor
ting van 50 procent aangevraagd,
volgens de directie van Pastoe is
door 'n vertraagde afzetontwikkeling,
voornamelijk op de exportmarkt, de
voorraad van sommige artikelen te
groot geworden. Deze voorraden
moeten nu in overeenstemming
worden gebracht met de afzetmoge
lijkheden.
AMSTERDAM De spaarcijfers
over oktober vallen niet mee. Zo
ontving de Spaarbank te Rotterdam
155,1 min aan stortingen. Zij
moest 158,4 min terugbetalen zo
dat evenals vorig jaar een
ontsparing ontstond van 3,3 min.
Het saldo aan het eind van de
vorige maand was rond 1,5 mil
jard.
De Nutsspaarbank in Den Haag
boekte ook een ontsparing en wel
van 4,4 min, wat iets minder was
dan vorig jaar oktober toen 5,4
min meer werd terugbetaald dan
ontvangen. Het totale spaarderste
goed per eind oktober bedroeg 1,3
miljard.
Iets beter was de ontwikkeling bij
de Rijkspostspaarbank. Hier werd
nl. een Spaaroverschot geboekt van
ƒ7 min, tegen 27 min vorig jaar
oktober. Ingelegd werd 242 min
en opgenomen 235 min. Het
Spaartegoed per eind oktober be
droeg 8542 min. Bij de Spaarbank
Centrale Volksbank in Utrecht
werd 18.9 min ingelegd en 14,6
min terugbetaald. Per saldo werd
dus 4.3 min gespaard, waardoor
het totale spaartegoed per eind ok
tober uitkwam op 492,9 min.
AMSTERDAM/LONDEN De
goudprijs heeft woensdag de op
waartse tendens van de laatste da
gen voortgezet. In Londen werd
met een notering van 177 dollar
per ounce (31,1 gram) het hoogste
peil van dé afgelopen zes maanden
bereikt. In twee weken tijd is de
goudprijs nu al met 19 dollar geste
gen. Op 3 april van dit Jaar bewoog
de goudprijs zich op een hoogte
punt van 179,50 dollar.
De stijging van de goudprijs wordt
in verband gebracht met tal van
factoren, zoals de verwachte grote
vraag uit de Ver. Staten als het op
1 januari a.s. aan Amerikaanse
staatsburgers voor het eerst in
meer dan 40 jaar tijd zal zijn
toegestaan goud te kopen. Verder
wordt het goud gezien als een be
langrijk middel om de inflatiege
volgen op te vangen en een veilige
belegging in tijden van groeiende
onzekerheid omtrent de economi
sche vooruitzichten van de Ver.
Staten en andere industrielanden.
Maar ook speelt de toenemende on
rust ln het Midden-Oosten een rol
bij de oplopende goudnoteringen.
In Amsterdam steeg de goudprijs
gisteren tot 14.720 - 15.120 per kg,
tegen dinsdag 14.430,- 14.830. De
zilvernotering ging eveneens om
hoog en wel van 403-430,50 tot
407-434.50 per kg.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Minister Lubbers vindt dat een globaal economisch beleid te weinig zicht geeft op
groei en investeringen in onze samenleving en niet genoeg rekening houdt met specifieke moeilijk
heden in bepaalde bedrijfstakken Waarom wil hij meer dan tot nog toe de nadruk leggen op een
sectorenbeleid.
De bewindsman van economische
zaken sprak deze visie uit tijdens
de jaarvergadering van de Raad
voor het Grootwinkelbedrijf. Wat
de minister met zijn sectorenbeleid
bedoelde kwam overigens niet uit
de verf. Concrete maatregelen kon
digde hij niet aan.
Wel sprak Lubbers een duidelijke
taal over de vaak zeer lange tijd
die het kost om vergunningen voor
vestiging van een bedrijf te krij
gen. Als een vestiging getoetst is
aan diverse wetten en als overleg
procedures hebben plaatsgevonden,
dan moet een bedrijt voor honderd
procent welkom zijn. Lubbers con
stateerde echter de neiging tot een
enorm vertragingsproces. Vaak
blijkt het. dat men te langzaam tot
een uitspraak komt. De minister is
een groot voorstander van inge
bouwde remmingen in de vorm van
millieuwetten enz. Inspraakproce
dures zijn goed. Maar Lubbers heeft
het gevoel dat de zaak aan het
doorslaan is, niet zozeer bij de ei
sen op het gebied van vestigingen,
maar bij de vertragingen.
Drs. J. Bon sjr., de voorzitter van
de Raad voor het Grootwinkelbe
drijf (en president van Kon. Bijen
korf Beheer) laakte in zijn jaarrede
de uitslating van de PvdA-fractie-
voorzitter in de Tweede Kamer, Ed
van Thijn. Deze had gezegd, dat tal
van kleine bedrijven in de moor
dende concurrentieslag met de gro
te bedrijven de ongelijke strijd
hebben moeten opgeven. Het was
de heer Bons opgevallen, dat de
problematiek van de kleine mid
denstand aandacht heeft gekregen
van partijen, die voor deze proble
matiek in het verleden nauwelijks
belangstelling hebben gehad. Men
presenteert zich als de 'beschermer'
van de kleine, respectievelijk klein
ste winkelier.
De heer Bons constateerde dat de
uitingen van de heer Van Thijn
onbewezen waren en bovendien,
althans in het heden bewijsbaar
onjuist. Het aandeel van de zelf
standige winkelier in de totale de
tailhandel handhaaft zich op 70
pet. De werkelijke verschuivingen
spelen zich binnen het midden- en
kleinbedrijf zelf af.
het personeel niet zo'n afkeer van
werken op zaterdagmiddag en koop
avond heeft als de Decombonden
(van werknemers en de midden
stand) willen doen geloven. De
Nederlandse stichting voor statis
tiek heeft het Decomonderzoek
naar de vrije zaterdagmiddag voor
winkelpersoneel kritisch onder
zocht. De stichting constateerde dat
dit een duidelijk propagandistisch
karakter had en niet voldeed aan
wetenschappelijke normen op het
gebied van vraagstelling en steek
proef. zodat geen objectief beeld
van de mening van werknemers in
het winkelbedrijf verkregen kon
worden. Inmiddels heeft een NIPO-
onderzoek in Amsterdam uitgewe
zen, dat 80 pet. van de hoofdstede
lijke consumenten en 75 pet van de
werknemers in Amsterdamse winkel
tegen het afschaffen van de koop
avond is.
Drs. Bons bekritiseerde verder mi
nister Boersma van sociale zaken
wegens de forse verhogingen van
het minimumloon en de invoering
van de minimumloonregeling voor
jeugdige arbeidskrachten, die de
gehele detailhandel, grote zowel als
kleinere bedrijven, 'in ernstige
moeilijkheden' hebben gebracht. De
abrupte invoering van de jeugd
loonregeling, waartoe minister
Boersma heeft besloten, hoewel
men op het departement van eco
nomische zaken tot kort voor de
jaarwisseling bereid was te denken
aan een gefaseerde invoering, heeft
de werkgelegenheid van de be
trokken jongeren zelf ln het ge
drang gebracht, zo zei de heer
Bons.
Koopavond
De voorzitter van de Raad bracht
in zijn betoog ook de zaterdagmid
dagsluiting en de koopavond ter
sprake. Hij vond sluiting op zater
dagmiddag en afschaffen van de
koopavond geen actueel vraagstuk,
maar een zaak die door de bonden
op kunstmatige wijze actueel wordt
gemaakt. De heer Bons vond het
onzindelijk, dat aan de werknemers
was gevraagd of zij al of niet op
zaterdagmiddag willen werken. Hoe
zou het gaan als men dat bij
werknemers in het openbaar ver
voer, horeca, continubedrijven en
ziekenhuizen deed?
Afgezien daarvan is gebleken, dat
TOKIO In Japan worden geen
vergunningen meer verstrekt voor
de uitvoer van koper. Dit komt in
feite neer op totale stopzetting van
de Japanse koperexport Het Japan
se ministerie van internationale
handel en industrie heeft deze
maatregel genomen naar aanleiding
van scherpe kritiek van de CIPEC
(de organisatie van koper-export
landen) op de grote omvang van de
Japanse koperuitvóer. Hierdoor is
*het prijspeil op de internationale
kopermarkt de laatste tijd gedaald.
In de hoop hun overtollige koper-
voorraden kwijt te kunnen raken
voordat de exportstop een feit zou
zijn. hebben Japanse smelterijen
onlangs op grote schaal exportver
gunningen aangevraagd bij het mi
nisterie in Tokio. Die aanvragen
werden in de meeste gevallen geho
noreerd. Het gaat hierbij om de
uitvoer van ruim 10.000 ton, waar
van het merendeel bestemd is voor
de Verenigde Staten.
AMSTERDAM Ook dit jaar stelt
het Nederlands Instituut voor het
Bank- en Effectenbedrijf (NIBE)
een prijs van 1000 beschikbaar
voor het beste artikel dat in 1974 is
gepubliceerd op het gebied van het
bank- en effectenbedrijf, waaron
der begrepen de kredietverzekering.
Artikelen dienen in de Nederlandse
taal te zijn geschreven en voor 15
februari 1975 te zijn ingeleverd.
KOERSEN AVONDVERKEER
AMSTERDAM In het telefonisch
avondverkeer kwamen gisteravond de
volgende koersen tot stand (tussen haak-
vS-rï? officiële slotkoers van gisteren):
AKZO 3&6.0-37.00 (36.60); Hoogovens
AMSTERDAM Het is helemaal niet waar, dat de ontwikkelings
landen een zwakke onderhandelingspositie tegenover de multi
nationale onderneming hebben zoals westerse idealisten wel be
weren. In werkelijkheid hebben de regeringen van die landen alle
macht tegenover de ondernemingen, die daar willen investeren
of geïnvesteerd hebben.
Dit zei ir. G. D. A. Klijnstra. voor
zitter van de raad van bestuur van
Unilever, in een toespraak, getiteld:
'De multinationale onderneming:
zondebok of baanbreker?', tijdens
een bijeenkomst van de Ameri
kaanse Kamer van Koophandel
voor Nederland in Amsterdam. Hij
merkte op, dat hij vele voorbeelden
zou kunnen noemen van gevallen,
waarin het Unileverconcern zeer
onredelijk is behandeld door rege
ringen van grote en kleine landen.
'Waar is dan onze macht, als de
regering van Birma plotseling onze
fabriek zonder vergoeding nationa
liseert ondanks een contract, dat
garandeert, dat dit binnen een pe
riode van twintig jaar niet zou
gebeuren?', aldus ir. Klijnstra.
Volgens hem zijn er drie soorten
mensen, die bezwaren hebben tegen
de rol van de multinationale on
derneming: namelijk de mensen,
die de gehele bestaande orde willen
omverwerpen. Dan de mensen, die
van het stelsel van de onderne
mingsgewijze produktie af willen
en tenslotte de mensen, die zich
Speciaal tegen de multinationale
onderneming keren. Dit zijn, vol
gens de heer Klijnstra. de mensen,
die een zondebok willen vinden
voor de groeiende wereldproblemen,
de tegenstelling tussen arm en rijk,
het dreigende grondstoffentekort,
de Inflatie, het milieubederf, de
massale werkloosheid.
Heel anders
Ir. Klijnstra zei. dat in de ontwik
kelingslanden zelf dikwijls heel an
ders over de multinationale onder
neming wordt geoordeeld dan in
het geïndustrialiseerde westen. In
twee grote Aziatische landen heb
ben ministers nog dit jaar de heer
Klijnstra gevraagd om grotere in
vesteringen. omdat hun land met
grote werkloosheid zit en zij met de
kennis en ervaring van Unilever
hun land verder willen ontwikke
len.
Spreker vroeg zich af of de inter
nationale samenwerking die de on-
Ir. G. D. A. Klijnstra
dernemingen hadden tot stand ge
bracht, ook een reden tot jaloezie
zou kunnen zijn voor zoveel andere
organisaties, die daarin nog niet
geslaagd waren. 'Of zijn wij mis
schien nog niet multinationaal ge
noeg en staan wij eerst aan het
begin van een lange weg naar een
samenleving, waar alle landen hun
inbreng hebben en het onderscheid
tussen gast-land en gastheer-land
niet meer bestaat?'
NEW YORK 5/11 6/11
ACP Industries 37% 31
Alreo 13 >4 12%
Allied Chemical 32(* 32%
Alum. Co of Am 33(4 32(4
American Brands 32% 32
American Can. 26% 26
Am Cyanamld 22% 22%
Am Electr Power 16% 16%
Am Metal Climax 35% 35%
Am Motors 4% 4%
Am Smelt Pel 16% 16%
Am Tel <fe Tel 47 47%
Ampex 3% 3%
Anaconda 17% 17%
Armco Steel 21% 21%
Atlant. Richfield 93% 91%
20% 21%
26% 26%
18% 18%
18 17%
29 28%
(56 30); Kon. Olie 68.00-69.40 gl (69.10):
Philips 20.40 gb-20.60 gl (20.50 gl): Uni
lever 71.80-72.70 (72.00); KLM (40.70).
NED. FONDSEN IN NEW YORK
NEW YORK Kon. Olie noteerde giste
ren in dollarsl 25%-26 (26%-%). Unilever
27%-% (27-%). Philips 7%-% (7%-%) en
lndn?t. 6p««*an utlll. ooi. Mods
4 nov. 65723 150.88 68.73 66.47 882.9
5 nov. 674.75 153.05 69.82 66.31 N V.
6 nocv. 669.12 153.55 69.69 66.44 892.9
N.V. niet verkrijgbaar
Aand. om. lot. tt. L.
4 nov. 12.740 18.320 1.763 471 894
5 nov. 15.960 17.640 1.751 983 393
6 nove. 23.930 18.840 1.812 876 552
Koersen in Montreal
Bendis
Betbl Steel
Boeing
Burlington Ind.
Can Pacific Ry
Celanese
Chase Manhattar 29(4 29(4
Cbessle Systeem 52% 53%
Chrysler 10% 9%
Ctttyu Service 45% 46
Colgate Palmollv. 26% 25%
Colt Lndustrles 24% 25%
Common» Edlsot 25 24%
Cons Edison 7% 614
Cont. Can 24 25%
Cont. OU 44% 14%
Curtlss Wright 7% 6%
Curtlss Wright A 17%
Dart Ind. 16% 16%
Deere and Co. 42% 43%
Dow Chemical 65% 65%
Du Pont (EI) 110% 107
(31.
69
First Nat City 32% 32%
39% 38%
19% 19%
35% 35%
11(4 11%
19% 19%
144% 142%
26% 25%
Allegheny Pow S 15%
Akaona 13% 13%
Am. Sandard 9%
Amsted Ind. 36%
Bovta
Husky
Nat Gat
Mass Ferguson
Nat Resources
Shell Canada
4/11
1.05
15%
Cigars 4% 4%
Cerro 11% 11%
Chadoourn Corn
Chase Select Pd 24.12 24.00
Columbia Oaa 21% 21
Comlnco 26%
Cont Telephone 9% 10%
Pluor Corp
Gen Clgar
27%
11V4 11%
Gen Electric
Gen Fonds
Gen Motor*
Gen Pu hl OtU
Gen Tel A Tel
Getty OU
Gliette
Gtmbel Brothers 19%
Goodyear I an P 25%
Gulf OU 17(4 17%
Illinois
Central Ind 13% 13%
Instlco «4 6%
Int Busin Mach 195% >0exd
Intern Harvester 20% 19%
Int Nick of Can 23 22%
Int Paper 39% 40%
Int Te) Tel 16% 16%
Ling Leraco Voug 10%
Litton Ind 3%
Lockheed Aircral 4%
Nabisco 26% 26
Nat Cash Reglst 17% 17%
Nat Distillers 14% 14%
Nat Grrpsum 10% 10
Nat Steel 33% 33(4
Net Lead Ind 14% 14%
int Bank for Re« 99b »9b
Int Fla» Prai
Int Paper '*■1
OUD
Pac Gas and Bi
Penn Central
Pepelco
Phelps Dodge
Philip Morris
Philips Petr.
17% 17%
20% 20%
1% 1%
45% 46%
90% 31%
46% 46%
47% 49'.
Procter Gambi 90% 88%
RCA 11 11%
Republic 8teel 25% 25%
Reynolds Ind. 50% 50%
Royal Dutch Petr 26% 25%
Santa PA Ind. 29%
Sears Roebuck 53%
Shell OU 48% -
Southern Co 10% 1
Southern Pacific 29%
Southern Rallw 44%
Sperry Rand 29%
Stand OU Calif. 24%
Stand Oil Indian» 89% i
Studebak Worth 25% 1
Sun OU 41% -l
Texas Gulf 23 i
Texas Inst. 78(4
Transamerlca 6%
Onliever
Onion Carbide
Onl Roya)
Onlted Aircraft
Onlted Brands
08 Steel
27% 27%
43% 44'.
6% 6%
28% 28
Madison Fund
Nat Can.
NY Centr A
North West S
30 28%
16.20 16.30
15%
15%
15%
15%
17%
17%
9%
9%
9%
9(4
7%
7%
8%
8%
3%
4
57%
60
N Am Philips Co 14% 15
Occidental petr. 11 11%
Reliance Group
Standard Brands
Tandy
Onion Electr.
Onlted Electr.
Ogj Corp.
Western Bancorp 16% 17%
61% 51%
14% 14%
10% 10%
6% 6%
12% 12%
