26
Abortus-conflict één van
gevaarlijkste botsingen
dichtbij
'Ij
TYPISTE
Paulus-Puzzel.
Voor nieuwe Amro-spaarders.
bmraentaar
L.flortus (1)
tortus (2)
)ortus (3)
Van Agt contra 'het grote platmaken' van Den Uyl
boek en plaat
nederlandse lezerskring
boeken plaatbv
rose panters op oorlogspad
cadeautje
vaderfiguur
idee
het weer -
Nat verhaal
weerrapporten
C4/Ï
JW/KWARTET VRIJDAG 25 OKTOBER 1974
BINNENLAND T5/K7
Het
reen
it wijzen de rooms katholieke
tpcn van Nederland er in hun
iver het vraagstuk van de abor-
dat het afwijzen van de abor-
ivocatus (dat is de kunstmatig
rekte vruchtafdrijving bij een
j) geen specifiek christelijk stand-
Wie de bisschoppen niet ver-
of hen wil afdoen als 'een stel-
•jaarde vrijgezellen', die een of
subjectief bevonden ethisch oor-
foot ^cn °P'e§8ert san anderen heeft
at geval misschien meer houvast
moide door de Verenigde Naties in
met algemene stemmen aangeno-
Verklaring voor de Rechten van
Lind, waarin de wens naar 'pas-
wettelijke bescherming van het
zowel voor als na de geboorte'
in de preambule plechtig wordt
mulcerd. Er is in het verleden
ars: jeweldig gegoochel met begrippen
ïebb oorden geweest om vast te stellen
,j elk ogenblik er spake zou zijn van
eidf mens' in de schoot van een zwan-
.ar vrouw een niet altijd even ver-
idre n(je discussie, temeer daar nie-
enige zekerheid had en slechts
llerlei subjectieve en dikwijls on-
ijkc bevindingen kon redeneren,
it feit echter dat die discussie
xheffend is, mag nog niet wor-
;eleid dat zij volstrekt zonder
Uitgangspunt ook bij het er
van abortus als een mogelijk-
van probleemoplossing voor de
jerc vrouw moet zijn, dat dit
$5 vorm van bescherming van leven
2 rclzijn is door de dode; in mei
door de toenmalige Nijmeegse
leraar A. A. M. van Agt reeds
cp^hreven 'als een moedeloze, om
te zeggen: fatalistische conclusie,
onze aarde niet voor alle mensen
lonbaar te maken is.'
vraagstuk van de abortus is nu
„filing een aktuele politieke kwestie
5$]^ rden niet in het minst doordat
Voorstanders van abortus niet de
quo hebben erkend, die hangeri-
politieke discussie in de praktijk
gehandhaafd. Een voorbeeld
is de kliniek in Heemstede,
een nieuwe techniek is ontwik-
^die het mogelijk maakt zwanger-
>pen van 16 weken af te breken;
|^4eenzijdige overschrijding van de
al willekeurige en arbitraire)
van 12 tot 13 weken die op
d van de strafrechtelijke praktijk
getolereerd en die zo'n beetje 'de
ndslijn' van de status quo was
irden.
iele gang van zaken in Heemstede
de indruk of het. vraagstuk van
bortus alleen maar een kwestie van
nologie, van medisch kunnen is.
is eigenlijk heel wonderlijk. Men
het argument: doordat er nu
tusklinieken zijn, hoeven duistere
,tee»Cn in smoezelige achterkamertjes
meer met zeepsop en breinaald te
;en; alsof ook maar een ogenblik
outer graduele verschil met de ste-
dokterskamer en canule een es-
eel verschil aangeeft. In deze op-
wardt het alleen maar een
ie van bevoegd of onbevoegd
ilomeerd of ongediplomeerd,
tij wordt ten opzichte van de te
nders van abortus of de twijfe-
een stuitende arrogantie aan de
gelegd een verschijnsel, dat
logen toch al niet vreemd is. Zij
zich verzekerd van het toekom-
;elijk aan hun zijde. 'Straks is er 'n
spil, die de hele nu gevoerde dis-
ie al bij voorbaat tot een lachertje
kt,' zeggen zij dan.
veel schade en schande hebben de
na |stencn geleerd zich te onthouden
het in het verleden meermalen
andersdenkenden aanstootgevende
mfalisme'. Het ziet er nu naar uit
dit triumfalisme echter van alle tij-
is. Het is evenwel door de techno-
n van de christenen overgenomen.
s nog een louter politiek aspect aan
zaak. Minister Van Agt heeft la-
weten dat hij de grootste moeite
ft de verantwoordelijkheid te aan-
rden voor het initiatief wetsontwerp
de kamerleden Roethof en Lam-
s als dit door de Kamer zou wor-
aangenomen. Immers: de minister
:t een aangenomen initiatiefwet in
Staatsblad zetten*en ondertekenen
met de Koningin) waardoor hij
,1 alleen de politieke verantwoorde-
leid draagt, maar ook de morele,
kan men dat laatste gemakkelijk
[wuiven (wij doen dat beslist niet),
ir dat miskent het feit dat deze
rwegingen kennelijk voor de heer
Agt een punt van grote twijfel
is goed dat hij deze aarzelingen
rig jaar al, dus in een vroeg stadi-
naar voren heeft gebracht. Na-
rlijk heeft hij met een uitspraak in
e geest politieke druk op de Kamer
hil Seocfend. maar dat is zonder meer
goed recht,
or velen is deze twijfel echter geen
bleem. De heer Van Agt treedt in
geval gewoon af, zeggen zij, en een
Jerc minister van justitie geleidt het
s' iatiefwetje naar het Staatsblad. Een
S lelijke redenering miskent de diep
zee van het politieke verschil dat hier
(de heer Van Agt zal waarschijn-
niet alleen gaan. maar met hem
aantal of alle christen-democra-
:he ministers).
'endien gaat deze redenering eraan
ADVERTENTIE
Ion
vakbeurs
elektrotechniek74
Dagelijks 9-17 uur,
zaterdag 26 okf.9-15 uur
BERNHARDHALUTRECHT
door P. L. van Enk
DEN HAAG Het abortusconflict dat deze week plotseling bin
nen en buiten het kabinet-Den Uyl is uitgebroken, is een van de
gevaarlijkste en interessantste botsingen tot nu toe uit de rij
waarmee deze coalitie nu eenmaal kennelijk moet leren leven.
Het onthult dat de weinige afspra
ken die bij de formatie zijn ge
maakt voor velerlei uitleg vatbaar
en dus slecht zijn, dat de coördina
tie van het kabinetsbeleid althans
op dit punt heeft gefaald en ten
slotte dat de persoonlijke verhou
dingen binnen het kabinet in som
mige opzichten niet zo goed zijn als
sommige verhalen weieens wilden
doen gelov-n.
Om te beginnen de afspraken: die
lijken als het over abortus gaat op
het eerste gezicht duidelijk genoeg.
Het kabinet wacht af tot de confes
sionelen een wetsontwerp Indienen
en de Kamer zal dat wetsontwerp
dan tegelijk met dat van Lamberts
en Roethof (PvdA) behandelen.
Maar de uitleg van zelfs een zo
eenvoudige overeenkomst blijkt nu
finaal te kunnen verschillen.
De progressieve- fracties hebben be
grepen dat dit akkoord een be
staande abortuspraktijk veronder
stelt en dat belde partijen die de
afspraak hebben gemaakt, deze
praktijk stilzwijgend behoren te
respecteren tot het moment dat de
nieuwe wet er is. De progressieven
waanden de bestaande abortusrege
ling in de ijskast en rekenden erop
dat de justitie haar daar wel in zou
laten.
Maar nu blijkt dat de confessione
len deze uitleg van de afspraken
vierkant afwijzen. Minister Van Agt
ontkent beslist dat het vervolgings
beleid ter sprake is geweest toen
het akkoord werd gesloten. Hij
spreekt ook tegen dat» erover is
gesproken tijdens het pre-constitu-
tuerend beraad van de kandidaat
ministers op 11 mei 1973. Voor zijn
besef zit de oude regeling niet in
de ijskast, al voert hij haar op een
liberale manier uit. Hij voelt zich
door geen enkele afspraak ertoe
verpliGht af te zien van het bestrij
den van wildgroei of van vervol
ging van excessen.
Na maandenlang, uiterst voorzich
tig onderzoek van de praktijk van
de kliniek in Heemstede is Van Agt
tat de overtuiging gekomen dat de
situatie aldaar te ver gaat. Van Agt
meent dat de grenzen er duidelijk
worden overschreden omdat er da
gelijks zwangerschappen worden
beëindigd die in een vergevorderd
stadium zijn ('12 tot 18 weken, zo
niet meer'). En de minister meent
dat het nu zijn verantwoordelijk
heid is te doen ingrijpen in wat hij
als een excessieve situatie ziet.
Het meningsverschil over de uitleg
van de formatie-afspraak bestaat
niet alleen tussen de fracties die
De hoofdrolspelers in het abortus-conflict: premier Den Uyl en mi
nister Van Agt.
Nederlands grootste boeken- en grammofoonplaten-
club zoekt voor haar afdeling LIDINADMINISTRA-
TIE een
voor de verzorging van de correspondentie.
Een Mulo/Mavo-diploma en een goede typevaardigheid
is vereist. Leeftijd 19-25 jaar.
Wij bieden u een aantrekkelijk salaris, alsmede 7.2%
vakantietoeslag, 6% kerstgratificatie, 18 vakantiedagen
en een personeelskortlng op boeken en grammofoon
platen.
Sollicitaties kunt u richten aan de afd. Personeelszaken
van de
Beursstraat 33, Amsterdam.
Postbus 2201, tel. 020 - 644 85
het kabinet steunen, maar ook bin
nen het kabinet zelf. Vandaar dat
Van Agt thans openlijk in conflict
is met minister-president Den Uyl.
De premier moet al in een vroeg
stadium hebben zien aankomen dat
Van Agt de situatie ln de kliniek in
Heemstede met klemmende onge
rustheid aanzag. Den Uyl heeft na
tuurlijk terdege beseft dat vervol
ging van de artsen van deze kliniek
in progressieve kring verontwaardi
ging zou wekken en hij moet op
Van Agt zijn beproefde praat-mas
sage hebben toegepast om hem van
justitieel ingrijpen af te houden.
Het schijnt dat Den Uyl vertrou
wen heeft gehad in de goede afloop
van deze massage. De PvdA-fractie
in de Tweede Kamer had vorige
week nog het strikte consigne,
niets maar dan ook geen woord los
te laten over de discussie die bin
nen het kabinet blijkbaar aan de
gang was. Den Uyl wenste elke
mogelijkheid dat Van Agt zich uit
gedaagd zou voelen, te vermijden.
Geen uitstel
De premier moet maandag en dins
dag nog gemeend hebben dat hij de
zaak in de hand had. Hij machtigde
mede namens de minister van jus
titie de socialist Lamberts te ver
klaren dat de justitiële actie tegen
de kliniek voor onbepaalde tijd was
opgeschort. Maar enkele uren later
liet Van Agt ijskoud zijn communi
qué verschijnen waarin staat dat
die actie over enige-dagen zal moe
ten beginnen. De minister trotseer
de openlijk zijn premier.
Hoe kon het zover komen? Op het
Binnenhof wordt gezegd dat het
besluit van Van Agt al lang vast
stond wat Den Uyl ook zou doen
of zeggen maar dat de manier
waarop hij dat besluit tracteerde
beïnvloed is door publlkaties ln de
rechtse boulevardpers van woens
dagochtend. Daar stond namelijk
met grote koppen ln dat Van Agt
weer eens voor Den Uyl door de
knieën zou zijn gegaan en dit zou
de minister in het verkeerde keel
gat zijn geschoten.
Eigen gang
Het is een verklaring van de gang
van zaken die niet ongeloofwaardig
is. Het geeft in de kring van de
confessionelen allang nog al wat
aanstoot dat Den Uyl zich in alle
mogelijke onderdelen van het be
leid bijzonder sterk laat gelden en
dat hij daarbij sommige van zijn
collega's volkomen overspeelt.
Vooral Van Agt ziet 'het grote plat
maken' zoals Den Uyl's activitei
ten op het Binnenhof nog al eens
wordt omschreven al geruime
tijd met lede ogen aan. Het lijkt
zeer waarschijnlijk dat de minister
zich ln dit geval maar eens heeft
voorgenomen, zich niets door de
premier te laten wijsmaken of te
laten gezeggen en strikt zijn eigen
gang te gaan.
Minister Van Agt is een zachtmoe
dig, in sommige opzichten zelfs een
wat broze man, maar hij heeft Den
Uyl ln dit geval toch krachtig" op
zijn plaats gewezen.
onder redactie van loessmit
ln Japan, waar de vrouw tradi
tiegetrouw een bescheiden rol is
toebedeeld, heeft een soort Dolle
Minabeweging sterk de aandacht
■jetrokken door de toepassing
van zeer rigoreuze strijdmetho-
ies tegen mannen, die hun
vrouw in de steek laten zonder
hen een redelijke financiële
schadeloosstelling te verschaf
ten.
De correspondent in Tokio van
het Engelse blad The Guardian
meldde deze week dat in briga
des georganiseerde en met rose
helmen bedekte, militante Mi-
na's ot drie keer toe een omstre
den echtgenoot keihard hebben
aangepakt, waarvan twee keer
met succes. De vrouwelijke ac
tiegroep draagt de toepasselijke
naam Vereniging voor een rede
lijke behandeling van vrouwen.
De 'rose panters', zoals de Guar
dian-correspondent hen in ver
band met de kleur van hun hel
men doopte, waren in augustus
met hun eerste actie begonnen.
Het ging toen tegen een 57-
jarige verkoper uit Tokio die be
zig was aan een scheiding, maar
die zijn vrouw weigerde een ali
mentatie te verschaffen. De 'rose
panters' drongen de zaak, waar
de man werkte, binnen en
begonnen met een keiharde de
monstratie, waarin de bozeda
den van de man uitvoerig ten
overstaan van zijn baas en zijn
collega's op protestborden en via
leuzen werden opgesomd. De
man bekeerde zich prompt.
Twee maanden later werkte deze
Noord-Vietnam telt op het ogen
blik bijna zestienhonderd inwo
ners die een eeuw oud zijn. Die
krijgen allemaal, heeft president
Ton Due Thang besloten, een
cadeautje: vijf meter zijde.
Het aanbieden van zo'n lap stof
aan bejaarden is een Vietnamese
traditie. President Ho Tsji Min
de (overleden) voorganger van
Ton Due Thang, hield die tradi
tie ook hoog in ere. Bejaarde
Vietnamezen die zonen hadden
die zich bijzonder in het leger
hadden onderschelden, ging hij
vaak persoonlijk een lap zijde
overhandigen.
methode doeltreffend tegen een
41-jarige man. die bij een grote
drukkerij werkte en die na een
scheiding, zonder voldoende fi
nanciële bijstand, aan het her
trouwen was.
De laatste actie, die nog geen.
maar vermoedelijk spoedig wel,
resultaat heeft opgeleverd ging
tegen een Japannse functionaris
van de Shell-oliemaatschappij.
De militante vrouwen drongen,
veertig vrouw sterk, het hoofd
kantoor in Tokio binnen en
eisten dat de directie 'de verant-
icoordelijkheid' zou dragen voor
het aanstellen van een 'boze'
functionaris die vrouw en kin
deren gewoon in de' steek had
gelaten en nu met een andere
vrouw samenhokte. Een lijst van
's mans 'wandaden' deed daarop
de ronde op zijn eigen kantoor.
De actiegroep voor redelijke be
handeling van vrouwen is een
onderdeel van de bredere Japan
se emancipatiebeweging van
vrouwen, die de afgekorte naam
Tsjoepiren draagt. Het is de mo-
litante 'Liga voor de bevrijding
van de vrouwen die zich verzet
ten tegen de komst van een wet
die abortus verbiedt en eisen dat
de pil vrijelijk wordt verkocht'.
De Tsjoepiren-beioeging heeft al
aangekondigd dat spoedig een
nieuwe zich misdragende echtge
noot zal worden aangepakt en
dat het nu gaat om een politie-
funtionaris. Want ook de Japan
se vrouw pikt het niet meer.
Gied Jaspars, uitvinder van het
net één keer (vrijdagavond) uit
gezonden radiovisie-programma
(waarbij de radio zorgt voor het
geluid bij de beelden op de t.v.)
wil graag /dat de radio de spijs
in het televisiebrood wordt'. In
zijn programma (De blanke top)
hoor je niet alleen het geluid bij
de t.v. maar ook de nadere uit
leg daarbij van mensen die op
dat moment op de beeldbuis te
zien zijn. Een leuk idee, vindt de
KRO-gids Studio, dit eerste ra
dioprogramma ter wereld waar
je absoluut een t.v.-toestel voor
nodig hebt. Aanvullend idee van
Studio zelf: 'Als hij nou de vol
gende keer eens 'n programma
verzint, waarbij Je niet alleen de
t.v. nodig hebt, maar tevens een
krant moet lezen? Dan helpt hij
alle noodlijdende media in één
klap uit de brand'
Oppasser Stillhammer van de
Neurenbergse dierentuin heeft
er twee 'kinderen' bij: 'Vicky,
een één week oude oerang-oe-
tang die nog maar 1500 gram
weegt, en een nog naamloze,
drie maanden oude gorilla. Belde
baby's zijn in de dierentuin ge
boren, maar door hun moeder
verstoten. In oppasser Stillham
mer hebben ze een echte vader
figuur gevonden en met z'n
drieën vormen ze zo een gezellig
gezinnetje.
ADVERTENTIE
Van onze weerkundige medewerker
Gisteren hebben wij verteld, dat
Vlissingen een regenrecord gebro
ken had. Dat klopte, echter niet
met 220 millimeter maar 191 mm
oktoberregen. Hoogste aan de lan
delijke balk blijft in deze Zamd-
voort met 321 mm in oktober 1932.
In september en oktober tesamen
dat jaar bracht dit station het tot
421 mm. Overveen zelfs 428 mm.
Deze neerslag is uniek over de laat
ste twee-en-een-halve eeuw.
Maar zie wat Vlissingen in de hui
dige herfst tot nu toe heeft gepres
teerd: 149 mm in september plus
191 tot nu toe in oktober maakt 340
mm en dit Zeeuwse station neemt
daarmee nota bene de derde plaats
in in een lange reeks die in 1715
begon. Plaswerk van hoge klasse!
De tweede plaats blijft weggelegd
voor DELFT MET 346 mm in okto
ber-september 1724 althans tot dit
ogenblik.
Inmideels is er over de Noordzee
een koufront aan komen zeilen, dat
niet overdreven actief is. Het
bracht plaatselijk wat regen en
wordt vandaag gevolgd door zonni
ge perioden. De wind ruimt achter
het front naar het noordwesten. De
voorbij, dat de heer Van Agt, als hij zo
handelt, niet alleen formeel, maar ook
materieel in zijn recht staat. Een mi
nister hoeft niet zonder meer elke be
slissing van een parlement uit te voe
ren. In bijna elke democratie wordt de
uitvoerende macht een zekere afrem
mende kracht, soms zelfs een recht van
veto toegekend.
In dat systeem, eenmaal aangenomen,
gaat het niet aan direct om het poli
tieke hoofd van een minister te roepen
als er iets niet naar de zin gaat. Toe
gegeven: er ontstaat op die manier een
allesbehalve plezierige situatie, maar er
is wel mee te leven.
dan aangevoerde lucht is niet sta
biel zodat de import van enkele
Noordzeebuien dan weer op gang
komt. Zo draaien wij deze herfst al
maar in een kringetje rond, zonder
dat een all-round hogedrukgebied
boven de Noordzee de grote
wens van de .andbouwers in zuid
west-Nederland en elders ons uit
de puree helpt.
De algemene luchtdrukverdeling is
zo: hoge druk van 1035 millïbaar
ten noorden van de Azoren en een
ongewoon diepe depressie van 960
mb ten zuidoosten van Jan Mayen
die naar het oost tot zuid-oosten
beweegt. Het eilandje Jan Mayen
beleefde gisteren beestenweer. Om
zeven uur 's avonds werd er 33 mm
neerslag afgetapt bij minus 5 gra
den Celsius en zware driftsneeuw.
De wind was er gemiddeld bijna 8
Beaufort. Uit het noorden, maxi
maal 9 Beaufort, volle storm.
Voor het weekeinde ziet het er wat
wisselvallig uit. In een westelijke of
noordwestelijke circulatie komen er
van tijd tot tijd storingen mee die
kans geven op watregen of hier en
daar een bui waarbij het tempera-
tuurniveau blijft tussen 10 en 12
graden Celsius. Tot in het uiterste
noorden van Schotland iverd giste
ren windkracht 10 Beaufort waar
genomen. tot in midden Zweden
sneeuwde het gisteravond.
Amsterdam
De Bilt
zwaar bew.
12
0
zwaar bew.
11
0
Deelen
geheeel bew.
11
0.3
Eelde
geheel bew.
11
0
Eindhoven
zwaar bew.
11
0
Den Helder
zwaar bew.
11
0
LuchthRtd
zwaar bew.
11
0.1
Twente
geheel bew.
10
0
Vlissingen
geheel bew.
11
0.5
Zd. Limburg
geheel bew.
11
0.3
Aberdeen
zwaar bew.
12
0
Athene
zwaar bew.
26
0
Barcelona
licht bew.
16
0
Berlijn
motregen
9
1
Bordeaux
zwaar bew.
14
0
Brussel
motregen
10
0
Frankfort
motregen
10
1
Genève
zwaar bew.
10
0.1
Helsinki
geheel bew.
3
2
Innsbrlick
regen
8
0.5
Kopenhagen
regen
7
0.1
Lissabon
licht bew.
17
0
Locarno
licht bew.
14
0
Londen
zwaar bew.
10
0
Luxemburg
geheel bew.
9
0.3
Madrid
licht bew.
15
0
Malaga
motregen
13
28
Mallorca
licht bew.
17
0
Miinchen
regen
6
3
Nice
onbewolkt
16
0
Oslo
onbewolkt
6
0
Parijs
zwaar bew.
12
0
Rome
onbewolkt
17
0
Split
geheel bew.
17
0
Stockholm
zwaar bew.
4
0
Wenen
zwaar bew.
8
0.3
Zürich
regen
7
2
Casa Blanca
half bew.
18
0.5
Las Palmas
geheel bew.
15
4
New York
half bew.
11
1
Tel Aviv
zwaar bew.
27
0
Tunis
licht bew.
20
0
ANP/KNMI U.00 H- «0
Vlissingen: 10.S1-23.0S. Harlngvlletslutzen;
12.21-0.00. Rotterdam 0.59-13.16. Scheve-
nlngen 11 56-0.00. IJmulden: 0.02-12 38.
Den El .der :i 00-15.19. Harlïngen. 5.30-
17.59. Dell/.ijl7 16-20.46.
BE WOl KING
De Amro Bank heeft voor
nieuwe spaarders een erg
leuke legpuzzel klaar liggen.
Met Paulus de Boskabouter.
En Euoalypta de Heks. En alle
andere vrienden van jeugdig
Nederland. Waarom? Omdat
't Wereldspaardag wordt.
U betaalt voor die puzzel wel
iswaar 2,50, maar de Amro
stort ook meteen oen riks
op uw nieuwe spaarrekening.
Dus u hebt 'm eigenlijk hele
maal voor niks. (zolang de
voorraad strekt) En als u niet
precies weet, welk type
rekening voor u 't gunstigst
is, vraagt u dat gewoon aan
iemand van de balie. Dat
bepraten ze dan met
alle plezier,die mensen
van de Amro Bank.
