Twee groepen tegenover
elkaar in bisschoppensynode
1
Schoven uit de oogst
van Jansen Schoonhoven
Vandaag
Gesprek verontrusten
en buitenverbanders
flhsillall
Conferenties*
Zuidafrikaanse kerk
moet haar scholen
blank houden
V,
Trouw
Kwartet
Dr. Van den Heuvel houdt
pleidooi voor versobering -
Nieuwe boe kei
Vatikaan bereidt studie f
over marxisme voor
TROUW KWARTET DONDERDAG 24 OKTOBER 1974
ROME Door afwijzing van drie van de vier hoofdstukken van
haar eindrapport is de bisschoppensynode in Rome kort voor haar
voorgenomen sluitingsdatum van 26 oktober vastgelopen. De rap
portcommissie zal heel hard moeten werken om het rapport, be
doeld als een reeks aanbevelingen voor het practisch beleid van de
paus, zo te herschrijven, dat het de goedkeuring der ongeveer twee
honderd bisschoppen in de synode kan wegdragen.
Het voornaamste bezwaar der
meeste bisschoppen tegen het eind
rapport is, dat het zich in vaaghe
den en theoretische algemeenheden
hult, waar de bisschoppen juist en
kele duidelijke zwaartepunten wil
len leggen en concrete aanbevelin
gen willen doen.
Het eerste hoofdstuk van het ont-
werep-eindrapport, een algemene in
leiding op wat geloofsverkondiging
is. werd goedgekeurd met 143 tegen
47 stemmen. Maar hoofdstuk twee,
dat handelt over de relatie geloofs
verkondiging en menselijke bevrij
ding, werd afgewezen met 82 tegen
95 stemmen. Het derde hoofdstuk,
waarin belangrijke kwesties als de
plaatselijke kerk en de pluriformi-
tiet aan de orde komen, werd afge
keurd met 65 tegen 124 stemmen.
Het vierde hoofdstuk over de niet
meer praktiserende christenen, over
de jongeren, de werknemers, de
groeiende betekenis van de vrouw
in de kerk en de basisgemeen
schappen werd afgewezen met 82
tegen 107 stemmen.
Alle hoop. dat de bisschoppensyno
de 1974 alsnog tot een goed resul
taat komt. rust thans op de beide
synode-secretarissen, de Indiase
priester Simon Amalorpavadass en
de Italiaanse jezuiet prof. dr. Do-
menico Grosso, en hun staf van
medewerkers. Zij zullen op basis
van de richtlijnen, die zij in de
algemene vergadering van de bis
schoppen ontvangen in allerijl een
nieuwe ontwerptekst moeten klaar
stomen teneinde tijdig een nieuwe
stemming mogelijk te maken.
In een toelichting voor de pers,
waarin de Amerikaanse bisschop
Quinn met zevenmijlslaarzen door
het ontwerp-rapport heenstapte,
verklaarde deze. dat de bisschoppen
wel veel onderwerpen terugvonden,
die zij in de synode ter berde had
den gebracht, maar nu veel te alge-
.meen en te weinig concreet.
Bisschop Quinn merkte in verband
hiermee ook op, dat er duidelijk
twee stromingen zijn waar te ne
men in de synode. Een groep, die
liefst theoretisch over de huidige
problemen van de kerk wil spreken
en van betrokkenheid niet veel wil
weten, en een tweede groep, die de
problemen van armoede, onder
drukking, menselijke bevrijding en
de evangelische taak daarin duide
lijk wil noemen.
De eerste groep valt in grote lijnen
samen met de conservatieve rich
ting binnen de kerk die bevreesd is
voor verwarring en daarom de fun
damentele beginselen nog eens
goed wil vastleggen. De tweede
groep is voornamelijk te vinden
onder de bisschoppen, die zich da
gelijks geconfronteerd zien met de
problemen van kerk en wereld en
daarom aandringen op grote flexi
biliteit en pluriformiteit.
Volgens bisschop «Jjuinn is het niet
waarschijnlijk, dat de synode zal
eindigen met een meerderheids- en
minderheidsstandpunt. Maar onmo
gelijk achtte hij het niet.
KAAPSTAD De Zuidajfrikaanse
regering heeft de anglikaanse kerk
in de Kaapprovincie verboden
kleurlingen toe te laten tot haar
zes scholen, welke tot dusver uit
sluitend door blanke leerlingen wor
den bezocht. Aldus heeft de angli
kaanse aartsbisschop van Kaapstad,
Bill Burnett, meegedeeld.
Burnetts voorganger op de aartsbis
schoppelijke zetel. dr. Selby Taylor,
heeft een jaar lang tevergeefs met
de regeringsautoriteiten onderhan
deld. Aartsbisschop Burnett heeft
aan zijn mededeling toegevoegd,
dat zijn kerk alles in het werk zal
blijven stellen om de onderwijsmo
gelijkheden van zijn kerk open te
zetten voor alle rassen.
De toekomst van het christen
dom. Reünistencongres van SSR op
De Bh je Werelt te Lunteren (08388-
2924). 25 en 26 oktober. Sprekers
vrijdagavond: prof. dr. D. C. Mul
der, prof. dr. J. T. Bakker, prof. dr.
E Schillebeeckx en prof. dr. J.
Veenhof Sprekers zaterdag minis
ters Van Agt en Gruijters. Alle
belangstellenden hartelijk welkom.
UIT
VAN LEZERS -
Biesheuvel (8)
Nu de heer Aantjes te kennen heeft
gegeven een benoeming tot com
missaris van Zeeland eventueel wel
te willen aanvaarden, dient m.i.
binnen de partij tèrdege te worden
overwogen of dit niet het moment
is om op de heer Biesheuvel een
beroep te doen. zich opnieuw be
schikbaar te stellen als fractieleider
voor de AR. Het zou een stuk zelf
vertrouwen teruggeven binnen de
partij, vorm en inhoud aan het
CDA en meer duidelijkheid in de
politiek en daaraan heeft ons volk
behoefte.
Den Helder
J. Schaafsma
Biesheuvel (9)
Met klimmende verbazing heb ik
het ingezonden stuk van ds. Rijk-
sen gelezen. Wat hij schreef vond
ik meer dan minderwaardig. En
vooral voor een dominee. Voor mijn
part kan Biesheuvel nog meer op
het scherm komen, liever als Den
Uyl. Het is zo jammer dat dit
kabinet de steun nog krijgt van de
AR. Dat die dit kabinet in het zadel
houdt.
Asperen
D. v. Steenis
Biesheuvel (10)
Ds. Rijksen schijnt de tijdgeest niet
door te hebben. Het gaat er niet
om wie het beter of slechter doet.
maar de heer Biesheuvel heeft zeer
terecht gewaarschuwd voor de
machtspositie van het socialisme
(marxisme) en het is onbegrijpelijk
dat een geref. predikant van boven
de zestig daar geen oog voor heeft.
Maar tegenwoordig houden diverse
geref. predikanten er gevaarlijke
opvattingen op na!
Meppol
C. Frederlks
Biesheuvel (11)
Helaas moet ik constateren, dat u
wél steeds alle begrip kunt opbren
gen voor de AR-steun aan het ka
binet-Den Uyl onder leiding van de
heer Aantjes. waarbij de ARP volle
dig zijn gezicht dreigt te verliezen,
maar geen goed woord over heeft
voor de heer Biesheuvel, zoals hij
ook vorige week weer naar voren
kwam. en duidelijke taal sprak met
betrekking tot dit kabinet. De heer
Biesheuvel, die in het verleden, en
nu nog. duidelijk stelling neemt
tegen het socialisme wordt door u
bekritiseert; eerder had ik in uw
krant een hoofdartikel verwacht,
waarin steun werd verleend aan de
heer Viersen. voorzitter CDA-frac-
tie Rotterdam!
De Bilt
W. M. de Jong
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. Tammlnga.
Hoofdkantoor B.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280.
Adam. Postbus 859.
Telefoon 020-22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
Biesheuvel (12)
U schrijft dat tot uw verbazing dhr.
Biesheuvel zijn AR-fractiegenoten
nu in hun politieke 'hemd' heeft
gezet. U denkt er blijkbaar hele
maal niet aan. dat het ook anders
kan, nl. dat de AR-fractiegenoten
hun politieke leider in zijn 'hemd'
hebben gezet, toen ze als 'bijwagen'
in het huidige kabinet zitting
mochten hebben, met als gevolg,
het door alles heen 'gedogen' van
dit kabinet. Het kostte de AR veel,
aan beginsel en aan leden en niet
te vergeten de verwijdering met de
CH. wat toch politieke broeders
zijn
Leerdam
Wat '11 rotprogramma
Biesheuvel (13)
Ds. Rijksen. hebt u wel voor Bies
heuvel gebeden in die moeilijke da
gen? Wij wel. We waren heel blij
dat die markante kop weer lachend
in de krant stond. Er was eens
iemand die in de oppositie was en
steeds als een kemphaan naar vo
ren sprong, om alles af te kraken,
al was het nóg zo goed. Was dat
passend? Nu die iemand premier is,
lijkt hij ineens een zacht en be
minnelijk wezen. Ja, ja! Het zou
voor hem fijn geweest zijn als Bies
heuvel naar Zeeland was gegaan,
dan was hij een geduchte tegen
stander kwijt geweest!
Apeldoorn
G. VVesthoff-van Seters
DRIEBERGEN 'Wij vragen ons af of de toestand niet ernstig
genoeg geworden is om een campagne te voeren voor een nieuwe
.levensstijl, waarin versobering een sleutelwoord is. Daarbij zpu
regelmatig vasten weer als een normaal iets hersteld kunnen
worden.
De mensen zouden dan weer kun
nen beslissen minder vlees te eten
om de wereldvoorraad graan die
anders in snel tempo afneemt op
peil te houden. In veevoer zit veel
graan. Verder zou men kunnen
weigeren de .artikelen van de weg
werpmaatschappij te kopen en men
zou d° rest van het daardoor be
spaarde inkomen kunnen gebruiken
om projecten te steunen in eigen
en andere landen'.
Dit zei de hervormde synodescriba
dr. A H. van den Heuvel in Drie
bergen op de jaarbijeenkomst van
de oecumenische werkgroep voor
informatie in Europa.
Wij hopen dat tijdens de beleids-
confeientie van de raad van kerken
in Nederland, aldus dr. Van den
Heuvel, een begin zal kunnen wor
den gemaakt met een programma
met betrekking tot de rechten van
de mens, waarbij de gemeenten en
parochies direct betrokken zijn. In
elke gemeente zou er een officiële
band moeten zijn tussen het diaco
naat en de algemene strijd tegen
de verloochening van de rechten
van df mens. Dit zou niet alleen
een steun betekenen voor een zo
voortreffelijk orgaan als Amnesty
International, maar ook de mensen
een doeltreffend instrument ver
schaffen om hun gevoel van uiter
ste machteloosheid ten opzichte
van geweld en discriminatie te be
strijden'.
Opnieuw bleek uit de ontmoeting
van gisteren de impasse, waarin de
'gereformeerde gezindte' zich be
vind!. Men voelde zich met elkaar
verbonden, maar niemand zag een
duidelijke weg tot daadwerkelijke
eenheid.
Buitenverbander ds. Z. G. van Oene
uit Zwolle leidde het gesprek in
met een schets van de ontwikkeling
van de vrijgemaakte kerken. De
Vrijmaking van 1944 typeerde hij
als een neen zeggen tegen boven-
schriftuurlijke bindingen, tegen het
juk van dogmatische constructies
en tegen de schorsingen en afzet
tingen, die daarvan het gevolg wa
ren. De Vrijmaking was een oecu-
menisch-gereformeerde daad. Men
zocht die eerste jaren nadrukkelijk
naar alle christgelovigen, waar ze
ook onderdak hadden. Maar al
gauw ging het fout, volgens ds. Van
Oene. Als gevolg van een vereni-.
ging van het kerkbegrip maakte de
gei-eformeerde oecumenische open
heid plaats voor de strakke lijn, die
uitliep op de scheuring in 1967 en
volgende jaren.
Ds. Var Oene vroeg de synodaal-
gereformeerden en de christelijke
gereformeerden, om. bij binnen- en
buitenverbanders te blijven appel
leren op het oorspronkelijke oecu
menische karakter van de Vrijma
king.
Voor de buitenverbanders zag hij
als eerste vereiste, dat zij zich
haastig als gereformeerd kerkver
band met een gereformeerde kerk
orde constitueren, om niet in losse
door prof. dr. J. Verkuyl
Toen de nestor der Nederlandse missiologen enkele weken geleden zijn afscheid-
college gaf in de aula van de Leidse universiteit werd hem door dr. I. H. Enklaar
een bundel opstellen aangeboden die hijzelf geschreven had en die hier en der ver
spreid lagen in allerlei tijdschriften.
Het is een goede zaak, dat Enklaar c.s. deze
schoven uit de oogfct van het levenswerk
van Jansen Schoonhoven in een schuur
hebben gedragen, die gemakkelijk te vinden
is. Na een hartelijk inleidend woord over
deze 'doctor angelicus' van prof. dr. Jan van
der Linde uit Zeist registreert Jansen
Schoonhoven in een treffende bijdrage op
zijn gevoelige wijze de bewegingen in de
missiologie vanaf 1947 tot nu toe. H ijheeft
de ontwikkelingen van de zendingsweten-
schap van zeer nabij meegemaakt, niet als
een soort droogzwemmer. maar door mee te
leven met de velen, die aan de Zendingsho
geschool (nu: het interkerkelijke Hendrik
Kraemer Instituut) opgeleid werden, maar
ook door korte gastdocentschappen in Ja
karta en in Ndoungué in Kameroen.
Onder het hoofd 'apostolaatstlieologie' bevat
deze bundel o.a. 'een kritische bespreking
van zendingsmotieven' Dat opstel is een
voortreffelijke aanvulling op de vermaarde
dissertatie van prof. dr. J. van den Berg
over datzelfde onderwerp.
Het opstel 'apostolaat en eschatologie' ver
plaatst ons naar een thema, dat overal in
de missiologie naar voren komt, de samen
hang tussen de missionaire verkondiging en
het komende Koninkrijk Gods en de conse
quenties daarvan voor de praktijk.
Typerend
Het opstel over de betekenis van Johann
Georg Hamann is typerend voor Jansen
Schoonhoven. Het is een onderwerp, dat
hem niet loslaat. Hij promoveerde als kerk
historicus over Johann Georg Hamann. de
man die in de 18e eeuw de eeuw va nde
Aufklarung op zo diepe wijze tegenspel
leverde in de theologische en culturele pro
blematiek van zijn tijd zonder buitenspel te
geraken en die daarom zo veelzeggend Is.
Ik herinner mij nog goed, dat studenten
van de theologische hogeschool in Jakarta
mij. toen ik terugkeerde van een verlof.
vertelden hoe zij getroffen waren door de
aktualiteit van een lezing van de gastdocent
Jansen Schoonhoven over een man, waar
van zij nog nooit hadden gehoord.
Ik vrees, dat velen ook in Nederland nog
nooit, van Hamann gehooird hebben en ik
denk, dat zij evenals ik geboeid zullen zijn
door wat de schrijver over deze profetische
cultuur-kriticus uit de 18e eeuw te zeggen
heeft in de laatste helft van deze eeuw. de
eeuw van de tweede Aufklarung. Onder het
hoofd 'zendingsgeschiedenis' vindt de lezer
een aantal opstellen, die typerend zijn voor
de overgang tussen de oude westerse zen
dingsgeschiedenis en de huidige 'geschiede
nis van de jonge kerken in hun eigen
omgeving', die zich gelukkig voltrekt.
China
Jansen Schoonhoven heeft zich altijd intens
bezig gehouden zoals de lezer merken zal
metde zendings- en kerkgeschiedenis
van China in de 19e eeuw en in het begin
van de Kwomintang-periode. Als achter-
gi-ondinformatie voor de huidige ontwikke
lingen in China zijn zulke opstellen erg
nuttig.
Juist in deze dagen gaf 'Wereld en Zending'
een speciaal nummer uit over het nieuwe
China, dat als aanvulling op deze opstellen
fungeren kan. Het derde hoofd is: 'miscella
nea' (allerlei). Daar vindt u o.a. een artikel
over zending en dialoog, waarin de poging
om proclamatie en dialoog tegen elkaar uit
te spelen als Irreëel en onwaardig wordt
ontmaskerd.
In de 'miscellania' wil ik uw aandacht
vooral vragen voor twee opstellen. In de
eerste plaats voor een speels opstel, dat
handelt over 'Zendeling-zijn in het tijdperk
van de auto'. Het is een geestrijk pastoraal
vermaan om in dat tijdperk het langdurige
contact met plaatselijke gemeenschappen
niet te verwaarlozen. Als zending is het
wegschenken van je intimiteit, van je hart
aan mensen om Christus' wil. dan is daar
voor nodig: aandacht, tijd, presentie, lang
durige samenwerking.
Het opstel deed mij denken aan een geesti
ge definitie van Ralla Ram uit India, die ik
als jong zendeling hoorde. Gevraagd om de
westerse zendingsmensen in zijn land te
typeren begon hij met een paar heel vrien
delijke typeringen. Maar een van zijn ver
dere typeringen luidde: 'Een zendeling is
iemand, waarvan je je alleen herinnert de
achterbanden van zijn auto'. Ik vrees, dat
zijn definitie van sommige zendelingen in
het tijdperk van de jetvliegtuigen nog
scherper zou zijn.
Beyerhaus
Ik hoop. dat het vermaan van Jansen
Schoonhoven niet vergeefs zal zijn. In de
tweede plaats noem ik uit deze bundel de
twaalfde en laatste bijdrage, die handelt
over de 'Frankfurter Verklaring', waarvan
de Tübinger hoogleraar Peter Beyerhaus de
geestelijke vader is en die in Duitsland zo
polariserend werkt. Deze Frankfurter Ver
klaring poneert dat 'de huidige ontwikkeling
van de wereldzending een verschuiving van
de primaire taken der zending te zien geeft
op grond van een sluipende theologische
vervalsing van de fundering en doelstelling
der zending.' Het is me nogal wat!
Vanuit die 'Verklaring' viel Peter Bëyerhaus
de wereldzendingsconferentievan Bangkok
(1973) aan en in de uitzendingen van de
Evangelische Omroep over Bangkok werd
zijn aanval centraal gesteld. Jürgen Molt-
mann, zijn collega uit Tübingen, die in
Bangkok zulk een constructieve bijdrage le
verde, schreef mij hoezeer hij het betreurde
dat Beyerhaus in de gehele Bondsrepubliek
rondreist om zijn aanvallen op Bangkok te
ventileren.
Nu heeft Jansen Schoonhoven de moeite
genomen niet alleen deze Frankfurter Ver
klaring objectief weer te geven, maar om
die tevens op rustige wijze te toetsen aan de
bijbelse visie op de taak der zending. In dat
klare toetsingsproces blijft er van de sui-
lingen van Beyerhaus niet veel over. Ik ben
het met deze analyse hartelijk eens. Die
hele verklaring is inderdaad een misken
ning van het profetisch karakter van de
christelijke ethiek en een virulente herle
ving van een verouderde twee rijkenleer, die
de radikale betekenis van Gods beloften en
eisen voor het totale leven verwaarloost.
'Dc vraag van China naar vissers van
mensen'. Chinese tekening uit eind
negentiende eeuw.
Nu dit artikel van Jansen Schoonhoven
verschenen is zou het zeer wenselijk zijn als
hierover nu eens een discussie ontstond op
hetzelfde niveau waarop dit artikel zich
beweegt. Misschien zou Jansen Schoonho
ven via het 'Zendingswetenschappelijke
Werkverband' daartoe nog eens het initia
tief kunnen nemen nu de bereidheid tot
discussie door sommige woordvoerders van
de Frankfurter Verklaring kenbaar gemaakt
is in ons land.
Dankbaar
Er is all ereden dr. Enklaar c.s. dankbaar te
zijn voor de moeite, die zij zich getroost
hebben tot het verzamelen en uitgeven van
dit werk.
Ik herinner mij nog uit mijn studententijd
het eerste boek van Jansen Schoonhoven
dat hij schreef in een pastorie in Overijssel:
'Christelijk pacifisme nu' en hoe diep het
mij bewoog.
Ik hoop, dat dit verzamelwerk niet het
laatste zal zijn. Nu Jansen Schoonhoven
zijn buitengewoon hoogleraarschap in Lei
den heeft neergelegd en op 31 december
1974 ook als directeur van de afdeling mis
siologie van de Interuniversitair Instituut
voor Missiologie en Oecumenica aftreedt, zij
het hem vergund, minder belast, nog veel
bij te dragen tot de bezinning op de werel
domvattende zendingsopdracht in zes we
relddelen, waarvan hij vanaf zijn studen
tenjaren vol is geweest.
Prof. dr. J. Verkuyl bespreekt: Variaties op
liet thema 'zending' door prof dr. E. Jansen
Schoonhoven, prijs 27.50.
an
Ef
NAJAAR
'tis niet alleen
dat grauwe regenvlagen
uit laaghangende wolken
met felle slagen neerkomen
tussen de bomen die nu snel
hun blad. verliezen
'tis niet alleen
dat donkere luchten
op de gevels vlekken maken
en '1 water in de grachten
kleuren tot een kille zwarte vlaktrg
'tis niet alleen
de wind die guurder wordt
en dwars door je jas en frak
mijn lichaam maltraiteert
't is ook niet
dat het uitzicht
mij benomen wordt
door duisternis en mist
maar dat mijn hart
in deze late dagen
soms plotseling
en onverwacht
betrokken en gevlekt is
en niet mee kan
als in andere seizoenen
't is net alsof het' stiller is
en ook daar een uitzicht
mij ontbreekt.
AMERSFOORT De vereniging van (verontruste) gereformeer
de predikanten 'Calvijn' belegde gisteren een ontmoetingsdag met
predikanten uit de gereformeerde kerken (vrijgemaakt; buiten
verband)Eerder organiseerde Calvijn al dergelijke ontmoetingen
met gereformeerde-, bonds-, binnenverbandse en christelijke ge
reformeerde collega's.
ongebondenheid van elkaar en de
andere gereformeerden te ver
vreemden. De christelijke gerefor
meerden vroeg hij, zich te'bezinnen
op wat hij noemde «hun 'onverschil
lige interkerkelijkheid' en waar
schuwde hij voor 'avonturen naar
de midden-orthodoxie'. De veront
rusten tenslotte riep ds. Van Oene
op, zien vrij te maken, waarmee hij
niet direct bedoelde een zich voe
gen bij vrijgemaakten, maar in
woord en daad tonen, geen enkele
verantwoordelijkheid op zich te ne
men voor 'zondige besluiten en
dwalingen' in de gereformeerde
kerken
In de discussie was het alleen dr.
M. J. Arntzen, die de verontrusten
opriep, zich van de gereformeerde
kerken los te maken. Hij vreesde,
dat er anders van de verontrusting
niet veel terecht zou komen. Maar
de voorzitter van 'Calvijn', ds. J.
Schelhaas, zag dat niet als de weg.
'Wij schatten, dat dan hooguit
tienduizend van de 860.000 gerefor
meerden met ons mee zouden gaan.
Men is nu eenmaal allergisch voor
scheuringen', zei hij.
Buitenverbanders als ds. A. J. Mog-
gré. ds. H. J. van der Kwast en ds.
W. van der Lingen zochten de weg
voor de toekomst nadrukkelijk niet
in plannen maken, kerkelijke her
verkavelingen bedenken of kerk-
verenigingen op papier zetten. 'La
ten wij primair plaatselijk in onze
eigen situatie getrouw zijn en dan
ook elkaar zoeken en als het kan
bij elkaar preken.
NED HERVORMDE KERK
Beroepen: te Rijssen: A. W.
Plas te Ooltgensplaat die bedai
voor Papendrecht.
GERERF KERKEN
Beroepen te Amstelveen BuitenL
dert: C. C. Smitskamp te Grou
Irnsum.
GEREF GEMEENTEN
Beroepen te Nunspeet: A. Hoog<
land te Krabbendijke; te Rotti
dam C.: A. Bregman te Rijssen:
Rhenen: A. Hofman te Scheveni
gen die bedankte voor Trigt-Gi
dermalsen.
Langs de lijn, beschouwingen
dichtvorm door H. J. Trommel,
pag.: ƒ3,50 (te storten op g
1023450 t.n.v. H. J. Trommel
Willemsoord).
Pretentieloze gedichten over al
daagse onderwerpen door een en
ritus-predikant-oudzendeling,
opbrengst is bestemd voor medisc
hulp aan melaatsen in de Vogelk
op West-Irian, in samenwerk
met de hervormde raad voor
zending.
Bij Querido 'n aantal herdrukken
de Salamander-reeks: De Mensenl
ter, A. Van Schendel (4e druk
blz)Goed en kwaad, M. Gijsen
druk 155 blz.); Julia (de roman v
een actrice), W. Somerset Mai
ham (7e druk 251 blz); Het liefdi
object en andere verhalen
druk). E. O'Brien (187 blz):
ondergang. E. Caldwell (174 blz
3e druk) Rembrandt. T. de Vr
(240 blz. 10e druk) en Kroeglop
2, S. Carmiggelt (128 blz - 6e dn
De agogische werker in klub-
buurthuis, door A. Vester. Hoe n
todisch te werken vanuit een eig
mensvisie. Uitg. Nelissen, Bloeme
daal in de reeks: proces-materia
116 blz -ƒ 13,90
AO-boekje 1534: Anders eten, d(
Hans Kooger. Uitg. Stichting IV!
Lelystad. 20 blz - 1,40
Goud overboord, door B. von
chalewsky. Een verhaal van
diepzeeduikers en een vrouw. Ui
Wereldbibliotheek, Amsterdam,
blz - ƒ15.90: voor leden: ƒ12,75
Tromgeroffel in rancas, door
Scorza. Een Zuidamerikaanse
man. Uitg. Elsevier, Amsterdam,
blz - 16,90.
Bouwen aan een toekomst, door
S. Santema. Een terreinverkenni
van het verpleegkundig beroep.
Tijdstroom, Lochem. 99 blz - 1
Leve Joop Massaker, door C.
Vaandrager. Dar Pocket van De
zige Bij, 3e druk, 83 blz - ƒ3,75.
De steen, door S. Polet. De Bez
Bij, 2e gewijzigde druk; 126 blz
3.75.
Vaders "n zonen, door I. Toerge
jef. Bezige Bij. Vertaling van Alei
G. Schot, 3e druk; 227 blz - ƒ8,
Zeilpraat, door R. Bouwman. Un
boek, 160 blz - 14,90.
Knopen en steken voor waterspi
ters, door F. Hin. Unieboek Bussu
32 blz 7.90
Antwoord aan John Lewis, door
Althusser. Kontroverse over mars
me en humanisme. Sunschrift
Uitg. Sun. Nijmegen 84 blz - 7.
Wensdroom en werkelijkheid x
werken niet verdringen, door
Meves. De Toorts, Haarlem. 125
- 21,-.
Afbouwen van polyester casci
door D. Gannaway. Unieboek, Bi
sum, 144 blz - 19,90.
Sl
ROME Kardinaal Koenig, hod
van het vatikaanse secretarlj
voor de niet-gelovigen. heeft
bisschoppensynode meegedeeld,
zijn secretariaat een studie voort
reidt over de dialoog tussen katf
lieken en marxisten en over 1
verhouding van het christelijk f
loof tot het marxisme. Deze stuj
geldt niet alleen de landen
Oost-Europa maar ook de verhj
ding christendom-marxisme in j
andere landen.
De studie zal volgens kardir
Koenig geen leerstellig karafci
hebben, maar zuiver een uitwerH
zijn van de gedachten over de rq
tie christendom-marxisme. Dl
maanden geleden heeft het secrel
riaat voor de niet-gelovigen or
dit onderwerp een studiebijé(
komst gehouden.
