Complot tegen Hoessein ontdekt Mozambique moet tien jaar ontwrichting te boven komen ilanken willen Mozambique uit Nixon probeert opnieuw banden terug te krijgen Uit de wereld van Maison de Bonneterie: rabische diplomatieke bron: kei* 49 doden na strijd tussen zwart en blank Italië's formateur nog niet geslaagd Ford met sombrero en olie Heath blijft conservatief partijleider Opslag kernwarpens in VS: 500.000 Hirosjima-bommen NOVIB en Mondlane Stichting willen helpen ED! panties. tL8 )UW/KWARTET WOENSDAG 23 OKTOBER 1974 lakBAT, AMMAN, TEL AVIV (Reuter, UPI, AP) De Marokkaanse vei- heidsdienst heeft een komplot van Palestijnse guerrillastrijders verijdeld koning Hoessein van Jordanië te vermoorden tijdens zijn verblijf in Ra- u i, waar zaterdag een Arabische top-conferentie begint, zo is gisteren uit f abische diplomatieke bron vernomen. r. aat BUITENLAND T7/K9 zijn veertien Palestijnen aange ef!' den die naar Rabat waren ge- 0® ien om de aanslag uit te voeren, nba behoren allen tot de organisatie Fatah, de grootste guerrillaorga- emi öe die onder leiding staat van li ;er Arafat, aldus de, Arabische $.1% He komplot is drie weken ontdekt. De Marokkaanse (o^heid heeft de veiligheidsmaat- verscherpt. De Palestijnen in Rabat wonen, zijn voor de van de conferentie in Casa- zèeïca ondergel)racht, waar zij be- ho it worden. Koning Hoessein astJ t ondanks alles naar Rabbat. ^vete met de Palestijnse bevrij- sorganisatie (PLO) waarvan 'at ook de leiding heeft, zal op zijjkabische topconferentie bespro ei worden. Wel neemt Hoessein, qu ens geruchten. 120 man bewa- QP] spersoneel mee. Marokko heeft (jj i ruchtbaarheid aan het tuu iplot gegeven om de sfeer rond conferentie niet te bederven, is nog steeds de Arabische bron. n°%vagnargues communiqué dat na de bijeenkomst verstrekt werd was er over de Jor- daans-Franse betrekkingen gepraat. Jordaanse regeringskringen hebben meegedeeld dat koning Hoessein zeer ontstemd was over het onder houd dat Sauvagnarques had met Jasser Arafat. Hoessein beschouwt zich zelf als de enige wetteige ver tegenwoordiger van de Palestijnen die in Jordanië wonen. Sauvagnar- gues had de Palesteinse leider het Franse standpunt uiteengezet ten aanzien van de vertegenwoordiging van de Palestijnen. Vorige week stemde Frankrijk in de algemene vergadering van de Verenigde Na ties voor deelname van de Palestij nen aan het komende debat over het Midden-Oosten. Sauvagnargues zei na zijn gesprek met Hoessein: 'Sinds wijlen president de Gaulle is het beleid van Frankrijk geweest dat Palestijnse verzoeken in over weging moeten worden genomen. Dit beleid té overgenomen door de huidige president Valery Giscard d'Estaing, die daarover woensdag of donderdag in Parijs een persconfe rentie zal geven'. Frankrijk zijn slechter geworden nadat Jeruzalem een officieel pro test te Parijs had ingediend naar aanleiding van het onderhoud te Beiroet tussen Sauvagnargues en Arafat, zo is gisteren namens het Israëlische ministerie van buiten landse zaken meegedeeld. Inmiddels zijn in Rabat de Arabi sche ministers van buitenlandse za ken bijeengekomen en begonnen aan de opstelling van de agenda voor de conferentie van de staats hoofden die op zaterdag begint. De drie-daagse conferentie zal van groot belaag zijn voor het resultaat van de nieuwe pogingen van de Amerikaanse minister van buiten landse zaken, Henry Kissinger om een vrede in het Midden-Oosten tot stand te brengen. Duizenden poli tiemannen en militairen zijn in Rabat ingezet om de ministers van buitenlandse zaken te beschermen. Vooral over de veiligheid van de Jordaanse premier Zaid Rifai, de leider van de Jordaanse delegatie, schenen de Marokkaanse autoritei ten zich in het bijzonder bezorgd te maken. Op de voorbesprekingen voor de conferentie is Lybië niet vertegenwoordigt. Waarnemers achten het mogelijk dat de Lybi- sche leider Moammar Kaddaffi de Arabische topconferentie zal boy cotten. Jordaanse koning heeft gisteren onderhoud gehad met de Fran- Israël hinister van buitenlandse zaken, X|a Sauvagnargues. Volgens het De betrekkingen tussen Israël en Koerden op de vlucht ISTANBOEL (AP) Duizenden Koerden zijn na het uitbreken van nieuwe gevechten tussen Koerden en het Iraakse leger uit Noord-Irak naar Turkije gevlucht, aldus werd gisteren in de Turkse pers bericht. Al dagen woeden weer hevige ge vechten tussen de Koerden onder Mulla Mustafa Barzani en het Iraakse leger. Inzet van de strijd is de autonomie van de Koerden in Noord-Irak. RENZO MARQUES (AP/Reuter/UPI) De grote uittocht van blanke kolonisten uit Mozam- ue heeft een nieuwe impuls gekregen na de ongeregeldheden van gisternacht waarbij in totaal er 49 mensen om het leven zijn gekomen. Lange rijen mensen stonden gisteren voor het Zuid- ikaanse consulaat in Lorenzo Marques om een visum voor dat land te bemachtigen, terwijl ïtvaart- en vervoersmaatschappijen handen vol werk hadden met het regelen van verhuizingen ir Portugal. ROME (UPI) De Italiaanse kabi netsformateur, Amintore Fanfani is er gisteravond niet in geslaagd met de socialistische leiders tot overeen stemming te komen over de rol van de vakbonden in het bepalen van het beleid van een eventuele nieuwe regering in Italië. Volgens de socia listische leider Luigi Maritotti be staan er 'nog veel onzekerheden'. De socialisten zullen zich opnieuw over de situatie beraden en Fanfani van daag of morgen laten weten of zij akkoord kunnen gaan met een coa litie-regering op de voorwaarden van Fanfani. De socialistische leider zei dat zijn partij niet van plan was het toekomstige regeringsbeleid afhan kelijk te maken van wat de vakbon den willen. Wel moet er met de vak bonden over belangrijke zaken een akkoord gesloten worden. De Christen-democratische leider Fanfani heeft in een brief aan de- mogelijke coalitie-partners geschre ven dat hij niet kon instemen met het idee dat de vakbonden het rege ringsbeleid zouden bepalen. De Amerikaanse president Gerald Ford is van zijn bezoek aan Mexico teruggekeerd met een sombrero en de toezegging dat de Mexicanen olie aan de VS zullen leveren. De sombrero past hij hier in gezelschap van en kele Mexicanen. De olie zal door Mexico verkocht worden tegen marktprijzen, een tegen valler voor Ford die gehoopt had met goedkope olie uit de vondsten die de afgelopen dagen in Mexico zijn gedaan de energieproblemen voor de VS deels op te lossen. Op het ogenblik wordt al Mexicaanse olie uitgevoerd, zo liet president Echeverria van Mexico weten, naar Uruguay, Brazilië en Is raël. eravond was het rustig in de ambikaanse hoofdstad. Portuge- i troepen van de nationalisti- Frelimo-beweging trokken de straten van de stad om de te handhaven, terwijl enige na de ongeregeldheden win- kantoren en restaurants al open waren. Maar met bloed leurde trottoirs, autowrakken ieulende huizen ln de buiten- in van de stad getuigden nog de ongeregeldheden. Volgens woordvoerder van het belang- ite ziekenhuis van de hoofd waar de doden naar zijn toe- ,cht zijn er 33 blanken en len zwarten om het leven geko- Eén slachtoffer was zo zwaar inkt dat de huidskleur niet worden vastgesteld. loensineer moeilijkheden zouden maandag- dag zijn begonnen toen een p Portugese commendo's die op punt stond naar Portugal terug eren ruzie maakten met Freli- aanhangers over de prijs van blikje schoensmeer. De Afrika- riepen de hulp in van een imo-soldaat, maar deze werd de Portugezen ontwapend. Hij g steun van andere Frelimo - tairen waarop een schietpartij de. Volgens een andere lezing- begonnen de rellen toen een Portu gese militair een Afrikaanse jongen lastig viel die een Frelimo-hemd droeg. Frelimo-troepen zouden tus senbeide zijn gekomen, waarop schoten vielen. In totaal zouden toen al negen mensen om het leven zijn gekomen: twee Frelimo-solda ten en zeven voorbijgangers. Volgens een derde lezing vielen veertig Portugese oud-soldaten bij een volzittend café-terras op de Revolutie Laan vier mannen van het Frelimo aan. De Portugezen grepen de geweren van de Afrika nen en riepen: 'Laten we die jon gens een lesje geven'. Een half uur later keerden zij terug in een open vrachtwagen waarna het schieten uitbrak. Na de vuurgevechten werden com mando's op weg naar huis onderge bracht op een schip, terwijl eenhe den opstandige militairen verder werden afgezonderd in kazerne's. Verder zouden er enige tientallen militairen per vliegtuig naar Portu gal worden overgebracht. Joao Roman Alves, was één van de slachtoffers. Hij zou door Afrikanen zijn doodgeslagen op zijn missie post in Lorenzo Markues. Tijdens deze gevechten tussen zwarten blanken vielen de overige slachtof fers van de ongeregeldheden in Lo renzo Marwues. Oproepen van de Portugese hoge commissaris schout-bij-nacht Vic tor Crespo en de eerste minister Joaquim Chissano om kalmte, die door de radio werden uitgezonden, hadden aanvankelijk geen resul taat. Pas tegen de morgen werd het weer rustig. Meer dan 150 mensen zijn in Mo zambique nu om het leven gekomen sinds het land vorige maand zijn voorlopige onafhankelijkheid kreeg. Zeker honderd mensen kwamen om toen blanken vlak na de onafhan kelijkheidsverklaring probeerden de macht te grijpen. LONDEN (Reuter) De Britse con servatieve partijleider Edward Heath zal voorlopig wel aanblijven als par tijleider hoewel direct na de conser vatieve verkiezingsnederlaag druk werd gespeculeerd over zijn aftre den, zo is ln Tory-kringen in Londen vernomen. Heath zelf zou aan willen blijven tot na de afsluiting van de discussie over het Britse EG-lid- maatschap en de volksraadpleging. Premier Harold Wilson is gisteren herkozen als leider van de Labour- partij. Hij beloofde zijn kiezers dat de beloften die in de verkiezings tijd gedaan zijn, nageleefd zullen worden. Wilson liet doorschemeren dat voorstellen van de linkervleugel uit zijn partij even zullen moeten wachten in het nieuwe parlement dat gisteren voor het eerst sinds de verkiezingen van 10 oktober bijeen kwam. WASHINGTON (AP. Reuter, UPI) De voormalige Amerikaanse presi dent Richard Nixon zal een nieuwe poging doen banden en andere do cumenten vrij te krijgen die hem toebehoren. Dit na een beslissing van de federale rechter in Washing ton dat de banden van Nixon blijven waar zij zijn en niet aan de ex-pre sident wordt overgedragen. Nixon krijgt wel toegang tot het ma teriaal als hij dat nodig heeft in verband met zijn eventuele verschij ning voor de rechtbank in de Wa- tergate-zaak. Afspraak was dat aldus Nixon en hoofd overheidsdiensten Arthur Sampson een sleutel zouden krijgen van de kluis waar de stuk ken worden bewaard. De voormalige Watergate-aanklager Leon Jaworski heeft echter bepaald dat de stukken niet mogen worden weggebracht zon der toestemming van de Watergate- aanklager. Nixon is het daarmee niet eens. Gisteren is Henry Ruth voorgedra gen als nieuwe Watergate-aanklager als opvolger van Leon Jaworski, die onlangs als verwacht aftrad. Ruth was al plaatsvervanger van Jaworski. Ruth, die enige kandidaat voor de functie zal uiteindelijk door presi dent Ford benoemd moeten worden. De openbare aanklager in het-Wa tergate-proces heeft gisteren zijn verhoor van John Dean de vroegere raadsman van het Witte Huis, af gesloten en de advocaten van de ver dachten zijn hun kruisverhoor be gonnen. De eerste die de kans kreeg Dean nader aan de tand te voelen, was John Wilson, de advocaat van de vroegere chef-staf van het Witte Huis, Bob Haldeman. Voor de aan klager zijn verhoor afsloot, was in de rechtbank de bandopname afge speeld van het onderhoud tussen Dean en Nixon op 16 april 1973 waarin de vroegere president zijn raadsman verzocht zijn ontslag in te dienen. Dean zei dat hij Nixon bij die gelegenheid had gezegd ook het ontslag van Haldeman en John Ehrlichman te vragen. Eerder had Dean gezegd dat de vroe gere minister van justitie John Mit chell, tijdens een onderhoud dat hij op 28 maart 1973 met hem had te kennen gegeven dat hij zijn goed keuring had gehecht aan het poli tieke spionage plan dat uiteindelijk tot de Watergate-inbraak leidde. Dean verklaarde, dat hij zich tot Mitchell wendde en zei: 'John, ik heb je nooit gevraagd wat er ge beurd is... alles wat ik heb kunnen doen was de zaak bij stukjes en beetjes te reconstrueren... om tot de conclusie te komen, dat het plan was goedgekeurd'. Volgens Dean antwoordde Mitchell toen: 'Wel, John, je komt er aardig dicht bij'. VERENIGDE NATIES (AP) De Amerikaanse democratische sena tor, Stuart Symington heeft gezegd dat de Amerikaanse voorraad stra tegische en taktische kernwaoens momenteel gelijk staat aan 515.365 Hirosjima-bommen. Symington zei dat de Verenigde Staten en de Sowjet-Unie sinds 1972 hun voorra den iedere dag hebben vergroot. Een Amerikaanse regeringswoord voerder heeft verklaard, dat Symington uitspraak en persoon lijke verklaring was met persoonlij ke commentaren en inzichten. Symington had zijn informatie ge kregen toen hij voorzitter was van een subcommissie voor atoomener gie van het Amerikaanse Congres. De atoombom die in 1945 op Hiros- jima werd gegooid stond gelijk aan 20.000 ton TNT en eiste zo'n 100.000 mensenlevens. De senator zei zijn gegevens openbaar te hebben ge maakt om er opnieuw de nadruk op te leggen dat de verspreiding van kernwapens aan banden moet yror- den gelegd. Vuurgevecht in Nicosia NICOSIA (Reuter. UPI) Griekse en Turkse Cyprioten hebben in de nachl van maandag op dinsdag met machinegeweren mortieren en ge weren een vuurgevecht geleverd over de zogenaamde groene lijn in het centrum van de Cyprische hoofdstad, zó werd gisteren bekend gemaakt. Na een uur eindigde het wchieten met een bestand. Nadat het gevecht begon vluchtten hon derden gezinnen in paniek de stad uit. De vredesmacht van de Vere nigde Naties stelt een onderzoek in naar het incident, dat het eerstg van dit soort is tussen de twee gemeenschappen in Nicosia sinds drie weken. Pokken in India NEW DELHI (DPA) In de eerste negen maanden van dit jaar zijn in India bijna 30.000 mensen aan pok ken bezweken, zo heeft de directeur van het Indiase instituut voor be smettelijke ziekten, dr. M. I. D. Shara, gisteren in New Delhi be ken.) gemaakt. De haard van de epidemie bevindt zich in de Indiase deelstaat Bihar, waar ongeveer twee derde van de aan pokken overleden mensen woonden. Na Bihar is de deelstaat Oettar Pradeaj het ergst door de pokken getroffen. In geheel India zijn tot eind september 180.716 ge vallen van pokken geregistreerd. Radioactief vliegtuig DUSSELDORF (DPA) Een Brits vrachtvliegtuig is gisteren radioac tief besmet doordat stralen heen drongen door de beschadigde ver pakking van een zending radio actief materiaal. Het toestel had een vlucht van Londen naar Diisselaorf. De schade werd bij het uitladen ontdekt. Volgens een woordvoerder van het ministerie van gezondheid in Diisseldorf is uit eerste onderzoe kingen gebleken dat bij de mensen die met straling in aanraking zijn gekomen wel de kleren radio-actief zijn besmet, maar dat er geen ge vaar bestaat voor hun gezondheid. Sloppenwijken Grote groepén razende Afrikanen trokken echter uit de sloppenwij ken aan de stadsrand Lorenzo Mar wues in. Regelmatig werd geweer vuur gehoord en er werd gevochten. Een 64-jarige katholieke priester, ADVERTENTIE Van een medewerker De tien jaar durende oorlog heeft in grote delen van Mozambique haar sporen nagelaten. Naar schatting twee miljoen van de acht miljoen inwoners werden door de oorlog van huis en haard ver dreven. Anderhalf miljoen mensen werden door het Portugese le ger uit hun dorpjes weggevoerd naar zogenaamde 'hergroeperings kampen'. Bij deze operaties werden de oude dorpen en de land- bouwvelden verwoest, het vee werd gedood. Op deze wijze wilde het Portugese leger voorkomen dat het bevrijdingsleger voedsel en on derdak bij de bevolking kreeg. Verder zijn honderduizenden men sen voor het oorlogsgeweld de bossen ingevlucht of naar het bui tenland uitgeweken. Panties van klasse met ingezet katoenen ruisje. U hoeft er dus geen slipje onder te drag Verkrijgbaar in zwart, marine, donkergrijs, huidkleur en diverse tinten bruin.- van zeer licht tot zeer donker. Prijs: f.7.50 (20 denier). Voor Bi-panties en Bi-steunkousen moet u natuurlijk zijn in de Amsterdamse Kalverstraat of op het Haagse Buitenhof. Bij Maison de Bonneterie. IpS Er zullen enorme bedragen nodig zijn, om al deze mensen op te vangen en weer aan een broodwin ning te helpen. De overgrote meer derheid van deze mensen heeft tij dens de oorlog bijna alle bezittin gen verloren. Daarnaast is er de direkte oorlogss- schade aan wegen, bruggen, aan de spoorwegen, aan gebouwen, die hersteld moeten worden. Maar ook als de schade van de oorlog is hersteld, heeft Mozambique pog weinig aan zijn inwoners te bieden. Portugal, dat zelf arm en onderont wikkeld is, heeft heel weinig in Moazambique tot stand gebracht. Er ontstonden enkele duizenden landbouwbedrijven en plantages, die vrijwel alle in Portugese han den zijn. Industrie en mijnbouw bestaan er nauwelijks. De overgrote meerderheid van de Afrikanen leeft in grote armoede op het platteland. De Portugese regering heeft zich nooit ingespannen om de produkti- viteit van de Afrikaanse landbouw te verhogen. Daarnaast profiteerde Mozambique een beetje van de meer ontwikkel de buurlanden Zuid-Afrika en Rho- desië. Maatschappijen uit deze lan den legden spoorwegen aan door Mozambique voor de doorvoer naar zee. en bouwden in Mozambique havens in Beira en Lourenqo Mar ques. Verder kreeg Mozambique de functie van reservoir voor onge schoolde arbeidskrachten voor de Zuidafrikaanse mijnen. Afhankelijk Door de onderontwikkeling van Mozambique en 'door de dienstver lening aan Zuid-Afrika en Rhodesië is Mozambique thans sterk van deze landen afhankelijk. De voor de invoer van Mo zambique benodigde deviezen ver krijgt het land slechts voor de helft uit zijn uitvoer; de andere helft verdient het aan zijn dienstverle ning aan Zuid-Afrika en Rhodesië Het lijkt bijna onvermijdelijk dat er in de toekomst grote spanningen zullen ontstaan tussen het niet- racistische Mozambique, waar blank en zwart gelijk zijn, en de buurlan den Zuid-Afrika en Rhodesië, waar blanke minderheden regeren. Dit zal ernstige gevolgen hebben voor de inkomsten van Mozambique. Nu al is Mozambique verplicht de door de Verenigde Naties ingestelde boy cot van Rhodesië na te leven en de doorvoer van goederen naar dit land stop te zetten. Het gevolg zal zijn een jaarlijks verlies van hon derden miljoenen guldens aan in komsten en grote werkloosheid on der de arbeiders aan havens en spoorwegen. Het is duidelijk, dat de nieuwe regering van Mozambique moet proberen op zo kort mogelijke termijn werkgelegenheid voor hon derdduizenden te vinden teneinde De tijdelijke regering van Mozambique bestaande uit leiders van het FRELIMO en Portugezen zou ook zonder de bloedige onlusten die Lou- renco Marques opnieuw heb ben geteisterd problemen ge noeg hebben. De toekomst van dit oude wingewest van Portugal, dat op 25 juni 1975 geheel onafhankelijk moet worden, ziet er nog niet roos kleurig uit. De NOVIB en de Mondlane Stichting, genoemd naar de oprichter van het FRELIMO. Eduardo Mondla ne. voeren deze week een ge zamenlijke actie onder de Ne derlandse bevolking om steun te geven aan deze jonge staat. Het gironummer is 555, Actie Mozambique, Den Haag. niet langer afhankelijk te zijn van samenwerking met de blanke buur landen. Daarnaast staat de regering voor de zware taak, een begin te maken met het opzetten van onderwijs en medische zorg op het platteland, maar met deze taak heeft het FRE LIMO veel ervaring opgedaan. Onder de Portugese regering be perkten deze diensten zich groten deels tot de steden, waar bijna alle blanken wonen. Helaas is een deel van de blanke artsen en leerkrach ten niet van hun zomervakantie in Portugal teruggekeerd, of is naar Zuid-Afrika uitgeweken na de mis lukte opstand van blanken in Lou- ren?o Marques. De nieuwe regering van Mozambique probeert hen ge rust te stellen en terug te halen. Er is geen Afrikaans kader door de Portugezen opgeleid om de openge vallen plaatsen in te nemen en de in de steek gelaten patiënten en scholieren te helpen. Tekenend is dat in 1970 slechts 1,1 pet van de Het FRELIMO heeft een hele goede uitgangspositie voor een van de be langrijkste taken waar regeringen van ontwikkeling* landen voor gesteld worden: ontwikkeling en de organisatie van het platteland. Daarmee heeft het in de tien jaar van strijd grote ervaring opgedaan. studenten van de universiteit van Mozambique uit Afrikanen bestond, terwijl deze 97% van de bevolking uitmaken. Hetzelfde grote gebrek treft de nieuwe regering aan bij het Afri kaanse bestuurskader. Als nood maatregelen worden er thans in het hele land spoedcursussen opge zet. Maar een blijvende oplossing kan alleen worden gevonden door een grootscheepse aanpak van het onderwijs. Discipline De bevrijdingsbeweging FRELIMO heeft zich met een bewonderens waardig idealisme aan deze zware taak gezet. Van de militanten van de beweging wordt gevraagd een voudig te leven, geen salaris te verwachten en ook geen vrije da gen. Het FRELIMO zal proberen hen te geven wat voor het gezins- onderhoud minimaal noodzakelijk is. Maar als dat niet mogelijk is zullen ze de strijd voort moeten zetten zoals ze die in het verleden voerden: op blote voeten, in lom pen gehuld en met honger in de maag. Corruptie zal zwaar worden gestraft. Militanten van de bewe ging mogen geen personeel ln dienst heben en geen produktiemiddelen bezitten. Van de bevolking van Mozambique vraagt het nieuwe bewind harder dan ooit te werken, en opofferin gen te accepteren. Het vraagt aan de Afrikanen geen haat te koeste ren tegen de blanken en elke ver gelding achterwege te laten. Blank en zwart moeten als gelijken in het nieuwe Mozambique kunnen leven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1974 | | pagina 9