GM stelt komst van
Wankel-motor uit
autobiografie-
m Y////////////S Een plakje leven
Voor het vuilnisvat
eesterwerk van
iklos Jancso
Vol gas met Herbie
mpremieres van deze week
Laat 'ns wat van je...
Fiat zoekt
herstel in
middenklasse
met nieuwe
131 Mirafiori
Trieste Londen Motor Show:
autoverkoop een kwart lager
/KWARTET VRIJDAG 18 OKTOBER 1974
AUTONIEUWS/FILMS T11/K13
Huil niet met je mond vol
door Sicco de Jong
Uit Pascal Thomas' eerste film 'Les Zozos' bleek één ding zonne
klaar: de regisseur kon voortreffelijk registreren. In zijn tweede
film 'Pleure pas la bouche pleine' (Huil niet met je mond vol)
toont hij zich daarin een meester.
'Huil niet met je mond vol' is puur
natuur, het is een plakje leven van
het Franse platteland. Alles gaat zo
gewoon dat je niet eens kunt zeg
gen dat Pascal Thomas zijn mensen
bespiedt. Het lijkt wel of hij ze
gewoon volgt in hun dagelijkse
doen en laten, zonder bijbedoelin
gen. Middelpunt is het meisje An
nie dat een halve verhouding heeft
met Frédéric. Er komt altijd wat
tussen: of Annie heeft geen zin, of
Frédéric wil niet omdat hij krach
ten moet sparen voor het wielren
nen. Zo komt het dat Annie in de
vacantie. als Frédéric in dienst is,
wordt ontmaagd door een halfge
bakken playboy die zich in een
witte sportwagen voortbeweegt.
Geen paniek, geen huilbuien. Ze
was eraan toe, vindt zijzelf en haar
moeder deelt die mening.
Een tante sterft en wordt begraven,
een zusje krijgt haar eerste men
struatie, een peetoom arriveert met
de caravan en wil wat met Annie
maar komt van een koude kermis
thuis, het hoort er allemaal bij. Bij
het gewone leven, dat bijna pro
bleemloos verloopt.
Wel een verademing, zo'n frisse,
charmante film. Thomas Pascal
speelt met de generaties om Annie
heen: haar kleine zusje, haar vader
en moeder, haar grootmoeder, ze
Le Trio Infernal
krijgen allemaal de aandacht die ze
verdienen. Het landschap is voort
durend gebaad in een verrukkelijk
zomerlicht, het is gehuld in een
romantisch waas. Maar de mensen
laten zich door die romantiek niet
in het minst beïnvloeden, ze den
ken en handelen zeer nuchter. Deze
tegenstelling draagt in niet geringe
mate bij tot de aantrekkingskracht
van de film en ook tot de levens
echtheid. Gepieker gedijdt inder
daad beter in de motregen.
Is 'Pleure pas la bouche pleine' een
neo-realistische film? Een natura
listische? Hij heeft van allebei een
beetje, Thomas heeft met de Itali
aanse neo-realisten bijvoorbeeld
gemeen dat hij geen beroepsacteurs
gebruikt maar gewone mensen,
doch het sociale sentiment is ge
heel en al afwezig. Daarom vormt
hij eigenlijk een genre apart.
Claude Chabrol vroeg zich, in een
interview met Frank Zaagsma af,
of Pascal Thomas door zou kunnen
gaan met filmen 'zonder complexi
teit'. Voor de vuist weg, zogezegd.
Nee. waarschijnlijk niet als hij niet
in herhalingen wil vervallen. Maar
goed, dat wachten we dan maar
rustig af. 'Huil niet met je mond
vol' is in elk geval een uitermate
geslaagde film.
W. Wielek-Berg
Amsterdam- De Uitkijk, 18 jr)
(ADVERTENTIE)
Het Italiaanse autoconcern Fiat
heeft in de klasse tussen één en
twee liter motorinhoud in heel
Europa de laatste twee jaar ter
rein verloren aan zijn concur
renten. Om dat terrein te her
winnen introduceert de fabriek
in Turijn vandaag het nieuwe
model 131 Mirafiori, waarvan de
goedkoopste uitvoering in Ne
derland rond tien mille gaat
kosten.
Het is 'Fiat's antwoord op de ver
anderingen in de publieke houding
tegenover het autorijden en de au
to gedurende de afgelopen jaren,
waaraan de energiecrisis nieuwe
inhoud heeft gegeven', aldus de fa
briek.
Fiat. het merk dat altijd vooropge
lopen heeft met fel optrekkende
auto's, heeft met de 131 een wagen
uitgebracht, die geen 'overvloedig
hoge prestaties meer heeft'. De na
druk van de nieuwe 131 ligt op
comfort, veiligheid en een mode
grillen trotserende elegance. Want
ook de tijd van modieuze model
wisselingen is voorbij. Het carosse-
rieontwerp blijkt strak en efficiënt
Om tot een laag benzineverbruik te
komen hebben windtunnelproeven
een belangrijke invloed op de vorm
gehad.
De behoorlijk ruime wagen heeft
om reden van kosten achterwiel-
aandrijving. De duurdere voorwiel-
aandrijving is ln deze klasse niet
meer nodig om ruimte te winnen
aldus Fiats Ingenieurs. Ruimte is
ook onder de motorkap te vinden,
wat het onderhoud vergemakkelijkt,
terwijl er tevens plaats is voor het
installeren van extra's als aircondi
tioning. mllleuvoorzienlngen en
dergelijke steeds meer gevraagde
De Fiat 131: in het gamma van het Italiaanse merk tussen de 128
en 132. Er zijn in totaal elf basisversies van.
zaken. Bovendien heeft Fiat het
plan de 131 over twee jaar met een
dieselmotor van eigen ontwerp uit
te brengen, waarvoor ook meer
ruimte nodig is. De 131-serle kan
tegen bijbetaling verder het com
fort van een automatische trans
missie of de zuinigheid van een
vijfversnellingsbak krijgen.
Elf basisuitvoeringen
De nieuwe serie heeft elf basisuit
voeringen: vier tweedeurs, vier
vierdeurs en drie 'familiales'. De
verschillen liggen in motoren van
1300 of 1600 cc en Standaard of
Speclal-uitvoering. De 1300 cc mo
tor levert 65 DIN-pk vermogen,
haalt officieel een top van 150 km.
per uur en verbruikt rond 1 op 11 e
1 op 12. De 1600 cc-75 DIN-pk
motor haalt 160 km. per uur en
komt tussen 1 op 10 en 1 op 11. De
1300 cc heeft al een behoorlijke
trekkracht, maar de nieuwe Fiat is
duidetljk niet meer in de eerste
plaats als pittig type geconstrueerd.
Het comfort is opmerkelijk: een
goede vering en beperkt motorge
ruis. Veiligheid is te vinden in een
hechte kooiconstructie met balken
in de portieren, indrukbare bum
pers - ook tegen parkeerbotslnkjes
- en een schokabsorberende stuur-
kolom. De Fiat 131 is daarmee veel
moderner dan zijn voorganger, de
124, die ln Italië uit produktie is
genomen, maar die uit Spanje
blijft komen. De Fiat 124 heeft in
de Russische Lada. met dezelfde
vormgeving, een concurrent gekre
gen in verscheidene Europese lan
den. Wel laat Fiat de alleen in
Italië gebouwde 124 Sportcoupé
voortbestaan.
De nieuwe 131 onderscheidt zich
ook nog door de bijnaam Mirafiori,
b^oeld 'als een hommage aan de
medewerkers van de gelijknamige
fabriek', welke medewerkers van de
oudste en grootste Fiat-vestiging
echter vorige week tijdens de pers
presentaties staakten en demon
streerden ln Turijn. Importeur Leo
nard Lang b.v. te Amsterdam krijgt
de Flat 131 begin Januari ln de
showrooms.
Dngaarse regisseur Miklós Jancsó is beroemd, maar slechts
ine kring. Veel verder dan festivals zijn zijn films niet ge
il. En toch is hij een van de weinige hedendaagse regisseurs
en onmiskenbaar eigen gezicht.
een paar meter film gezien
?eet je, dat je naar 'een
zit te kijken. Hij maakt het
ischouwers niet gemakkelijk,
ils ze zich de moeite willen
ten het eerste kwartier een
manier van kijken aan te
worden ze rijk beloond,
tode Psalm' speelt zich, zoals
films, af in een historisch
ïseerde situatie (in dit geval
jerenopstand aan het eind
vorige eeuw) maar is zo
met symboliek, dat hij voor
den model kan staan.
Hongaarse vlakte spelen de
jnisten een soort Middel-
mysteriespel. dat niettemin
werkelijkheid is. De opstand
ran te voren tot mislukking
id dat weten allen die eraan
nen. (Niet voor niets is het
op of we
n d'r op
lat d'r-op-slaan werden Bud
!r en Terence Hill, Italianen
ms, ook ingehuurd. Zwaarge-
Bud was bokser, worstelaar,
ampioen, en Terence komt
letisch van een goede sport-
Ze zijn meer voor actie dan
cteren. Nu eens niet in een
western, over Trinity en zo.
li willen zij een autootje te-
in schertsgangsters, die het
den. Een kinderlijk idiote
ir-slechterik. Joh Sharp, bij-
n door Donald Pleasance als
taar komieke duitse dokter in
raad, willen een wolkenkrab-
een kermisterrein zetten. En
te kijkt graag naar de koord
es. Dus vloeren hij en Bud
el goede stuntlieden op alle
ren. Zij laten de bende alle
van een sportlokaal zien,
motorduivels in de vernie-
lotsen met auto's, rijden per
rap op trap af, een restaurant
tonnetjes tot een puinhoop,
ruilen voor een moordenaar
mallotig zangkoortje.... dat
werk allemaal Voor de pure
en smijtleut. En daarbij blij -
dan doodkalm welgemutst,
lo Fondato. die Jiet bedacht,
het geregisseerd ook.
erdam - Rembrandtpleinthea-
Bellevüe-Cinerama, Rotter-
'inerama 14 j).
leidmotief een lied uit de Duitse
boerenoorlogen: 'Geschlagen keh-
ren wil nach Haus die Enkel
fechten's besser aus'). Het geweld,
dat bijna speels begint (een dood
geschoten boer staat lachend op,
het bloed op de doorboorde hand
palmen van een meisje verandert
in rozetten), komt meedogenloos
nader, de opstandelingen worden
omsingeld en neergemaaid, de ri
vier is rood van bloed, de zanger,
die elke gebeurtenis in een lied
vangt en verheft, zwijgt. 'De Rode
Psalm' is echter minder uitzichtloos
dan veel van Jancsó's andere films,
ook al is hij vol bitterheid en
droefenis. Een jonge vrouw, de en
gel der wrake, sterft niet, zij krijgt
bovennatuurlijke krachten, zij ver
beeldt. de toekomst.
Prachtig is het soms bijna onmerk
baar, soms. dwingend, opdringen
van de symboliek: een vlieg zoemt
over een tafel volgeladen met fruit
en groente, op de lege vlakte ver
schijnt plotseling, zonder spoor
baan. een trein vol soldaten. Soms
krijgen we even de tijd om de
prachtige choreografie van de beel
den te bewonderen, maar die is
nooit behaagzuchtig. Die is een
aanduiding van de stilte voor de
storm Voor mijn gevoel heeft
Jancsó met 'De Rode Psalm' zijn
meesterwerk gemaakt. Hij spreekt,
meer dan 'Agnus Dei', meer dan
'De Roden en de Witten' en 'De
Hopelozen' zowel tot het hart als
tot het verstand.
W. Wielek-Berg
Amsterdam- Cinetol, 18 jr
'Le Trio Infernal' maakt, met 'Les
Valseuses' en 'Grandeur Nature'
deel uit van een infernaal trio ero
tische Franse komedies, waarvan
scherts en smeerlapperij de voor
naamste ingrediënten vormen. De
voormalige acteur en journalist
Francis Girod. die met 'Le Trio
Infernal' zijn regie-debuut maakte,
dist met het raffinement van
Hollywood-komedies uit de jaren
dertig een aantal walgelijke scènes
op.
Michel Piccoli, na 'La grande Bouf-
fe' blijkbaar verzot op dit soort
super-cynische rollen, speelt er een
mondaine advocaat van kwade za
ken uit de jaren twintig in, die
tafel en bed deelt met twee Duitse
zusjes (Romy Schneider en Mascha
Gomska). Over de waanzinnige op
lichterijen van het drietal kun je
nog wel ongestoord lachen, er zit in
het begin van de film veel ironie
en ook de nodige satire, maar dan
komt het klapstuk en dat wékt
braaklust op. Op kerstavond ver
moorden ze, onder het spelen van
O Tannenbaum!', een rijk echtpaar,
wier vermogen ze in de wacht wil
len slepen. Ze trekken schorten aan
over hun elegante avondkleren, sol
len wat met het bloedbesmeurde
lijk van Andrea Ferreol (de dikke
vrouw uit 'La grande Bouffe') en
kwakken vervolgens de doden in
twee badkuipen met zwavelzuur. De
lichamen veranderen in een aan
bloed en uitwerpselen herinneren
de, substantie. De advocaat en zijn
twee concubines slepen de hele
nacht emmers met dat brouwsel
naar de tuin. Romy Schneider
glijdt ermee uit op de trap, Piccoli
kleddert er zijn goeie broek mee
vol, Mascha Gomska snoept onder
wijl onverdroten uit een pan met
macaroni, en ook andere lusten
worden en passant bevredigd.
Daarna gaat de film als een nacht
kaars uit. Begrijpelijk, want een
climax is niet meer mogelijk. Wat
moet je ermee? In het vuilnisvat
stoppen.
Herbie, het eigenzinnige autootje
uit The Love Bug, is weer op toe
ren. Zijn eigenaresse, een lieve
grootma. Helen Hayes, woont, met
een denkend café-orgel en een ou
de tram, in een brandweerpost. En
die moet omver van de machtige,
sadistische afbreker en bouwer van
geweldige afschuwlijkheden. Keen-
an Wynn maakt daar een komisch
tirannieke driftkop van Ken Berry
is zijn zachtzinnige neef die naar
de tegenpartij overloopt, omdat
grootma ook nog een aardig, hoe
wel hardhandig, meisje in huis
heeft. Het huwelijk zit er van het
begin af aan al in, en grootmoeder
vindt zelfs een tweede man in haar
eigen tram, als die weer eens rijdt.
Onbestuurd overigens. Maar die
dubbel happy-ending zou niet mo
gelijk geweest zijn als Herbie die
breker met zijn bulldozers en tra
wanten niet had verslagen. Herbie
rijdt zelfstandig. Naar het strand
voor het romantische paar, onder
water als de strandweg is afgezet.
door deuren als het moet. op twee
zij- of twee achterwielen, tegen een
steile wand, langs een afgrondelijke
rand van een wolkenkrabber, door
het kantoor van de vijand, in een
schuimbadHerbie botst en
springt, gromt en valt aan. Ze heb
ben er in de Disny-studio's weer
alle filmtrucs tegenaan gesmeten.
Onder regie van Bill Walsh die het
wilde, vernielzuchtige sprookje ook
verzon. Het plezier moet weer van
de dolle acties komen. De mensen,
hoewel aardig gespeeld, komen pas
daarna. De strijd tegen de techniek
die alles wat ouderwets en gezellig
is wil opruimen wordt hier. merk
waardig genoeg, gevoerd door de
techniek, zodat de satire, die er eerst
in lijkt te zitten, zichzel* opheft.
Maar zo nadenkend hoeft niemand
te zijn bij een film die alle leeftij
den moet laten lachen om een me
chanische wanorde.
(Amsterdam-Cineac Damrak, City
2, den Haag-Rex, Rotterdam-Lu-
mière I, al)
W. W.-B.
Dit is van 16 tot 23 oktober, de
Lustrumfilmweek van Cinemanifes-
tatie.
In Utrechts Camera, Studio, Scala,
en in Eindhovens POC en Studio
M, worden 's morgens, 's middags,
's avonds en 's nachts, meer dan
vijfentwintig, voor Nederland nieu
we, films vertoond. Uitgezochte
films die, om een of andere reden,
net niet in de gewone bioscopen
komen. Of door de Cinemanifesta-
tiemlsschien net wel Er zijn wer
ken van filmers die wij nog niet
kennen of waarvan wij een tijd
niets zagen. Van de Fransen Pascal
Thomas, Jacques Rivette, Yannick
Bellon, Jean-Charles Tacchella bij
voorbeeld. Van de Spanjaarden Luis
G. Berlange en Juan (zoon van
Luis) Bunuel. Van wel vijf jonge
Amerikanen, de Zuid-Amerikaan
Jean-Louis Jorge, een nieuwe Itali
aan en weer eens iets van Dusan
Mavejev. die niet meer in zijn land
werkt. Er komen ook films uit lan
den waaruit wij weinig te zien krij
gen: Canada, Zwitserland, Israël en
Sowjet-Unie. Met de films worden
ook weer makers en spelers ver
wacht, en dus gesprekken en dis
cussies. Het zal in de theaters en in
Utrechts Cinéave weer gonzen van
bevrijdigheid, en nevenbedrijvighe
den. Wij zullen er bij zijn om er
zoveel mogelijk, noodzakelijk kort,
van te verslaan, in de hoop dat wij
dan later op sommige films uitvoe
riger terug moeten komen, doordat
zij de weg naar de bioscopen wel
gevonden hebben. De vier vorige
Cinemanifestaties zijn van belang
geweest en het programma van de
vijfde ziet er weer belangwekkend
uit.
De openingsfilm Huil niet met je
Mond Vol (Pleure pas la bouche
Pleine) van Pascal Thomas, draait
meteen al in Amsterdams Uitkijk
en wordt daarom hieronder uitvoe
rig besproken.
Hoe lang hebt u nou al niks
gehoord van en die in
wonen? Bel dan zélf's op.
En praat weer lekker bij.
U hoeft dan niet op een paar minuten
te kijken. Want 's avonds en in het
weekend belt u voor half geld door heel
Nederland.
General Motors heeft besloten de introduktie van de Wankel-motor in Amerikaanse seriemodellen
voorlopig uit te stellen. Het is voor het eerst, dat GM duidelijk laat uitkomen, dat er toch nog pro
blemen rond de Wankel-motor bestaan.
zwaar gemaakt tegen het beduidend
hogere benzineverbruik van de mo
tor met draaiende zuigers. Deze
worden er voornamelijk verkocht
door Mazda, welk merk tot vorig
jaar sterk in opkomst was, maar nu
zijn verkopen met veertig procent
ziet dalen.
In Nederland is behalve de RX-
serie van Mazda alleen nog de NSU
RO 80 met Wankel-motor te koop.
Citroën heeft eveneens een Wankel
auto, de GS Birotor, maar die
wordt nog vrijwel alleen in Frank
rijk verkocht. De hogere benzine
prijzen maken het project, dat
sinds het begin van de jaren ze
ventig een enorme kans van slagen
leek te hebben, ineens zeer onaan
trekkelijk.
Volgens de heer Cole heeft General
Motors een 'aanzienlijke vooruit
gang' geboekt met de research voor
de rotatiemotor. 'Maar de bijzondere
strenge uitlaatgaseisen voor 1977,
waarvan wij zelfs niet zeker zijn of
wij er aan kunnen voldoen met de
bestaande motoren, maken het on
mogelijk een nieuwe motor in pro
duktie te nemen, die het in het
huidige stadium niet haalt', zo
voegde hij er aan toe. Eerder dit
jaar zette Ford de ontwikkeling van
de rotatiemotor geheel stop: bij
GM gaat het om een uitstel van
onbepaalde duur.
Voordelen
Maar wel blijven GM's Ingenieurs
van mening, dat de rotatiemotor
door zijn beperkte afmetingen en
gewicht belangrijke voordelen
biedt, met name voor kleine auto's.
Het was de bedoeling de 'kleine
GM-modellen, die voor 1975 uitge
bracht zijn. met een Wankel-motor
uit te rusten. Voor Europese kleine
wagens lijkt voorlopig de factor
produktiekosten, vergezeld van de
hogere brandstofkosten, de rotatie-
motor de weg te versperren.
Maar wel zijn vorige maand op de
tweewielertentoonstelling IFMA in
Keulen motorfietsen met Wankel
motor getoond. Hieronder bevond
zich de Van Veen-OCR, gebouwd in
Amsterdam met motoren, gebaseerd
op die van de Citroën GS Birotor,
de Duitse Hercules en een nieuwe
Norton Triumph van BSA uit Enge
land. BSA heeft echter nog geen
beslissing over serieproduktie geno
men.
In Japan werken de motorrljwielfa-
brieken Suzuki en Yamaha aan
nieuwe Wankel-motoren. Maar daar
is met de Mazda van Toyo Kogyo
de auto nog als enig vervoermiddel
in seriefabricage van Wankel-mo
toren voorzien, iets waar binnen
kort weinig verandering in te ver
wachten valt.
De toekomst van dr. Felix Wankel's
uitvinding is na twintig jaar pio
nieren nog steeds onzeker, ondanks
de vele licenties in de Amerikaanse,
Europese en Japanse industrie.
Deze week is in Londen de tweede internationale autotentoonstel
ling van dit najaar begonnen. Deze London Motor Show wordt
onder veel gunstiger omstandigheden gehouden dan de zondag
gesloten Parijse autosalon, doordat de verkopen van auto's in En
geland met rond 27 procent teruglopen. De Franse industrie ging
in totaal in eigen land 7 procent terug.
Grote verliescijfers, een zojuist beë-
eindigde stakingsgolf en sinds kort
weer een toenemende import zijn
de zorgen van de Britse autofabri-
kantèn, die in Londen nog geen
duidelijk tegenoffensief openen.
British Leyland heeft vier gloed
nieuwe modellen in voorbereiding,
maar introduceert thans alleen een
variant van de Austin Allegro on
der de naam VandenPlas 1500.
Chrysler heeft een aantal detailwij
zigingen op de Sunbeam-serie aan
gebracht, het enige nieuws van de
in grote zorg gewikkelde drie Ame
rikaanse dochterondernemingen in
de Engelse automobielindustrie.
De beste resultaten worden nog ge
boekt door de fabrikanten van de
duurste modellen. Rolls Royce en
ook British Leyland's merk Jaguar
doen goede zaken. Op de London
Motor Show staat ook weer een
nieuwe sportwagenmerk: Strada,
een model met glasvezel-plastic
carrosserie en een 1600 cc motor
van Ford met dubbele carburateur.
Slechte zaken doen vooral Vauxhall
de GM-fabriek en Volkswa
gen. Renault heeft zich nu met een
marktaandeel van 4,3% tegen 4,0%
vorig jaar als importmerk nummer
één gekwalificeerd, gevolgd door
Datsun, van welk merk het aandeel
ln de verkoop toenam van 3,5% tot
3,9%. De grootste stijging bij de
importmerken boekte Fiat: van
2,7% naar 3,5%.
British Leyland's aandeel in de ver
koop nam toe van 31% tot 33.3%.
Dit ondanks een prijsstijging van
26 procent sinds 1 januari 1974. De
export van British Leyland ontwik
kelt zich gunstig, aldus een woord
voerder van het concern. De Mini
is Engelands meest geëxporteerde
auto: op 26 augustus j.l. kwam de
35 miljoenste in vijftien jaar tijd
van de band. De top-Mini, de 1275
GT, heeft thans grotere wielen ge
kregen.
De Rover Triumph divisie van Bri
tish Leyland heeft voor het eerst op
de London Motor Show één stand
voor beide merken, waar o.m. een
zuiniger Triumph 2500 TC als
nieuw type te zien is.
Aanvankelijk werden onoverko-
menlijke moeilijkheden geheel ont
kend. De bedoeling was zelfs dit
najaar met een Wankel-motor uit
te komen in enkele kleine Chevro-
lets. Maar reeds eerder heeft GM
meegedeeld, dat dit wel tot het
volgend voorjaar zou gaan duren.
Volgens zeggen van GM's president
Edward N. Cole, die deze maand
zijn functie overdraagt aan de lei
der van GM's overzeese operaties
Elliot M. Estes, vormen de uitlaat
gassen nu de grootste problemen
voor de rotatiemotor. In Amerika is
sinds de oliecrisis ook al veel be-
De Van den Plas 1500 op basis van de Austin llegro met 1,5 liter
motor van 69 DIN-pk en luxere afwerking.
I
