Christelijk commentaar
bij moderne literatuur
Vw'
Éli
Uit de kerkbladen
Australische kerken
pakken bedrijven
in Zuid-Afrika aan
1
filsillall
Vandaag
Lektuur Centrum geeft voorlichting over boeken
W
Trouw
Kwartet
Ramsey prijst
Chileense kardinaal
Beroepingswerk
Flinke boete voor
Spaanse priester
Vegetarische
dominee is
niet gewenst
Nieuwe boekenï
Kunstgebit?
as
Gr
TROUW/KWARTET WOENSDAG 9 OKTOBER 1974
KERK
T2/K2Ü
-P
door C. G. van Zweden
AMSTERDAM Het Christe
lijk Lektuur Centrum heeft het
initiatief genomen om de (mo
derne) literatuur een beetje
dichter bij het publiek te bren
gen. Het Centrum heeft een
aantal deskundigen gevraagd
de nodige informatie over litera
tuur te verstrekken aan men
sen die door de bomen het bos
niet meer zien en die zich hul
peloos voelen in de overladen
boekwinkels of temidden van de
eindeloze rijen boeken. De ini
tiatiefnemers denken ook aan
leerlingen van het voortgezet
onderwijs, die een boekenlijst
moeten samenstelen voor hun
examen. Zij willen een handje
helpen bij het maken van een
verantwoorde keus.
Maar wat is verantwoord?
Die vraag pogen de initiatiefnemers
te beantwoorden in een boekje dat
vandaag verschijnt ter gelegenheid
van de landelijke bibliotheekweek
(11 t.e.m. 19 oktober) onder de titel
'Uitgelezen' (Ondertitel: 'Reakties
op boeken'). Dit boekje bevat ge
schreven portretten van veertien
Nederlandse auteurs. Van elke
schrijver worden een of meer boe
ken besproken.
Waarde-oordeel
Het Christelijke Lektuur Centrum
heeft aan de meewerkende deskun
digen de opdracht gegeven 'de be
sproken werken van een waarde
oordeel te voorzien door ze te
plaatsen in christelijk perspectief'.
Kort gezegd: Het boekje bevat in
formatie over schrijvers, over hun
boeken, en over de levensbeschou
welijke achtergronden van waaruit
ze schrijven.
Het spreekt vanzelf dat het werk
dat het Christelijk Lektuur Cen
trum hier ter hand neemt, het be
gin kan zijn van een grote onder
neming, want wat berekenen veer
tienschrijvers op de vele honderden
die om zo te zegen ter dis
cussie staan? Het Centrum hoopt
dan ook op een vervolg, mogelijk
zelfs in de vorm van een tijd
schrift.
Als je je nu realiseert, hoe vooral
UIT
één, of Hermans is waard cm gele
zen te worden, maar dan moet de
comentator die waarde aantonen,
of Hermans is de moeite niet
waard, maar waarom zouden we
hem dan bespreken?
'Inclusief'
In tegenstelling tot de aanpak van
H. Werkman, heb ik bijzonder ge
noten van de bijdrage van Wim
Ramaker. Ramaker schrijft over
Gabriël Smit, en heeft het waar
schijnlijk daardoor makkelijker,
omdat immers Gabriël Smit op elke
pagina geloofsvragen 'uitademt'.
Dat neemt niet weg dat Ramaker
kans ziet weg te schuilen achter
zijn auteur en toch een eigen stuk
commentaar te geven. Die hele in
leiding van Ramaker is een prach
tig voorbeeld van 'hoe het kan'.
Eigenlijk komt in de bijdrage van
Ramaker het evangelie 'inclusief'
aan de orde, zonder dat met tek
sten of met voorgebaken stelin
gen wordt geopereerd.
Iets soortgelijks kan gezegd worden
van dr. A. J. Jelsma, die schrijft
over Marnix Gijsen. Een prachtig
stuk literair commentaar, zo goed
en doorleefd geschreven, dat Ik on
middellijk de neiging bij me voelde
opkomen om de roman 'De Afvalli
ge' van Marnix Gijsen zelf te gaan
lezen.
Kernvraag
na de tweede wereldoorlog, in Ne
derland tegen de kerkdeuren is ge
rammeld, hoeveel verwarring is
ontstaan, en hoeveel van de alge
hele onsteltenis mede op rekening
van de literatuur komt, dan reali
seer je je ook hoeveel moed er
nodig is, om temidden van de in de
pan gehakte gelederen op de fluit
te blazen. Alleen reeds vanwege die
moed verdient het Christelijk Lek
tuur Centrum een heleboel aan
dacht. en daarop aansluitend een
inspirerend succes.
Het boekje 'Uitgelezen' is waard om
aandachtig bekeken te worden. Wie
het van haver tot gort leest, ont
dekt dat er een formule inzit die
waard is dat ze behoedzaam en
zorgvuldig wordt uitgebouwd.
De moeilijkheid waarvoor de mede
werkers van 'Uitgelezen' stonden, is
in allerlei variaties bekend. Ik hoef
u maar te herinneren aan (bijvoor-
VAN LEZERS -
Celibaat (2)
In zekere zin kan ik begrip opbren
gen voor het standpunt van drs.
Visser aangaande het celibaat. Im
mers vanuit zijn situatie bekeken,
zuiver uitgaande van zijn persoon
lijk geluk, lijkt het een dwaasheid
ongehuwd te blijven, welk ideaal
men ook wil dienen.
Spreekt ook niet Paulus van de
dwaasheid van het kruis: voor de
Joden een ergernis, voor heidenen
een dwaasheid.
Wel, het celibaat is een kruis, is
een offer, een compleet wegcijferen
van jezelf omwille van het Konin
krijk Gods. De priester dient op de
eerste plaats een man Gods te zijn
en als zodanig levert hij zich a.h.w.
aan God uit, volledig zonder enige
beperking! Christus vraagt immers
zijn leerlingen met achterlating
van alles Hem te volgen!
Breda
P. Dekker
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
Dienstplicht
Prof. Wijngaarden mag zich vol
gens de rechterlijke uitspraak niet
beroepen op het Burgelijk Wetboek,
dat ouders verplicht voor de geeste
lijke en zedelijke belangen van hun
kinderen te waken.
De rechter ziet dus blijkbaar geen
verband tussen dit soort belangen
en de verplichte opleiding in de
geweldstechnieken. Verder vermeld-
De Rotler'Jammer
Nieuwe Haagse Goufonl
Nieuwe Leidse Courant
Oordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christe iike Pers
Directie.
Ing O. Postma,
P Diemer
Hoofdredactie:
J Tamminga
Hoofdkantoor NZ Voor
burgwal 280. Postbus
859. A darn Telefoon
020 - 22 03 83 Postgiro
26 92 74. Bank: Neo
Midd. Bank (rek nr
69 73 60 768). Gem giro
X 500.
de het vonnis: 'de wetgever heeft
de mogelijkheid om gewetensbe
zwaren kenbaar te maken welbe
wust beperkt tot de minderjarige
dienstplichtige.' Zijn de lezers er
zich nu wel van bewust, dat dat de
wetgever hiermee welbewust ouders
het recht ontzegt, de verantwoorde
lijkheid te dragen voor ingrijpende
beslissingen, betreffende hun min
derjarige kinderen? Of wordt zo n
berichtje alleen maar gelezen met
de gedachte: 'Het is wel goed dat
zo'n buiten de werkelijkheid leven
de pacifist veroordeeld wordt'?
Rotterdam
A. P. de Winter
Prinses
Hoe komt het dat in Nederland
eerder al een gezinsblad als de
Spiegel moest verdwijnen, jeugd
blad Arend en nu Prinses, terwijl
er zoveel 'vieze' bladen, heel ge
trouw hun weg vinden?
Is christelijk Nederland zich wel
bewust wat dit betekent, n.l. een
steeds grotere verarming van ten
minste goede ontspanning en voor-
lichtingslectuur?
Is het niet mogelijk om via al de
chr. vrouwen- en meisjesverenigin
gen opnieuw de aandacht te trek
ken voor dit blad?
Er was vaak kritiek, als zou Prinses
niet christelijk genoeg of te chris
telijk zijn, maar met dat al houden
we niets over, is dat dan de bedoe
ling?
Ik zou zeggen: vrouwen van chris
telijk Nederland vecht voor een
goed eigen blad. vóór het helemaal
te laat is. abonneert u op de Prin
ses. u zult er geen spijt van heb
ben. Dit blad kunt u met een ge
rust hart op de gezinstafel leggen,
zodat klein en groot er haar plezier
aan beleefd.
Naar mijn gevoel moet het moge
lijk zijn om Prinses te behouden,
maar dan met elkaar en allemaal
meedoen
Reeuwijk
W. C. van der Does-Treurniet
beeld) het christelijk onderwijs en
aan de uitdagende vraag: Wat
heeft het evangelie met de tafel
van twee te maken?
Op soortgelijke wijze stonden de
auteurs van 'Uitgelezen' (naast een
heleboel andere vragen) voor dit
kardinale probleem: Wat heeft het
evangelie te maken met de manier
waarop wij onze lectuur kiezen en
verwerken? Men kan aan de hand
van de veertien verschillende bij
dragen merken dat er met sterk
wisselend succes aan die opgave is
gesleuteld. Het is te hopen dat dit
boekje 'Uitgelezen' zijn weg vindt,
en ook dat er een lawine deskundi
ge reacties op loskomt. Want van
uit die reacties moet de aanpak
worden bijgeschaafd.
Wat die aanpak betreft vraag ik me
bijvoorbeeld af of je anno 1974
kunt komen met een soort boekbe
spreking waaraan je voortdurend
een 'confessioneel commentaar'
koppelt. H. Werkman (een van de
veertien medewerkers), die drie ro
mans van W. F. Hermans be
spreekt, heeft dat heel sterk. Ik zal
een paar voorbeelden geven.
Werkman schrijft:
'Het lezen van een boek als 'Nooit
meer slaven', vervult een christen
met grote deernis, omdat Her
mans. in navolging van Sartre,
totaal voorbijgaat aan de figuur
van Jezus Christus' (54).
Of even later, over de roman 'Her
inneringen van een engelbewaar
der:
'Alberegt weet met de problemen
van dood en schuld geen raad.
Het zijn kernproblemen van de
moderne mens. onoplosbaar zon
der de Bijbel, die juist voor deze
problemen een oplossing heeft'
(56).
Van dit opgelegde commentaar gaat
een averechtse werking- uit. want
de argeloze lezer gaat misschien
wel denken: Wat een idioot is die
Hermans! Maar dat is nu juist niet
de bedoeling. Immers, van tweëen
Zo zou ik veel aardigs (en mis
schien ook wat minder aardige din
gen) kunnen zeggen over dit intro
ductieboekje bij de moderne litera
tuur. Maar ik dacnt dat de kern
vraag voor de redactie van het
Christelijk Lektuur Centrum hoort
te zijn: Waarom is deze (of die)
auteur waard om gelezen en ver
werkt te worden?
Als de medewerkers van 'Uitgele
zen' die waarde weten te ontbolste
ren in klare taal, dan komt het
christelijk geloof impliciet aan de
orde. Bijvoorbeeld door het stellen
van de juiste vragen.
Zoals "hét boekje nu. als een soort
experimentele openingszet, op tafel
ligt. vind ik het bijzonder interes
sant. Men kan hopen op een leven
dige discussie, een brede versprei
ding, en een goed vervolg.
De redactie van het Crhistelijk
Lektuur Centrum wordt gevormd
door drs. K. de Jong Ozn, C. Hem
mes, drs. T. M. Gilhuis, C. P. Klap,
Inge Lievaart, G. J Oevering en
drs. M. G. J. Teerink.
De medewerkers aan 'Uitgelezen' en
0e door hen besproken auteurs
zijn: M. de Bie (ovër W. Barnard),
ir. J. W. Veerman (over Belcampo),
drs. K. de Jong Ozn (over Hugo
Claus), dr. A. J. Jelsma (over Mar
nix Gijsen), dr. O. Jager (over Jac
ques Hamelink), H. Werkman (over
W. F. Hermans), J van Doorne
(over Antoon Koolhaas), fl. van
der Ent (over Willem de Mérode),
C. Ouboter (over Coert Poort), A.
P. Cornet (over Marie Rosseels), W.
Ramaker (over Gabriël Smit), G. J.
Oevering (over Jos Vandeloo), Inge
Lievaart (over Jacoba M. Vreug-
denhiK, en C. P. Klap (over Helma
Wolf-Catz).
'Uitgelezen' is een uitgave van het
Nederlands Bibliotheek en Lektuur
Centrum (NBLC) te Den Haag. Het
boekje werd samengesteld onder
redactie van de stichting Christe
lijk Lektuur Centrum. Deze stich
ting is een buitengewoon lid van
het- NBLC. Het boek kan recht
streeks bij het NBLC besteld wor
den. of via de boekhandel. Omvang
120 pagina's. Prijs 10.90.
Van een onzer redacteuren
MELBOURNE 'Het handha
ven van rust en orde in een an
der land wordt gewoonlijk be
schouwd als de beste beveiliging
van een investering.
In geval van Zuid-Afrika worden
Australische maatschappijen ge
dwongen de zittende regering en
bijgevolg ook de apartheid te steu
nen om hun economische belangen
te beschermen'. Dit zeiden verte
genwoordigers van de rooms-katho-
lieke anglicaanse en protestante
kerken '.n Australië, toen zij deze
zomer de regering vroegen de twee
bureaus voor handelsbevordering in
Zuid-Afrika te sluiten.
De oproep werd gedaan door de
Australische raad van kerken en de
katholieke nationale commissie
voor gerechtigheid en vrede.
Zij zeiden: 'Hoemeer Australië in
Zuid-Afrika investeert, hoe meer de
apartheid wordt versterkt. Hoe
meer er aan Zuid-Afrika verdiend
wordt, hoe meer alle Australiërs me
de schuldig worden aan het uitbui
ten van de zwarte meerderheid in
dat land. Wij geloven dat ethische
en politieke factoren christenen er
toe dwingen om elke verdere ont
wikkeling van de wederzijdse han
del met en investeringen in Zuid-
Afrika tegen te gaan. Zowel zwarten
als blanken beschouwen het be
staan van Australische kantoren
voor handelsbevordering als een
sanctionering van het bestaande
systeem in Zuid-Afrika'.
Onderdeel
Het verzoek aan de regering is on
derdeel van een campagne van de
kerken in Australië tegen de econo
mische banden met Zuid-Afrika.
den met Zuid-Afrika.
Australische firma's die in Zuid-
Afrika investeren hebben thans een
brief ontvangen waarin hun ge
vraagd wordt een bijgevoegde vra
genlijst in te vullen. De vragen
gaan over de activiteiten in Zuid-
Afrika. waarvan de kerken vinden
dat die ook de rest van de Austra
liërs aangaan.
In de lijst staan vragen van on
middellijk economische betekenis,
maar ook meer sociale en ethische
vragen. Voorts tonen de kerken be
langstelling voor de politieke ver
houding tussen de regering in Pre
toria en de in Zuid-Afrika opere
rende Australische bedrijven.
In de brief die de kerken aan de
bedrijven zenden stellen de kerken
vast dat dertien procent van het
land in Zuid-Afrika beschikbaar is
als zogenaamde thuislanden voor
twee en zeventig procent van de
mensen. Zeven en tachtig procent
van het land is bestemd voor de
achttien procent blanken. De zwar
te arbeiders "werkèn in de steden
als rechteloze buitenlandse werkne
mers, met het gevolg dat hun ge
zinsleven wordt verwoest. De zwar-
ten hebben beperkte politieke rech
ten en geen stemrecht. Zij kunnen
geen nationale politieke partijen
vormen, die hun belangen verte
genwoordigen.
0]
Dat Zuid-Afrika zo'n hoge winst
oplevert, komt ten dele door de
onaanvaardbaar lage lonen. Evenals
de kerk vragen had moeten stellen
aan firma's die in nazi-Duitsland
investeerden, moeten wij nu cul
tisch staan tegenover de rol van
Australische bedrijven in Zuid-Afri
ka.'
CANTERBURY Volgens aartsbis
schop Ramsey van Canterbury is de
oecumenische vredescommissie on
der leiding van kardinaal Silva
Henriquez van Santiago op het
ogenblik de enige effectieve macht
voor de rechten van *de mens in
Chili.
Deze organisatie heeft, temeer om
dat zij de volledige steun heeft van
het Vaticaan en van de kerken in
het algemeen, werkelijk een kans
invloed uit te oefenen op een re
giem, dat gedragen wordt door
mensen, die zich katholiek noemen,
aldus Ramsey bij zijn terugkeer
van een reis door Zuid-Amerika.
Ramsey, de primaat van de angli
caanse kerk, had ook een gesprek
met de Chileense juntaleider Pino
chet. Hij beklemtoonde daarin de
rechten van de mens zo krachtig
als hij kon zonder beledigend te
worden. Na het onderhoud was
geen communiqué uitgegeven. 'Men
vermijdt de uitgifte van communi
que's, wanneer men er niet mee
kan winnen', aldus Ramsey.
THE EXORCIST
Soms vragen vrienden en kennis
sen mij waarom ik niet over dit öf»e
dat geschreven heb. Dat 'dit of dat'
is dan meestal iets dat nog al in!p
het centrum van de belangstelling
staat en waarom zou ik daaroverer
niet schrijven? Mijn antwoord is
dan vaak: ach, er wordt al zoveel»*
over geschreven. Wat moet ik daar 1
aan toevoegen? Iedereen weet nttn
wel ongeveer hoe je daarover den-15
ken kunt. Onlangs gebeurde mij dii S]
weer met The Exorcist, die ge-
ruchtmakend film waarover ik geeiin
enkel goed woord gelezen heb. IIin
ben misschien wat afwijkend, maai
bij zulke films heb ik niet de min<
ste aandrang om er heen te gaanhet
Ze werken zelfs niet op mijn aan sv
geboren nieuwsgierigheid. Ik hel s
wel wat beters te doen dan me t( ijl
vergapen aan het wanprodukt var er
de een of andere Amerikaanse mo-ier.
ney-maker. Ik ken die formules z<in
langzamerhand wel. Ja, maar zegl i:
mijn serieuse vriend dan weer, jqorr
moet er toch over kunnen meepra
ten en de mensen die ervan onder
steboven zijn kunnen opvangen. En
de satan Is toch een werkelijkheid
Ja, bij dat laatste zet ik toch we Is
een beetje een vraagteken. Vroegem
vond ik Denis de Rougemont hee
verstandig. Hij zei dat de duive
niets liever heeft dan je niet in
hem gelooft, want dan kan hij rustij rel
en niet lastig gevallen zijn werlve
doen. Bij het verder denken vraai ra
ik me toch af of hij gelijk heeft. II
denk dat als er zoiets als een per
soonlijk wezen als de duivel is, da
zo'n être dan juist graag heeft da
hij overal genoemd wordt, want
daarmee maken we hem steeds be
langrijker. Wie wil weten wat ver
keerd en slecht is, hij ga te rade bil
de onderwijzing, de tora. vol var|*-^
genade en waarheid, zoals Johan
nes dat ook van de Heer zegt.
NED HERV KERK
Benoemd: tot bijstand i. h. past. tejj^
Suawoude, A. S. Bijlsma, em. ta!r
Urk. die deze ben. heeft aangeno-]
men.
Beroepen te Barneveld: K. Schippei
te Dordrecht.
ke:
Aangenomen naar Gouda: mr. C. Bier
Posthumus Meijjes te Amsterdam;]nis
naar Doorwerth-Heelsum: Th. pj
Pol te Musselkanaal.
Doorgevoerd
Investeringen in Zuid-Afrika bren
gen het hoogste profijt op in de we
reld De kerken menen dat dit
komt doordat de apartheid ook in
het werk wordt doorgevoerd. Een
blanke arbeider mag niet onder eën
zwarte werken, de betere banen
zijn voor de blanken gereserveerd.
Zwarte vakbonden met het recht
over de lonen te onderhandelen
zijn verboden. Talrijke zwarte ar
beiders verdienen onjuiste salaris
sen die liggen beneden de mini
mum kosten van levensonderhoud.
De kerken stellen vast dat in de
mijnindustrie de gemiddelde blanke
lonen vijftien maal hoger zijn dan
de gemiddelde zwarte lonen. 'Winst
is het product van onderdrukking.
MALAGA (AP) Gonzales Ruiz,
kanunnik van de kathedraal van
Malaga, is gisteren veroordeeld tot
een boete van 4 700 gulden wegens
'overtreden van de wet op de open
bare orde'.
Tijdens de preek van afgelopen
zondag veroordeelde Gonzales Ruiz
de terroristische aanslag in Madrid
waarbij een maand geleden 12 per
sonen om 't. leven kwamen. Ook ver
oordeelde hij het optreden van de
politie tijdens" een anti-regerings
demonstratie, die onlangs in Car-
mona werd gehouden. De aanwezige
gelovigen j duwden hem uit en
dwongen hem zijn preek te beëin
digen.
Beankt voor Hoogezand: E.
Struyvenberg te Finsterwolde vooi
Rijssen: M. B. van de Akker
Stellendam.
GEREF KERKEN RS
Aangenomen naar Musselkanaal: CJ
C. Verkuyl te Heiloo.
g€
Prinses (2)
Het verwondert mij niet dat 'Prin
ses' zal ophouden te bestaan. Aan
vankelijk was dit een christelijk
damesweekblad, wat bij de protes
tantse dames zeer werd toegejuicht.
In het begin waren er drie predi
kanten om de beurt aan het woord.
Toen hieraan een einde kwam, ging
er niet veel christelijks meer van
uit. Ja. er werd over de mens en
naastenliefde gesproken, maar dit
doen de humanisten ook. Was men
maar bij het oude gebleven en er
voor uitgekomen dat het een 'chris
telijk' weekblad was, dan had men
de uitgave niet behoeven te staken.
Men moet nu eenmaal kiezen vóór
of tégen Christus, een middenweg
is er niet.
Nunspeet
mw. K. Cramer-Verhagen.
De gereformeerde bond heeft ook
zijn Hans Bouma. Dr. I. Boot, de
dominee van Nijkerkerveen, schrijft
in het blad van de hervormd-gere-
formeerde jeugdbonden Op weg een
vurig pleidooi voor vegetarisme,
waaruit dit citaat:
Opmerkelijk is, dat men het in
'onze kringen' vaak wel accepteert,
dat iemand geheelonthouder of niet-
roker is, maar dat men een niet-
vleeseter met argwaan en bevreem
ding tegemoet treedt. Een gerefor
meerd christen kan met goed fat
soen lid zijn van" de Ned. Chr.
Geheelonthoudersvereniging of de
Gereformeerde Vereniging voor
Drankbestrijding, ja zelfs wordt er
door sommige Herv.-Geref. diako-
nieën wel een jaarlijkse gift ge
schonken voor dit doel: een predi
kant van gereformeerde richting
kan zonder opzien te baren zeggen,
dat hij principieel niet-roker is,
maar een gereformeerd christen,
die geen vlees eet vindt men maar
een vreemde eend in de bijt. Ten
opzichte van niet-rokers en niet-
drinkers wil men nog wel een zeke
re mate van begrip en verdraag
zaamheid aan de dag leggen, maar
tegenover niet-vleeseters is deze
verdraagzaamheid ten enemale
zoek. Ja, mij is wel ter ore geko
men dat de onverdraagzaamheid en
bekrompenheid zelfs zover kun
nen gaan, dat men in sommige
gemeenten een predikant van wie
men bij geruchte vernomen heeft,
dat hij geen vlees eet. niet zou
beroepen. Waar komt deze onchris
telijke en onbijbelse houding toch
vandaan?
Palestij nen
Ter gelegenheid van de Grote Ver
zoendag gaf de 'Dienst aan Israël'
(postbus 24, Baarn) de Jom-Kip-
poerkrant uit met bijdragen van
drs. P. F. Th. Aalders, rev. J. W.
van der Hoeven en ds. R. Strijker.
Van laatstgenoemde dit citaat:
De kerk moet ook voor de Palestij-
nen een zegen zijn, redeneren tal
rijke christ enen. Zij hebben g een
ongelijk. Maar zij lopen het gevaar
er aan voorbij te gaan dat de kerk
alleen in hechte verbondenheid
met Israël de Palestijnen kunnen
dienen. Zoal s zij ook uitslui tend
vanuit die solidariteit de wéreld
kan dienen. De kerk kan alleen
denken, handelen, troosten, helen
als zij onvoorwaardelijk kleur heeft
bekend ten aanzien van Gods volk.
Het is een ernstige vergissing te
menen dat christenen in een soort
neutraal midden kunnen staan, om
van die positie uit zowel Israël als
de Palestijnen te helpen.
'De enige echte vriend van de Pa
lestijnen is Israël', zei een Arabi
sche christin
Kiezen voor Israël is dus kiezen
voor de Palestijnen. Alleen op die
weg via Zijn uitverkoren volk,
waarvan Jezus de uiterste spits is
wil Israëls God de wereld die
nen. De Palestijnen vormen op die
regel geen -uitzondering.
Mond tot mond
Dr. L. D. Terlaak Poot haalt in het
Hervormd Weekblad herinneringen
op aan zijn tijd op het 's Graven-
haags christelijk gymnasium, 65
jaar geleden. Daar werd het verhaal
van Ovidlus gelezen over:
twee verliefde jongelui, Pira-
mus en Thisbe, wier woningen aan
elkander grensden, 's Nachts in hun
slaapkamers, ieder aan één kant
van de muur die hen scheidde,
konden zij met elkaar fluisterend
converseren door een spleetje in de
muur. en och, hoe betreurden zij
het dat die muur hen zo wreed
scheidde en het hun onmogelijk
maakte om zich 'corpore iungi' (li
chamelijk te verenigen). Nu hadden
wij werkelijk geen flauw vermoe
den, wat dat inhield. Alles wat 'sex'
betreft, was in die dagen en in
onze kringen, zeker op onze school
contrabande. Out of limits. De term
zelf lag buiten ons woorden-arse
naal. Onze Ouders spraken er nooit
over met ons. Streng puriteins, al
kwam ik later tot het inzicht, dat
een flinke scheut puritanisme wel
degelijk- geboden is. Een van de
drie meisjes in onze klas van zeven,
Marie H., vroeg de leraar, hoe je
die beide woorden vertalen moest:
wat er mee bedoeld was? Deze beste
en knappe leraar, die ons moeizaam
en geduldig in de geheimen van de
klassieke talen inleidde, aarzelfde
even; toen zelde hij: 'ze bedoelden,
dat die scheur in de muur wat
groter moest zijn: dan zouden zij
van mond -tot mond kunnen spre
ken en elkaar duidelijker kunnen
verstaan'. 'O', zei de vraagster,
'zat dat zó?' en ogenschijnlijk had
het antwoord van Dr. X. ons bevre
digd: maar toch, wij voelden het
aan: er haperde hier iets. Onze
onnozelheid liet er zich niet verder
door verontrusten.
Hinderlijk
GEREF KERKEN (VRIJG)
Bedankt voor Axel en Dordrecht: LI
Douw te Enschede Z.W. voor Haar-],
lem: D. Noort te Buitenpost.
VRIJ EVANG. GEM.
Beroepen te Utrecht: N. A. Vermaal
te Amsterdam Z.
Dennendal, mand vol eieren, dooi
Bertha van Heegen. Bekking Am
sterdam ƒ5,90 - 78 blz.
Dit onder pseudoniem (als motief
wordt opgegeven 'repressaillemaat-tc
regelen') verschenen boekje pre-01
tendeert r.e geschiedenis van hem,
conflict Dennendal uit de doeken] E
te doen, maar Bertha van Heegei
of wie zich daar ook achter mai
verschuilen slaagt daar geens
zins in. Het boekje, dat voorname
lijk bestaat uit knipsels uit kranter
en weebladen, barst van de rancu
ne zonder dat dit ook maar op wa
voor manier dan ook wordt waarge
maakt.
Wie zich. al was het maar op eei
wat gedocumenteerder wijze, zoi4u
willen bezig houden met dit con-
flict, om daaruit lessen te trekken
voor de geschiedenis, kan dit boek;
je missen als kiespijn.
De conclusie van de schrijfster is
dat de 'affaire Dennendal een zaal
is, waar oproerkraaiers zowel al
regenten, bippe knaapjes en hoog
waardigheidsbekleders zich levens
lang voor dienen te schamen'
Daaraan kan slechts worden toege
voegd, dat de enige; die zich zot
moeten schamen, Bertha van Hee
gen is, die aangedurfd heeft om di
zij het onder pseudoniem, wa
veel verklaart, boekje te laten
verschijnen.
K. de L
per
1575
intot
1 75
it per
i. er i
ler
ik.
and
instig
uwe
prl
nvc
sta
I n cl c
In het Algemeen Doopsgezind
Weekblad schrijft ds. C. P. Hoeke-
ma over de gemeente als familie:
In grote gemeenten kan het gebeu
ren dat men rlaast elkaar zit als in
de bioscoop of concertzaal: je kent
je buurman of buurvrouw niet en
tot een gesprek voor de dienst
komt het niet. Trouwens ook dat
mag niet volgens sommigen: Je
komt in de kerk om in de stilte
naar orgelspel en Gods stem te
luisteren en daarbij is dat gepraat
over dagelijkse dingen hinderlijk.
Voor mij is het weer de vraag of
daarmee het wezen van de christe
lijke gemeente niet wordt aange
tast.
(ADVERTENTIE)
Met Dentofix zit het steviger
Dentoflx vormt een zacht, beschermend,
laagje en houdt het kunstgebit veel vaster
en veiliger op zijn plaats. Het zit prettig en
men kan rustig eten, lachen, niezen en
spreken, in vele gevallen even gemakkelijk'
als met een natuurlijk gebit. Dentoflx ver
mindert de voortdurende angst voor los
raken en verschuiven van het gebit en voor
komt verwonding van het gehemelte. Den
toflx is hygiënisch en geeft geen onaangename
smaak of hinderlijk gevoel. Prijs per strooibus
slechts f. 2,83 bij apotheken en drogisterijen.
ii i
Een
er.
mee.
van
10
i
