M
CNVradicale actie
kan noodzakelijk zijn
li
i
Isjïï
Uüüj
JUL
Hl u
Ministers: melkprijs
mag vijf cent omhoog
Brechts 'Kaukasische
Krijtkring' in een
prachtige opvoering
Hoe een gotische kathedraal gebouwd werd
Gebruikskunst in
Galerie Lenten
Sowjet-cellist
wil vrijheid
Voedingsbond NW ernstig bezorgd
TROUW/KWARTET WOENSDAG 9 OKTOBER 1974
BINNENLAND/KUNST
T11/DR8/]
Voorstel in inleiding statuten
Van onze soc.-economische redactie
UTRECHT 'Radicale actie kan noodzakelijk en onvermijdelijk
zijn om ruimte te maken voor nieuwe inzichten en verhoudingen'.
Deze uitspraak wil het CNV opne
men in een inleiding op de statu
ten. die de aanpassing moeten
weergeven van visie en doelstellin
gen van het vakverbond aan de
ontwikkelingen van deze tijd. Een
ontwerp voor deze inleiding legt de
verbondsraad voor aan zijn leden
in het CNV-blad De Gids.
Zoals 65 jaar geleden bij de oprich
ting de leer van de klassenstrijd en
van de totale staat en in de jaren
dertig het nationaal-sociallsme
werd afgewezen, zo wil het CNV nu
een aanpasing van visie en doel
stelling in de statuten tot uitdruk
king laten komen, die inmiddels uit
het gevoerde beleid blijkt.
wende zin, kan radikale actie nood
zakelijk en onvermijdelijk zijn', al
dus het CNV.
De verbondsraad benadrukt echter
dat de principiële keus van het
CNV voor samenwerking en overleg
niet te rijmen is met de opvatting
dat de tegenstellingen tussen werk
gevers en werknemers onverzoen
lijk zijn en alleen kunnen worden
beslecht in een harde strijd om de
macht.
HAMBURG De Russische cellist
Mstislav Rostropowitsj die na vele
weigeringen eindelijk verlof kreeg
om in het westen op te treden is in
Hamburg om deel te nemen aan
een Sowjet muziekfeest. Hij zei al
leen naar de Sowjet-Unie te zullen
teruggaan als hij toestemming
kreeg in het vervolg ongelimiteerd
op te treden waar hij wilde. In een
interview met het weekblad Der
Stern bevestigde hij dat, ondanks
ontkenningen door de Sowj et-auto
riteiten, dat het hem tussen 1971
en 1973 verboden was naar het
westen te reizen. 'Tegen mij zeiden
ze, je kan niet gaan, en tegen het
westen zeiden ze, Rostropowitsj is
ziek. Maar ik ben goddank nooit
ziek geweest', aldus Rostropowitsj.
Verhoudingen
De eisen waaraan de bestaande
verhoudingen in de maatschappij
moeten voldoen zijn volgens het
CNV gerechtigheid en naastenlief
de, en niet geld en macht als grote
drijfveren, een eerlijke verdeling
van welvaart en een samenleving,
waarin alle mensen in vrijheid
kunnen leven, op voet van gelijk
waardigheid, met verantwoorde
lijkheid en respect voor elkaar.
De noodzakelijke vernieuwing van
de maatschappelijke orde dient vol
gens het CNV bij voorkeur tot
stand te komen in samenwerking
met alle betrokkenen. 'Wanneer
echter redelijk overleg niet moge
lijk blijkt doordat andere partijen
weigeren mee te werken in opbou-
Onder scheiding en Benoemd tot
ridder in de orde van Oranje-Nas-
sau: R. S. Helsdingen, officier der
rijkspolitie 2e klasse, wonende te
Leusden; P. Meijers, opperwacht
meester der rijkspolitie, wonende te
Amerongen.; J. Piening, wacht
meester der rijkspolitie le klasse,
wonende te Amsterdam.
Van een verslaggever
DEN HAAG De ministers van landbouw en visserij en van eco
nomische zaken willen een verhoging van de minimumprijs voor
volle melk met vijf cent per liter toestaan. Zij hebben dit gisteren
meegedeeld.
De afgelopen weken heeft het Pro
duktschap voor Zuivel eerst beslo
ten tot een verhoging van de mini
mumprijs met zeven cent, en toen
daaraan de ministeriële goedkeu
ring werd onthouden tot zes cent.
Ook die verhoging wilden de minis
ters echter niet toestaan. Het pro-
duktschapsbestuur vergadert van
daag weer om tot een nieuw besluit
te komen.
De verhoging met vijf cent, die de
ministers wel willen toestaan, is
opgebouwd uit een verhoging van
de prijs bij levering door de fabriek
aan de detailhandel met drie cent
en een extra-verhoging met twee
cent als bijdrage in de oplossing
van de problemen van de veehou
ders en van de melkdetailhandel.
In juli aldus de ministers
hebben zij met dit doel voor ogen
ook al een extra verhoging met een
cent toegestaan.
Het bestuur van de vakgroep zui
velbedrijf van de Algemene Voe
dingsbond NW (AVB-NVV) maakt
zich ernstig zorgen over de 'onaan
vaardbare situatie', die in de con-
sumptiemelkxsector dreigt te ont
staan. Zeer ontevreden is het vak
groepsbestuur over de houding van
het ministerie van economische za
ken en het gedrag van de directies
van de consumptiemelkbedrijven.
De bezwaren tegen het ministerie
zijn onder andere dat de overheid
aan het produktschap onvoldoende
mogelijkheden geeft om orde op
zaken te stellen.
Volstrekt afwijzend staat het vak-
groepesbestuur tegenover de ge
dachte over te gaan tot een
systeem van individuele prijsvast
stelling. Dit systeem zal leiden tot:
O Ontbreken van elke vorm van
coördinatie en uniformiteit;
Het op de tocht zetten van de
prille samenwerking tussen de con
cerns Coberco, Domo en Melkunie;
Een verdere mogelijkheid de on
gebreidelde concurrentie voort te
zetten;
Het volkomen negeren van een
gelijke behandeling van de consu
ment;
Het op dood spoor zetten van
het Produktschap voor Zuivel en
daardoor dus ook van de werkne
mersvertegenwoordigers.
De Tweede Kamerleden Van der
Mei en Tolman (beiden CHU) en
Ter Moorst (KVP) menen dat mi
nister Lubbers van economische za
ken met zijn besluit de goedkeuring -
te onthouden aan de beslissing van
het Produktschap voor Zuivel over
de verhoging van de minimumprijs,
zeer zwakke groepen uit de mid
denstand ~(de melkdetailhandel) ge
troffen heeft. Met gisteren gestelde
schriftelijke vragen willen de Ka
merleden aan de weet komen of de
bewindsman dit sociaal verant
woord acht.
door Ber Huising
ARNHEM Wij hebben maandagavond in de Arnhemse schouw
burg Brechts Kaukasische Krijtkring zien spelen door het Deut-
sches Nationaltheater uit Weimar; voortdurend geboeid en ge
spannen zelfs om maar niets te missen van de humor, de satire,
het groteske, en ook het aandoenlijke menselijke van deze para
bel, die tot in alle onderdelen vertoond werd zoals Brecht ver
toond moet worden.
Rijksregeling voor
kunstenaars beter I
DEN HAAG In overleg met
centrale adviescommissie heeft
nister Boersma van sociale zi
de Beeldende Kunstenaars Rege
(BKR) verruimd. Zo zijn de toi
ting tot de regeling, de invoei
van beroepsmogelijkheid en de
deling van het verworven kunsr
zit door de overheid gunstiger
worden. De veranderingen zijn
maand ingegaan.
Een gouverneursvrouw vergat bij
haar vlucht haar kind, maar jaren
later, als de oorlogskansen gekeerd
zijn, wil zij het'terug, want het is
een erfgenaam. De simpele keuken
meid Grusche die 'de verschrikke
lijke verleiding om goed te doen'
niet kon weerstaan, had het jonge
tje gered, gevoed, beschermd tegen
de vijanden die het zochten. Zij
was zelfs getrouwd om het op haar
naam te krijgen, ofschoon haar ge
liefde soldaat Simon haar na de
oorlog zou trouwen. De rechter zet
te het kind in een krijtkring en liet
de vrouwen het naar zich toeruk-
ken. Grusche kon dat niet om het
kind geen pijn te doen. Daarom
kreeg zij het toegewezen.
Azdak was geen gewone rechter. De
soldaten hadden hem willen ophan
gen, maar toen hij zich slim verde
digde, zeiden zij: laat die schelm
maar recht spreken als de rechters
al zo lang schelmen waren. En
Azdak vonniste in die jaren van
verwarring niet naar de wet maar
naar het recht der armen. Alles
behoort aan hen die er goed voor
zijn, de kinderen aan de moederlij-
Dit is een van de vele illustra
ties (op ware grootte) uit 'De
kathedraal' van de Amerikaan
se architect-schrijver-tekenaar
David Macaulay: een boek
waarin deze kenner en liefheb
ber van de gotiek precies ver
telt hoe een gotische kathe
draal gebouwd werd. Hjj doet
dat op een manier die zijn ver
haal geknipt maakt voor kin
deren èn voor volwassenen en
op een nuchtere, soms bijna
zakelijke toon die de bewonde
ring en eerbied voor de bouw
meesters-van-toen groter
maakt dan wanneer Macaulay
almaar tjonge-tjongè had uit
geroepen. Overigens wil zijn
zorgvuldige tekst niet veel
meer zijn dan een toelichting
bij zijn meeslepende tekenin
gen van de bouw van de (ver
zonnen) kathedraal van Chu-
reaux. De Nederlandse bewer
king van 'De kathedraal' is
van H. Janse, verbonden aan
de rijksdienst voor monumen
tenzorg. Uitgever Ploegsma in
Amsterdam brengt dit boek
voor 17,90 op de markt en
dat is niets te veel voor zo'n
ongewoon boek. (Ajk.)
ken, het land aan die het bebou
wen.
Brecht vertelde de avonturen van
Grusche en Azdak (naar een oud
Chinees verhaal) in vele taferelen,
ingeleid door een zanger, waarvoor
Paul Dessau de moeilijke, intrige
rende muziek schreef. Paleizen en
boerenhutten zijn eenvoudige zet
stukken op een door doeken omge
ven, overigens leeg, toneel, dat de
sfeer van oorlog en barre streken
heeft. De open, eerlijke mensen lo
pen in grauwe kledij, zonder mas
ker. De anderen zijn star gemas
kerd. De uniformen en gewaden
zijn schilderachtig-barbaars. Franz
Havemann was de ontwerper. Fritz
Bennewitz heeft het geregisseerd in
alle mogelijke stemmingen. Soms
stil en ontroerend, dan weer gro
tesk en sarcastisch met beheerste
komische effecten, perfecte bewe
gingen, mime af en toe, en
prachtige groeperingen (op Gru-
sches bruiloft bijvoorbeeld). Er zijn
meen ik wel vijfendertig spelers.
Gudrun Volkmar is een volmaakte
Grusche, eenvoudig boers, grappig
en zuiver, aandoenlijk in haar zor
gen voor het kind, bang en be
scheiden meestal, maar moedig en
flink als het er op aan komt. Die
trich Mechow is Azdak, een stoere,
brutale schelm met humor, die zich
bijna overal uit weet te redden,
maar uit lijfsbehoud ook weet te
kruipen. Twee geweldig gespeelde
rollen.
Dan is er nog een afwisselende
hoeveelheid van karikaturale figu
ren, ij dele rechters en hovelingen,
brutale soldaten, angstige en be
krompen boeren. Voor het kincj
hadden ze een leuk jongetje ge
leend en als die, net als zijn vader
Boni, aan het toneel gaat, kan hij
voor zijn dertigste zijn vijfentwin
tigjarig jubileum vieren. Deze voor
beeldige voorstelling is nog te ge
nieten in Eindhoven, 9, Utrecht, 10
en Den Haag, 12 oktober.
Op uitzonderingen na kunnen
ook kunstenaars die jonger
dan 25 jaar tot de regeling wor
toegelaten: bij afwijzing is er
roep bij de centrale commissie ilen
gelijk. De voorwaarde dat men t- g
toelating tenminste drie jaar
beeldende kunstenaar moet heb
gewerkt, is vervallen. Ook het
tuigschrift van een door het
gesubsidieerde vakopleiding is v
meer nodig. Niet-kostwinner van ,n
jaar en ouder zijn gelijkgesteld asv
kostwinners. Ook kan een kunirek
naar, jonger dan 35 jaar, niet nag
verplicht worden ander werk D-
gaan doen in het kader van de
sociale werkvoorzieningen.
Bij de aankopen van kunstwerjnke
dóór de overheid zal meer reken ik
worden gehouden met de belan
van de kunstenaars. Voorts is
BKR gewijzigd met betrekking
het verstrekken van opdrachten
de deskundige begeleiding van
betrokken kunstenaars.
Schönbergs leven
in documenten in
Van Gogh museum
AMSTERDAM 'Een leven in
cumenten' is de ondertitel van
tentoonstelling over de compoi
Arnold Schönberg die van 19 ot
ber tot 19 novémber in het Rij
museum Vincent van Gogh in A
sterdam wordt gehouden. De t
toonstelling omvat ruim vijfh
derd stukken.-Er zijn brieven, a
ches, manuscripten, akten en scl
derijen van de honderd jaar g<
den geboren componist.
De expositie werd samengest
door de Wiener Stadtbibliotheek
wordt in ons land gepresente
door het Van Gogh Museum'
samenwerking met Goethe Insti
en het Concertgebouworkest. 1
het orkest is een wederzijdse vei
ning van faciliteit met betrekk
tot de toegang tot de tentoonst
ling en de toegang tot de C-c
certen in het Concertgebouw, wa
van de programma's gedeelte
aan Schönberg en zijn tijd
gewijd.
EPSE In de Galerie R. Lenten, Epse, bij Deventer, aan de v
van de nieuwe IJsselbrug, worden naast de gevarieerde eollee
kunst van ongeveer 1850 tot heden, ook geregeld tijdelijke ex
sities van eigentijdse kunst gehouden.
Nu is dat eigentijds een wat ver
warrend begrip geworden. Meestal
wordt er alleen maar het aller
nieuwste, het extreme, het experi
mentele mee aangeduid, het werk
dus van mensen, die zich in een
nooit aflatend zoeken bezinnen op
de uitdrukkingsmogelijkheden van
deze tijd.
Maar daarnaast, al zou je het soms
vergeten, werken er nog steeds vele
kunstenaars, ouderen, maar ook ve
le jongeren, die onaangeraakt door
de actuele problematiek, rustig
doorgaan te schilderen omdat ze
daar veel vreugde aan beleven, ge
woon plezier in hebben, die een
kunst maken, zoals Kees Verwey
het eens uitdrukte, van 'zin- en
ooggenot'.
In feite dus een soort 'gebruiks
kunst' en daarin heeft Roelof Len
ten zich toch wel enigszins gespeci
aliseerd. Daarvan getuigt ook weer
de expositie, die nu in Epse te zien
is, van Jeanne Bieruma Oosting,
Anton Voorzanger en Sam le Poole.
Jeanne Bieruma Oosting is in dit
kader wel een heel duidelijk voor
beeld van een kunstenares die in
de loop van nu al zeer vele jaren
zichzelf is gebleven. Daarmee bedoel
ik niet te zeggen dat ze in een
maniertje is vastgeroest of dat ze
zich steeds gehouden heeft aan een
star en streng 'schema, maar wèl
dat haar kunst een zuiver schilder
kunstige weergave is gebleven van
zintuigelijke indrukken. Zeer per
soonlijke belevenissen van iemand
die doordrongen is van de beteke
nis en -de wezenlijke waarde van
het gewone.
Stille sfeer
v Anton Voorzangers gouaches zijn
benaderingen van een stille sfeer,
rustig-ritmische composities, die
vol zijn van een warme levendig
heid. Al baseert Voorzanger zich
steeds op de realiteit, de vorm
kracht der verbeelding lijkt bij hem
een steeds grotere rol te gaan spe
len. Hij beproeft zijn vele verwor
venheden, test ze voortdurend op
bruikbaarheid zonder dat de resul
taten ook maar even het idee geven
van een të luchtig experimenteren
met kleur en vorm.
De sepia's en aquarellen van Sam
le Poole. portretten, planten, bloe
men, dieren en landschappen, zijn
virtuoos en spontaan genoteerd in
vlugge, vanzelfsprekende toetsen.
Wat je noemt 'lekker' gedaan, echt
dingen waarvan je je kunt voor
stellen dat ze het 'goed' zullen
doen. Aan de wand, boven een
bank, een ouderwets dressoir voor
mijn part. Want dat is nog ste
een van de belangrijkste func
van een schilderij, een aquarel
welk kunstwerk dan ook.
Goed samenspel
van Engels
kamerorkest
ROTTERDAM Dennis Russell
hier te lande geen onbekende,
rig jaar december verving hij bij
Nederlandse Opera Bruno Madei
tijdens de voorstellingen van P
leas et Melisande. Maandagavond
rigeerde hij in de kleine Doelen
Saint Paul Chamber Orchest
waarvan hij sinds 1972 de leid
heeft. Het Ensemble bestaat uit
kleine strijkersgroep, dubbele,
zetting der houtblazers en ti
hoorns, in totaal 22 musici.
Het gezelschap presenteerde z
met een programma waarop beh
ve de namen van Haydn, Busoni
Schubert, ook voorkwam die van
avant-gardist Sydney Hodkins
Reeds in de ter opening gespee
symfonie no. 15 in D van Haydn,
een njg geheel homofone stijl
schreven jeugdwerk, kwamen
goede klankkwaliteit en het exai
samenspel van het Orkest duldel
tot uitdrukking. Opvallend was
functionéel het clavecimbel pa
In het totale klankbeeld. Jamn
slechts dat de twee hoorns aanva
kelijk te sterk domineerden.
Concertino voor klarinet en orki
van Busoni (1866-1924) bevat,
op de tijd van ontstaan, veel ori!
neels. Het werk van deze toondic
ter is helaas te weinig bekend.
Het orkestlid Ronald Dennis ti
hier als solist op. Een goede tec
niek maar een vrij vlakke en ong
nuanceorde toonvorming kenmer
ten zijn spel. Na de pauze hoord
wij eerst Hodkinsons 'Valence',
werkstuk waarin wij met de bes
wil geon muzikale waarden kond
ontdekken Daarna Schuberts vijl
symfonie in Bes gr. de meest kis
sieke van de neeen die hij hei
nagel iteri. Het o-1- leverde hie
mede zij bes'c ••staties:
prachtig eve> n strljke
en blaze-s. t gave
rijk genua' "rning
samenspel, d-, i baar slol
Vanavond ger ;t een col
cert in de He al van h<
Amsterdamse bouw.
W U. Wolvekani
