Kritiek op het leger en
Confucius staat centraal
rootscheepse
tar commando's
Junta uiteen gevallen
Chinese volksrepubliek viert 25e verjaardag
Opuwgewone spaargeld
kunt ubij de ABN
nu 2% extra rente maken.
Met het Spaar-Extra-Boekje.
de ABN
aël én Jordanië:
terij in I ra aks
|r gemeld
st voor links
ussentijdse
ise verkiezingen
Joegoslaven en
Roemenen naar
voorbereiding
van 'rode top'
Einde van vriend van Allende
Spinola had uitgesproken
politieke ideeën, Gomes
is politiek kleurlozer
Castro wil weer relaties met VS
Algemene Bank Nederland
een goede grote bank
kv/KWARTET DINSDAG 1 OKTOBER 1974
>ET/JERUZALEM (Reuter, AFP, UPI) Volgens het Pa-
>e persbureau Wafa zijn Israël en Jordanië aan weerskan-
Sf^n de Jordaan grootscheepse speuracties begonnen naar Pa
commando's. Ook helikopters nemen er aan deel.
zoeken in
de vallei
Jordaan, de Jordaniërs in
Jeving van Ghor al Safi en
van de Dode Zee. Juist nu
Üatten over Palestijnse kwes-
Jde Verenigde Naties aan de
tomen, verwachten de Isra-
nieuwe golf acties,
aëlische leger is er toe over-
in Libanon gewoon wegcon-
te houden waarbij auto's
onderzocht op de aanwezlg-
an Palestij nen of wapens
alestijnen. Het heeft daarbij
en verzet van het Libanese
ntmoet.
lestijnse leider Arafat ont-
IN Volgens het Britse blad
llail is er onlangs een muite-
iet leger van Irak op harde
mderdrukt. De commandant
luchtstrijdkrachten, gene-
oessein El Takriti zou zijn
en, de commandanten van
risie en van de republikeinse
zouden gevangen zijn gezet
officieren van de landmacht
zijn terechtgesteld,
iiterij zou zijn uitgebroken
inleiding van een zware ne-
die de Iraakse troepen had-
deden tegen de Koerden in
orden van het land. De ge
staf had tot een grote vergel-
:tie tegen de Koerden beslo-
laar veel officieren zouden
geweigerd aan die onvol-
voorbereide actie deel te
omdat zij naar hun mening
mensenlevens zou kosten.
S (AP) De Franse oud-
r Pierre Messmer is zondag
en als lid van de nationale
ering. In totaal werden zon-
tussentijdse verkiezingen
die zich kenmerkten
;emmenwinsten voor de link-
iijen. Messmer en een andere
stische oud-minister, Olivier
ird, werden met enkelvoudige
srheden gekozen. Vier andere
listers slaagden er echter
50 procent va*i de stemmen
:en. Zij zullen komende zon-
tan een tweede stemronde
deelnemen. Joseph Fonta-
Jean-Philippe Lecat verke-
,arbij in moeilijkheden,
is het Franse stelsel geeft een
gr automatisch zijn parle-
:etel op indien hij tot minis-
ordt benoemd. De opkomst
>merkelijk klein voor som-
setels liet 40 procent van de
i verstek gaan.
ide andere oud-ministers, die
waarschijnlijk herkozen zul-
orden, zijn Yves Guena en
Torre.
Kil
e
f ka
kent beweringen van de afgeschei
den fracties uit de Palestijnse Be
vrijdingsorganisaties, dat hij con
tact zou hebben gezocht met de
Amerikaanse minister Kissinger. Op
die manier had hij volgens het
Volksfront voor de bevrijding van
Palestina de weg geopend voor het
Amerikaans kapitalisme in het
Midden-Oosten. Arafat zei nu dat
hem wel een aanbod gedaan is voor
een geheime ontmoeting met Kis
singer maar dat hij die had afge
wezen. 'Als ik de Amerikanen iets
wil doen weten doe ik dat altijd via
president Assad (van Syrië) of Sa-
dat (van Egypte) of via de Sowjet-
Unie', zei hij.
Kissinger zal volgens de Egyptische
regering van 9 tot 13 oktober naar
het Midden-Oosten komen voor be
zoeken aan Egypte, Syrië, Jordanië
en Israël. Van een bezoek aan de
Saoedi-Arabië, waar eerder gewag
van was gemaakt, werd nu echter
niet gerept.
BELGRADO (AP, Reuter, UPI)
Joegoslavië en Roemenië zullen
deelnemen aan de voorbereidingen
van een communistische top die
van 16 tot 18 oktober in de Poolse
hoofdstad Warschau wordt "gehou
den. Dit werd gisteren in Belgrado
en Boekarest als vanstaand aange
nomen. Aanvankelijk waren twij
fels gerezen over de deelneming
van beide landen, die menen dat de
conferentie een oud idee van de
Sowjet-Unie, een sterk anti-Chi
nees karakter zal dragen. Het aan
zitten bij het voorbereidende over
leg wil overigens niet zeggen dat
Joegoslavië en Roemenië ook de wer
kelijke topconferentie bijwonen.
Joegoslavië zou aan deelneming on
der andere de voorwaarde verbin
den dat alle toespraken openbaar
worden gemaakt en dat resoluties
alleen worden aangenomen met in
stemming van alle partijen. Voor
Roemenië is de deelneming van 't
Peking gezinde Albanië een zwaar
wegend punt. Mogelijk zal de Joe
goslavische vertegenwoordiger ook
de kwestie van inmenging in de
binnenlandse aangelegenheden van
een land door communistische zus
terpartijen ter discussie willen
brengen. Deze kwestie is op dit
moment actueel door de ontdek
king van een ondergrondse pro-
Moskou beweging in Joegoslavië, die
steun zou hebben gehad van de
Sowjet-Unie. Moskou heeft gezegd
dat de affaire wordt gebruikt door
het westen om de goede betrekking
tussen de twee landen te ondermij
nen, zonder een band met de put-
schisten in spé te ontkennen. Hon
garije heeft gisteren wl zonder
meer tegengesproken dat het steun
heeft gegeven aan de pro-Moskou
beweging in het naburige Joegosla
vië.
BUENOS AIRES (Reuter) Gene
raal Carlos Prats, eens de militaire
vertrouwensman van wijlen presi
dent Allende van Chili, en zijn
vrouw zijn maandag in Buenos Ai
res omgekomen bij een aanslag. Zij
waren in hun auto op weg naar
huis en draaiden juist de oprit naar
de garage in voor het flatgebouw
waar zij woonden, toen de auto
door een enorme ontploffing uiteen
werd gereten. De verminkte licha
men van het echtpaar werden op
meters afstand van de vernielde
auto aangetroffen. Een stuk van
het dak van de auto werd op het
balcon van de zevende verdieping
van de flat teruggevonden.
Er was geen aanwijzing voor een
motief voor deze moord. Prats en
zijn vrouw zijn naar schatting het
94ste en 95ste slachtoffer van een
golf van aanslagen die Argentinië
teisteren sinds de dood van gene
raal Peron. De vroegere generaal
was niet actief in de Argentijnse
politiek sinds hij na de machts
greep van de junta in Chili over de
Andes was uitgeweken. Prats was
de man die zowel de posten van
defensie als van binnenlandse za
ken in het kabinet van Allende
heeft bekleed. Hij heeft ook een
paar keer als succesvol onderhan
delaar een eind weten te maken
aan stakingen tegen Allende. Zijn
aftreden als minister en als opper
bevelhebber in de loop van 1973
betekende dat Allende zijn laatste
steun in de strijdkrachten verloor.
Voorbijgangers bekijken wat er
over gebleven is van de auto, waar
in generaal Prats en zijn vrouw
van een etentje bij vrienden terug
keerden. Het was gisteravond nog
niet duidelijk of er een kneedbom
onder de carosserie zat of dat er uit
een andere auto explosieven in de
wagen zijn geworpen.
Portret van komende en gaande man
Van één onzer redacteuren
De afgetreden generaal Antonio
de Spinola heeft van zijn hart
nooit een moordkuil gemaakt.
Hij gaf liever zijn functie op,
dan niet te zeggen waar het op
stond. Onder dictator Marcello
Ceatano moest de 64-jarige oor
logsheld met de monocle zijn
positie prijsgeven nu trekt hij
zich terug onder de naar links
neigende Beweging van de
strijdkrachten die het regiem van
Ceatano omver wierp. Beide ke
ren wilde Spinola niet iets aan
vaarden wat naar zijn mening
onjuist was.
Onder Ceatano schreef hij dat de
oorlog in de oVerzeese gebieds
delen van Portugal (Angola. Mo-
zambiaue en Guinee-Bissau)
niet door militaire strijd kon
worden gewonnen. Volgens Spi
nola oud-bevelhebber in Guinee-
Bissau moest naar een politieke
oplossing worden gezocht. Na
publicatie van zijn boek 'Portu
gal en de toekomst' moest Spi
nola aftreden als vice-voorzittcr
van de verenigde chefs van sta
ven. een functie die speciaal
voor hem in liet leven was ge
roepen toen hij uit de oorlog in
Guinee-Bissau terug kwam.
Met de publikatie van Spinola's
boek zette in Portugal in feite
de ontwikkeling in die leidde tot
de staatsgreep van de Beweging
van de Strijdkrachten tegen Cea
tano op 25 april. Op 16 mei
legde Spinola de eed af als pre
sident. waarbij hij zei in het
geheim altijd banden te hebben
onderhouden met de linkse offi
cieren die de beweging van de
Strijdkrachten vormden. Spinola
was aanvankelijk een populaire
president. Schilderijen van hem
hingen in kantoren en bars en
overal waar hij verscheen werd
hij toegejuicht. Maar al snel
kwam hij klem te zitten tussen
de verschillende stromingen die
in Portugal na de staatsgreep
het licht zagen.
Spinola riep op tot discipline, ver
wierp stakingen, extremistische
activiteit en liet dreigen met ge
weld. Op 10 september waar
schuwde hij voor de linkse
krachten die 'in het donker'
werken om Portugals jonge de
mocratie omver te werpen. 'De
zwijgende meerderheid moet
waakzaam zijn', aldus de presi
dent. Een beweging die zich van
die naam bediende, organiseerde
afgelopen zaterdag een steunbe
weging die op een uitgebreid
conflict met links had kunnen
uitlopen als de Beweging van de
Strijdkrachten Spinola niet op
het laatste moment had genoopt
de betoging te verbieden. Hier
door was de president zo teleur
gesteld en verbitterd dat hij tot
aftreden besloot of zelfs onder
drang heeft moeten besluiten.
Anoniem
Zijn opvolger Costa Gomes is
een anonomieme militair die po
litiek goed kan manoeuvreren,
maar zonder duidelijke politieke
doelstelling. Tot zijn benoeming
was hij voorzitter van de vere
nigde chefs van staven en daar
voor militair commandant in
Angola en Mozambique, waar hij
zich meer onderscheidde als 'be
stuurder' dan als veklgeneraal.
Hij is een goede vriend van de
Spinola maar zal zich naar ver
wacht wordt neutraler opstellen
dan liet afgetreden staatshoofd.
Tot nu toe heeft hij vaak gefun
geerd als buffer tussen Spinola
en de Beweging voor de Strijd
krachten, die hem ook weer be
noemde tot de hoogste militaire
commandant nadat Ceatano
hem enkele dagen voor de
staatsgreep naar huis had ge
stuurd.
Het vertrouwen dat hij geniet en
zijn faam als bemiddelaar heeft
Gomes nu zijn presidentschap te
danken. Van hem zal de Bewe
ging van de Strijdkrachten naar
alle waarschijnlijkheid minder
'last' hebben dan van Spinola
'Gomes heeft zich eigenlijk nog
nooit afgevraagd waar hij poli
tiek staat', zei een vriend van de
nieuwe president gisteren toen
hij van de benoeming hoorde.
Vervolg van pagina 1
links en van Afrikaanse onafhan
kelijkheidsbewegingen verleende
Portugal vrijheid aan Guinee-Bis-
sao en sloot het een onafhankelijk
heidsakkoord voor Mozambique,
zonder het volk te raadplegen', al
dus de aftredende president.
'Ik wens nogmaals mijn onaantast
bare loyaliteit te bevestigen aan de
Idealen van vrijheid en democratie
en mijn onwankelbare gehoorzaam
heid aan de grondbeginselen van
de militaire ethiek, die mij ervan
weerhouden, deel te nemen aan ge
plande revolutionaire structuren.
Nu deze idealen in het gedrang
komen, doe ik een laatste beroep
op alle Portugezen, de helderheid
van geest te bewaren, kalm te blij
ven, te vertrouwen op de kracht
van de geheime stemming, die het
democratische wapen is van alle
vrije mensen, en niet toe te staan
dat het eigen geweten wordt aan
getast'. aldus Spinola.
Beschuldiging-
Spinola richtte een onverholen en
scherpe beschuldiging aan het
adres van de officieren van de Be
weging van de strijdkrachten in de
regering en in de Staatsraad. 'On
der de vlag van een valse vrijheid
bereiden zij nieuwe vormen van
slavernij In Portugal voor. De wet
ten van het oude regime zijn afge
schaft zonder dat er nieuwe voor in
de plaats zijn gekomen om het
sociale, economische en politieke
leven te regelen en de nieuwe wet
ten, die wel werden ingesteld, wor
den openlijk belachelijk gemaakt.
Ik eindig dan ook met mijn drin
gende wens uit te spreken, dat de
zaak van vrijheid en democratie
mag zegevieren over degenen, die
er misbruik van maken', aldus Spi
nola, die na het beëindigen van
zijn rede met een zakdoek voor de
ogen bleef zitten.
Voordat Spinola sprak, zei de links
georiënteerde premier Gongalves in
een rede voor de televisie, dat Por
tugal zal voortgaan op de weg naar
democratie 'tegen alles en Ieder
een'.
HAVANNA (UPI) Twee Ameri
kaanse senatoren. Jacob Javits en
Clayborne Peil zijn na een bezoek
van drie dagen aan Cuba en be
sprekingen met premier Castro
naar de VS teruggekeerd in de
overtuiging, dat Castro zijn betrek
kingen met Amerika wil normalise
ren. Zaterdag nog had Castro's zijn
felste toespraak tot nu toe tegen de
politiek van de VS gehouden. De
twee senatoren hebben een bood
schap van Castro bij zich voor mi
nister van buitenlandse zaken Kis
singer en zullen zelf rapport uit
brengen aan de Senaatscommissie
voor buitenlandse betrekkingen. De
twee Amerikanen, die naar zij zei
den een openhartig gesprek met
Castro hadden gehad, zijn de eerste
twee leden van het Amerikaanse
Congres die sinds de machtsover
name van Castro in 1960 dit eiland
bezocht hebben.
(ADVERTENTIE)
bra
anl
daa
k zï
al i
P 3|
ir.
itsln
te lij
opd
jortj
Stai
sen#
-
Trouwe spaarders, mensen die van plan zijn hun spaargeld
lange tijd niet te gebruiken, maar die toch op ieder moment over
hun geld willen kunnen beschikken, krijgen van de ABN een
Spaar-Extra-Boekje. (Of, indien gewenst, een Spaar-Extra-Rekening.)
Dat levert 2% extra rente op! Als u geld opneemt, brenp
de ABN dan wel 1% van het opgenomen bedrag in rekening.
Bent u gewend om van uw spaartegoed vaak een deel weer op
te nemen, dan is een gewoon spaarboekje of -rekening
het meest geschikt. Maar bent u een trouwe spaarder, dan kunt u
met het Spaar-Extra-Boekje zo maar 2% extra verdienen.
Stap vandaag nog een ABN-kantoor binnen.
en niet alléén voor spaarders)
PEKING (AP, AFP, Reuter) Peking beleeft vandaag een waar
'festival van honderd bloemen', een festival met revolutionair
theater ter gelegenheid van de 25e verjaardag van de Volksre
publiek.
De feestelijkheden zullen soberder
zijn dan aankelijk de bedoeling was
vanwege de vergevorderde leeftijd
en de gezondheidstoestand van de
Chinese leiders. Tsjoe En-lai blijft
onder toezicht van hartspecialisten
en Mao Tse-toeng is sinds 29
mei 'zoek'. Westerse corresponden
ten hebben hem sindsdien
niet meer gezien, hoewel hij
diverse staatslieden heeft ontvan
gen. Als Mao zich bij het vuurwerk
ter gelegenheid van de 25e verjaar
dag weer zal vertonen, zal dat van
de le oktober 1974 een gedenk
waardige dag maken. Het is waar
schijnlijk dat een vuurwerk zal
worden ontstoken voor het eerst
sinds 1971 Diplomaten is name
lijk aangeraden zich in wat oudere
kleren te steken vanwege mogelijke
'schroeivlekken'.
De viering van een kwart eeuw
Volksrepubliek valt samen met
twee belangrijke ontwikkelingen
die zich op dit ogenblik in China
afspelen: de inperking van de
macht van het leger en de nog
steeds heviger wordende kritiek op
Lin Piao en Confucius.
Sinds het begin van de burgeroor
log heeft het. leger steeds een ui
terst belangrijke rol gespeeld. De
organisatie van leger en partij
overlapte elkaar, en er was nauwe
lijks sprake van gescheiden be
voegdheden. De culturele revolutie
van de jaren 1966-69 leidde er toe
dat het leger zich belastte met een
groot deel van de politieke taken
en machtsposities die vrij waren
gekomen door het wegzuiveren van
het bestuurlijk kader door de Rode
gardisten.
Van die sterke machtspositie heeft
maarschalk Lin Piao. minister van
defensie en 'kroonprins' van Mao,
gebruik gemaakt. Volgens de huidi
ge officiële versie probeerde Lin
Piao in 1971 zich via een staats
greep van de macht meester te
maken. Bij zijn vlucht na de mis
lukte coup kwam hij bij een vlieg
tuigongeluk om het leven.
Uur der waarheid
Nu schijnt dan het 'uur der waar
heid' geknmjn te zijn voor het Chi
nese leger, dat voor eens en voor
altijd op zijn plaats gezet zal wor
den. Het leger is een Instrument,
met als enige taak 'het uitvoeren
van de politieke taken die door de
partij zijn vastgesteld', zo staat on
dubbelzinnig duidelijk in het sep
tembernummer van het ideologisch
partijblad 'Rode Vlag'.
Met tot dusver ongekende streng
heid wijst 'Rode Vlag' het leger zijn
plaats. 'De betrekkingen tussen on
ze partij en ons leger zijn die van
leider en ondergeschikte, en geen
andere'. Tegelijkertijd wordt opge
roepen tot eenheid tegenover de
'handvol klassevijanden'.
Drie mensen zijn speciaal belast
met de opdracht 't leger in te
tomen: Wang Hoeng-wen, met zijn
39 jaar de jongste van de vijf vice-
voorzitters van de partij, die altijd
in uniform loopt. Vice-premier
Teng Hsino-ping, die steeds meer
taken lijkt over te nemen van de
zieke premier Tsjoe En-lai. Tsjen
Hsi-lien. bevelhebber van het mili
taire district Peking. Alle drie zijn
lid van het politburo van het cen
traal comité van de partij.
Vooral de ster van Wang Hoeng-
wen rijst snel. Hij speciaal moet
leiding geven aan de campagne te
gen Lin Piao en Cofuclus en het
leger ervan overtuigen dat de partij
'het bevel voert over het geweer'.
De stabiele situatie van de laatste
jaren lijkt niet fundamenteel ln
gevaar gebracht door de Lin-Con-
beweging. zoals de kritiek op Lin
Piao en Confucius wordt samenge
vat. De beweging wordt vooral ge
presenteerd als een voortzetting
van de culturele revolutie, want
elke zeven of acht jaar verschijnen
er weer 'monsters en demonen
Er zijn nog veel revoluties van
hetzelfde genre nodig om te ver-
hindeien dat Rood China 'van
kleur verandert', aldus de partij.
(Overigens zijn de ideeën van Mao
en die van Confucius niet zo vol
strekt tegenstrijdig als vaak wordt
voorgesteld: beiden doen een be
roep op het gezonde verstand van
het Individu, als onderdeel van de
massa, en beiden maken graag ge
Partijvoorzitter Mao Tse-toeng (links) en de nu zieke premier Tsjoe En-lai
tijdens het tiende partijcongres van de communistische partij.
bruik van symbolen om hun bedoe
lingen kenbaar te maken.
Lin Piao
Behalve in de reputatie van de
altijd zo hoog geschatte wijsgeer
Confucius wordt ook het mes gezet
in de faam van maarschalk Lin
Piao.
Lin Piao, zo vertellen de kranten,
had Kao Kang een vooraanstaand
figuur die ln 1954 onder mysterieu
ze omstandigheden om het leven
kwam, aangezet om met hulp van
het leger een 'onofhankelijk konink
rijk te stichten ln het noordoosten
van China. Kao Kangs uitgangs
punt was dat 'het leger de partij
gemaakt heeft'.
Later deed maarschalk Pèn Teh-
Roeai. toen minister van defensie.
een poging 'het leger boven de
partij te stellen'. Hij viel in 1959 in
ongenade. Toen probeerde Lin Piao
het leger tot zijn persoonlijk
Instrument te maken bij zijn stre
ven zich van de politieke macht
meester te maken, op de stoel van
Mao tc willen zitten en nieuwe
banden aan te knopen met. Moskou.
Hoewel Lin Piao nu dood Is 'is de
giftige invloed van zijn revisionisti
sche koers nog niet geheel uitge
roeid' aldus 'Rode Vlag'. Daarom
vindt dc partijleiding het nu ken
nelijk nodig om, ln dc woorden van
'Rode Vlag' voorgoed duidelijk te
maken dat absolute gehoorzaam
heid aan voorzitter Mao en aan het
centraal comité het enige beginsel
is waardoor de Chinees moet laten
leiden.
