labour kampt met
erste tegenslag
herkiezingen brengen
krieken in beweging
Staking in Ethiopië
werd flop militairen
nu vaster in 't zadel
Opuwgewone spaargeld
kunt ubij de ABN
nu 2% extra rente maken.
Met het Spaar-Extra-Boekje.
de ABN
Israels premier heeft
'vredeslandkaart'
inister Braylay (in opspraak) legt functie neer Vonnis tegen
William Calley
vernietigd
lina hekelt
ichtsvertoon
lische Oceaan
Politie belet
Frelimo-feest
in Durban
Algemene Bank Nederland
een goede grote bank
^slissing over monarchie niet via referendum
Portugese
communisten
waarschuwen
Zuid-Afrika remt
toevloed van
vluchtelingen af
UW/KWARTET DONDERDAG 26 SEPTEMBER 1974
BUITENLAND
T7-K9
NDEN (Reuter, UPI, AFP, DPA) Verdeeldheid in de Britse regering
ir de Europese Gemeenschap trad gisteren onverwacht naar buiten op een
«conferentie van de Labourpartij toen mevrouw Shirley Williams, minis-
voor prijzen en consumentenzaken zei dat zij geheel uit de politiek zou
m als een referendum over de EG 'nee' zou opleveren.
andere tegenslag voor Labour
het feit dat zij haar minister
het leger, Lord Brayley moest
schieten in verband met een
irzoek van het ministerie van
lel bij verschillende bedrijven
rbij hij betrokken is geweest.
i7-jarige Lord Braylay, een goe-
riend van Wilson, zou tot april
stleden een bedrag van 1.2
;n uitgekeerd hebben gekre-
voortvloeiend uit zijn direc-
ichap van een glasfabriek. Mi-
r Brayley trad onmiddellijk af.
besloten om zijn naam van
te zuiveren en bereid volle-
iamen te werken met de onder
van het ministerie van
lel". De minister van defensie
Mason zal Braleys portefeuille
ren tot er een opvolger voor
is aangewezen.
ee Lords
(er op de dag hééft het Hoger-
lid Lord St Davids bekendge-
|kt dat hij Labour de rug toe
it uit- teleurstelling in het ver-
jngsmanifest van Labour. Hij
niet de bedoeling Labours te-
jtanders te versterken maar
YORK (Reuter China
gisteren in de Verenigde Na-
jde VS en de Sowjet-Unie ver
een krampachtige kanno-
'Ot-politiek te voeren in de
:he Oceaan. Dit 'wedijveren in
itsvertóon' is volgens de Chi-
afgevaardigde Lin Fang de
ak van de afwezigheid van
in dit gebied. De onafhanke-
iid en de veiligheid van de
n in de regio worden volgens
door deze militaire expansie
;ig in. gevaar gebracht. Het
1 vaardagen van de Sowjet-
in de Indische Oceaan is bin-
jaar bijna vervijfvoudigd
Ijl deze overal langs de kust
de Indische Oceaan naar bases
havenfaciliteiten zocht. Om de"
sen bij te' houden vergrootten
(je VS hun vlootactiviteit en
dt nu de basis Diego Garcia
ebreid, aldus de Chinese gedele-
de. De afgevaardigde van Ma-
Iscar, Moise Rakohotosihanaka,
de het voorstel in om de grote
fendheden te verzoeken om van
projecten tot vversterking van
militaire aanwezigheid in de
iche Oceaan af te zien. De
ïn hebben tegenover de VS
s volgehouden geen enkele
ildlng te hebben gegeven voor
merikaanse vlootversterkingen.
aire waarnemers in Londen
leren thans pogingen van de
i om van het nieuwe bewind
Mozambique faciliteiten voor
vloot los te krijgen.
wilde zijn partij 'alleen maar
schokken', zo zei hij. Hij is de
tweede lord die Labour verlaat
sinds Lord Chalfont dit heeft ge
daan. Op het vertrek van de laatst
genoemde reageerde Wilson met de
ópmerking dat hij niet wist dat
Lord Chalfont ooit lid was geweest
en op het vertrek van Lord St
Davids reageerde hij met de woor
den 'we zullen ermee moeten le
ven'.
Verrassing
Maar de plotselinge verklaring van
zijn minister voor prijzen^ en con
sumentenzaken over de EG bracht
Wilson duidelijk van zijn stuk. Me
vrouw Shirley Williams zat op de
dagelijkse persconferentie van de
Labourpartij naast de premier toen
zij opmerkte dat ze uit de regering
en uit de politiek zou gaan als het
door Labour toegezegde referendum
over al het al dan niet blijven van
Groot-Brittannië in de EG als ant
woord een 'neen' zou opleveren.
Volgens de aanwezige journalisten
was Wilson kennelijk verrast door
de aankondiging van Shirley Willi
ams, die werd gedaan als antwoord
op een vraag. Wilson wilde eerst
zijn minister niet laten antwoorden
en merkte op dat vragen aan de
regering dienden te. worden gesteld
en niet aan de afzonderlijke leden
van zijn kabinet. Minister Williams
stond er echter op zelf een ant
woord te geven om haar standpunt
uiteen te zetten.
Tot nu toe was Wilson er in ge
slaagd de scheuren in zijn partij
ten aanzien van het lidmaatschap
van de EG te bedekken. Men neemt
echter aan dat voorstanders van dit
lidmaatschap,, zoals minister van
binnenlandse zaken Roy Jenkins,
in toenemende mate ongelukkig
zijn met de heerschappij van de
DURBAN (Reuter) Politie met
gummiknuppels en honden greep
gfsteravopd in Durban in om een
menigte van 700 Afrikanen te ver
spreiden die een bijeenkomst wilden
houden ter viering van de machts
overname van het FRELIMO in Mo
zambique. De organisatoren, de
zwarte studenten-organisatie SA-
SO hadden aangekondigd dat niet
nader te noemen leiders van het
FRELIMO de menigte toe zouden
spreken, hetgeen ertoe leidde dat de
regering de bijeenkomst verbood.
Volgens de SASO-leiders waren zij
echter niet van dit verbod op de
hoogte gesteld.
Toen de menigten Afrikanen gister
avond naar de vergaderplaats in een
sportpark kwamen troffen zij een
sterke politiemacht aan die onmid
dellijk oprukte, zodat de honderden
uiteenvluchtten.
tegenstanders in het Britse beleid.
Men verwacht dat de gevaarlijke
toestand waarin het gemeenschap
pelijk landbouwbeleid van de EG is
geraakt na de Duitse weigering om
de tussentijdse verhoging van de
garantieprijzen met vijf percent te
aanvaarden, koren op de molen van
de tegenstanders van Britse aan
sluiting bij de EG zal zijn.
GEORGE (AP. UPI) Een fede
rale Amerikaanse rechter heeft het
vonnis vernietigd, dat was uitge
sproken tegen de voormalige luite
nant William Calley voor zijn aan
deel in de slachtpartij in het Zuid-
vietnamese plaatsje Mi Lai.
Rechter Robert Elliott uit Colum
bus in de staat Georgia gaf de
militaire autoriteiten opdracht de
nu 30-jarige Calley onmiddellijk op
vrije voeten te stellen. De militai
ren bestuderen nu of er nog beroep
mogelijk Is tegen de uitspraak van
rechter Elliott. Zij willen daarom
de oud-luitenant nog niet laten
gaan.
Calley werd in eerste instantie door
een krijgsraad veroordeeld tot le
venslange gevangenisstraf. Hij werd
schuldig gevonden aan deelname
aan de moord op tenminste 22 bur
gers van Ml Lai in 1968. Door de
hoogste commandant van het derde
leger, waarvan hij deel uitmaakte,
was die straf teruggebracht tot
twintig jaar. De minister voor het
leger, Howard Callaway, deed er
later nog eens de helft af.
ADDIS ABEBA (Reuter) Ethiopië's militaire regeerders hebben
gisteren een grote overwinning behaald op de vakbonden. De con
federatie van vakbonden (CELU) heeft in de loop van de dag de
algemene staking die zij had uitgeroepen uit protest tegen de ar
restatie van drie van haar leiders, afgelast.
William Calley
Calley was tegen het vonnis van de
krijgsraad in beroep gegaan, omdat
hij vond dat hij geen eerlijk proces
had gehad. Dat is nu door rechter
Elliott erkend. Hij heeft zich niet
uitgesproken over de vraag of Cal
ley schuldig is. maar concludeerde
dat het proces niet deugde. Volgens
de rechter is de zaak-Calley beïn
vloed door de enorme publiciteit,
die het drama in Mi Lai in Amerika
heeft gehad. Verder is de luitenant
het recht ontzegd zelf getuigen op
te roepen en hij is niet geconfron
teerd met getuigen. Bovendien was
de akte van beschuldiging niet Juist
geformuleerd.
(ADVERTENTIE)
Trouwe spaarders, mensen die van plan zijn hun spaargeld
lange t(jd niet te gebruiken, maar die toch op ieder moment over
hun geld willen kunnen beschikken, krijgen van de ABN een
Spaar-Extra-Boekje. (Of, indien gewenst, een Spaar-Extra-Rckcning.)
Dat levert 2% extra rente op! Als u geld opneemt, brengt
de ABN dan wel 1% van het opgenomen bedrag in rekening.
Bent u gewend om van uw spaartegoed vaak een deel weer op
te nemen, dan is een gewoon spaarboekje of-rekening
het meest geschikt. Maar bent u een trouwe spaarder, dan kunt u
met het Spaar-Extra-Boekje zo maar 2% extra verdienen.
Stap vandaag nog een ABN-kantoor binnen.
(en niet alléén voor spaarders)
Dat was trouwens nauwelijks nodig,
want aan het stakingsparool werd
vrijwel geen gevolg gegeven. Bij de
CELU zijn 14(1.000 werknemers ge
organiseerd, verdeeld over 277 bon
den.
Een van de gearresteerde leiders,
Beyene Solomon, wordt er door de
militairen van beschuldigd 250.000
dollar die hij voor de bouw van het
schromelijk heeft overschat. Ook de
ontvangen, gedeeltelijk voor zijn
persoonlijk gerief te hebben ge
bruikt. Het ultramoderne hoofdkan
toor. mogelijk geworden door een
gift van de machtige Amerikaanse
AFL/CIO, kan volgens waarnemers
hebben bijgedragen tot de beschul
diging aan het adres van de gear
resteerde vakbondsleiders dat zij
'imperialistische agenten' waren.
De bedoeling van de CELU moet
zijn geweest het busverkeer, de
spoorwegverbinding tussen Addis
Abeba en Djibouti en de meeste
openbare diensten stil te leggen.
Niets daarvan gebeurde.
MISREKENING
De CELU had met de staking de
vorming van een burgerregering
willen afdwingen. Maar uit haar
eigen kring komt reeds het verwijt
op dat zij haar Invloed op het volk.s
schromelijk heeft overschot. Ook de
houding van het publiek tegenover
de militaire regeerders is 'verkeerd
beoordeeld.
Het argument van de militairen,
dat zij geen parlements\fcrklezlngen
konden toestaan zolang de 'aristo-
cratenkllek' niet was uitgeschakeld
omdat anders de oude macht
hebber^ toch weer het heft in
handen zouden krijgen wordt
door de massa geheel meegevoeld.
De door de militaire regering be
heerste pers heeft de leiding van de
CELU meermalen gebrandmerkt als
'knechten' van het ten val gebrach
te bewind en er de aandacht op
gevestigd dat zij niet door normale
verkiezingen aan de macht waren
gekomen.
Een tweede factor waarom de sta
king wel moest mislukken is vol
gens waarnemen dat de werkne
mers vandaag hun weekloon moe
ten beurer- ?SA voor Ethiopië's
belangrijkst vlSjê dag ter gelegen
heid van het feest van Maskal
waarbij het vinden van het echte
kruis wordt herdacht.
TEL AVIV CAIRO. BEIROET (Reu
ter) De Israëlische premier Rabin
heeft woensdag in een interview
gezegd dat hij een 'duidelijke en
gedetailleerde landkaart' gereed
heeft van de toekomstige grenzen
van zijn land als onderdeel van een
vredesregeling. Hij wil die land
kaart pas onthullen als zich een
Arabisch land aanmeldt dat 'duide
lijk zegt dat het belang stelt in een
waarachtige vrede met Israël'. Rabin
'zei dit in een vraaggesprek met het
dagblad Ma'ariv.
Rabin zei dat er ook kaarten klaar
liggen voor interim-overeenkom
sten met 'een of meer' Arabische
Staten. Bij zijn besprekingen in de
Verenigde Staten was hem geble
ken dat de Verenigde Seaten veel
belang hechten aan tussentijdse
overeenkomsten om de besprekln-
geh gaande te houden nu een alge
hele vredesovereenkomst voorlopig
niet in zicht is.
Behalve mét Egypte zag hij ook
mogelijkheden voor een overeen
komst met Syrië.
Israëlisdhe Jagers hebben woensdag
opnieuw borabardementsvluchten
uitgevoerd boven 'Fatahland' in
zuidelijk Libanon. In een commu
niqué van het Israëlische militaire
opperbevel werd gezegd dat de actie
een half uur heeft geduurd en dat
alle toestellen veilig op de bases
zijn teruggekeerd.
dent Sadat. Politieke kringen in de
Egyptische hoofdstad verwachten
geen ingrijpende wijzigingen in de
samenstelling van het nieuwe kabi
net. Hegazi is financieel-economi
sche deskundige. Het nieuwe kabi
net zal een evenwicht moeten vin
den tussen de eisen die het voort-
duren van de staat van oorlog met
Israël stelt, en een verhoging van de
levensstandaard in Egypte.
Land en volk, zo zegt Sadat in een
boodschap aan de nieuwe premier,
moeten zich gereed houden voor
voortzetting van de strijd en de
bevrijding van de nog door Israël
bezette Arabische gebieden. 'De
strijd is nog niet beëindigd'.
Libanon
Egypte
President Anwar Sadat van Egypte
heeft woensdag dr. Abdel-Azlz Hé-
gazl benoemd tot premier. Dr. He
gazi, tot dusver eerste vlce-premier,
is tevens gevraagd een nieuwe re
gering te vormen. Sinds maart vo
rig Jaar werd het premierschap In
Egypte waargenomen door presi-
- ---
Dr Heinz Gstrein
e Griekse hoofdstad Athene begint alles in beweging te komen door het vooruitzicht dat spoedig
ementsverkiezingen gehouden zullen worden. Er wordt hard gewerkt aan de voorbereidingen
een waardige herdenking van de november '73-opstand aan de technische hogeschool van
ine, die door de junta-tanks bloedig werd neergeslagen.
verwacht wordt dat de 'ver-
igen zelfs nog voor deze her-
ingsdag zullen worden gehou-
tantin Karamanlis, de chef
de democratische ovdrgangsre-
g. heeft de knoop doorgehakt
eerder deze maand nog be
en waren geuit tegen het snel
liseren van verkiezingen door
iberale en soclaal-democrati-
coalitiepartners van de con-
tleve premier. Karamanlis be-
al Ingeluid met zijn op-
tngen dat een vertraagde te-
ser naar de parlementaire de-
itie rampzalige economische
gen zou kunnen hebben en
zijn verwijzing naar bepaalde
van de Europese Gemeen-
als Griekenland spoedig
verkiezingen zou houden,
deze snelle verkiezingen
zich merkwaardig genoeg
en paar politieke groeperingen
iroken, die tijdens de zeven-
militaire dictatuur juist het
om democratie hebben ge-
Dit verzet kwam van de-
sociallsten van Andreas Pa-
>e en de Griekse communis-
partij, met haar diverse man-
nisatle. Belde linkse stro-
in hebben in plaats van ver
gen dit Jaar de eerste
1964 geëist dat zij onmid-
worden toegelaten tot de
ingsregering van Karamanlis.
Papandreoe als Ellas Ilioe, de
van de EDA, het dobr de
lunisten beheerste 'linkse
blok', hopen daarmee hun aanhang
te vergroten.
Beide groeperingen hadden tijdens
de junta-periode onder de vlag van
het 'anti-fascisme' aanzienlijk aan
steun gewonnen. Maar sinds de de
mocratisering in juli was de aan
hang van Papendreoe's Pahnhell-
nistische beweging en die van de,
sinds deze week gelegaliseerde,
communistische partij weer afgeno
men.
Communisten
De Griekse communisten zijn op
het ogenblik bovendien onderling
verdeeld. Binnen de EDA, het link
se blok, waarbinnen de lang verbo
den CP opereerde, bestaat de com
munistische partij uit twee afzon
derlijke vleugels: de op de Roe
meense koers varende 'binnenland
CP' en de zich op Moskou oriënte
rende 'Internationale' vleugel.
Het sinds augustus weer verschij
nende partij orgaan Avghl (Morgen
rood) heeft zich beschikbaar ge
steld als spreekbuis van de menin
gen van zowel de EDA als de twee
communistische vleugels. Dit ver
oorzaakt vaak komische controver
sen. Zo kwam het bijvoorbeeld voor
dat het blad aan de ene kant van
de pagina een artikel publiceerde
waarin de 'internationale' CP-leider
Florakis van leer trok tegen de
huur- en gröndwoeker, terwijl de
'binnenland CP' op dezelfde blad
zijde haar adviescentra aanprees
om de kleine man wegwijs te ma
ken in de 'inflatlebevelllglng door
middel van grondspeculatle'.
De EDA biedt zichzelf zelfs aan als
vergaarbak voor collaborateurs met
het militaire regime. ZIJ wordt
daarin slechts beconcurreerd door
één andere politieke groepering:
het nu monarchistisch gekleurde
'liberaal-democratische centrum'.
Deze 'liberaal-democraten' hebben
lange tijd gesympathiseerd met het
dictatoriale bewind van George Pa-
padopoelos.
Papadopoelos' Junta werd door de
liberaal-democraten geduld zolang
dit bewind geen pogingdn deed de
Griekse troon aan te tasten. Maar
daar kwam een eind aan toen de
junta ln juni 1973 de monarchie de
nek omdraaide met de proclamatie
van wat de 'Heleense democratie'
werd genoemd.
'Liberaal-democraten'
De 'liberaal-democratische' bewe
ging van oudgedienden is een niet
te veronachtzamen politieke macht
in het huidige Griekenland. Zij ge
niet de steun van grote aantallen,
door de nieuwe machthebbers ont
slagen, ambtenaren, politiefunctio
narissen en officieren. Zij vormen
ook een zeer voornaam deel van
het lezerspubliek van het ultra
rechtse dagblad Eleftheros Kosmos
(Vrije Wereld), dat vrij consequent
met de militaire dictatoren heeft
geheuld. En sinds eind september
kan zelfs een politiek weekblad van
soortgelijke opvattingen, genaamd
'Stochasmos', weer verschijnen als
orgaan, dat het 'blad naar het hart
van rechtschapen Grieken' worden
wil.
De traditionele linkervleugel in
Griekenland ls zwak. Zij omvat on
der meer het linkse midden en de
voor de Mao-mode gevoelige Pan-
helleense Socialisten van Andreas
Papandreoe (de zoon van wijlen
George Papandreoe). die zich wil
openstellen voor 'alle Grieken' en
daarmee de suggestie wekt zich in
het bijzonder te willen inzetten
voor de Grieks Cyprioten.
Juist deze zwakte van traditioneel
links zou voor de eerste keer in de
geschiedenis van het moderne
Griekenland ten gunste kunnen ko
men van de ontwikkeling van een
echte sociaal-democratische partij
in dat land. De kern daarvan" wordt
geleid door Karamanlis' ministers
Pexmazogloe. Mangakis en Prota-
pas. Deze drie mannen hebben tij
dens het militaire regime onder de
slechtste omstandigheden gevangen
gezeten en zijn zelfs gemarteld en
met stokken bewerkt. Hun 'Sociaal
democratische Unie' maakt kans op
de verwerving van de 20 procent
van de kiezers, die ln 1964 in de
armen van de communisten gedre
ven. omdat er toen geen gematigd
linkse beweging voorhanden was.
Sociaal-democraten
Een dergelijke ontwikkeling zou
gunstig zijn voor de binnenlandse
stabiliteit. En premier Karamanlis'
schijnt nauwkeurig te hebben ge-:
weten waarom hij de. tot op heden
nog kleine, sociaaldemocratische
splintergroep zo'n groot aanzien
heeft 'verschaft, door hen de minis-
De Griekse premier Konstantln Karamanlis bezocht begin deze maand voor
het eerst sinds zijn terugkeer de stad Salonlkl ln de ifovincle Macedonië.
teries van economische zaken, ar
beid en bouwnijverheid te laten
bemannen.
Karamanlis zelf staat er gunstig
voor. HIJ kan rekenen op het bur
gerlijke, niet-soclallstische kamp,
dat hem eerder steunde en waar
door hij Hellas van 1956 tot 1963
zegenrijke Jaren kon verschaffen.
Maar daarnaast ls Karamanlis ge
vierd in het liberale midden en
krijgt hij zelfs steun uit kringen
van extreem links. Zo is de voor
malige communist Mikis Theodora-
kis. beter bekend als componist,
een Karamanlisfan geworden. En
volgens de eerste schattingen ln
Athene is het niet uitgesloten dat
de populaire 'Kostas' Karamanlis.
hij verkiezingen een meerderheid
van 70 procent van alle stemmen
gaat veroveren.
Karamanlis m(<6t echter oppassen
dat zijn plannen niet wordt door
kruist door een andere Constan-
tljn: de man die ln 1967 aan de
kant werd gezet en ln 1973 zelfs
formeel afgeeet. ex-koning Con-
stantljn II. /Oorspronkelijk zouden
de Griekse «parlementsverkiezingen
worden voorafgegaan door een
volksstemming over terugkeer van
de monarch of de handhaving van
de republikeinse staatsvorm. Maar
dat zou nafcr alle waarschijnlijkheid
hebben geleld tot een breuk In het
burgerlijke kamp. Daarom wijst al
les er nu op dat er nog voor de
Jaarwlsserfng ln Griekenland door
het nieuwgekozen parlement een
beslissing genomen gaat worden
over de toekomst van de koning.
BEIROET (AP) De premier van
Libanon, Takleddin Solh, is woens
dag afgetreden. De kritiek der op
positie wegens de sterk toegenomen
inflatie en misdaad in het land, ls
hem te machstig geweest.
Solh, die 14 maanden eerste minis
ter is geweest, diende zijn ontslag
in bij president Soelelman Franz-
Jiech.
Solh is een moslem (de president is
altijd een christen ln Libanon) die
gold als een gematigd man die
goede betrekkingen onderhield met
de Palestijnen en de Arabische re
geringen. of deze nu links of rechts
waren. De laatste maanden was so
lan in het parlement de steun van
enige polltkeke groeperingen kwijt
geraakt. Gelijk met hem zijn vier
leden van zijn kabinet afgetreden.
LISSABON (AFP) De communis
tische partij van Portugal heeft
woensdag opgeroepen tot extra
waakzaamheid ten opzichte van 're
actionaire manoeuvres en provoca
ties' en tot een snellere afwikkeling
van de zuiveringen.
In een communiqué waarschuwt
de partij tegen een manifestatie die
de 'zwijgende meerderheid' zater
wil houden 'ter ondersteuning van
generaal De Spinola en de 'bewe
ging van de strijdkrachten'. Vol
gens de communisten wordt deze
betoging op touw gezet volgens de
beproefde methoden van de oude
fascistische dictatuur door bekende
reactionairen en verhulde fascisten.
ZIJ zien ln het gebeuren een 'zorg
wekkende ontwikkeling ln de esca
latie van het offensief van de con
tra-revolutie'.
Tot dusver zijn volgenè- de commu
nisten geen afdoende maatregelen
genomen op de 'contra-revolutla de
tanden uitte slaan'. Ze verlangen
een spoedige afwikkeling van de
zuiveringen ln het overheidsappa
raat, bij de politie, en ln het leger.
LORENCO MARQUES Het Zuid-
afikaanse consultaat-generaal in
Lorenco Marques heeft de afgifte
van visa aan ln Mozambique wo
nende Portugezen gestaakt. Alleen
degenen die een retourbiljet heb
ben krijgen een tijdelijke verblijfs
vergunning.
De maatregel veroorzaakte paniek
onder de honderden die, elke dag,
het consulaat belegerden om een
visum te krijgem-
Hoewel voor de Zuldafrlkaanse stap
geen verklaring ls gegeven wordt
algemeen aangenomen dat de rege
ring ln Pretoria zich zorgen maakt
over de niet aflatende stroom
vluchtelingen uit Mozambique. Naar
schatting zijn sinds de mislukte
blanke staatsgreep van 7 september
in lorenco Marques al vijftiendui
zend blanke portugezen naar Zuid-
Afrlka uitgeweken.
