Surinaamse kinderen
gebruiken taal niet
slecht maar anders
Groningen in beroep
tegen beslissing
over Dollard-kanaal
fan Agt: Herzien
Politiewet een
kapitaal karwei'
India was miljoenen
jaren geleden een
'drijvend continent'
ïrsonalia
boycot-actie tegen
Chili eenzijdig gericht
Wordt omstreden kwestie hu op
landelijk niveau uitgevochten?
Zeeuws CDA: Vervoersbond CNV vond
commissaris
geen PvdA'er
Acht jaar en tbr
voor gif moord
op echtgenoot
Hoofdagent zou
vrouw een klap
gegeven hebben
Eigenaar schip
blijft spoorloos
Voorschriften voor
verpakte babymelk
Borstbeeld van
Couperus in
Romeins park
Palestina-comité
gaat landelijke
campagne voeren
-DRI DUW/KWARTET DONDERDAG 26 SEPTEMBER 1974
BINNENLAND TPNOUS9-DL11
Tweetaligheid wordt voor Surinamers in Nederland een handicap
Van een verslaggever
AMSTERDAM Surinaamse schoolkinderen kunnen zich mondeling beter uitdrukken dan
op Nederlandse scholen naar voren komt op basis van hun kennis van het Nederlands. Het
taalgebruik van Surinaamse kinderen uit lagere milieus is niet zozeer slecht alswel in de eer
ste plaats anders.
eft
De kinderen komen uit een land.
dat verregaand tweetalig is: er
wordt de volkstaal Sranan Tongo
gesproken en Nederlands. Maar
lat Nederlands wijkt af van het
officiële' algemeen beschaafd Ne
derlands. dat op Nederlands scho
len wordt onderwezen. Deze situa
te werkt verwarrend voor de kin
ieren. De verschillen zijn voor
ïen moeilijk te overzien: wat
fout' is, is wellicht vanuit hun
taalkennis zeer logisch. Bovendien
ligt de taal van de school in veel
ipzichten buiten hun leefwereld.
Thuis wordt ook geen algemeen
>eschaafd Nederlands gesproken.
)it zijn opmerkingen en conclu
des van de Amsterdamse cultureel
mtropoloog M. H. Alers, die een
jnderzoek heeft ingesteld naar de
aalproblemen van Surinaamse
cinderen in Nederland. Hij stelt
dat hun tweetaligheid een handi-
:ap is geworden sinds zij naar
Nederland zijn gekomen en hier
het voor hen vreemde 'Nederland-
;e Nederlands' moeten leren.
)e bij het onderwijs aan Suri-
ïaamse kinderen betrokken leer
krachten spannen zich terdege in
am het taalniveau van de kinde-
•en te verbeteren, maar in feite is
lit voor de leerkrachten een extra
taak die veel tijd vergt en waar-
>p zij wat hun opleiding en trai
ling betreft, niet zijn voorbereid,
ruist de activiteiten, die de taal-
raardigheid van de Surinaamse
eerlingen kunnen verpoten, ei-
Het 'Nederlandse
Nederlands' is
vreemd voor hen
sen veel individuele aandacht,
meent hij.
Het probleem is volgens de antro
poloog van groot belang omdat
beheersing van het Nederlands
mede van belang is voor de moge
lijkheden van de kinderen door te
stromen naar het middelbaar on
derwijs.
Voor zijn onderzoek heeft de heer
Alers een groep Creoolse lagere
school-kinderen uit eenvoudig mi
lieu een opstel laten maken. Ook
een controlegroep Nederlandse
kinderen moest dat doen. De op
stellen werden op het taalgebruik
geanalyseerd. Veel taalfouten
bleken begrijpelijk vanuit de taal
situatie van de kinderen.
Groter onderzoek
Het onderzoek van de heer Alers
is onderdeel van een veel groter
onderzoek naar de oorzaken en
gevolgen van migratie van Suri
namers en Antilllanen naar Ne
derland. Het onderzoek onder lei
ding van de Amsterdamse hoogle
raar A. J. F. Kobben, is in handen
van vijf onderzoekers en staat on
der toezicht van het antropolo
gisch centrum van de universiteit
van Amsterdam.
Subsidies zijn verstrekt door de
Organisatie voor Zuiver Weten
schappelijk Onderzoek en de orga
nisatie voor het wetenschappelijk
onderzoek der tropen. Voor een
onderdeel van het onderzoek is
ook geld beschikbaar gesteld door
de ministeries van CRM en socia
le zaken. Het project als geheel is
in een fase van afronding ook al
maakt de spectaculaire ontwikke
ling van de migratie van Surina
mers naar Nederland bijstelling
van een aantal onderzoeken
noodzakelijk, met name dat van
drs. W. Biervliet in de Bijlmer
meer.
Weinig opvang
Het teamlid drs. F. Bovenkerk
heeft in Suriname ongeveer tach
tig gezinnen onderzocht, die na
een verblijf In Nederland naar
Suiname zijn teruggekeerd. Hij
concludeert onder meer dat er
weinig opvang Is voor de 'terug-
keerders' Behalve in gespeciali
seerde beroepen is er voor de
repatrianten weinig werkgelegen
heid. 'Het is zinloos propaganda
te maken voor terugkeer naar Su
riname als er daar geen opvang
mogelijkheden zijn', zegt hij.
'Voorlopig kies ik voor een beter
integratiebeleid voor Surinamers
in de Nederlandse samenleving'.
Antillen
Drs. W Koot houdt zich bezig met
de migratie van Antilllanen. De
migratie vanuit de Antillen naar
Nederland is tegen liet einde van
de jaren zestig sterk teruggelopen,
ook al zouden volgens de heer
Koot de sociale omstandigheden
op de Antillen op zich een aanlei
ding kunnen zijn te emigreren. Er
heerst werkloosheid, de sociale
verhoudingen liggen er scheef, zij
dragen nog sterk het stempel van
het koloniale tijdperk. Bij zijn
onderzoek op Curasao kreeg dè
keer Koot veel verwijten te horen,
zoals 'waar bemoeien Jullie je
mee, Je bedrijft academisch kolo
nialisme'. Later wist hij meer ver
trouwen te winnen.
Volgens drs. Koot is het volstrekt
onjuist de Surinaamse en de An
tilliaanse migratie over één kam
te scheren. Het is een typisch
Nederlands vooroordeel dat wél te
doen. In Nederland bestaat vol
gens hem nauwelijks inzicht in de
enorme verschillen tussen de Su
rinaamse en de Antilliaanse be
volkingen.
Drs. Biervliet bekijkt allerlei
maatschapplijke omstandigheden
van de Surinamers in Nederland
(Bijlmermeer) zoals bijvoorbeeld
de werkloosheid, die in Amster
dam onder hen ongeveer veertien
procent^ is. Drs. Biervliet merkt
daarbij" op dat rond negentig pro
cent wel werk heeft.
Nederland is voor veel Surinamers
t 'het land van de onbegrensde con
sumptie', waardoor zij aangelokt
worden zonder zich problemen met
de aanpassing in Nederland te rea
liseren. Nederland fungeert voor
veel mensen in Suriname ook als
een soort uitlaatklep, die de prik
kel om in eigen land problemen
aan te pakken vermindert.
Van een onzer verslaggevers
GRONINGEN De provincie Groningen gaat in beroep tegen de
beslissing over het Dollard-kanaal. Verwacht wordt dat deze om-
streden kwestie nu verder op landelijk niveau zal worden uitge
vochten. Tot nu toe heeft geen van de Kamerfracties een debat
over deze affaire willen aankaarten.
Provinciale staten van Groningen
namen gisteren hun beslissing met
een meerderheid van twee en der
tig tegen tweeentwintig stemmen,
in afwijking van een meerderheids
standpunt in het(nieuwe) college
van gedeputeerden, de meerderheid
werd gevormd door het CSA, WD,
GPV en de CPN, die zich opstelden
tegenóver de PvdA en de PPR.
Onzekerheid over de houding van
de regering heeft de beslissing me
de beïnvloed. Een binnendijks ka
naal kost 44 miljoen gulden méér
volgens de regering. De provincie -
zowel vóór- als tegenstanders -
vrezen dat dit echter nog méér zal
zijn. De regering heeft laten weten
geen uitzonderlijk hoge kosten te
willen betalen. Wat daarmeewerd
bedoeld is niet duidelijk.
Het enige dat gedeputeerde drs. L.
J. Bartels hierover kon zeggen was
dat hij de 'indruk' had dat
regering een overschrijding van
zo'ri tien miljoen gulden wel zou
accepteren- De regering wilde vol
gens hem alleen maar voorkomen
dat de provincie ging overvragen.
Zo was minister Westeterp be
vreesd dat Groningen de toezegging
om een binnendijks kanaal meteen
geschikt te laten maken voor de
scheepvaart, zou misbruiken door er
een scheepvaartkanaal 'op gulden
snee' van te maken. Gedeputeerde
Bartels bezwoer de staten vertrou
wen te hebben in de goede bedoe
lingen van de regering.
als Jong PvdA-er in 1966 mede
handtekeningen heeft ingezameld
voor hetzelfde tracé voor een Dol
lard-kanaal dat hij nu van de hand
wijst. Zijn motivering daarvoor is
dat de regering een politieke beslis
sing heeft genomen die toch niet
terug te draaien is. De provincie
doet er volgens hem het best aan
dan maar mee te doen met de
regering. Volgens hem is dit ook de
snelste weg om de zeedijken op
deltahoogte te brengen. Ook moet
Oost-Groningen volgens hem de
kans aangrijpen om een scheep
vaartfunctie aan het kanaal te ge
ven nu de regering daaraan wil
meewerken.
Verlengd
Weggestemd
gering antwoordt kamerleden spoedig
n een onzer verslaggevers
N HAAG De regering zal binnenkort antwoorden op de be-
youwingen die de Tweede Kamer heeft gewijd aan de in 1972
Ir de ministers van justitie en binnenlandse zaken aangeboden
l;a met vraagpunten over herziening van de politiewet.
minister van justitie, mr.,A. A.
'ran Agt, deelde dit gisteren mee
de opening van het tweedaags
\\poslum van het Korps rijkspoli-
sD—Jdat in het Nederlands congres-
ÖV }>uw in Den Haag wordt gehou-
Het symposium is gewijd aan
oekomstige organisatievorm van
W olitie, waarvan in de regerings-
f van twee jaar geleden een
al uitgangspunten werd gefor-
i 2 serd. Minister Van Agt zei gis-
h het patroon van de regerings-
lEN niet als het laatste woord te
fn aanprijzen. Hij sprak van
kapitaal karwei', waarbij veel
nader bezien en gerbgeld moet
!en.
de nota met vraagpunten (en
'oorden) wordt voorgesteld ge-
ïte- en rijkspolitie te vervan-
door gewestelijke politie: de
gang zou binnen een periode
tien jaar zijn beslag moeten
ildlei en. Naast de gewestelijke be-
de politie-eenheden dienen
OEns de nota rechtstreeks door
„-.entrale overheid beheerde poli-
MS oepen in het leven te worden
epen voor onder meer bepaalde
Gr.) ïrchetaken. de beveiliging van
koninklijk huis en het verkeers-
lf*M op de grote doorgaande
n.
ster Van Agt zei gisteren dat
eelal te kleine politiekorpsen
grotere moeten worden ver
en, maar dat de nieuwe poli-
rganisatie geen verzelfstandi-
van de politiemacht mag ople-
,T Een 'wakkere overheid', zei
__anoet handel en wandel van de
^Ijjie onder toezicht kunnen hou-
flieuwe organisatie, aldus minis-
Van Agt, dient 'bovendien le-
te zijn voor geruime
rtODE Want de POlltie-organisatie is -
p elektrische speelgoedtrein die
•feloos op elke achternamiddag
staféen andere manier in elkaar
deNjworden gezet'.
en bot
De algemeen inspecteur van het
korps rijkspolitie, de heer W. M.
Rehorst, zei ter inleiding van het
symposium dat bepaalde politiële
aspecten in de discussie over de
reorganisatie van de politie niet
voldoende uit de verf zijn gekomen.
'Ik heb ook wel eens de indruk',
aldus de heer Rehorst, 'dat de ge
sprekken over het politievraagstuk
dermate in de formele sfeer werden
getrokken dat de opdracht die de
politie toch heeft, bescherming van
de burgerij,- op de achtergrond is
geraakt. Juist het belang van de
burger 'verdient de hoogste priori
teit'.
De algemeen inspecteur merkte ook
nog op, dat tot voor kort de reorga
nisatie van de Nederlandse politie
een vrijwel uitgemaakte zaak leek,
maar dat naar zijn gevoel 'toch
daarover enige twijfels zijn ont
staan'.
Thomassen
In Rotterdam heeft gisteren ook
burgemeester W- Thomassen zich
gemengd in de discussie over het
politievraagstuk. Op een bijéén
komst van de Nederlandse maat
schappij voor nijverheid en handel
drong hij aan op een spoedige en
volledige integratie van rijks- en
gemeentepolitie, omdat op het
ogenblik grote delen van Nederland
zijn 'verstoken van een adequaat
toegerust politie-apparaat'.
De Rotterdamse burgemeester zei
niets te willen weten van een mo
gelijk grotere invloed van het mi
nisterie van justitie in de nieuwe
politie-organisatie. Hij hekelde het
volgens hem door de procureurs
generaal geopperde idee de justitie
een zwaarder wegende stem te ge
ven in de nieuw te vormen korp
sen.
Van een verslaggever
GOES Het CDA in Zeeland zal
alleen maar een christen-democra
tische andidaat steunen voor de
opvolging van mr. J. van Aartsen,
die over een paar dagen zijn func
tie als commissaris van de konin
gin in Zeeland neerlegt. Het CDA
zal beslist nooit achter een PvdA-
kandidaat gaan staan, zei de voor
zitter van de CDA-fractie in de
Zeeuwse staten, J. Eversdijk, op een
vergadering van het CDA in 's Heer
Arendskerke.
Bovendien, zei de heer Eversdijk,
wil tweederde van de Zeeuwse sta
ten geen socialist als commissaris.
Dat betekent dat dertig van de 47
statenleden een andere mening als
de PvdA hebben.
De PvdA-voormannen in Zeeland
hebben geruime tijd geleden al ge
zegd dat zij niet gesteld zijn op
oud-minister president Biesheuvel
als commissaris. Als reden werd
onder meer opgegeven dat mr.
Biesheuvel tenminste negen com
missariaten zou bekleden, wat niet
zou stroken met de taak van een
commissaris van de koningin.
De heer Eversdijk zei de kritiek van
de PvdA onfatsoenlijk en onjuist te
vinden. Vier van de negen commis
sariaten zouden al lang geleden uit
het boekje van de heer Blesheuvel
geschrapt zijn. Daarnaast zou de
oud-mlnister-president over grote
bestuurlijke capaciteiten beschik
ken. De heer Eversdijk zal zijn
standpunt dat ook dat van het CDA
is aan minister-president Den Uyl
kenbaar maken.
UTRECHT De vervoersbond van het CNV, de ACBV, heeft niet
meegedaan aan de boycotactie tegen schepen en vliegtuigen van
Chili, omdat de oproep van de Internationale Transportarbeiders
Federatie (ITF) 'eenzijdig gericht was en de actie onvoldoende
was voorbereid'. Leden van de bond die aan de actie wilden mee
doen, kregen van de CNV-bond wel de verzekering dat zij, op steun
konden rekenen.
De bond besloot voorts niet aan de
actie mee. te doen, omdat zonder
steun van de leden van de indus
triebonden de boycotactie geen
succes kon worden. De opstelling
van deze bonden was tot vlak voor
het begin van de actie nog niet
bekend.
De vervoersbond CNV neemt het de
ITF (waarvan de vervoesbond NVV
lid is) kwalijk, dat tussen half au
gustus en 10 september de Interna
tionale Federatie van Vakorganisa
ties van Vervoerspersoneel niet di-
loddermanprijs. voor onderzoek
let gebied van strafrecht is
Tcend aan prof. dr. mr. C. J. M.
/t in Nijmegen, en aan dr. mr.
ranken, rechter bij de arron-
Tientsrechtbank in Rotterdam,
hjs, die-is Ingesteld door een
fing in de faculteit der rechts-
rdheld van de Leidse universl-
iis toegekend voor de proef-
ften van de beide juristen en
eens in de twee jaar toege
daan de schrijver van een in
pand verdedigd proefschrift
hopvallende wetenschappelijke
Bit.
Van een verslaggever
ARNHEM Het gerechtshof te
Arnhem heeft gisteren de 35-jarige
Gerarda O T uit Raalte voor moord
veroordeeld tot vijf jaar gevange
nisstraf en onvoorwaardelijke ter
beschikkingstelling van de regering.
De eis van de procureur was acht
jaar gevangenis.
De vrouw die door de rechtbank
te Zutphen was veroordeeld tot zes
jaar gevangenis heeft haar man
om het leven gebracht door hem
thallium een sterk rattengif
te geven.
Het hof te Arnhem vindt een lange
gevangenisstraf noodzakelijk als
een strenge correctie op haar ge
drag, en sloot zich ook aan bij het
oordeel van de psychiater, dat een
kans op herhaling bij deze vrouw
niet uitgesloten is.
Boete geëist
Van een verslaggever
AMSTERDAM De officier van
justitie bij de rechtbank, mr. H. G.
van Everdingen, heeft wegens een
voudige mishandeling tegen de 45-
jarige hoofdagent van politie J.W.
uit de hoofdstad een boete van
tweehonderd gulden geëist.
Volgens de officier is bewezen dat
de hoofdagent de Amsterdamse
huisvrouw J. Schalk-Hukema een
klap tegen het hoofd had gegeven.
'Hij had zijn handen thuis moeten
houden. Zeker als politieman had
deze verdachte beter moeten weten,
zich meer moeten beheersen', aldus
mr. Van Everdingen.
Op 5 maart was de hoofdagent, in
burger, met zijn dlenstfiets in bot
sing gekomen met de eveneens
fietsende mevrouw Schalk. De
dlenstfiets had daarbij een ontzet
voorwiel opgelopen. De hoofdagent
wilde er 'een zaak van maken' en
eiste, zonder zich bekend te maken,
dat de vrouw mee naar het politie
bureau zou gaan. Volgens zijn le
zing had de vrouw hem toen een
klap op de arm en een om de .oren
gegeven en had hij toen haar ge
zicht weggeduwd om niet méér
slaag te krijgen.
Mevrouw Schalk zei. dat zij de
hoofdagent In het sreheel niet had
geslagen. Hij had zijn handschoen
uitgetrokken en héar een klap toe
bedeeld. De verdediger, vroeg vrij
spraak. Op 9 oktober uitspraak.
WAGENINGEN Het gemeentebe
stuur van Wagenlngen zit met een
schip in de maag, dat sinds veer
tien dagen onbemand in de haven
ligt. De schipper, de heer Land-
meester verdween spoorloos. Hij
liet het schip, de met 240 ton gerst
beladen klipper Aldri, in zinkende
toestand achter. De brandweer
pompte de machinekamer droog en
herstelde het lek. De lading gerst
werd in een silo opgeslagen, nadat
deze broeiend in het ruim werd
aangetroffen.
reet bij de boycotactie werd betrok
ken. Ook kwam de zaak niet ter
sprake of ter kennis van het Euro
pees Verbond van Vakverenigingen.
Voorts vraagt de vervoersbond CNV
zich af waarom de actie zich een
zijdig richtte op de transportmidde
len van Chili en niet op andere
schepen met produkten uit Chili.
Ook wordt de vraag gesteld waarom
alleen wordt gerept over de toe
stand in Chili en niet over die in
andere totalitaire landen.
DEN HAAG Op de verpakking
van babymelk moet staan: 'volledi
ge zuigelinsgenvoeding', als bewijs
dat de melk voldoet aan de eisen
van het ministerie van volksge
zondheid en milieuhygiëne. Dit
staat in een ontwerp-beschikklng
van staatssecretaris Hendriks!
In de beschikking staat precies
welke ingrediënten de melk moet
bevatten-
Behalve de vermelding 'volledig
zuigelingenvoeding' moeten op de
verpakking staan een gebruiksvoor
schrift, de uiterste verkoopdatum
en de aanduiding 'gesteriliseerd'.
Het mocht niet baten. Het meer
derheidsgevoel van gedeputeerden
om akkoord te gaan met het rege
ringsstandpunt werd weggestemd.
Een tegenvoorstel van het CDA om
in beroep te gaan werd aangeno
men. De yoorstanders van een Dol
lard-kanaal verweten de PvdA 'om'
te zijn gegaan na de beslissing van
het kabinet.
Pikant was de erkenning van
PvdA-gedeputeerde Bartelds dat hij,
Van een verslaggever
AMSTERDAM In een zeventien
de eeuws park in het hart van
Rome zal op 22 oktober een bron
zen borstbeeld van de romanschrij
ver Louis Couperus onthuld worden.
Het beeld is vervaardigd door de
beeldhouwer Ruffino.
Voor zover bekend is het de eerste
keer dat een Nederlands schrijver
op deze wijze in het buitenland
geëerd wordt. De onthulling van het
beeld vormt het hoogtepunt van de
Couperus-herdenking in Rome,
waar de schrijver vele malen ver
bleef en waarover hij veel geschre
ven heeft. Het programma voor de
herdenking omvat onder meer le
zingen door prof. F. L. Bastet uit
Leiden en prof. Mario Praz uit Ro
me. In het Nederlands instituut in
Rome (dat zeventig jaar bestaat)
zal een expositie worden ingericht
met materiaal van het letterkundi
ge museum In Den Haag. Een klei
ne bloemlezing uit werk van de
schrijver wordt, vertaald ln het Ita
liaans, uitgegeven. Een Italiaanse
acteur zal uit het werk van Coupe
rus voordragen. Het borstbeeld
komt vlakbij het Nederlands insti
tuut.
De heer B. Jalink, voorzitter van
het comité dat ijvert voor een ka
naal door de Dollard, toonde zich
na afloop erg verheugd. HIJ meent
dat het parlement rekening met de
Groningse wensen zal moeten hou
den. Volgens hem dient de regering
op te stappen als de Tweede Kamer
zich ook tegen het regeringsbesluit
zou keren. Hij heeft echter niet het
vertrouwen dat de Tweede Kamer
deze consequentie zou aanvaarden.
In ieder geval is er een nieuwe
situatie die de regering onder ogen
dient te zien.
Van een verslaggever
AMSTERDAM Het Palestina-co
mité, dat ijvert voor Joods-Arabi
sche solidariteit, heeft een landelij
ke campagne opgezet om steun te
verkrijgen voor zijn doel, het on
dersteunen van de strijd van het
Palestijnse volk voor herstel in zijn
rechten op vijheid en zelfbeschik
king.
Onder de titel 'solidair met de poli
tieke gevangenen in Israël houdt het
comité op 3 oktober in Krasna-
polsky ln Amsterdam een demon
stratieve bijeenkomst. Dr. Israel
Shahak, voorzitter van de Israëlische
liga voor mensen- en burgerrech
ten, spreekt op de bijeenkomst over
'systematische martelpraktijken,
rechteloosheid en onderdrukking.'
In een rapport over de toestand ln
de door Israël bezette gebieden
Westbank en Gaza, dat het comité
heeft gepubliceerd, komen de na
men voor van meer dan zestig
mensen, die zonder aanklacht in
zogenaamde administratieve hech
tenis zitten. Deze mensen zouden
voor het overgrote deel hevig ge
marteld zijn, wat zou gebeuren on
der de 'verdedigingsreglementen
1945' een noodwetgeving, die de
Joden zelf hebben veroordeeld als
'erger dan de nazi-wetgeving.'
Het rapport somt dertién gevallen
op over veroordelingen van Pales-
tijnen en Joden op grond van ei
gen bekentenissen na martelingen,
alsmede de namen van twaalf per
sonen, die wachten op een gerech
telijk onderzoek.
In een nieuwsbrief van het Palesti
na-comité staat dat arrestaties,
martelingen en deportaties de laat
ste maanden een grote omvang
hebben aangenomen. Voorts zouden
veel Joodse nederzettingen in bezet
gebied worden gevestigd, waarmee
andermaal de Geneefse conventie
wordt geschonden, aldus het Pales
tina-comité.
Nog maar 'kort' op huidige plaats
Van onze redacteur wetenschappen
UTRECHT India ligt naar verhouding nog maar kort op zijn
voor ons vertrouwde plaats, aan de zuidkant van het vasteland
van Azië. Het is letterlijk aan komen drijven met een snelheid van
enkele centimeters per jaar, en 'tussensprintjes' waarbij de snel
heid tot enkele tientallen centimeters per jaar opliep.
Reconstructie van de uiteendrijvende onderdelen van Gondwanaland, 60
tot 65 miljoen jaar geleden. India Is eenzaam op weg naar zijn (gestippel
de) huidige positie. Australië (rechtsonder) zit nog aan t' Zuidpoolgebied
vast. Afrika en Zuid-Amerika hebben zich daarvan al vrij ver losgemaakt.
Zuld-Amerika had eerder met zijn west-punt tegen de 'Inham' van Afrika
aan gelegen.
Zwakke sporen
Zo ongeveer 45 miljoen jaar gele
den, misschien iets langer, stuitte
het drijvende werelddeeltje op de
massieve hoofdmassa van Azië. De
gevolgen waren indrukwekkend: de
Himalaya ontstond, de hoogste
bergketen van de aarde. Daarmee
waS het nog niet afgelopen. Het is
aannemelijk dat wat toen de
noordrand van India was, onder
Azië doorschoof en de Tibetaanse
hoogvlakte naar zijn huidige hoogte
tilde.
Niet deze dramatische gebeurtenis
sen. maar de drijfpartij die eraan
voorafging, vormen het onderwerp
waarop de heer C. T. Klootwijk
gisteren in Utrecht promoveerde.
Samen met de geoloog Wenslnk
maakte hij twee lange expedities
naar India, om aan de hand van
gesteentemonsters het spoor terug
te volgen naar de rand van het
oude Gondwanaland.
Daarin vormde India ooit een ge
heel met het Zuidpoolgebied, Afri
ka. het huidige Zuid-Amerika en
Australië.
Nadat het honderden miljoenen ja
ren geleden in onderdelen uit el
kaar dreef, was India het enige
brokstuk dat op het noordelijk half
rond terechtkwam.
De sporen van die tocht zijn indi
rect. zwak en soms verward. De
gebruikte techniek is het bepalen
van de richting van het magneet
veld in gesteenten van geologisch
bekende ouderdom. Dat magneet
veld, het krachtveld dat de wijzer
van een kompas naar het noorden
richt, bepaalt ook de magnetische
richting van bepaalde mineralen.
Zo hielden de uitgebreide lavabed
dingen ln Centraal-India, toen zij
65 tot 60 miljoen jaar geleden stol
den en langzaam afkoelden, de
richting van het toen heersende
magneetveld vast, en bewaarden
die tot Klootwijk er stukjes bij
kwam boren. Terug in Utrecht, be
paalde hij die richting door het
magneetveld van die stenen zelf te
meten duizend tot tienduizend
keer zwakker dan dat van de aarde
als geheel.
'Tussensprint'
Daaraan kon hij nagaan waar de
magnetische pool toen lag ten op
zichte van India. Dat was bepaald
ergens anders dan nu, en in die
lavamonsters veranderde die positie
ook vrij snel met de ouderdom van
het gesteente. En omdat de magne-
tiche polen nu eenmaal ongeveer
stilstaan, volgt daaruit, omgekeerd,
een beweging van India. Dr. Kloot
wijk trof net een tussensprint: in
enkele miljoenen jaren dreef het
subcontinent zo'n 1100 kilometer
naar het noorden, terwijl het lang
zaam een stukje linksom wentelde.
Op soortgelijke manier werden po
sities van India op andere geologi
sche tijdstippen bepaald. Zo werd
de geschiedenis van één stukje van
een wereldomvattende legpuzzel die
nog steeds in beweging is, aanzien
lijk duidelijker.
