Betty Smit: nietig op een
driezitsbank in Zwolle
n
Vredesweek: opbellen
en postzegels weigeren
/IlSlllallI
Vandaag
VJ
Voortgaand gesprek met
buiten-verbanders
Schipper gedood
door kraangrijper
Protest plattelandsvrouwen
tegen stopzetten subsidie
Trouw
Kwartet
Tilburg handhaaft
gehuwde priester
Pronk 7 dagen in Peru
i
Taizé-zondag
in Friesland
Genève akkoord
met afvaardiging
van geref. kerken
Beroepingswerk"
an
Nieuwe boekei
TROUW/KWARTET WOENSDAG 25 SEPTEMBER 1974
KERK
T2/K2
pw
door Ton van der Hammen
Een schoolmeisjesachtig figuurtje, hoogblond, het haar glad weg-
gekamd en eindigend in een paardestaart. Eenvoudig, smaakvol
jurkje waarin ze wat huivert, want ze is het klimaat hier ontwend.
Is dat de pionierster uit de groene hel van de Amazonas, die ei
genlijk dood had moeten zijn na haar solo-zendingstochten naar
tevoren nooit bereikte Indianen in het eindeloze Braziliaanse oer-
woudgebied?
Als je het niet allemaal over haar
gelezen had (Betty Smit, free lance
voor God. door Anthony van Kam
pen). of zelfs uit haar eigen mond
gehoord, twee jaar geleden via de
tv. wat toen vier ton voor haar
werk opleverde, zou Je het weigeren
te geloven.
Maar ze is het toch echt. die frêle
Jonge vrouw, zo nietig weggedoken
op de grote driezitsbank in een
Zwolse flat. zevenhoog bij vrienden.
Innemend, goedlachs, vlot pratend,
spontaan en reuze nuchter. Een
paar maanden is ze naar Nederland
gekomen om mensen te bezoeken
die haar hebben geschreven, want
ze krijgt maandelijks zo'n drie tot
vijfhonderd brieven uit Nedeland.
waarin vaak raad wordt gevraagd
en problemen worden voorgelegd.
Verder spreekt ze hier in ongeveer
veertig bijeenkomsten en dan zijn
er natuurlijk de nodige werk- en
zakelijke besprekingen. Maar de
hoofdzaak voor haar is toch dat ze
hier een missie moet vervullen: 'ik
zie Nedeland als tweede zendings-
veld'.
Twee miljoen
Hoe gaat het nu met haar werk in
de Amazonas? Om die vraag moet
ze wel lachen. Weet u dat het
oerwoudgebied tachtig maal zo
groot als Nederland is, waar naar
schatting twee miljoen mensen wo
nen? Indianen, het verst in het
binnenland, rivierbewoners meest
vissers en nog allerlei andere be
volkingsgroepen van wie we het
meest contact hebben gemaakt met
rubbertappers.
Het centrum van waaruit het werk
wordt gedaan is de stad Manaus
waar we van het ontvangen geld
een huis, annex zaal voor samen
komsten hebben gebouwd. Daar is
nu ook een trainingscentrum in
aanbouw voor de opleiding van
Jonge mensen, die het binnenland
in zullen gaan. De bouw is nogal
gestagneerd: de ene keer omdat
Betty Smit
130 spreekbeurten
overmaking van geld stagneerde, de
andere keer omdat er een half Jaar
geen cement te krijgen was en
allerlei andere in Nederland niet
voorstelbare strubbelingen. Daarbij
komt nog. dat je eigenlijk altijd op
of in de buurt van het bouwterrein
moet zijn. Dus nu Betty weg is
blijft de zaak liggen. Zo gaat het
daar nu eenmaal. Maar in januari
wordt de draad weer opgepakt.
En als het centrum klaar is? Dan
wilden we voorlopig beginnen met
twintig kandidaten, zegt Betty. Ze
moeten een evangelistentraining
hebben en ook een eenvoudige
landbouwkundige opleiding. Daar
voor moet je weer goede opleiders
proberen aan te trekken. Ook dat
gaat niet zo maar. De bedoeling is.
dat op het terrein om het trai
ningscentrum gewassen worden ge
kweekt. Voor eigen voedsel (de stu
denten zijn intern) en voor zo mo
gelijk verkoop in de stad. Zoiets
helpt weer een beetje bij de exploi
tatie. In het trainingscentrum blij
ven de studenten drie maanden en
daarna gaan ze het binnenland in.
voorlopig onder toezicht werkend
vanuit bestaande posten. Op het
centrum komen dan weer twintig
andere jonge mensen, die op hün
beurt na drie maanden vertrekken,
terwijl de anderen terugkomen en
zo vervolgens. Tenminste (verlegen
lachje) dat hopen we. hoor.
Betty Smit vertelt dat er nu acht
vaste evangelisten werken voor de
Bijbelzending Amazonas. Verder
zijn er veertig in een losser ver
band. Allemaal Brazilianen. In het
binnenland bestaan zo'n vijftien
gemeenten. Te bereiken per boot.
Die boot
Aha, die boot: hoe staat het nu met
de vlootsituatie? Betty: u weet, dat
we na de tv-ultzending een speed
boot voor de grote en een alumini
um roeiboot voor de heel smalle
rivieren hebben gekregen. Daar
naast is er geld gereserveerd voor
een grote, echte Amazonasboot
Over met de pont, in de buurt van Manaus.
waarop je kunt wonen en samen
komsten houden. Dit type kan je
misschien het beste vergelijken met
een schip, waarmee hier Rijnreizen
worden gemaakt, alleen veel een
voudiger. We willen de grote boot
graag hebben voor campagnes
en om straks meteen de jonge evan
gelisten van en naar hun bestem
ming te vervoeren.Alleen, hij is
nog niet gekocht, omdat de Brazili
aanse regering tegenwoordig een
gediplomeerde bemanning eist. En
kelen van ons zijn nu druk bezig
met een cursus en is dat rond, dan
gaan we kopen. Straks gaan alle
medewerkers, zelfs ook de vrouwen
een cursus 'bootsman' volgen.
Betty zegt verder, dat al het orga
nisatorische werk haar erg aan Ma
naus gebonden houdt. Maar eens
per veertien dagen moet ze erop uit
om bij toerbeurt alle posten te
bezoeken. Volgend jaar. weer om
deze tijd. hoopt ze nog eenmaal
terug te komen om de resterende
spreekbeurten in Nederland (er wa
ren 130 aanvragen) af te werken.
Daarna zal er niet zoveel meer van
komen, omdat dan het werk hope
lijk op volle toeren draait, waarbij
ze zich langzamerhand onmisbaar
wil maken om weer naar Indianen
stammen, heel diep in het binnen
land te gaan. Verre tochten, waar
per keer wel een half Jaar mee
gemoeid is.
Redelijk
Over de financiën kan secretaris
penningmeester Ben van Heusden
(giro 2711351, t.n.v. stichting Bij
belzending Amazonas. Woudenberg)
nog berichten, dat die redelijk zijn
te noemen. Het grote bedrag van
vier ton is voor kapitaalsuitgaven:
de bouw van het huls, het trai
ningscentrum, de aankoop van de
boot. Maar voor de voortgang van
het werk moet Betty het van de
trouwe steunverleners hebben. Het
contactblad heeft nu een oplaag
van 18.000. Onder de lezers zijn
gelukkig veel regelmatige giftge
vers, maar uitbreiding van hun
aantal blijft nodig.
Dan nog wat, zegt de heer Van
Heusden: we zoeken een vrouw, die
Betty in Manaus met de omvangrij
ke correspondentie kan helpen. Ze
moet goed Engels kennen en bereid
zijn Portugees te leren. Iets voor
een van uw lezeressen?
UIT
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij publlkatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
VAN LEZERS
Surinamers (5)
'Als het kalf verdronken is, dempt
men de put'. Nu meer dan een
derde van de Surinaamse bevolking
zich in Nederland bevindt, gaat de
Nederlandse minister voor Suri
naamse en Antilliaanse zaken naar
Suriname om besprekingen te voe
ren. In een bespreking van bijna
drie dagen met de Surinaamse re
gering wordt een overeenstemming
bereikt- met betrekking tot de wo
ningbouw, scholenbouw en het
stichten van garantiefondsen voor
investeringen van kleine zakenlie
den. Deze bespreking kan zonder
meer succesvol worden genoemd,
maar had eigenlijk Jaren gele
den plaats moeten vinden. Ik weet
zeker dat wanneer de Surinamers
zekerheid in hun eigen land zouden
hebben gehad, ze hun geboorteland
nooit zouden hebben verlaten om
in een gemeenschap te gaan wonen
die hun aanwezigheid niet op prijs
stelt.
Amsterdam K. Oedairadsjingh
Benoeming
De hoofdred. van Tr.-Kwartet heeft
de euvele moed gehad om in haar
voortdurende hetze tegen Amerika,
de benoeming van Haig aldus te
omschrijven 'Met de naam Haig
kun Je onmogelijk reclame maken
voor de NAVO' (commentaar 17.9).
Neen. dan kun Je veel meer eer
inleggen met de Nederlander Vre-
dellng bij de NAVO. Nu wij zoveel
boter op ons hoofd hebben als Ne
derlanders lijkt het mij verstandig
om over reputaties van andere per
sonen in andere landen voorlopig
maar te zwijgen.
Geldermalsen J. F. van Dijke
Synode in ICCC
Volgens Tr.-Kw. van 20 sept. zit de
synode van de christelijke gerefor
meerde kerken met het lidmaat
schap van de ICCC, vooral in ver
band met het optreden van dit
gezelschap. Als voorbeeld wordt ge
noemd de brief aan de kerken over
de hulp aan Noord-Ierland. Een
deel van deze brief, handelend over
de vakantie van Noordierse kin
deren is hier in Nederland gemak
kelijk te controleren. Het blijkt
dan. dat dat gedeelte bol staat van
de leugens en de laster. De brief is
een poging de belangen te dienen
van Noordierse extremisten die
menen, dat hun zaak gediend Is
met een vergroting van de tegen
stellingen en dus tegen deze vakan
ties zijn, omdat de kinderen kun
nen ontdekken dat verschillen in
geloof nog geen haat behoeven te
betekenen. Waar blijven de veront
schuldigingen van de chr. geref.
kerken aan al degenen, die door
deze brief belasterd zijn?
Van een verslaggever
ROTTERDAM Een 58-jarige
schipper, de heer J. C. van Dissel
dorp, is gistermorgen in Rotterdam
aan boord van zijn schip 'Boog
schutter' verpletterd door een grij
per van een kraan. De schipper was
zand aan het lossen bij het over
slagbedrijf Oisterwijk b.v. aan de
Nesserdijk.
De heer Van Disseldorp wilde met
een schep de laatste resten zand uit
het ruim halen en kwam daarbij
binnen de draaiclrkel van de langs
zij liggende kraan. De machinist
zag de heer Van Disseldorp niet en
plaatste de grijper boven op hem.
De schipper overleed ter plaatse.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Ook de christelijke
plattelandsvrouwenbond heeft in
een telegram aan de ministers van
landbouw en onderwijs geprotes
teerd tegen de beëindiging van het
subsidie aan de Stichting voor
Huishoudelijke Voorlichting ten
Plattelande.
Zoals gemeld hebben de ministers
in de begroting vopr 1974 het sub
sidie aan 'deze stichting (die zich
bezig houdt met voorllchtingswerk
aan huisvrouwen op het platteland
door mldde Ivan lezingen, cursussen
en tentoonstellingen) opgezegd.
Daardoor ziet het er naar uit dat
het liele werk moeten wórden opge
doekt, waardoor een kleinp zeventig
medewerkers werkeloos worden.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM In de christelijke gereformeerde synode is giste
ren het licht geworpen op de stand van zaken van het contact
tussen de christelijke gereformeerde kerken en de gereformeerde
kerken vrijgemaakt buiten verband. In talrijke plaatsen bestaat
een bloeiende samenspreking, die in een aantal gevallen reeds
gevoerd heeft tot kanselruil.
Ook op landelijk niveau wordt een
gesprek gevoerd, dat weliswaar nog
nauwelijks tot concrete resultaten
gevoerd heeft, maar dat dan toch
tenminste geleld heeft tot een ze
kere mate van overeenstemming
over de kwestie van de toeëigening
des heils.
Emmcloord
R. Noback
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christe like Pers
Directie.
Ing O. Postma,
F. Diemer
Hootdredactie:
J. Tamminga.
Hoofdkantoor: NZ. Voor
burgwal 280. Postbus
859, A'dam Telefoon
020-22 03 83 Postgiro:
26 92 74. Bank: Ned.
Midd. Bank (rek nr
69 73 60 768) Gem giro
X 500.
Vredesweek 1974
Getuige de prijzenswaardige blijken
van medeleven met het lot van de
gijzelaars in de Franse ambassade,
zou het te verwachten zijn dat de
Vredesweek. waarin medeleven
wordt gevraagd voor het lot van
miljoenen, een grandioos succes
wordt. Helaas blijkt al weer dat het
beperkt blijft tot moeizame pogin
gen van kleine groepjes. De dood
doeners: 'Wat kan je er nou aan
doen' en 'Dat maken de grote
heren wel uit' staan no. 1 op de
hitparade. Waar het echter om
gaat is wélke grote heren de dienst
uitmaken. Wat je er aan kan doen
is: De kopstukken in de vredesbe
wegingen steunen door lid te wor
den. Hiermee verleen je financiële
steun en krijg je informatie waar
mee je hun gedachten voor een
wereldrechtsorde kan helpen uit
dragen. Voor het geven van inlich
tingen houdt ondergetekende zich
graag aanbevolen.
Rotterdam W. Dirkson
Aalkeetstr. 15b
TILBURG Drs. W. Claessens,
priester-medewerker aan de katho
lieke theologische faculteit ln Til
burg, is niet ontslagen, ondanks
zijn huwelijk op 19 september.
Reeds vorig jaar had drs. Claessens
(46), die lid was van de congregatie
van de Missionarissen Oblaten van
Maria, dispensatie in de celibaats
verplichting aangevraagd en ver
kregen.
Volgens een woordvoerder van de
congregatie werd bij de aanvraag
vermeld dat Claessens verbonden is
aan de Tilburgse faculteit. Zonder
te eisen dat hij ontslag zou nemen,
verleende de Romeinse congregatie
voor de geloofsleer de dispensatie.
Oik de raad van toezicht van de
theologische faculteit, ondermeer
bestaande uit twee vertegenwoordi
gers van de bisdommen Breda en
Den Bosch, achtten het voorgeno
men huwelijk van drs. Claessens
geen reden tot ontslag.
Van éen verslaggever
DEN HAAG Minister Pronk is
gisteravond naar Peru vertrokken
voor een zevendaags bezoek aan
dat land. De minister zal een aan
aantal projecten bezoeken waaraan
Nederlandse vrijwilligers meewer
ken. In de hoofdstad Lima zal hij
besprekingen voeren met de Peru
aanse autoriteiten.
door A. J. Klei
Op de eerste morgen van deze vredesweek, de afgelopen zondagochtend dus, ging ik bij professor
dr. Kr. Strijd ter kerke. Ik deed dit om er zeker van te zijn dat ik geen verhaal te horen kreeg
dat me binnen de kortste keren terecht zou brengen bij de vrede-die-alle-verstand-te-boven-gaat:
iets wat weliswaar verheffend kan zijn, maar van de interkerkelijke vredesweek een stichtelijke
gewetenssusser maakt. Professor Strijd preekte helaas in een melige vilJakerk, maar komaan, een
mens moet wat over hebben voor zijn overtuiging.
Je hoeft er bij professor Strijd
niet benauwd voor te zijn dat
onze lelijke zaken met vrome vol
zinnen toegedekt worden. Hij
trekt de lijnen van een stevige
tekst onverbiddellijk door naar
onze wereld. Hij staat, meen ik.
als vrijzinnig - te boek. maar ik
heb hem nog nooit van een bij
belwoord. dat ons wat zwaar op
de maag ligt horen zeggen dat het
tijdgebonden is. Zo'n geruststel
ling kom je anders vaak genoeg
tegen, ook bij de orthodoxie. Ga
maar na: hele verhalen over de
sabbat, maar geen wordt over het
sabbatsjaar, laat staan het ju
beljaar, Henk Biersteker atten
deerde er onlangs nog op ln een
radlopreekje voor de NCRV.
Professor Strijd nam als uitgangs
punt het lied van dc wijngaard
uit Jesaja 5 en hij gaf al meteen
te kennen dat we van hem geen
interessante uiteenzetting hoef
den verwachten, gevolgd door
een aantal stichtelijke opmerkin
gen om daarna voldaan huis
waarts te keren. Jesaja 5, aldus
professor Strijd, is niet alleen in
teressant. maar ook relevant en.
Irritant! Ik ga de preek niet ver
slaan. ik geef alleen dit door: aan
die wijngaard was werkelijk alles
gedaan, maar hij bracht toch wil
de druiven kleine, zure dingen
voort: ook aan ons ls om zo te
zeggen alles gedaan, we hebben
oude en nieuwe testament ln huls.
Jezus ls gekomen, maar wat
leveren wij op?
We zijn zo'n beetje gewend ge
raakt. neer te kijken op mensen
die luidkeels verkondigen dat ze
zo geweldig van een preek geno
ten hebben en het scheldwoord
ligt al klaar: consumptiechristen-
dom. Maar Je moet drommels
goed oppassen dat je niet hetzelfde
gaat doen: man. 'k was.zondag bij
Strijd, geweldig hoor, die prikte
nog es lekker door de dingen
heen...! Nu brengt professor
Strijd ons gelukkig niet erg in de
verleiding, want hij preekt niet
'mooi'. Eigenlijk zijn z'n preken
onaf, niet alles komt op z'n exe
getische pootjes terecht, het zijn
voor een deel porren in Je rug en
goed beschouwd kun Je de nabe
spreking niet missen.
Professor Strijd zei dat we het
kamerlid of de minister die we
gestemd hebben, eens moeten op
bellen met de vraag of we als
christenmensen nu kunnen en
mogen meemaken, dat miljarden
uitgegeven worden voor de opvol
ger van de Starfighter, een ding
dat tenslotte in elkaar gezet
wordt om dood en verderf te
zaaien. Of een synodelld: jullie
praten nu wel uren over abortus,
maar waarom hoor Ik niks van
mijn kerk over vliegtuigen, waar
mee miljoenen gedood kunnen
worden? Bij de nabespreking
vroeg iemand: hoe kom ik aan
een telefoonnummer? Professor
Strijd: draai 008 of bel mij straks
op.
Professor Strijd had héél Jesaja
voorgelezen, dus ook het gedeelte
waarin nogal meeslepend verteld
wordt over de toerusting van 'het
volk ln de verte' (de Assyriërs):
.de gordel zijner heupen wordt
niet losgemaakt en de riem zijner
schoenen breekt niet.Iemand
merkte op: als je nu tóch lijnen
doortrekt, zou je moeten zeggen
dat God deze vijand een Starfigh
ter heeft geleverd! Uit het ant
woord van professor Strijd: je
hoeft niet overal gelijk over te den
ken. maar als christen gelóóf je
niet in de Navo. Nu. als u postze
gels koopt, weiger dan de jubi-
ieumzegels van de Navo, zeg dat
je daar niet in gelooft, en dan
weten altwee mensen dit: de
man achter het loket en de man
achter u in de rij.
Wat wil professor Strijd? Dit bij
voorbeeld: dat we met elkaar over
deze dingen gaan praten, in een
groepje van een man of zes. Dat
we afspreken wie we opbellen en
dat we die postzegels weigeren.
Dat we. kortom, laten merken dat
voor de kerk het niet vanzelf
sprekend Is dat we bédelen voor
Bangladesj en met miljarden
smijten voor oorlogstuig.
Iemand schudt zijn hoofd: dit ge
tuigt niet van werkelijkheidszin,
zegt hij. Laat ik dan antwoorden
dat professor Strijd zózeer met
beide benen op de grond staat,
dat hij de heiligheid van het kop
je koffie-na-de-dienst onaange
tast liet. Een ander vraagt be
zorgd of we de Vredesvorst niet
vergeten zijn. Hij kan gerust zijn.
we zongen tot slot gezang 160 uit
JOHAN MAASBACH EN DE VRE
DESWEEK
IV
bE
jvo<
na
In de synode van de christelijke
gereformeerden bleek gisteren een
bepaald ongeduld over het gesprek,
waarvan men had gehoopt dat het
tot snellere resultaten zou voeren.
De Apeldoornse prof. dr. J. van
Genderen zei weliswaar dat het in
de eerste plaats gaat om geestelijke
eenheid en pas nadien om kerkelij
ke eenheid, maar 'men zal toch op
een bepaald ogenblik moeten kie
zen'. zei hij.
De synode roept nu de christelijke
gereformeerde kerkeraden op de
bestaande band met de buiten-ver
banders te versterken en zo moge
lijk uit te breiden. Het landelijk
gesprek zal worden voortgezet. Of
dit tot snelle concrete resultaten
zal leiden moet worden betwijfeld.
Onder de kerken die bulten het
verband van de gereformeerde ker
ken vrijgemaakt zijn komen te ver
keren, zijn er nogal wat die zeer
gereserveerd staan tegenover elk
strak synodaal verband, ook te
genóver het christelijke gerefor
meerde.
LEEUWARDEN De Oecumeni
sche Werkplaats ln Friesland houdt
op 29 september een Taizé-zondag
in de St.-Janskerk in Delnum. Deze
bijeenkomst begint om 10 uur
's morgens en duurt tot ongeveer 5
uur namiddags. Het programma be
staat uit een liturgische kerkdienst,
een agape-maaltijd in de open
lucht, groepsgewijs bespreken hoe
Talzé vertaald kan worden in de
plaatselijke situatie en tot slot een
kerkdienst waarin veel plaats is in
geruimd voor persoonlijke medita
tie en waarin gedeelten van de
Taizé-liturgie te herkennen zijn.
Het centrale thema van deze zon
dag is: Jezelf op het spel zetten,
persoonlijk, gemeenschappelijk.
UTRECHT Omdat de wereldraad
van kerken zoveel mogelijk 'leken'
wil betrékken in de assemblée, vol
gend jaar in Nairobi, rezen er be
zwaren tegen de afvaardiging van
de gereformeerde kerken in Neder
land. bestaande uit prof. dr. K.
Runia te Kampen en ds. Joh. C.
Baumfalk te Amsterdam. Het cen
traal comité van de wereldraad gaf
te kennen dat het hier ging om
twee 'geestelijken' en vroeg een
van beiden te vervangen door een
Teek.'
Het moderamen van de generale
synode van de gereformeerde ker
ken heeft er Inmiddels ln een cor
respondentie met de wereldraad op
gewezen d^t in het gereformeerde
kerkbegrip prof. Runla niet be
schouwd kan worden als een 'gees
telijke' omdat hij fungeert als
hoogleraar in de theologie en niet
als pastor van een gemeente. Bo
vendien kent men in de gerefor
meerde kerken niet d&t onderscheid
tussen 'geestelijken' en Teken', dat
in andere kerken gangbaar is.
Uit Geneve .is thans bericht ont
vangen dat na deze verklaring de
bezwaren tegen de gereformeerde-
delegatie naar de assemblée zijn
vervallen.
Wie zondagavond jl. naar het tele
visieportret (KRO) van de evange- tteri
list Johan Maasbach gekeken heeft (n
zal dat met gemengde gevoelens
gedaan hebben. Ontegenzeggelijk is
het een objectief portret geworden
dat Marga Kerklaan van heb ge
maakt heeft. Knap ook. Zelfs wie
met een zekere scepsis ging kijken
zal af en toen ontwapend zijn door
de wijze van optreden van deze
man en gedacht moeten hebben
aan de veelvormigheid van de 'Kerk'
en de verschillende wijzen waarop
vandaag het evangelie gepredikt
wordt. Het feit dat Maasbach ook
de betrekkelijkheid van eigen op
treden zag, werkte daarin mee. Dat
neemt niet weg dat er met zo'n
portret een aantal vragen op de
kerken afgevuurd worden waarvoor
je mlschien wel een hele winter no
dig hebt om ze 'zinvol te beant
woorden. Kan dat zo, dat één mai
op die manier domineert? Is zijl
optreden wel zo eenvoudig wanneei
je merkt dat er zoiets als een wer
kelijke gemeente ontbreekt? Mag j
die indruk bij de mensen vestigei
of staande houden dat de bijbel o]
die manier het Woord van God
dat je er alleen maar uit aan ti
halen hebt en je bent zeker vai
vrijwel alle dingen? 't Duidelijkst
kwam dit uit ln het citeren van di
woorden over het eeuwige leven:
Geen enkele poging werd gedaanl
om dit woord in z'n verband tel
verstaan, vandaar ook dat patei
Grollenberg af en toe wat wanho-l
pig zweeg. En is het wel de mens i
eigen persoon waarop deze predi-f
king gericht is? Maasbach bleek opf
een bepaald ogenblik de naam nietg
te weten van een toch niet welnia
opvallende dame die gedoopt werdT
Zelfs de Intonatie waarmee alle^i
gezegd wordt is gericht op de grote
massa, hier en daar letterlijk vaif
Osborn overgenomen. 'Dat is waj
de bijbel zegt.' Pater Grollenberi
poogde Maasbachs mening te horeif
over politiek en maatschappij. Ooli
hier kwam niets anders uit dan dapfK
bij bekeerde mensen al die social*
zaken vanzelf kwamen. En dat aaij
't begin van de vredesweek! DaaiO
zullen de machthebbers, b.v. In Chi-;"
li, blij mee zijn. "t Moeilijke is dal
't*waar zou moeten zijn, maar dan
nog zou een visie op de roepinL
van christenen ook in de samentel
vingsvragen Maasbach niet misfc
staan. Dat zou deze man aan wi(
*t t
velen een grote werkelijke zegen ot
zijn werk gunnen o.i. verder bren'-^1-
gen en misschien ook tot eemg
enigszins minder van -de anderei
afzijdige houding. ver
erg
ngc
■jezoi
:rei
I vei
frerg
'ingi
jezo
NED. HERVORMDE KERK
Aangenomen naar BuitenpoJ
(toez.): L. Gulmans te Vianen, di
bedankte voor Twello; naar RidpEN
derkerk: P. v.d. Veer te Muidei IL_
berg; naar Poortvliet: kand. G. IiSSC
Abma te Putten, die bedankte voc
Polsbroek, Goudriaan en Ottolant
naar Ten Boer: (toez.) W. G. Kefc'j
zer, kand. te Wijchen.
Bedankt voor Papendrecht en Har
derwljk: M. B. v.d. Akker te Steferm
t
>nd(
tus
K
lendam; voor Dalfsen (toez.):
ekei
v.d. Oever te Willemstad; voor Os e
H. Jongerden te Veener
debroek:
daal.
GEREF. KERKEN
Bedankt voor Bunschoten-Spakei ,geo
burg: J. P. Hörchner te Rotterdam g
Beroepbaar: D. Ras jr. J. Obrech ^et
straat 23"", Amsterdam.
GEREF. KERKEN VRIJG.
Bedankt voor 's Hertogenbosch
Schelling te Middelburg.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor Rotterdam-W.:
Ligtenberg te Terwolde: voor Enl
huizen: J. van Vliet te Aagtekerke
De dood in de middeleeuwen, dor
T. S. R. Boase (114 blz, ƒ16). °e 1
Uitgave De Haan, Bussum.
In de serie Bibliotheek van de mid
deleeuwse beschaving verscheen If
vertaling van Boaes knappe, zij
niet altijd even boeiende analy |R
van een aspect van het leven d:
in de middeleeuwen minder we V'
weggedrukt dan in onze tijd. Boa
toont aan dat sterven in de midde
eeuwen een hulverlngwekkeni s
zaak was. Bij het ontbreken vl
pijnstillende middelen was de bi b
terheid van de dood zeer reëel. Bel erhc
geringen werden gevolgd do pot|
moordpartijen en martelingen vi ten(
de overwonnenen. Ook was er <er e
wreedheid van de rechtspraak,
smart van het sterven werd ve^_
hoogd door de alles overheersend
vrees voor het laatste oordeel, Ifcpri
folteringen van de hel werden t
preek en kunstwerk breed uitgem^d-U
ten. Later ging het vagevuur e*1"
rol spelen (Dante). HoofdstukkitëN
over begraven en grafmonumenUacht
completeren dit relaas van de kedkerk
zijde van het felle middeleeuwsarr
leven. De waarde van het boellt h<
ligt voor een belangrijk deel in geli
illustratie met niet minder dj- Di
honderd tien platen. f ut
W. F.fd
