Ger. Vredesberaad gaat
vijf Kamerleden volgen
Stijging verbruik
elektriciteit in
'73 minder groot
Dader geweldmisdrijf
vaak man onder de 35
Duizend gulden
voor beledigen
van volksgroep
'Ontwikkel project
volkshuisvesting
in arme landen'
Minder doden in het verkeer
CHU: bij spreiding
te sterk accent
op stad Groningen
UV
TROUW/KWARTET WOENSDAG 25 SEPTEMBER 1974
Ongerust over defensienota
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Het Gereformeerd Vredesberaad gaat eén aantal Kamerleden volgen voor wat be
treft hun reactie op de defensienota. Het gaat met name om mejuffrouw Hannie van Leeuwen en de
heren J. van Eisen, J. Keja, W. Scholten en K. de Vries, van wie het vredesberaad verwacht dat 'zij
bereid zijn aangesproken te worden op hun christelijke achtergrond.'
Het vredesberaad vreest namelijk
dat ln de defensienota 'plannen
worden ontvouwd die de voortzet
ting van het huidige beleid inzake
de rol van kernwapens betekenen.'
Men ls benieuwd hoe deze Kamer
leden. die Intensief bij het Kamer
werk over defensie betrokken zijn.
zullen reageren. Het Vredesberaad
heeft hen in een brief zijn bezorgd
heid medegedeeld en als zijn voor
nemen aangekondigd, 'uw hande
lingen ln de Tweede Kamer te vol
gen en onze contacten ln den lan
de alsmede de pers van onze bevin
dingen op de hoogte te houden.'
Het Gereformeerd Vredesberaad
wordt gevormd door onder meer de
kernfysicus prof. dr. J. Schmidt, de
polemoloog drs. D Schut. ds. W. F.
Bolt te Den Haag. ds. J. Wattel
(voorz.). E. Nijeboer isecr.). prof.
dr. J. Verkuyl, dr. J. J. Verdonck.
ds. R. J. van der Veen en dr. O.
Jager.
In de brief aan genoemde Kamerle
den staat dat naar het inzicht van
het Vredesberaad een strategie
waarin met het gebruik van kern
wapens wordt gedreigd nimmer de
gerechtigheid in de Oost-Westver-
houdlngen kan dienen. Het Vredes
beraad acht het verheugend dat de
huidige regering zich voorstander
betoont van het terugdringen van
DEN HAAG De Haagse recht
bank heeft de 45-jarige Hagenaar
Joop G. wegens belediging van Su-
rinamers en Antillianen als bevol
kingsgroep veroordeeld tot duizend
gulden boete, subsidiair een maand
hechtenis, en tot een maand ge
vangenisstraf voorwaardelijk met
twee Jaar proeftijd
G. heeft in mei. bij de raadsverkie
zingen in Den Haag. een pamflet
opgesteld en verspreid waarin hij
schreef: 'Den Haag moet veilig en
blank blijven' en waarin hij opriep
Den Haag te bevrijden van de
plaag van de Surlnamers en Antil
lianen'. Geëist was de maximale
boete van vijfduizend gulden (of
twee maanden) en een maand
voorwaardelijk.
G. kreeg bij de Haagse raadsverkie
zingen bijna vierduizend stemmen,
een paar honderd te weinig voor
een zetel. De justitie trad tegen
hem op na een klacht van de gevol
machtigd minister van Suriname.
G. zei de pamfletten niet beledi
gend te vinden en zei nog achter
de tekst te staan. Zijn werkgever,
technisch centrum Shape van de
NAVO ln Den Haag, heeft G. ont
slagen om deze zaak. Van de uit
spraak van de rechter wil G. in
hoger beroep gaan.
Tijdens de veroordeling van G. de
monstreerden twintig leden van de
'strijdorganisatie van Surlnamers
in Nederland 'Loson'. tegen de acti
viteiten van de Nederlandse Volks
unie (waarvoor G. als lijsttrekker
optrad) en 'Nieuw Rechts'. De de
monstranten eisten in leuzen op
spandoeken en borden en
de rol van kernwapens maar men
heeft in de defensienota niet kun
nen vinden hoe de regering dit
denkt te doen.
Uit de nota constateert het vredes
beraad eerder het tegenovergestel
de De Honest John-raketten zullen
weliswaar niet door de Lance ver
vangen worden (een tactisch kern
wapen) maar nu wil de regering
proberen deze taak met West-
Duitsland te ruilen. Als het gaat
om de opvolging van de Starfighter
wordt daarbij nucleaire taken niet
uitgesloten. Bij de bespreking over
wederzijdse troepenvermindering
(MBFR) gaat het helemaal niet
over nucleaire wapens en het blijft
onbekend ln hoeverre de Neder
landse regering er achterheen zit
dat deze wapens er wél bij betrok
ken worden.
Het Gereformeerd Vredesberaad
doet een beroep op de aangeschre
ven Kamerleden om deze punten te
bezien. 'Wij weten dat u de zaak
niet lichtvaardig opneemt. Daarom
nemen wij de vrijheid u temidden
van alle stapels papier deze brief te
sturen. Wanneer u met het oog op
uw werk als Kamerlid ons op onze
verantwoordelijkheid als kiezer en
christen wilt aanspreken, zijn wij
bereid tot onderling contact.'
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Het elektriciteitsverbruik in Nederland steeg in "n j_ i TT 1 TT1
1973 belangrijk minder dan in voorgaande jaren. De stijging be- OT'TY'PT VS Tl H fill K V l J SfiTl
droeg zeven procent, tegen elft procent in 1972. Dit blijkt uit het V Clli _L v* AOVvll
jaarverslag van de 'Arnhemse instellingen', de samenwerkingsor- -i ••pijl 1 1
ganen van de elektriciteitsbedrijven. galerij btadsschouwburg
De Invloed van de oliecrisis is in de
produktiegegevens duidelijk terug
te vinden. De feitelijke belasting
van de centrales daalde in decem
ber 1973 tot zeven procent beneden
de raming. In de eerste weken van
1974 werd zelfs wat minder stoom
afgenomen dan ln de overeenkom
stige periode van 1973. Dit komt in
feite neer op een bezuiniging van
ongeveer tien procent, aldus het
verslag.
De Arnhemse instellingen verklaren
zich opnieuw hartelijk voorstander
van de invoering van kernenergie,
teneinde onze afhankelijkheid van
de aanvoer van brandstoffen uit
'minder stabiele voorzienlngsgëbie-
den' op langere temijn te verklei
nen.
In een apart hoofdstuk wordt inge
gaan op de veiligheidssystemen van
kerncentrales. Zou men op over
eenkomstige manier een veilig
vliegtuig ontwerpen, aldus het ver
slag. dan zou dat een dubbelwandi
ge drukcabine hebben en een
stel reservevleugels. Mocht het toch
nog neerstorten, d^n zou één van
de twee parachutes voor een zachte
landing van het hele toestel zorg
dragen, zo luidt de vergelijking ver
der.
De toepasbaarheid van alternatieve
manieren om stroom op te wekken
wordt iets minder pessimistisch be
naderd dan eerder wel eens het
geval was. Eén zonne-energiecen-
trale zou ln Nederland beslist niet
voor 1985 en waarschijnlijk niet
voor 2000 kunnen worden geïnstal
leerd.'
beveiligingsschakelaar die de
stroom uitschakelt als de stroom
die de woning via de leidingen
verlaat, kleiner ls dan de stroom
die er binnenkomt. In die situatie
lekt er namelijk stroom langs an7
dere wegen weg, en dat gebeurt
alleen of via een bewoner die een
schok krijgt, of via een defect ap
paraat dat brand zou kunnen ver
oorzaken.
De elektriciteitsbedrijven streven
ernaar, de beveiligingsschakelaar in
nieuwbouwwoningen op te nemen.
In bestaande woningen kan dat
ook, maar meestal is dan een klei
ne wijziging in de installatie nodig.
De bedrijven verstrekken op ver
zoek nadere informatie.
Grutters positief
Van onze correspondent
EINDHOVEN 'Zou het niet zin
vol zijn volkshuisvestingsprojecten
te ontwikkelen in arme landen In
de eerste plaats is dat een goede en
gerichte vorm van ontwikkelings
hulp, terwijl bovendien de werk
loosheid in de Nederlandse bouw
nijverheid kan worden bestreden.
Immers vanuit Nederland zou een
groot deel van de toelevering kun
nen plaatsvinden'.
Deze gedachte werd gistermiddag
gelanceerd door A. Schreuders, pre
sident van de raad van bestuu vaif
Nederhorst United. De heer Schreu
ders sprak ter gelegenheid van de
ingebruikstelling van een nieuwe
betonmolen bij Beton-Son in Son
(N.Br.) een vdn de dochteronderne
mingen van Nederhorst United. Mi
nister Gruyters die de officiële in
gebruikstelling verrichte zei bijzon
der positief te staan tegenover deze
gedachtengang.
DEN HAAG - Geweldmisdrijven worden meestal door mannen ge- Hij wees ln dit verband op de
nlppcrH in tu.'oo non Ha Hrïo n-oiioiion joc situatie in Suriname. 'Recente on
derzoekingen hebben zonneklaar
aangetoond dat hulsvesting daar
een van de grootste problemen is.
Waarom verricht u ter plaatse niet
wat research. Een huisvestingspro
ject in Suriname zou een begin en
een voorbeeld kunnen zijn van de
gedachte die u hebt ontwikkeld',
aldus de bewindsman.
De heer Schreuders wilde een der
gelijke zaak mondiaal aanpakken.
'Nederland heeft ontzetteld veel e-
varing op het gebied van de bouw
nijverheid. Die ervaring zouden we
kunnen uitdragen ondermeer door
het leveren van de ontwerpen en
het aanbieden van technische en
administratieve begeleiding. Daar
naast kan Nederland zorg dragen
voor een toeleving van vrijwel alle
noodzakelijke materialen.
Een dergelijk mondiaal plan zou
begeleid moeten worden doo de
Verenigde Naties. Het zal een uit
vloeisel moeten zijn van een bun
deling van de overheid en het par
ticulier bedrijfsleven, aldus de heer
Schreuders. De overheid zou vol
gens hem het bedrijfsleven kunnen
stimuleren tot investeringen in
ontwikkelingslanden door het ge
ven van rentesubsidies.
ln
schriften een verbod van de volgens Rpvpilicitx^QSchoIfplnsr
hen 'fascistische' partijtjes die 'met Cveilig nig&öciiditeiddr
hun racistische praat verdeeldheid Op het punt van veilige toepassing
trachten te zaaien tussen Nederlan- van elektriciteit wordt een nieuwe
ders en buitenlanders'. ontwikkeling aangekondigd: een
Van een verslaggever
pleegd; in twee van de drie gevallen zijn die jonger dan 35 jaar.
Tot deze conclusie is het Centraal Bureau voor de Statistiek ge
komen bij het bestuderen van de geweldmisdrijven die in 1969 in
ons land gepleegd zijn.
De misdrijven die het CBS bekeken
heeft waren strarzaken wegens
moord, doodslag, eenvoudige mis
handeling en zware mishandeling,
die in 1969 afgehandeld werden.
Diefstal met geweldpleging (wëar- Straffpn
bij roofovervallen) werden niet ln
dit onderzoek betrokken.
tijd dat de delicten begaan werden
viel in veertig procent van de ge
vallen tussen zes en twaalf uur
's avonds.
AMSTERDAM De portrettenga
lerij van de Amsterdamse Stads
schouwburg wordt 1 oktober uitge
breid met een portret van de acteur
Henk van Ulsen in zijn rol van
Poprischtschin in Gogol's 'Dagboek
Catalaans feest
in Amsterdam
AMSTERDAM Honderden Cata
lanen uit de hele wereld zullen op
12 en 13 oktober naar Amsterdam
"komen om daar de 'Joes Florals de
Llengua Catalana', de bloemenspe-
len van de Catalaanse taal te vie
ren.
Het is een feest van de liefde en de
poëzie, dat uit 1393 stamt en dat
niet alleen een duidelijk bewijs is
dat de Catalaanse taal en cultuur
zich hebben kunnen handhaveh,
maar ook verder gegroeid en ont
wikkeld zijn ondanks de systemati
sche vervolging en onderdrukking
uitgeoefend door het regiem van
generaal Franco vanaf 1939.
Zondag 13 oktober om 13.00 uur zal
een 'cobla', een sardana-orkést, een
concert op de Dam geven en daar
bij zal dan de sardana gedanst
worden niet alleen door de Catala
nen, maar ook door belangstellende
Nederlanders, 's Middags om 16.00
uur zal in het Cartesiuslyceum aan
de Piet Mondriaanstraat 140 het
literaire feest plaatsvinden waar
ook de prijzen zullen worden uitge
reikt voor de bekroonde manuscrip
ten op het gebied van Catalaanse
proza en poëzie.
Serie orgelplaten
Feike Asma stuk
rusteloze arbeid
MAASSLUIS Een getuigenis van
rusteloze arbeid, zo noemt Feike
Asma de zojuist 'ersohenen docu-
mentare serie over achttien Neder
landse orgels. Onder de titel 'Feike
Asma bespeelt achttien beroemde
orgels' is bij Phonogram een verza
meling van negen grammofoonpla
ten uitgekomen waarvan gistermid
dag tijdens een stijlvolle bijeen
komst in de grote Kerk van Maas
sluis de eerste exemplaren werden
uitgereikt aan de achttien kosters
van de kerkgebouwen die zo'n in
strument rijk zijn. Na een rondreis
langs die beroemde orgels is Feike
Asma weer in Maassluis neergestre
ken, waar hij met grote voldoening
op de rèalisering terugkijkt.
Hoewel het bijzonder moeilijk was
om uit de veelheid van fraaie or
gels, die ons land telt, de meest
beroemde uit te zoeken, gelooft
men toch erin geslaagd te zijn de
beste orgels op de plaat bijeen te
brengen. Zo bespeelt Feike Asma
op deze platen ondermeer de orgels
van de grote of Laurenskerk
Alkmaar de grote of Eusebiuskerk
in Arnhem, en de Buurtkerk in
Utrecht. In de verzameling is nog
een speciale plaat gewijd aan de
orgels van de St. Bavo van Haarlem
de Oudekerk van Amsterdam en de
Grote Kerk van Maassluis,
van een gek'. Het werd geschilderd
door Clemens Merkelbach van Enk-
huizen. De gemeente Amsterdam
heeft het doek ten geschenke ge
kregen van de acteur ter gelegen
heid van diens 25-jarige toneelju-
bileum.
Henk van Ulsen speelde zijn rol in
het 'Dagboek' in de seizoenen
'65 en '72-'73 in twee verschillende
versies, beiden onder regie van
Kees van Iersel, met een totaal van
ongeveer vierhonderd voorstellin
gen, waarbij ook een aantal verto
ningen in het Engels als 'Diary of a
madman'.
'Reizende bladen'
EINDHOVEN In 'De Krabbedans'
te Eindhoven begint zaterdag de
tweejarige toernee van de literaire
tentoonstelling 'Reizende bladen'.
Deze expositie geeft een overzicht
van de literaire tijdschriften, die
na 1945 zijn uitgegeven in Neder
land en in het Nederlandstalige ge
deelte van België. De voorbereidin
gen van deze manifestatie, die tot
stand is gekomen binnen het Cul
tureel Akkoord tussen België en
Nederland, heeft door de uitgebrei
de research twee jaar geduurd.
'Reizende bladen': het ligt inder
daad in de bedoeling, dat de collec
tie twee jaar gaat rouleren. Na
Eindhoven gaat de expositie naar
het Letterkundig Museum in Den
Haag. Het initiatief is afkomstig
van de Stichting Literaire Dagen
Deze stichting is van plan in de
plaatsen waar de tentoonstelling
komt, ook nog een aantal nevenac
tiviteiten te organiseren.
Van de daders was 55 procent ge
huwd. 39 procent ongehuwd, vier
procent was gescheiden of weduw-
naai en de burgerlijke staat van
twee procent was onbekend. De da
ders waren vaak (61 procent) af
komstig uit de ambachts-, indus
trie- en transportberoepen.
Ook de slachtoffers waren vaak
mannen (78 procent) en ook velen
van hen (61 procent) waren jonger
dan 35 jaar. Slechts 7.5 procent was
ouder dan 55. Volgens het CBS is
ln het algemeen de dader van een
geweldsdelict duidelijk ouder of
jonger dan zijn slachtoffer. Bij ge-
weldspleging tussen buurtbewoners
is de dader in 62 procent ouder.
Wat het tijdstip van de delicten
betreft: veertig procent werd tij
dens het weekeinde gepleegd. De
Wat de straffen betreft, bij moord
en doodslag (of poging daartoe),
werd ln 76 procent van de gevallen
onvoorwaardelijke gevangenisstraf
opgelegd. In bijna alle andere ge
vallen werd voorwaardelijke of on
voorwaardelijke ter beschikking
stelling van de regering uitgespro
ken In haast alle gevallen waarbij
Tiet slachtoffer gedood werd werd
een onvoorwaardelijke gevangenis
straf van meer dan een jaar opge
legd. Bij zware mishandeling wer
den de daders in 66 procent van de
gevallen tot onvoorwaardelijke ge
vangenisstraf van meer dan een
jaar veroordeeld. Bij eenvoudige
mishandeling werd in 64 procent
van de gevallen een onvoorwaarde
lijke geldboete opgelegd en in zes
tien procent een onvoorwaardelijke
boete gecombineerd met een on
voorwaardelijke gevangenisstraf.
Van een verslaggver
DEN HAAG - Hel aantal doden in het verkeer aas in de eerste helft van
dit jaar aanmerkelijk minder dan in de eerste helft van 1973. Dit jaar kwa
men er van januari tot en met juni 1245 mensen in het verkeer om. vorig
jaar in dezelfde perinde 1519.
In het eerste kwartaal van dit jaar was het aantal doden 134 minder dan
vorig jaar. in het tweede kwartaal 140.
Volgens het ministerie van verkeer en waterstaat was sinds de invoering
van de maximumsnelheid het aantal doden niet alleen op de autosnelwegen
kleiner, maar ook op de andere wegen.
Lijk zeevisser geborgen
Van een verslaggever
DE RIJP Het stoffelijk overschot
van de vorige week maandag ln
Ierland verongelukte P. de Haan
uit Graft De Rijp ls door de Ierse
kustwacht geborgen. De heer De
Haan stond te vissen op een steile
plek bij Spanish Point, een dorp
aan de Ierse Zee. Hij moet onwel
geworden zijn en viel van zeven
meter hoogte in de kolkende bran
ding. Het slachtoffer laat vrouw en
vijf kinderen na.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Dr. Krulsinga. de
fractievoorzitter van de CHU, vindt
de suggestie van de PTT-directie,
dat het spreidingsbeleid van de
PTT-diensten niet alleen op het
Noorden moet zijn gericht, belang
rijk. De CHU heeft altijd een
vraagteken gezet bij de sterke en
eenzijdige nadruk, die op de stad
Groningen wordt gelegd. Er moet
ook gedacht worden aan belangrij
ke gebieden in het Oosten van het
land. waar de werkgelegenheid ook
slecht is. Met name technische
diensten van de PTT zouden met
het oog op de technische hoge
school in Twente gévestigd kunnen
worden.
Volgens dr Krulsinga bevestigt het
PTT-rapport de mening van de
CHU. dat het plan van het kabinet
om de gehele centrale directie over
te plaatsen een duidelijke misgreep
was. Zowel de financiële conse
quenties van deze operatie als de
problemen in het menselijke vlak
van het personeel en de gezinnen
zijn door het abinet onderschat,
zo blijkt uit het rapport. Volgens dr
Krulsinga kan het kabinet nu ernst
maken met haar uitspraken, dat bij
spreiding het betrokken personeel
reële inspraak krijgt.
Boelendl
BRONTE
ROMAN-OMNIBUS
Dé'drie beroemde ro
mans van Charlotte,
Emily en Anne Brontë
in een grote omnibus;
Jane Eyre, Woeste
hoogten en Agnes Grey.
Onsterfelijke verhalen
van liefde, hartstocht
en eenzaamheid.
880 bladzijden,
gebonden f 19,50
Verkrijgbaar bij uw
boekhandel
L. J. VEEN
WAGENINGEN
