Eerherstel
voor
prof. Hromadka
Vergeten voorloper van
de zwarte theologie
In tien jaar 26.000
nieuwe lokalen nodig
fllBlllSl
Vandaag
Personalia
Nieuwe boekèi
'Rijke geestelijke nalatenschap'
Tegen diefstal koeien
Zwitserse kerken
waarschuwen tegen
vreemdelingenangst
PPR vraagt meer
bestuurders uit
kring progressieven
Slowaken houden
vast aan de kerk
Trouw
Kwartet
Zuidafrikaanse kerk
140e lid hervormde
wereldbond
Centrum CHU
niet in CDA
Beroepingswei
Jehova's getuigen
streng gestraft
TROUW/KWARTET WOENSDAG 11 SEPTEMBER 1974
KERK/BINNENLAND T2
Van een onzer redacteuren
PRAAG Voor het eerst sinds het overlijden van professor Josef Hromadka heeft de Praagse chris
telijke vredesconferentie uitvoerige, lovende aandacht besteed aan zijn persoon.
Hromadka was grondlegger en Ja
renlang voorzitter van de Praagse
vredesbeweging. De Russische Inval
In Tsjechoslowakije ln 1968 bracht
deze organisatie ln een zware cirls.
Hromadka legde, zwaar teleurge
steld ln de Russische houding, zijn
voorzitterschap neer en stierf kort
daarop aan een hartaanval.
Het Jongste nummer van het Engels
talige blad van de christelijke vre
desconferentie opent met een arti
kel van dr. Vaclav Kejr, voorzitter
van de evangelische kerk van Tsje
chische broederen, ter gelegenheid
van het feit. dat Hromadka. als hij
nog geleefd had. nu 85 Jaar zou zijn
geworden.
Lamp
Kejr noemt Hromadka 'een van de
er uit springende mensen, waarmee
God de moderne kerkgeschiedenis
gezegend heeft en wiens ideeën ons
altijd wat te zeggen hebben'. Hro
madka was 'een lamp van de Heer.
die het pad van Christus' volgelin
gen verlichtte en dat doet hij nog
steeds door zijn rijke geestelijke
nalatenschap'.
'Wij herinneren hem vooral als een
nederig man. onvoorwaardelijk toe
gewijd aan Gods zaak. als een gids
op de kruispunten van ons leven.
De gaven van zijn persoonlijkheid
waren veelzijdig en van zeldzame
kwaliteiten'. aldus Kejr. 'De
grondslag van zijn leven was een
sterke hoop op God. Hij straalde de
Indrukwekkende geloofdzekerheld
uit van een tolk van de hemelse
Prof. J. L. Hromadka
boodschappen en van een zaaier
van het evangelie van de Gekrui
sigde en Opgestane.
Dat hij zo Innerlijk verankerd was
ln God, geopenbaard in Jezus
Christus, was de bron van zijn ne
derigheid. blijheid, evenwichtigheid,
toewijding en onverwoestbare hoop.
Zijn hele levensloop was bepaald
door het geloof, dat deze wereld het
werk is van de almachtige Schep
per. dat leven niet een zaak is van
toeval'.
Het artikel gaat verder: 'Hij was
moedig, maar niet overmoedig. Ook
als hij bekritiseerd werd. zou hij
zichzelf niet laten verleiden tot
harde taal. Hij luisterde geduldig
met het verlangen de mens te hel
pen zichzelf te ontdekken en zijn
vaste plaats in het leven te vinden
en zo het leven aan te kunnen'.
Hromadka zal in de herinnering
blijven als 'een theoloog, die de
christenheid leidde tot de aanvaar
ding van zekere feiten van histori
sche veranderingen van de sociale
orde en die geduldig luisterde
naar wat de heilige en eeuwige God
ons door dit alles wil zeggen. Hij
leerde ons. dat deze veranderingen
niet alleen te maken hebben met
stoffelijke belangen, dat het om
meer gaat dan louter om een stuk
brood voor iedereen. Hij benadruk
te. dat de kerken ln dit werk van
wederopbouw niet afzijdig kunnen
blijven. Onder de leiding van de
Heilige Geest zijn zij verplicht, hun
hulp te bieden in de pogingen om
alle maatschappelijke zaken zo te
regelen, dat de waarde van de
mens erin tot uiting komt. voor wie
Christus gestorven is'.
Kejr plaatst Hromadka op één lijn
met de zeventiende-eeuwse Tsjechi
sche theoloog Comenius en vat
Hromadka's betekenis aldus samen:
'Zo stond een man met een groot
hart in ons midden, een man van
diep geloof, ongewone kennis en
liefde in de dienst aan zijn naaste,
een man die toegewijd was aan de
waarheid, de kerk en de hele mens
heid'.
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
VAN LEZERS -
Drie van Breda (3)
Na lezing van het artikel van Ernst
Wilm over de drie van Breda vraag
ik me af: Nederland waar ga je
heen? Je zit te zeuren over de
zuiverheid van leer in de kerken,
over oecumene, over de derde we
reld. Best, dat moet allemaal. Maar
wat doe Je met de woorden van
onze Heer Jezus Christus, niet ze
venmaal zal je je broeder vergeven,
maar zeventig maar zeven keer?
Denk ook eens aan het 'Vader ver
geef het hun want zij weten niet
wat zij doen'. Gelukkig dat God het
laatste woord heeft, maar laten wij
ons alstublieft toch niet meer be
zondigen. want aan deze situatie
zien wij wel dat we zelf geen haar
beter zijn, en als God ons deed
naar onze zonden?
Doesburg
mw H. de Bruyn-Dam
Wethouders
Er wordt veel geschreven over de
greep naar de macht van de niet-
confessionele progressieve partijen
bij de wethoudersverkiezingen.
Maar de 'gouvernementele' CHU.
die met de mond belijdt alleen te
voelen voor afspiegelingscollega's.
is eveneens bezeten door macht.
Een voorbeeld de gemeente Wier
den (Ov.). De confessionelen verlo
ren twee zetels, maar sloten de
niet-confessionele partijen die
eenderde deel der bevolking verte
genwoordigen uit bij de beraad
slaging over de wethouderzetels. Ja.
de CHU. die nog niet vertegen
woordigd was in b. en w en een
zetel verloor, claimde en kreeg de
derde wethouerzetel. Ik hoop. dat
de confessionelen in Wierden een
Pyrrhusoverwinnlng hebben be
haald.
Wierden
T. Kok
China
De heer Zorza schreef in uw blad.
dat China 'zich aan zijn eigen ve
ters zou moeten optrekken', indien
het geen buitenlandse hulp ont
ving. Laat ik opmerken, dat een
zekere Dean Rusk in de jaren vijf
tig na de afkondiging van de totale
embargo tegen China voorspelde,
dat het binnen een half jaar het
westen op zijn knieën zou smeken
om hulp. Dat is niet gebeurd. Niet
alleen heeft China het voedsel- en
rampenprobleem volledig overwon
nen. maar het is met de industria
lisatie ook zover, dat reeds enige
jaren geleden Amerikaanse ekono-
men inzagen, dat zijn ekonomie
klaar was voor een 'take off.
Geheel alleen heeft China een aard
olie industrie opgebouwd, die al in
1964 in de behoeften van het land
voorzag. Shanghai's raffinaderij
wordt door computers bestuurd. En
derde generatie computers zijn ook
in China ln gebruik. Natuurlijk zul
len buitenlandse contacten China's
industrialisatie helpen versnellen.
Maar het zijn handelscontacten, die
het land nodig heeft, en geen hulp.
Helden
The Tjoe Tie
Bede (7)
In de geschiedenis zijn christenen
vaak met geweld gedwongen hun
Heer te verloochenen. Willen chris
tenen nu anderen dwingen een val
se belijdenis af te leggen? Vorig
jaar bleken velen er bezwaar tegen
te hebben dat de koningin 'verbo
den' werd deze bede to bidden. Zij
gingen er daarbij niet alleen aan
voorbij dat wij in ons land een
parlementaire democratie hebben,
maar vroegen zich ook niet af of
niet Juist de koningin zelf mis
schien grote bezwaren heeft. Be
zwaren niet tegen de bede, maar de
bede op deze plaats? Lieten we
haar misschien ook huichelen?
Over dit onderwerp werd vorig Jaar
reeds in alle toonaarden geschre
ven. Door het wéér ter discussie te
stellen laadt de CHU op z'n minst
de schijn op zich hier politieke
winst uit te willen halen. Eigenlijk
tot mijn eigen verbazing ben ik
nog steeds lid van deze Unie. Maar
de leiding blijft maar doorgaan
zware wissels op deze oude trouw te
trekken. Mag ik nog blijven? Deze
Unie wordt in mijn ogen hoe lan
ger hoe 'hlstorlscher' en hoe langer
hoe minder 'christelijk'. Ik vind het
verdrietig dat ik het zeggen moet.
Beilcn
G. Zuik
Van een verslaggever
VEENENDAAL Veehuuders ln de
Gelderse vallei overwegen een
nachtveiligheidsdienst om hun
koeien te beschermen. Veedieven
hebben onder meer in Amerongen.
Renswoude en Woudenberg - bij
voorkeur in afgelegen weilanden -
koeien geroofd.
De rijkspolitie in die plaatsen heeft
bij het onderzoek tot dusver geen
succes.
ZURICH (Kipa) Het is onjuist,
het toenemende gevoel van angst
en onveiligheid van de Zwitserse
bevolking toe te schrijven aan het
vreemdelingengevaar. Deze angst
komt grotendeels voort uit ons on
vermogen om greep te krijgen op
de huidige ontwikkeling ln het al
gemeen.
Dit schrijven de protestantse ker
ken en de r.k. bisschoppenconfe
rentie van Zwitserland in een do
cument met zeven stellingen over
de politiek ten opzichte van de
buitenlanders. Eind 1973 telde
Zwitserland op een bevolking van
6.350.000 inwoners 1.076.000 buiten
landers. In oktober wordt een
volksstemming gehouden over een
voorstel, om het aantal buitenlan
ders drastisch in te krimpen.
Volgens de kerken wordt het vraag
stuk van de buitenlanders niet sim
pel opgelost door een vermindering
van hun aantal. De grote immigra
tie is veroorzaakt door de groei van
de Zwitserse economie en de toege
nomen behoeften van de eigen be
volking. Veel problemen, die van
daag opduiken, zijn niet ontstaan
door de stroom buitenlanders, maar
hebben zich daardoor slechts ver
duidelijkt en verscherpt, zo schrij
ven de kerken, die en warm plei
dooi houden voor samenwerking.
Dit zou een eind kunnen maken
aan spanningen, wantrouwen en
onbegrip.
Van een onzer verslaggeefsters
DEN HAAG Het bestuur van de
PPR klaagt er in een brief aan
minister-president Den Uyl over.
dat de progressieven en met name
de PPR sterk ondervertegenwoor
digd zijn in allerlei bestuurlijke
ambten, zoals dat van burgemeester
en commissaris van de koningin.
'Bij het burgemeesterkorps is de
CHU vertegenwoordigd met 138
geestverwanten, terwijl de PPR. die
als partij ongeveer even groot is als
de CHU. nauwelijks aan bod komt.
Wij achten dit, ondanks allerlei
verklarende omstandigheden, vol
strekt onjuist', aldus PPR-voorzitter
Wouter van Dam in de brief.
Volgens Van Dam is het begrijpe
lijk. dat er in Nederland, waar de
politieke toon zolang is aangegeven
door confessionelen en liberalen,
op de bestuurlijke functies even
eens veel liberalen en confessione
len zitten, maar toch moet er vol
gens hem zeer snel ietfc veranderen
aan deze situatie, zodat er tenmin
ste sprake zal zijn van enige even
redigheid in de vertegenwoordiging
op bestuurlijke funkties.
Voor groeiend aantal leerlingen
Van onze onderwijsred actie
DEN HAAG -- Voorlopig blijft het aantal kinderen dat voortgezet
onderwijs wil volgen, nog groeien. En mét die groei de behoefte
aan leslokalen. De eerstkomende tien jaar zullen er 26.000 nieuwe
lokalen bij moeten komen: 14.000 om oude en slechte lokalen te bijbelgebruik
vervangen en 12.000 om de grotere aantallen leerlingen op te van
gen.
b°r
idei
llar
Overigens zal rond 1979 de groei
van het aantal leerlingen tot stil
stand komen en vanaf 1982 zijn de
gevolgen in het voortgezet onder
wijs van de in 1970 ingezette ge
boortedaling.
Met deze gegevens heeft staatsse
cretaris Veerman van onderwijs re
kening gehouden bij het opzetten
van een scholenbouwbeleid, waar
over hij gisteren de tweede kamer
een nota heeft aangeboden.
Extra geld
Dr. Veerman heeft extra geld nodig
om zijn plannen die vooral op een
kwantitatieve oplossing van het
scholenbouwvraagstuk gericht zijn
te verwezenlijken. Ook het lening
plafond zal aanzienlijk moeten stij
gen. Maar aan het huidige niveau
van de begrotingsuitgaven voor
scholenbouw mag niet worden ge
tornd. Dat niveau ligt voor dit jaar
al aanzienlijk hoger dan voorgaan
de jaren. Als de behoefte aan loka
len de eerstkomende jaren volledig
gedekt zou worden door permanen
te bouw (gemiddeld kost een lokaal
twee ton) zouden de fondsen bijna
verdubbeld moeten worden: van
400 miljoen per jaar tot 780 mil-
PRAAG (LWI) In Slowakije is
sinds enige tijd een intensieve
campagne voor 'socialistische cere
moniën' aan de gang, die volgens
de partij in de plaats van de kerke
lijke doop-, huwelijks- en begrafe
nisplechtigheden zouden moeten
komen. 'Genootschappen voor bur
gerlijke aangelegenheden' organise
ren de ceremoniën, waarvoor in de
partij, in de bedrijven en in de
massamedia grote propaganda ge
maakt wordt. De resultaten van de
campagne blijven tot nu toe ver
beneden de verwachting. De over
grote meerderheid der Slowaken
wordt kerkelijk begraven.
joen. De staatssecretaris betwijfelt
of zo'n verhoging ten koste van
andere aktiviteiten verantwoord
zou zijn. Zo'n sterke verhoging van
de totale onderwijsbegroting lijkt
hem in ieder geval niet erg waar
schijnlijk.
Twee modellen
In zijn nota ontwikkelt dr. Veer
man twee beleidsmodellen. In het
ene geval wil hij met een bouwvo
lume van 3300 lokalen per jaar snel
en doeltreffend voorzien in de be
hoefte aan lokalen in de komende
vijf jaar. In het tweede geval moe
ten veel meer lokalen bij het basis
onderwijs. waar een lokalenover-
schot is. worden gehuurd en moe
ten er veel tijdelijke lokalen ge
plaatst worden.
De staatssecretaris wil een commis
sie scholenbouwplan oprichten om
met de betrokken onderwijsorgani
saties tot overleg te komen over
het jaarlks vast te stellen scholen-
bouwplan. In studie is een pre
advies om tot constante prljsvaste
bouwstromen te komen. Met de
bouw van gymnastieklokalen in
stromen is dit jaar al begonnen.
Volgend jaar kan een plan voor
scholenbouwstromen verwacht wor
den. Er zijn wel meer mogelijkhe
den om tot een vereenvoudigde en
versnelde scholenbouwprocedure te
komen, zoals meerjarenplanning,
automatisering, openbaarheid en
regionalisatie al zal daarmee ge
wacht moeten worden op het tot
standkomen van gewestvorming,
aldus dr. Veerman.
door drs. H. de Jonge
Theologie komt niet uit de lucht vallen. Die groeit ergens, onder invloed van mensen en omstandig
heden. Levende theologie is immers menselijke reactie op het evangelie in de voorhanden situatie.
Het is geen eeuwige herhaling van eeuwige waarheden!
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christe.iike Pers
Directie:
Ing O. Postma,
F. Diemer
Hoofdredactie:
J. Tamminga.
Hoofdkantoor: NZ. Voor
burgwal 280, Postbus
859, Adam. Telefoon
020-22 03 83. Postgiro:
26 92 74. Bank: Ned.
Mldd. Bank (rek nr.
69 73 60 768). Gem giro
X 500.
Bede (8)
Zou het niet beter zijn, zich recht
streeks tot de koningin te wenden,
zij immers is degene die de troon
rede uitspreekt. Niemand kan en
mag haar toch beletten een gebed
uit te spreken. Zij heeft bovendien
nog vele mede-biddende onderda
nen.
Boskoop
mej. A. V. Veerman
En waar wij denken, dat onze theo
logie wel zo ongeveer samenvalt
met het evangelie zelf, is het heil
zaam. onze zekerheden te vergelij
ken met de zekerheden van ande
ren. Dan blijkt, dat iedere tijd en
iedere stroming zijn eigen selectie
heeft.
Dat betekent niet. dat we wel kun
nen ophouden met theologiseren,
omdat we toch geen waarheid kun
nen vinden: integendeel. Dat is een
uitdaging om in en voor onze tijd
de kernzaken van het evangelie zo
naar voren te brengen, dat Christus
zelf aan het woord komt en de
mensen en de machten van deze
tijd aanspreekt.
Zwarte theologie, waarover J. Win
dig vorige week een verhelderend
artikel schreef in deze krant, zwar
te theologie is zo'n poging. Het
gaat daarbij niet om vermenging
van de christelijke boodschap met
Afrikaans volksgeloof, niet om een
racistische greep naar het hart van
de blanke cultuur.
Het gaat er wezenlijk om, Christus
aan het woord te laten ln een
situatie en een maatschappij waar-
In de relaties tussen de mensen
bepaald worden door hun her
komst: ras. klasse, positie. Zwarte
theologie is een originele poging
om vanuit de leefwereld van de
onderdrukten te zeggen, wie God ls.
God is de God van Mozes. de be
vrijder. de God die het opneemt
tegen de farao en zijn volk uitleidt
naar het beloofde land. Zwarte the
ologie zegt, wat de spirituals al heel
lang hebben gezongen: Zoals Israël
werd bevrijd uit de macht der
Egyptenaren, zo zal Gods onder
drukte volk van heden bevrijd wor
den uit de overheersing door de
blanke machthebbers.
Broodnodig
Social gospel
De start van de Gereofmeerde Soci
ale Academie in Ede is voor het
onderwijs in Nederland van on
schatbare waarde Juist nu ls een
instituut als deze GSA, met een
duidelijke richting, broodnodig. Er
is in deze tijd moed voor nodig om
een onderwijsinrichting met een
confessie, zoals de GSA bedoelt, op
te richten. Moedgevend voor de op
richters is het dat zeer velen zich
daadwerkelijk en met financiële
steun zich achter hen opstellen. Nu
is het afwachten of de regering ook
haar daadwerkelijke medewerking,
door subsidiëring, zal tonen.
Den Haag
P. C. v.d. Harst
De brief in de krant van gisteren
over de Ontuchtwet was van T.
Riens te Amsterdam, red.
Het i3 duidelijk, dat de zwarte the
ologie niet uit de lucht is komen
vallen, maar gegroeid is in het
land, waar ook de spirituals ont
stonden: Noord-Amerika. Maar
daar ls meer gegroeid, ook op theo
logisch gebied. Want zwarte theolo
gie verwoordt het geloof van de
onderdrukten, maar maakt daarbij
gebruik van aanwezige Amerikaan
se theologie.
Dr. W. A. Visser 't Hooft, de latere
secretaris-generaal van de Wereld
raad van kerken, schreef in 1928
ln zijn dissertatie over de ach
tergronden van het 'social gospel'
ln de inleiding: 'De Europese gees
telijke leiders hebben niet door. dat
Amerika een serie originele theolo
gen heeft voortgebracht, die belang
rijke bijdragen hebben geleverd
aan de oplossing van grote theolo-
Rauschenbusch
glsche problemen'. Veertig jaar la
ter is nog niet veel anders. En dat
wreekt zich opnieuw bij de beoor
deling van de zwarte theologie.
In 1925 zijn op de conferentie te
Stockholm over 'Life and Work'
(een conferentie over de praktijk
van het Christendom) de Ameri
kaanse visies zo hardhandig van de
tafel geveegd door de Europese
(veelal Duitse) theologen, dat we er
later nooit meer van gehoord heb
ben. Ook Visser 't Hooft heeft daar
aan meegedaan, door de geestelijke
achtergronden van het 'social gos
pel' (het maatschappelijk evange
lie) radicaal af te wijzen.
Totale visie
Maar aan de man, die het sociale
gospel werkelijk theologisch ge
wicht heeft gegeven is hij helaas
voorbij gegaan. Die man Is Walter
Rauschenbusch (18611918), een
uit een Duitse predlkanten-immi-
granten-famille stammende theo
loog. eerst baptistenpredikant in
New York, later hoogleraar te Ro
chester.
Voor Rauschenbusch is het duide
lijk. dat een kerk te kort schiet,
wanneer ze de mensen slechts een
Individuele verlossing predikt ln
een wereld waarin zij aan de struc
turen te gronde g-an. Er zal vanuit
het evangelie een totaal-visie moe
ten worden gevormuleerd. waarbij
heel het maatschappelijk leven on
der de kritiek van Christus' ko
ningschap komt.
Een binnen-kerkelijke op:ossing
der problemen is niet voldoende,
want Christus is koning der wereld.
En in die wereld gaan demensen te
gronde door ongerechtigheid, per
soonlijk en structureel. Hier gaat
Rauschenbusch spreken over zonde.
Hij wijst de zonde aan als meer
dan een persoonlijk falen: de zonde
ls een collectieve macht.
Daartegenover plaatst Rauschen
busch het Koningkrijk Gods-niet
als een visioen der toekomst, maar
al3 een maatschappij-kritische
macht in het heden. Dit evangelie
van het Koninkrijk, door Jezus ver
kondigd, zal opnieuw moeten wor
den gepredikt- en opnieuw zullen
de armen het evangelie ontvangen.
Kerntekst is voor Rauschenbusch
Lucas 4 vers 18. 19. zie ook Lucas 7
vers 22..
Armen
In de klassieke reformatorische
theologie staat de rechtvaardiging
van de zondaar centraal. Voor Rau
schenbusch ls het centrale begrip:
gerechtigheid voor de armen. Hier
komt het evangelie de maatschap
pij binnen. Want meer- omvattend
dan het 'evangelie der zondaren' is
het 'evangelie der armen', de ar
men die door Jezus worden zalig
gespreken, aan wie het Koninkrijk
wordt beloofd.
Het is dit evangelie, van het Ko
ninkrijk. zo karakteristiek voor de
Amerikaanse theologie, dat opnieuw
verwoord wordt in de zwarte theo
logie. Precies dezelfde teksten
waardoor Rauschenbusch werd ge
troffen en die hem de ogen hebben
geopend, staan opnieuw centraal
bij de theologie die nu in Amerika
aan het woord zijn: de zwarte.
'Jezus is zwart' zegt James Cone.
En hij bedoelt daarmee te zeggen:
Hij. Jezus heeft zich geheel en al
geïdentificeerd met de verdrukte
mensen. Hij heeft, om met Filip-
penzer 2. vers 7 te spreken, de
gestalte van een slaaf aangenomen.
Hij ls 'zwart' geworden, maar God
heeft Hem uitermate verhoogd en
Hem een naam boven allen gege
ven.
'Jezus is zwart' is een getuigenis
van hoop. Voor twee-derde van de
mensheid ls het de kortste formule
van het evangelie der armen aan
wie het Koninkrijk ls beloofd.
Drs. De Jonge is hervormd predi
kant te Vuglit.
ouw
m;
Op mijn opmerkingen ten aanijnP*
van het celibaat, naar aanleit she
van de kwestie Slmonis-Katho N}°
Theologische Hogeschool, ont\p«J
ln een reactie van één onzer
zers. Om precies te zijn het
een lezeres. Ik had geschreven t 1
ik mij een vrijwillig celibaai h
kon indenken en daarbij opgem i d
dat ook de Heer aangetrouwd ei
geweest. Achteraf moet ik toebe ren
dat dit wat te simpel was. - -
daar ging het de schrijfster
om Zij beriep zich op een wcinm
uit de Brief aan de Hebreeën v
van Jezus gezegd wordt dat cat;
verzocht geweest is in alle din
net als wij. Haar redenering
bo
BENOEMD In de hogeschoolraad
van de Technische Hogeschool
Twente is het oud-tweede kamerlid
E. R. Wieldraaijer benoemd als bui
tenuniversitair lid. De heer Wiel
draaijer is thans wethouder van
Almelo. Verder werden als buiten
universitair lid van deze raad be
noemd de directeur van de Henge
lose GGD, de heer J. B. F. van
Hasselt en de heer J. F. Buurmeij-
er, directeur van het vormingscen
trum Waagh te Hengelo en als zo
danig de opvolger van de huidige
staatssecretaris van CRM. W. Meyer.
GENEVE Tot de hervormde we
reldbond is toegetreden de onaf
hankelijke zwarte presbyteriaanse
kerk van Afrika, waarvan de ge
meenten in zuidelijk Afrika en Ma
lawi gevestigd zijn. Hierdoor heeft
de HWB nu 140 leden-kerken.
Deze kerk ontstond in 1898, toen
zes zwarte predikanten en een
hechte groep medestanders na en
kele jaren van conflict en misver
stand zich afscheidden van de zen
ding van de vrije kerk van Schot-
lahd Secretaris-generaal ds. S. A.
Khumalo noemde de aanmelding
voor het HWB-lidraaatschap 'een
eerste stap ter doorbreking van een
isdlement, dat .75 Jaar duurde.'
Het nieuwe HWB-lid heeft om
streeks 92.000 praktiserende leden.
8.000 leerlingen op katechisatie,
86.000 zondagsschoolkinderen en
26.000 sympatlsanten. Zij zijn te
vinden verspreid over 14 classes.
266 gemeenten en niet minder dan
13.500 plaatsen, waar wordt ge
preekt en geëvangeliseerd.
Tot de lutherse wereldfederatie zijn
drie kerken toegetreden, twee in
Hongkong en een in de Centraal-
Afrikaanse republiek. Hierdoor
heeft de LWF nu 92 leden-kerken
met rond 55 miljoen leden. Een
bijzonderheid is. dat een van de
twee kerken in Hongkong is voort
gekomen uit de Bazelse zending,
die niet specifiek luthers ls.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De Centrum Ge
spreksgroep in de CHU wenst niet
dat de Unie in het CDA opgaat. De
groep heeft een brief aan alle kies
verenigingen gestuurd met het ver
zoek de ontwerp-statuten van de
CDA zo te amenderen, dat de CHU
geheel zelfstandig kan blijven ope
reren.
Het ontwerp van de statuten is aan
het begin van deze zomer aan alle
leden van KVP, ARP en CHU toe
gestuurd. De Centrum Gespreks
groep heeft vooral bezwaren tegen
een gezamenlijke kandidatenlijst
voor de Tweede Kamerverkiezingen.
Ze schrijft in haar brief: 'Als de
drie christelijke partijen samenstel-
ten tot één partij, treedt de CHU
niet meer zelfstandig op. Zij lost
zich op ln een CDA. waarin de
CHU als kleinste groep zich moet
richten naar de grotere KVP- en
ARP-groepen. Ons eigen christe-
lijk-historisch geluid gaat verloren.
Oppositie tegen rode kabinetten-
Den Uyl, waar de gehele laatste
algemene vergadering in Apeldoorn
zo dankbaar voor applaudisseerde,
is dan in feite niet meer mogelijk'.
daarop deze: hoort daar ook «jj
bij de situatie van een getro
mens? Ik begrijp een dergelijk
roep wel, maar moet er toch n ,rpÊ
een wat tegenover stellen. Als 2
schrijver van de Hebreeënbrie
over alle dingen heeft ls daar m
nog niet gezegd dat Jezus zo'n
ven gehad moet hebben waarin
menselijke situaties herken! qq,
zouden zijn geweest. Zo'n leve j
ondenkbaar Je kijkt bij zo'n
roep op een bepaalde bijbelt ,at
altijd even naar wat an t c
Schriftverklaarders zeggen. Mi d.
waardig dat geen van hen hier
probleem ziet of de conclusie t ,d
die de schrijfster hier uit haaltf
dacht dat hierachter ook
Schriftgebruik zit dat z'n tijd g<
heeft. N.l. dat van het conclu
trekken. We moeten daarmee vi
zichtig zijn. Je kunt niet altijd
het aanhalen van een bij belt*.
zeggen: dus ls het zus of zo. Dj i j
dan nog maar helemaal de vr jse
Jehova-getuigen beriepen zich
het verleden op het verbod j_.
Israël om te 'roken' offeren) t ie
de hoogten om daarmee hun vo
lingen te verbieden een sigaret
een sigaar op te steken. Ze bef ai
pen niets van die teksten n 1 d
waren wel gauw met hun 'dus'. V(
zouden er meer voorbeelden aai t
halen zijn. En het is heel inte|furc
sant om dat ook eens in je el
denken na te gaan. Hoe vaak
ik niet uit een bepaalde bij ar
plaats een conclusie zonder dar
eigenlijk goed gekeken heb wal
staat. En dat is toch een gevaa
ke zaak.
rkl(
arl
0(
NED HERV KERK
Beroepen te Buitenpost (toez.:
Gulmans te Vianen; te Oldebi
(toez): H. Jongerden te Veen
.daal; te Wagenlngen (toez): J.f
v. d. Eijk te Sas van Gent.
Aangenomen naar Schore (toj
G. K. G. Schreuder kand. te
bergen.
Bedankt voor Woerden: S.
Oever te Willemstad: voor Gaf
renA. Vlietstra te Doorns®
voor Zevenhuizen: (toez): drsjj
S. Alma te Vijfhuizen.
GEREF GEMEENTEN
Beroepen te Haarlem: G. A. Zijd
veld te Middelburg: te Benthuis
J. van Haaren te Amersfoort,
bedankte voor Emmeloord. f
Aangenomen naar Rotterdi
Alexanderpolder: J. BaaykenslIDl
Tricht-Geldermalsen. Jt
Bedankt voor Leerdam: P. Honf
te Kampen.
BAPT GEMEENTEN
Beroepen te Amsterdam-West:
Brandsma te Groningen.
1
I ge
1
estf
hik]
irb
Paul Gallico Julian's avonti ens
lijke reis Uitgave: Wereldbil ker
(heek BV. Prijs: 16.90 nen
Dit verrukkelijke verhaal van *en
rasverteller Gallico verscheen ii
Verenigde Staten onder de t
'The boy who invented the hut -fv
gun'. Het gaat over een bijzoi
ondernemend bijna tienjarig ja
tje uit San Diego Julian
als fervent knutselaar, een sj
goedplstool heeft uitgevonden,
zeepbellen afschiet. Het knate
reist alleen naar Washington^
octrooi op z'n uitvinding te verl
gen. Dat is tevens een vlucht
het ouderlijk huis. omdat z'n v
nauwelijks aandacht besteedt
de vinding van z'n zoon. Het
stooltje leidt tot allerlei verwi ^lr
lingen en speelt een beslissend!
in onder meer dc kaping var lgd
Greyhound-bus. waarmee J< elei
reist. Sfeer en conceptie van |en
reisavontuur zijn van dien a c"eu
dat de lezer de onwaarschijnlij |en,
den zelfs geheime diensten me]
ken zich druk om de zeepbelsc ud,
ter volledig accepteert. De E'
teur geeft een trefzeker beeld lar
het reizen met de bus door een
van Noord Amerika, typeert^
reizigerspubliek, inclusief de vrl exa
die Julian tijdens de tocht op
en die z'n overigens achterhaf
uitvinding steelt, meesterlijk,
mengeling van spanning en ht
kenmerkt deze hoogst accept!
leesstof.
ilkl
rma
inir
-«te
tpnWi
Stl
)n
tirdc
it a
athene (Reuter) Elf leden
het Wachttorengenootschap ('J tam
va's getuigen') zijn door een Gï^lde
se krijgsraad veroordeeld tot
vangen isstraffen variërend
vijftien tot twintig jaar. omdaL
geweigerd hadden de wapens o [q(
nemen tijdens de algemene mo
satlc naar aanleiding van de k AT
tic Cyprus 2 s£
•41
ern
iarc
et
aar
de
