Beweging van
godsdiensten
voor de vrede:
nuttig en zwak
1
Schillebeeckx schrijft voor
gelovigen die er aan tillen
I
Corrymeela, centrum
van valse oecumene?
Vandaag
Trouw
Kwartet
Persdienst bisdom
Roermond apart
'Zwart-Amerikaans
imperialisme' roept
weerstand op
Westduitse kerken
moeten bezuinigen
TROUW/KWARTET VRIJDAG 6 SEPTEMBER 1974
KERK/BINNENLAND
T2/K2
door prof. dr. D. C. Mulder
Hie men ook over de tweede wereldconferentie van de godsdien
sten voor de vrede oordelen moge. in elk geval was het een spec
taculair gebeuren. Er waren 82 christenen bijeen. 31 moslims, 26
hindoes. 21 boeddhisten en tientallen anderen, aanhangers van re
ligies met een geringer aantal volgelingen. Zij kwamen uit niet
minder dan 50 landen, met extra grote vertegenwoordiging van de
Verenigde Staten, Japan. België en India.
Men kan zich afvragen welk nut
een dergelijke conferentie heeft.
Direct ligt er dan de fundamentele
vraag op welke basis de aanhangers
van de levende godsdiensten bij
elkaar komen. Wat hebben ze ei
genlijk gemeenschappelijk? Een
aantal deelnemers, vooral van Azia
tische zijde, was geneigd op zo n
vraag te antwoorden dat alle reli
gies in wezen op hetzelfde neerko
men. Wordt dat punt van gelijkheid
nader omschreven, dan geschiedt dat
meestal in termen van de gemeen
schappelijke relatie tot het trans
cendente en van het goddelijk ka
rakter van het diepste wezen van
de mens. Anderen zullen echter te
gen zulke beschouwingen krachtig
nee willen zeggen, bijvoorbeeld de
joden, christenen en moslims, ter
wijl deze drie godsdiensten dan
weer onderling verdeeld zijn in hun
visie op Jezus. Welke zin heeft het
bij zo grote verscheidenheid toch
samen te confereren
Invloed
In Leuven lag de nadruk op dat
éne punt van de vrede, nader uit-
eengebouwd in problemen van-
ontwapening. bevrijding, mensen
rechten. verdraagzaamheid en mi
lieuproblematiek. Men kan uitgaan
van twee werkelijkheden: aan de
éne kant de ontstellende en mens
onwaardige toestanden, die van
daag in grote delen van de wereld
heersen, aan de andere kant de
kennelijke Invloed, die godsdien
sten nog steeds bezitten.
Die Invloed moet niet overdreven
worden, maar hij bestaat wel dege
lijk. En dan spelen de godsdiensten
ondanks hun grote onderlinge ver
scheidenheid en vaak zelfs sterke
onderlinge tegenstellingen toch alle
tesamen een -aparte rol. Zij zijn
gemeenschappelijk overtuigd van
de waarde en waardigheid van de
mens. zij betrekken de situatie van
die mens op een transcendente (de
voorhanden wereld overstijgende)
werkelijkheid en in het geval
van het onderwerp van deze confe
rentie ze staan in de meeste
grijkste ze staan in de meeste
gevallen op een zekere afstand van
het directe politieke en economi
sche leven, die een kritische bena
dering van de problemen mogelijk
maakt.
Atoomproeven
UIT
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
BIJ publicatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
VAN LEZERS
Bede (2)
De ARP-fractie zou dankbaar zijn
als zou blijken, dat het kabinet zelf
achteraf het ontbreken van de bede
als een gemis zou ervaren en eige
naar beweging en uit eigen behoef
te weer tot het opnemen ervan zou
besluiten. Volgens mij al klint
het wellicht overdreven is dc
bede de kurk. waarop het parle
mentaire handelen zal kunnen drij
ven. Het is bekend, dat de tekst
van de troonrede wordt opgemaakt
door de ministers, maar dit neemt
intussen niet weg dat de eigenlijke
opening grondwettelijk (art. 113)
in dit geval is voorbehouden aan de
koningin. Welnu, het zou van meer
elegantie getuigen als het kabinet
spontaan besloot de bewoordingen
van de slotzin over te laten aan
haar. die uiteindelijk de opening
verricht. Zij heeft er nl recht op te
spreken vanuit haar overtuiging.
Utrecht
D. C. J. Oostino
Bede (3)
Heeft het enige waarde om ander
denkenden. met-christenen, een
bede te laten uitspreken waar zij
niet achter staan ?Het bidden tot
God moet toch uit het hart komen?
Het is geen toverspreuk, die ieder
een maar uit kan spreken en die
dan wel zal helpen. Maar wat let al
die duizenden, die treuren over het
weglaten van de bede uit de troon
rede. om zelf die bede over te
nemen? Zou dat niet meer 'effect
•zegen) sorteren dan een kunstma
tig gebed?
Delft
mu P. ten Cate-Kroon
De RotlerJanimer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidsv» Courant
I 'wrclts Dagblad
Uitgaven van
B V De Christ* i|ke Pers
Directie
iriy O Postrna
F Diemer
Hoofdredactie
J Tamminga
Hoofdkantoor NZ Voor
burgwal 280. Postbus-
859, Adam Telefoon
020 22 03 83 Postgiro
26 92 74 Bank Neo
Midd Bank trek nr
69 73 60 768) Gem quo
X 500.
Deze week in
Hervormd
Nederland
o.a.
The Exorcist-ondragelijke
uitdaging
Wereldraad niet naar Dja
karta:
wat steekt daar achter'?
In Peru heeft de kerk nog
wat te vertellen
Pastoraal overleg: één op
roep tot bekering.
God is geen Sinterklaas
Dr. van den Heuvel: moeten
mijn kinderen soms terugko
men uit Zuid-Afrika?
Ik abonneer
mij op/vraag
een
proefnummer
van
Hervormd
Nederland.
WOONPLAATS:
GIRONUMMER:
Abonnementsprijs 23.— per
half Jaar: ƒ46,— per jaar.
Abonnementen kunnen elk
ogenblik Ingaan.
Bon ingevuld in BLOKLET-
TERS in envelop (zonder
postzegel) verzenden aan:
Hervormd Nederland.
Antw.nummer 1776. Den Flaag.
In ons blad van 30 augustus
hebben we al aandacht be
steed aan de opening van de
tweede wereldconferentie van
de godsdiensten voor de vre
de, die van 28 augustus tot 3
september in Leuven is ge
houden. Nu de conferentie is
afgelopen, geeft een van de
deelnemers, prof. dr. D. C.
Mulder, hoogleraar in de
godsdienstwetenschap aan de
Vrije Universiteit, een korte
nabeschouwing. Op dc foto:
prof. dr. D. C. Mulder.
Dat laatste punt werd ln Leuven
duidelijk. Om twee voorbeelden te
noemen: de conferentie sprak zich
uit tegen atoomproeven. Die ver
klaring werd ook aanvaard door de
meer dan dertig aanwezigen uit In
dia. hoewel zij een regelrechte kri
tiek inhield op de politiek van de
Indische regering. En zo werd er
ook een krachtige uitspraak gedaan
tegen de heersende dictatuur in
Zuid-Korea. In het algemeen werd
er niet geaarzeld om in de aan het
slot van de conferentie aanvaarde
verklaringen man en paard te noe
men.
Ik zie daarom In deze conferentie
en in heel de beweging van gods
diensten voor vrede bepaald een
nuttige zaak. Ook christenen mo-
Veronica
Bedankt volksvertegenwoordiging:
bedankt democratie: bedankt om-
roepraad; bedankt Van Doorn: be
dankt redelijkheid: bedankt waar
heid; bedankt objectiviteit: be
dankt sociaal voelende mensen. Be
dankt!
Dordrecht
Dick W. Vader
Acties
In het verleden zijn er heel wat
acties gepasseerd. Wanneer we
daarvan de balans opmaken zijn de
uitkomsten negatief. Nu weer actie-
Kalkar. Men zou beter voor de Afri
kaanse of Europese problemen in
de rij gaan staan en dan niet voor
leugens, al zou de EEG een binnen
dijks kanaal van de Dollard voor
schrijven.
Niezijl
I ADVERTENTIE)
gen en moeten hier meedoen. Zij
zijn met alle medemensen tesa
men medeschepselen en dragers
van Gods beeld verantwoordelijk
voor vrede en recht op aarde. De
wantoestanden zijn zo groot dat
alle krachten moeten worden inge
spannen om ze te bestrijden en
daarom ook de krachten en moge
lijkheden die godsdiensten nog zo
duidelijk in grote delen van de
aarde bezitten.
Toch heb ik na afloop van de
conferentie allerlei twijfels en uit
gesprekken met mededeelnemers
maak ik op dat het gedeelde twij
fels zijn. Een op zichzelf overkome
lijke zwakheid van de conferentie
was de te geringe voorbereiding. In
verschillende groepsbijeenkomsten
lagen geen stukken op tafel en
ging veel tijd verloren met het op
gang komen van de besprekingen.
Verder stonden de discussies sterk
onder de druk van het klaar moe
ten komen met uitspraken aan het
einde van de conferentie en zoals
dat dan pleegt te gaan. werd er
eindeloos getwist over woorden en
formuleringen.
Ernstiger zwakheid van de Leuven
se conferentie vond ik het bijna
geheel ontbreken van zelfkritiek.
Het is Immers een betreurenswaar
dig feit dat godsdiensten in de loop
ROERMOND De persdienst van
het bisdom Roermond, geleid door
de heer J. Spanjaard, heeft per l
september iedere samenwerking
met de afdeling pers en publiciteit
van de r.-k. kerkprovincie verbro
ken. Voortaan zal Roermond weer
zijn 'Analecta' (officiële berichten,
vooral bestemd voor pastores) vol
ledig zelf uitgeven. Ook zal Roer
mond niet langer mee werken aan
de voorbereiding van de adressen
lijst van pastores en r.-k. instellin
gen. welke de bisommen samen
willen uitgeven, nu het verdwijnen
van de Piusalmanak een leemte
heeft geschapen.
Aanleiding voor het terugtreden
van perschef Spanjaard is een uit
lating van dr. O. ter Reegen. sekre-
taris kerkelijk kader van de kerpro-
vincie, over mgr. Gijsen. In een
interview had deze gesproken over
'het fenomeen Gijsen, van wie
een sterk negatieve belangstelling
voor het ambt uitgaat'.
JOHANNESBURG In de zwarte
methodistenkerk in Zuid-Afrika
groeit verzet tegen hetgeen 'zwart-
Amerikaans imperialisme' wordt
genoemd.
Deze kerk is voortgekomen uit de
zending van een Amerikaanse
zwarte methodistenkerk. De moe
derkerk stelt de bisschoppen aan.
De huidige bisschop in Zuid-Afrika
is F. C. James, een Amerikaanse
neger die geen enkele Afrikaanse
taal spreekt. Zijn ambtstermijn
loopt in 1976 af. In toenemende
mate gaan nu stemmen op. om
gegadigden voor het besschopsambt
in eigen land te zoeken. Als kandi
daat wordt veel genoemd Walter
Makhene, hoofd van een theologi
sche school in Evanton. Transvaal.
der geschiedenis vaak meer de on
derlinge strijd dan de vrede tussen
mensen hebben bevorderd. In naam
van de godsdienst zijn oorlogen ge
voerd. ketters vervolgd, mensen ge
discrimineerd. Dat gaat tot vandaag
nog in bepaalde streken door. denk
aan Noord-Ierland. de Philippijnen,
Ceylon enzovoort. Men had in Leu
ven wel eens op minder hoge toon
en met scherpe zelfkritiek kunnen
spreken. Van een bevordering van
wederzijds begrip, toch een voor
waarde voor een samenleven van
mensen en groepen, is weinig geko
men. Er was geen tijd uitgetrokken
voor ontmoeting en dialoog, ook al
was het samenspreken over vredes
vraagstukken op zichzelf natuurlijk
al een vorm van onderlinge discus
sie.
En dan. het lijkt me toe dat een
zwakheid van de beweging van
godsdiensten voor de vrede is dat
zij niet gesteund wordt door orga
nisaties maar door personen, die
betrekkelijk willekeurig gekozen
zijn. Het initiatief tot de beweging
lag bij Amerikaanse christenen en
Japanse boeddhisten en shintois-
ten. Zij hebben contact opgenomen
met een brede groep van anderen
over de gehele wereld. Ze zijn er
inderdaad in geslaagd vogels van
diverse pluimage bijeen te brengen,
maar het is de vraag of de organi
satie zo stevig genoeg is. Wellicht
ware het beter als deze beweging
een soort knooppunt werd van
godsdienstig geïnspireerde vredes-
acties over de hele wereld
Niettemin, de zaak waarom het in
Leuven ging. is te belangrijk om
afzijdig te blijven. De uiteindelijke
uitspraken van Leuven zijn gewich
tig genoeg en men kan alleen maar
hopen dat ze gehoor vinden bij hen
die in onze wereld van vandaag de
macht hebben om beslissingen te
STUTTGART (EPD) De belas
tinghervorming in de Bondsrepu
bliek. die volgend jaar in werking
treedt, zal gevolgen hebben voor
allerlei oecumenisch kerkelijk werk.
Zo zijn de Westduitse kerken de
voornaamste donors van de luther
se wereldfederatie. De afdeling we-
relddlakonaat van de LWF is al op
de hoogte gesteld van de te ver
wachten 'moeilijke financiële situa
tie' van de Westduitse kerken De
LWF houdt er rekening mee, dat de
Duitse bijdragen voor de hulp aan
lutherse minderheidskerken in Eu
ropa en noodmaatregelen voor
vluchtelingen in Azië en Afrika met
tien procent of meer zullen worden
besnoeid.
Een van dc belangrijkste financiële
pijlers van de Duitse kerken is de
kerkbelasting, die geheven wordt in
de vorm van een extra percentage
op de loon- of lnkomenstenbelas-
ting van degenen, die bij de bur
gerlijke stand genoteerd staan als
lid van een bepaalde kerk. Dit per
centage daalt gestadig en als dub
bele klap wordt in 1975 de kinder
bijslag niet meer belast.
Zo verwacht de kerk van Wiirttem-
berg een daling van haar inkom
sten met zeventig miljoen mark.
dat is rond vijftien procent van
haar kerkbelasting. De kerk van
Sleeswijk-Holstein rekent met een
daling van veertig miljoen.
Ds. G. W. van Tricht, hervormd
predikant le Amsterdam-Water-
graafsmecr, schrijft ons:
De ICCC is bezorgd over de be
dreigde positie van de getrouwe
protestanten in Noord-Ierland. 'Be-
driegelijk oekumenisme', 'Verzoe
ningspogingen van rooms en pro
testants zonder verzoening van de
mens met God door Jezus Christus',
'louter radikale structurele veran
deringen in de maatschappij', al
deze verontruste geluiden moeten
we weer horen. Zelfs de vakanties
van Ierse kinderen in Nederland
worden afgekeurd als gevaarlijk.
Ook het centrum Corrymeel aan de
Noordierse kust moet dan represen
tatief zijn voor al dat radikale en
oppervlakkige en gevaarlijke gedoe.
Corrymeela. een oud huis op de
barre noordkust van het eiland. Als
het weer helder ls zie je in het
noordoosten de Schotse kust. Over
het water dat zich voor je uitstrekt,
roeide zo'n 1500 jaar geleden Co-
lumba met zijn monniken van
Den;' naar het Schotse eiland Io-
na: begin van de kerstening van
Schotland. Op de eerste avond, dat
wij in Corrymeela waren, stelde de
directeur van het huis heel duide
lijk: zal ons land toekomst hebben,
dan zal dat zijn met ditzelfde evan
gelie waarmee Patricius en 'Colum-
ba hier in Ierland rondtrokkken. en
dat van Ierland uit West-Europa
bereikte. In de politieke tegenstel
lingen zijn wij vastgelopen. Als er
een uitweg is. dan is dat het evan
gelie van de verzoening door Jezus
Christus. Daarom doen wij hier ons
werk. Als centrum van verzoening.
Wat voor werk? Gastvrijheid verle
nen aan groepen kinderen uit de
meest getroffen buurten van
Derryn. of aan bejaarde mensen uit
Belfast, zodat zij met weer wat
nieuw uitzicht en nieuwe moed te
rug gaan en er weer een beetje
beter tegen kunnen. Mensen uitstu
ren in de omstreden wijken, om in
eigen straat een begin te maken
van een samenleven van mensen
die weer durven hopen. Jongeren
erbij betrekken, door werkvakanties
en door conferenties, waar alles
aan de orde wordt gesteld, wat er
in Ierland aan de orde moet wor
den gesteld. En de dag wordt be
ëindigd in een flapperende tent.
waarbij wat gebrekkige verlichting
de Schrift wordt gelezen, gemedi
teerd en gezongen.
Ik moet eerlijk zeggen, dat de sfeer
mij wel eens wat vroom was. Als de
ICCC klaagt over radikale en struc
turele vernieuwingsdrang, denk ik:
was het maar zo. Immers: uit het
evangelie van de verzoening door
Jezus Christus volgt ze een en an
der. Misschien komt dat op gang.
De vragen, of er vanuit Corrymeela
voldoende aandacht was voor zelfs
maar de meest elementaire demo
cratie (bij al het walgelijk gemani-
puleer met districtsgrenzen om zo
de machtigen aan de macht te hou
den). voor het recht van eigendom
van grond en productiemiddelen,
voor het misbruik, dat er gemaakt
wordt van religieuze tegenstellin
gen ten koste van de protestantse
én de roomse arbeidersgezinnen
al die vragen liggen naar mijn
gevoel misschien nog teveel buiten
het gezichtsveld. Maar misschien
zijn we met die vragen ook wel
eens té haastig, en moeten we ze
pas stellen vanuit die eerlijke be
wogenheid om de mens. die voort
vloeit uit het evangelie van de ver
zoening. Daarom ben ik maar wat
bescheiden met kritiek.
(Van redactiewege bekort)
Dit is de omslagtekening die cartoonist Arend van Dam maakte voor het
boekje 'Verduiveld handig', dat hij samenstelde met de Ililversumse gere
formeerde dominee Hans Bouraa. De titel is ontleend aan de tekst die ds.
Bouma ergens in het begin plaatst bij een gruwelijke mogelijkheden ver
beeldende tekening: 'verduiveld handig zo'n kweekreactor alles gaat van
zelf, een onweeerstaanbaar proces heel mooi zolang alles goed gaat na
tuurlijk'. Inmiddels kan misschien duidelijk zijn waartegen het boekje zich
richt en zo niet, de ondertitel ervan is: 'Protesten tegen het Kalkar-pro-
jekt'. Uitgeverij Het Wereldvenster in Baarn brengt 'Verduiveld handig'
voor 6.90 op de markt.
Van een onzer verslaggevers
's-HERTOGENBOSCH Het nieuwe boek van prof. dr. E. Schillebeeckx is woensdag gepresenteerd
als een oecumenische gebeurtenis. Dat geschiedde op een persconferentie, waarop de schrijver zelf
aanwezig was. Het boek, dat de titel kreeg 'Jezus, het verhaal van een levende' is in een oplage van
4250 exemplaren gedrukt (waarvan 3000 exemplaren inmiddels zijn verkocht) en wordt vertaald in
Spaans. Italiaans en Engels. Besprekingen zijn gaande over een Franse en een Duitse vertaling, zo
deelde de uitgever mee.
De vragen die prof. Schillebeeckx
van journalisten kreeg te verwer
ken. bleken een enigszins riskante
aangelegenheid te zijn, daar van de
aanwezigen vrijwel niemand van
tevoren kennis had kunnen nemen
van de inhoud van het boek.
De redactie van het maandblad
Kosmos en Oecumene (een uitgave
van de Sint Willibrord Vereniging,
die ook de persconferentie belegde)
was overigens een cindwëegs aan
dit bezwaar tegemoet gekomen door
als handreiking van een thema
nummer aan het boek te wijden,
met o.a. bijdragen van de hooglera
ren dr. H. van der Linde. dr. A.
Geense. dr. B. M. F. van Iersel en
anderen.
Dr. Van der Linde introduceerde
het boek met enkele opmerkingen
over het 'gehalte', dat niet mals is
voor oppervlakkige of gemakzuchti
ge lezers. Zij kunnen dit boek beter
ongelezen laten. In de verstaan
baarheid en leesbaarheid ligt ook
een van de problemen waaraan
Schillebeeckx zelf zwaar heeft ge
tild. Hij zeg tdat hij een poging
heeft gedaan de kloof tussen 'aca
demische theologie en de nood van
de gelovigen' te overbruggen, maar
het staat te bezien of hij daarin
geheel is geslaagd.
Prof. Van der Linde zei al dat
Schillebeeckx het zichzelf niet
makkelijk heeft gemaakt, en dat dit
betekent dat het de lezer evenmin
op een presenteerblaadje wordt
aangereikt. Daar komt bij dat het
boek een doorlopend betoog is, en
dat de lezer het zich niet kan
veroorloven een hoofdstukje dat
minder appetijtelijk lijkt, over te
slaan zonder de rode draad van het
betoog te missen. Gabriel Smit. die
in het genoemde nummer van Kos
mos en Oekumene op die verstaan
baarheid ingaat, concludeert dat
het Schillebeeckx niet is gelukt tot
een soort algehele verstaanbaarheid
te komen, maar hij merkt daar
troostvol bij op: Ook Bonhoeffer
kon dat niet. Bovendien verhindert
het hem niet te spreken van een
'theologisch werk van uitzonderlijke
betekenis.'
Ook prof. Van der Linden sprak in
lovende zin over Schillebeeckx
werk. en hij liet merken dit nieuwe
boek. tezamen met de dogmatiek
van Berkhof, tot de theologische
gebeurtenissen van 1974 te reke
nen. en wellicht van een grotere
tijdsspanne. Prof. Van der Linde zei
dat Schillebeeckx de christenen is
voorgegaan door de diepten van de
twijfel heen. en dat hij (als loon
naar werken) grond onder de voe
ten heeft gekregen. Hij vertelde dat
Schillebeeckx de achterhaalde con
troverse tussen rechtzinnig en vrij
zinnig in feite overstijgt. Prof.
Schillebeeckx heeft met 'niets ont
ziende waarachtigheid de resultaten
van het historisch-kritisch bijbel
onderzoek in zijn boek verwerkt'.
Dat is dan ook eën 'van de oecume
nische betekenissen van het boek.
Een tweede oecumenische verdien
ste is dat de verhouding Schrift en
traditie uitvoerig aan de orde komt.
waarbij aandacht wordt besteed
aan het feit dat de bijbel voor een
groot deel zelf de reflexie van een
traditie is. zodat niemand plomp
verloren de tegenstelling Schrift-
traditie rechtlijnig kan opwerpen
zonder oneerlijk te zijn. Een derde
oecumenische verdienste is dat de
'liefdesintenties' van zowel de re
formatie als van de catholica wor
den gehonoreerd. Prof. Schille
beeckx zelf zei dat zijn boek onge
twijfeld sommige lezers zal schok
ken. maar. zo zei hij. ik ben er
gerust op. omdat ik me veilig voel
in de orthodoxie van dit boete.
En in een interview met Joep Spitz
over zijn boek, zegt Schillebeeckx
onder meer: 'Ik richtte me al
schrijvend tot mensen die het
moeilijk hebben. En al .doende
merkte ik, dat ik daar zelf bij
hoorde'!
De achtergronden van de moeilijk
heden die prof. Schillebeeckx zelf
heeft liggen voor een deel in zijn
betrekkingen met de officiële kerk.
In het interview zegt hij daarover
krasse dingen. Bijvoorbeeld: 'Als
instantie is het (de kerk als insti
tuut) een aflopende zaak. Op den
duur blijft er een hiërarchie over.
terwijl het kerkvolk elders is.'
En verder zegt hij: 'Gemeenschaps
gevoel met de kerk blijf ik behou
den. Maar wat ik volledig verloren
heb. is de verbondenheid met het
Vaticaan. Dat Vaticaan met zijn
kongregaties als verlengstukken
van de paus. het betekende vroeger
iets voor mij maar nu niet meer.'
Prof. Schillebeeckx geeft in zijn
boek (impliciet) ook kritiek op de
Jezus-beweging en dergelijke zaken,
omdat men in dat soort bewegin
gen Jezus tot een mythe maakt. En
hij zegt daarvan: 'Eigenlijk hetzelf
de wat vaak in de- kerken ls ge
beurd en nog gebeurt. De eigenlij
ke. historische Jezus wordt verge
ten: men gaat hem vieren als een
kultusmysterie.' Zijn boek is in zijn
geheel een kritiek, niet op de erva
ring van heil in Jezus, maar op het
breken van de historische Jezus.
Het boek is uitgegeven bij H. Nelis-
sen te Bloemendaal. Het telt 624
pagina's. Prijs 67.50 (voor België
tot 15 oktober 1050 francs, daarna
1195 francs).
OPENBAAR VERVOER
Je kunt 't toch maar 't best mei
kleine letters schrijven: openbaar
vervoer, want 't mag allemaal mooi
zijn, auto's uit de binnenstad en
pak de tram en dergelijke zaken
meer. maar het openbaar vervoer is
daar ten enenmale niet op bere
kend. Voor wie b.v. een dusdanig
werk heeft in de stad waardoor
van het ene adres naar het andere
moet en niet kan fietsen, dus aan
gewezen is op het openbaar ver
voer. is het ten enenmale onvol
doende. Niet alleen dat hij altijd
einden moet lopen, maar ook
aansluitingen lijken nergens op
's Avonds is het helemaal niet raad
zaam ook maar een beetje ingewik
keld reisje te maken Het zal mij
niet alleen overkomen zijn dat je
denkt. ha. daar komt de tram aan
die haal ik gemakkelijk, je zet e:
nog even de vaart in. de trambe
stuurder of chauffeur van de bus
ziet je aankomen, maar wat ge
beurt er tot je verbijstering, de
tram rijdt gillend en lachend door
en laat je rustig minstens
kwartier wachten. Regen of geen
regen, dat maakt niet uit. Deze
middag nog had ik het plan opge
vat om het maar weer eens met de
tram te wagen. Goed. 't duurde
allemaal even lang. maar ja, dal
wist ik vooruit en m'n geweten
spreekt dan zelfs ook nog een beet
je mee. zodat ik geen spijt hel:
mijn bijdrage aan het schoonhou
den van het milieu te kunnen ver
lenen. Maar je wordt weer onmid
dellijk gestraft met een trambe
stuurder die zeker haast heeft oi
misschien slecht geslapen, of wie
weet heeft zijn voetbalclub wel ver
loren. in ieder geval rijdt hij als
een gek. speciaal in de bochten
waardoor een oudere heer een lich
te kneuzing oploopt omdat een val
lend jongmens z'n elleboog in zijn
zij zet en een kind languit op de
grond terecht komt. Openbaar ver
voer, ga maar recht zitten en hou
je vooral goed vast. Misschien ben
ik eenzijdig en ik zal wel generali
seren. Er zijn natuurlijk voortreffe
lijke bestuurders en de regeling zal
wel kloppen, maar dat er iets ont
breekt aan de instrukties is wel
duidelijk. Wil het geen farce wor
den en gaan lijken op een soor!
dwingelandij wanneer wij opgeroe
pen word£h om van het openbaat
vervoer gebruik te maken, dan
moet er nog veel veranderen en
moeten dergelijke dingen niet lan
ger mogelijk zijn.,
TR
tet
lie
ke
Le
op
ge
aa
De
in
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen te Monster: A. W. v.d.
Plas te Oltengensplaat.
Aangenomen naar Zetten-Andelst:
J. v.d. Ketterij kand. te Zeist die
bedankte voor Eist, Gouderak
(toez.), Goudriaan-Ottoland, Her-
kingen-Sommelsdijk, Kootwijk
Moerkapelle (toez.), Streefkerk
Vreeswijk. Woudenberg en Wou-
terswoude.
Afscheid op 8 september van Mid-
delharnis: J. T. Cazander wegens
benoeming tot voorzitter van de
Stichting herv. diak. gezondheids
zorg te Sommelsdijk: van Heerde:
P. Holst ber. te Naaldijk: van Gou
da: C. B. Roos ber. te Amsterdam-
Osdorp-Sloten: van Sellingen: D
Driebergen ber. te Westerhaar.
Intrede te Groningen (studenten
pastoraat) drs. R. Hensen te Gro
ningen De bevestiging heeft plaats
gehad op 30 juni: te Groningen
(studentenpastoraat) A. de Leeuw
(bevestigd op 30j uni): te Leerdam:
Chr. S. Verwoert uit Menaldum: te
Hoog- en Leegkerk c.a.: C. de Jon?
uit Dalfsen; te Enschede: C. J.
Rensink uit Marum; te Seroosker-
ke: kand. W. J. Rutgers uit Drie
bergen.
Bevestigd te Emmen: (full time
leraar) kand. O. Mulder, sinds juli
1971 medewerker in het pastoraat
te Kielwindeweer.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Arapoll (Braz.)H
Procee te Wieringen; te St. Jans
klooster: W. v.d. Kooy kand. aldaar
die dit beroep heeft aangenomen.
De classis Emmeloord heeft prep
geëx. en beroepbaar verklaard: \V.
v.d. Kooy kand. te St. Jansklooster.
Afscheid van Liawier: J. Dijkstra
ber. te Bennebroek; van Rotter
dam-Zuid: P. Sijtsma ber. te Leide-
n.
Intrede te Loppersum: K. H. Schu-
ringa uit Schiedam: te Nieuwerkerk
a.d. IJssel: J. Stolk uit Schiedam:
te Gramsbergen: G. Torenbeek uit
Nieuwlekkerland: te Middelburg: J.
van Eijk uit Steenwijk: te Zuidwol-
de (Dr)C. W. Thijs uit Amster
dam; te Veenendaal: H. A. v. Bop-
penburg uit Voorburg: te Hooge-
veen: G. Heijerman uit Emmen; te
Vlaardingen: D. Braam uit Haar
lemmermeer Oostzijde: te Almelo:
G. W. J. v.d. Bleek (full time leraar
godsdienstonderwijs) uit Delfzijl; te
Kootwijkerbroek (tijdelijke dienst)
A. Brink sinds 1 aug. en pred. van
Hazerswoude: te Muiden/Muider-
berg: kand. A. G. Bosma uit Am
sterdam.
GEREF. KERKEN VRIJG
Beroepen te Monster: M. Heems
kerk te Meppel
CHR. GEREF. KERK
Beroepen te Westzaan: R. v. Beek
te IJmuiden
ALG. DOOPSG. SOC.
Afscheid van Drachten-Ureterp: A
J. v.d. Linden ber. te Joure.
GEREF. GEMEENTEN
Intrede op 11 september te Nt
Beljerland: A. Moerkerken uit Rot
terdam.
SS
i --
fo
da
rel
Da
str
va
dei
da:
ja«
git
opi
vei
Ha'
rij
lin
tex
bes
da
kar
het
de
pla
Wc
eei
aai
Ca
wa
att
O
D
w;
gei
cei
sp<
De
