Straf als vergelding
is onchristelijk idee
Géén concessie voor een
kanaal door Dollard
Hoofdbestuur NSVH aantasting
treedt november af Kagerpiassen?
Arbeiders in landbouw
komen met flinke looneis
'De Tijd' is nu als
weekblad verschenen
bpdeFïrato
Schiphollijn
In Italië verdween
55ste vrachtwagen
Nederlandse kamerleden
bij president Soeharto
'Nieuw en boeiend avontuur begint'
Spaarbank komt
met bankrekening
voor jongeren
Regering is actief
tegen de apartheid
Westerterp brengt zélf besluit naar Groningen:
BINNENLAND
T9/K11
Niet voltrekking van het oordeel, maar verwijzing ernaar
door prof. dr. P. J. Roscam Abbing
Oj®ieuw is er een felle discussie ontstaan over de vraag of er in
Nederland strenger gestraft moet worden. Hoofdcommissaris Jong
van de Amsterdamse politie heeft in een vraaggesprek gepleit voor
inhering van strengere straffen. Intussen is Nederland opge
schrikt door afschuwelijke moorden, door mensen van wie nu
achteraf blijkt, dat zij al eerder een moord begingen. En de bank
roven gaan maar door.
Uit tal van brieven in deze krant
blijkt, dat bijna alle inzenders vin
den, dat er te zachte straffen wor
den gegeven, dat de gestraften te
veel in de watten worden gelegd,
dat psychiaters met rapporten die
zouden zeggen, dat de betrokkene
het niet kan helpen, maar eens een
toontje lager moeten zingen, etc.
Sommigen uitten zich onbeheerst:
'kastratiej; doodstraf, gewoon op
hingen'. 'Anderen spreken welover
wogen: liefde gebiedt ook en aller-
etrst te denken om de slachtoffers
ei hun ouders, die maximaal be
schermd moeten worden tegen zul
ke misdaden.
Een paar jaar geleden laaide een
dergelijke discussie op. toen
psychopaten zich aan burgers ver
grepen. De vraag was toen niet
20zeer of er te lichte straffen wor
den gegeven, maar of mensen met
psychopatische trekken, die in in
lichtingen opgenomen zijn, niet te
▼roeg week-enden naar huis mogen
of te vroeg ontslagen worden. Ook
;oen was er een meerderheid aan
briefschrijvers die meer beveiliging
van de burger en hardere maatre
gelen tegen gevaarlijke mensen eis
ten. Wat moeten wij van dit alles
denken?
Onze verlegenheid
I Welbeschouwd gaat het om twee
moeilijk met elkaar te combineren
interessen. Enerzijds moet inder
daad de burgerij zo veel als doen
lijk is beschermd worden tegen
misdadige praktijken. Niemand kan
ontkennen, dat er op dit gebied
.ontzaggelijk veel gebeurt: de wet
gever, de politie, de strafrechter, de
gevangenissen en inrichtingen zijn
er o.a. om die burger te bescher
men. Anderzijds moet ook de schul
dige of zieke mens. die een misdaad
beging dat krijgen, wat hij nodig
heeft Hij is ook een mens. zelfs als
hij zich 'onmenselijk' gedroeg. En
of hij werkelijk voor zichzelf altijd
een strenge straf nodig heeft, valt
te bezien.
Beide interessen komen vaak met
elkaar in conflict. Zij, die allereerst
denken aan de bescherming van
burgers, zijn vaak van mening, dat
schuldigen zwaar moeten worden
gestraft en dat psychisch zieke mis
dadigers krachtens een maatregel
lapg' moeten worden 'opgeborgen'.
Zij, die letten op wat de delinquent
nodig heeft, constateren dat langs
opsliiting vaak de misdadiger niet
beter maar slechter maakt. Vroeger
lette men eenzijdig op het belang
wan de maatschappij en kon men
ontzaggelijk wreed straffen: in de
middeleeuwen kon men de hand
van een dief afhakken. Tegenwoor
dig let men steeds meer ook op het
belsng van de misdadiger. Op zich
zelf is het best mogelijk, dat de
weegschaal inderdaad wat dreigt
docr te slaan naar een te groot
accent op dit tweede. Maar dat kan
niet zo maar haastig worden gecon
cludeerd. Laten wij elk element nog
-eens apart bekijken. Het eerste ge
zichtspunt noemen wij 'preventie'
(voorkoming), het tweede 'reclasse
ring' (verbetering, voort helpen).
Preventie
.Goéde preventie begint al vroeg.
Voorkomen is beter dan genezen,
ook beter dan straffen. Het strijden
.tegen sociale wantoestanden, het
vtchten voor betere opvoeding, het
werken aan moreel en levensover
tuiging en wij christenen zeggen
.erbij: het verbreiden van het evan
gelie is van groot belang ter
voorkoming van misdaad. Dat laten
wij nu echter rusten.
Als echter een misdaad gepleegd is,
is de strafrechter wel degelijk be
dacht op bescherming van de bur
gerij. De straf, die hij geeft, kan de
overtreder ervan afhouden iets der
gelijks nogeens te doen (speciale
preventie). Die zelfde straf kan ook
andere burgers ervan weerhouden
om een dergelijke strafbare daad te
verrichten (generale preventie).
Wel is er discussie over de vraag in
hoeverre dit afschrik-effect werk
zaam is. Verscheidenen menen dat
dat effect erg wordt overschat. Per
soonlijk houd ik het er voor, dat dit
^afschrik-effect in elk geval wel be
staat en moet blijven bestaan. Dat
is. niet hard maar liefdevol, omdat
het liefdevol is te trachten mensen
te weerhouden van misdaden, zelfs
van overtredingen. Bovendien is
-straf in de vorm van insluiting van
-de schuldige of opname van de
psychisch zieke van dien aard, dat
~de betrokkene tijdens zijn inslui
ting of opname practisch geen kans
-krijgt om opnieuw burgers lastig te
vallen, zodat ook deze vorm van
straf in het teken van bescherming
van de burger kan worden gezien.
Men denke overigens niet, dat de
.enige vijand van goede preventie
een te grote mildheid tegenover de
gevaarlijke mens zou zijn. Burgers
kunnen zichzelf te zorgeloos gedra
gen, hulzen kunnen te veel nodigen
-tot diefstal, bankgebouwen kunnen
-«en te slecht beveiligingssysteem
- hebben, etc. Bovendien kan de sa-
inenleving als geheel te weinig geld
- over hebben voor een goed opspo
ringsapparaat. zodat misdaad te lo-
-nend wordt en daardoor meerderen
aantrekt.
Reclassering
Verscheidenen, ook enkele brief
schrijvers, zeggen dat de straf staat
in dienst van vergelding. Vroeger
hoorde men dat geluid veel meer.
De misdaad moet gewroken worden,
er moet vergelding plaats hebben,
er moet een evenwicht worden her
steld, het leed dat aan onschuldi-
gen is berokkend vraagt erom. dat
ook de schuldige zelf moet lijden.
Naar ik meen kan een christen dit
niet onderschrijven. Als er werke
lijk in Gods naam vergelding moet
plaats vinden, verdienen wij allen
de doodstraf. Wie onzer is zonder
zonde? Het evangelie is déarin blij
de boodschap dat het oordeel, dat
wij verdienen, niet voltrokken
wordt, dat Christus zich onze
schuld zo persoonlijk heeft aange
trokken, dat Hij het oordeel daaro
ver droeg aan het kruis, zodat wij
leven in de. tijd van Gods genade
en geduld. De doodstraf ontneemt
iemand de mogelijkheid om later
tot inkeer en bekering te komen.
Daarom is de doodstraf onchriste
lijk.
Wil dat nu zeggen, dat de idee van
vergelding alleen maar heidens is?
Naar ik meen, moét ook hij, die de
overtreder liefheeft en hem peda-
op vormingswerk gericht) wil terug
roepen naar een verantwoordelijk
leven, soms streng zijn. Wie niet
horen wil, moet soms voelen. De
straf spreekt dan een taal, die zegt.
dat het bestrafte gedrag fout was.
Daarin is dan de straf een teken
van het oordeel over de zonde.
Evangelisch gezien is de straf dus
niet de voltrekking van het oordeel
De moorden die de afgelopen
weken in ons land gepleegd
zijn hebben een nogal felle
discussie uitgelokt over de
strafmaat, waarbij meer dan
eens de roep om^herinvoering
van de doodstraf klonk. Wc
hebben prof. dr. P. J. Roscam
Abbing, die aan de rijksuni
versiteit te Groningen chris
telijke ethiek doceert, ge
vraagd zijn vjsie op dit pro
bleem te geven
Prof. dr. P J. Roscam Abbing
Gods. maar een teken ervan, een
verwijzing ernaar. Dat kan alleen
werkzaam zijn als de straf liefdevol
wordt gegeven. Het evangelie gaat
voorop bij het bijbels spreken over
dat oordeel.
Het komt er dus op neer, dat wij
ook ten aanzien van de misdadiger
geen andere weg hebben dan die
van de liefde. Uit liefde moeten
wij soms streng zijn. niet slechts
zakelijk terwille van de bescher
ming van burgers, maar ook peda
gogisch. opdat de ander wakker ge
schud worde en gaat beseffen wat
hij heeft gedaan. Dat wil echter
ook zeggen, dat als een toereke-
ningsvarbare mens die een misdaad
beging tot inkeer en berouw komt,
en alles erop wijst, dat hij zoiets
niet weer zal doen, voortzetting van
de straf zinloos is.
Er zijn echter minstens twee moei
lijkheden hiermee verbonden. Ten
eerste is het uiterst moeilijk om het
klimaat rond, en de zorg voor de
ingeslotene zó te maken, dat de
kans op inkeer en berouw zo groot
mogelijk wordt. En ten tweede is
het bijzonder moeilijk om vast te
stellen wanneer de schuldige vol
doende berouw heeft, wanneer de
door-en-door immorele mens een
totale heroriëntatie heeft bereikt,
wanneer de zwakke voldoende sterk
is geworden, en wanneer de
psychisch zieke psychisch gezond is
geworden.
Conclusie
Wij stellen voorop, dat het nu een
maal niet mogelijk is absolute
voorrang aan preventie boven re
classering te verlenen. Men kan
niet zeggen, dat de preventie eerst
voor honderd procent moet worden
gediend, en dat dan pas de over
blijvende mogelijkheden bekeken
kunnen worden wat er voor de
misdadiger gedaan kan worden.
Dan zouden immers alle mensen
met dubieus gedrag moeten worden
opgesloten. Dat zou niet alleen fi-
nanciel onhaalbaar zijn, maar ook
uiterst wreed en in de grond van
de zaak onrechtmatig zijn tegeno
ver de betrokkenen. Dit wil dus
zeggen, dat de gemeenschap nu
eenmaal enig risico moet aanvaar
den. Dat is niet anders. Terwille
van de reclasseringsmogelijkheden
van tallozen moet men het risico
accepteren, dat een enkele maal
iemand wordt vrijgelaten, die zich
opnieuw misdraagt.
Men verwijte mij niet, dat zoiets
wreed is tegenover ouders, wiens
kind het slachtoffer wordt, en men
zegge mij niet, dat ik zo niet zou
praten als het mijn eigen kind
overkomen zou zijn. Wat een ge
weldig getuigenis was die overlij
densadvertentie van die verpleeg
ster, die in Zuid-Holland vermoord
werd. omdat er als tekst door de
nabestaanden was afgedrukt: 'een
discipel is niet meerder dan zijn
Heer'.
Wie al te haastig en irreëel en toch
ook wel een beetje liefdeloos zou
willen zeggen, dat tegen élke prijs
elk risico moet worden voorkomen,
bedenke, dat wij ons aan die spel
regel wel allerminst houden als het
gaat om het verkeer. Er worden in
Nederland elk jaar weer veel en
veel meer mensen gedood door het
verkeer dan door misdadigers. Per
soonlijk vind ik degene, die te veel
alcohol op heeft en achter het
stuur zit, ronduit een misdadiger,
die zwaar gestraft moet worden.
Maar daarover nu niet. Hoe moet
dan de strafmaat zijn bij het be
rechten van criminelen? In géén
geval de doodstraf. Die straf is voor
de bescherming van de bevolking
nooit nodig, omdat insluiting daar
voor voldoende is. En die straf is
voor de misdadiger zelf fataal, ver
betering onmogelijk makend. Maar
moet de straf die geen doodstraf is
streng of licht zijn? Dat hangt m i.
niet alleen af van de ernst van het
delict, maar ook van de kans op
herhaling. De straf moet streng
zijn, althans in de mogelijkheid
van lange insluiting of opname
voorzien, als er kans is op herha
ling vanwege de mentaliteit van de
betrokkene of vanwege zijn psychi
sche ziekte. De straf moet licht
zijn. als die kans gering is. althans
de mogelijkheid bevatten licht te
worden, als berouw of genezing van
dien aard is. dat herhaling niet
waarschijnlijk is. Zoals men weet is
dit laatste ook nu reeds in zoverre
mogelijk, dat een misdadiger 'op
jaren gesteld' kan worden, wat wil
zeggen, dat- zijn insluitingstijd
wordt bekort bij goed gedrag. Op
sluiting als maatregel moet lang zijn
als kans op herhaling groot is. En
de echte straf als leedtoevoeging
moet zwaar zijn als iemand meer
schuldig is dan ziek. zolang geen
verandering bij hem op gang komt.
Bankrovers en vooral heroine-
smokkelaars zijn meestal meer slim
en schuldig dan ziek en verdienen
vaak zwaarder straf dan seksueel-
abnormalen. Natuurlijk weet ik, dat
een en ander in de praktijk uiterst
moeilijk is te realiseren. Bovendien
weet ik, dat aan deze dingen ook
wel positief wordt gewerkt. Per
soonlijk pleit ik dus voor een gro
tere variatiemogelijkheid van straf,
afhankelijk van het effect op de
gestrafte, tegen de achtergrond van
de vraag of straf als preventie in
zijn speciale geval nog langer nodig
is.
ADVERTENTIE
30aug.-8sept. i
toegangf5.- 'AMSTERDAM raiTV-,
Na kritiek van veel leden:
DEN HAAG Het hoofdbestuur van de NVSH heeft meegedeeld
in november te zullen aftreden. Het is tot dit besluit gekomen als
gevolg van de kritiek, die er op het ogenblik onder veel NVSH-le-
den leeft op het beleid van het huidige hoofdbestuur.
En nu de misdadiger. Hij wordt
piet alleen gestraft terwille van het
afschrikwekkend effect ervan, dus
terwille van de preventie. Waar
dient die straf dan nog meer voor?
Al ongeveer een jaar is er grote
ongerustheid onder de leden (die
een half jaar geleden nog gevoed
werd door het rapport 'Opening
van zaken' van enkele personeelsle
den van de stichting) over de ma
nier, waarop het bestuur de stich
ting leidt. Men zou te autoritair
optreden en teveel een commercieel
beleid voeren in plaats van een
beleid op ideologische gronden. Met
name het feit, dat de NVSH voor
een abortus vierhonderd gulden re
kent, terwijl de Stimezo het doet
voor driehonderd gulden, vinden
veel leden een illustratie van het te
commercieel gerichte beleid van
het bestuur.
Tijdens een ledenraadsvergadering
is een motie van wantrouwen inge
diend tegen het bestuur. Men is tot
de overeenkomst gekomen, dat het
hoofdbestuur nog tot november zal
blijven zitten (wanneer de eerste
verenigingsraadsvergadering gehou
den zal worden) en dan vrijwillig
zal opstappen. De verenigingsraad
zal een nieuw bestuur kiezen.
Commercieel
Hoewel heel wat leden al geruime
tijd beweren, dat zij het niet eens
zijn met de, wat zij noemen, com
merciële koers van het bestuur,
heeft dit bestuur steeds volgehou
den. dat er geen sprake is van een
commercieel beleid. Men redeneert
als volgt: drie jaar geleden stond
de NVSH er financieel erg slecht
voor, een faillissement dreigde.
Daardoor was een zakelijk beleid,
waarbij de touwtjes strak in de
hand gehouden werden, geboden.
De NVSH krijgt van haar ruim
honderdduizend leden per jaar zo'n
twee-en-een-half miljoen gulden
binnen aan contributie. Hiervan
gaat een miljoen naar het blad
Sextant en een miljoen naar de
salarissen van de medewerkers. Er
blijft dus erg weinig geld over voor
het doen van onderzoeken etc.
Aangezien de NVSH geen subsidie
wil vragen, omdat zij bang is voor
invloed van de overheid, die daar
van het gevolg zou kunnen zijn,
moet er een andere manier gevon
den worden om geld bijeen te
brengen voor het verrichten van
onderzoekingen en het financieren
van experimenten.
Nieuwe plannen
Het hoofdbestuur van de NVSH
meent, dat het geoorloofd is voor
dat doel de abortus duurder te ma
ken dan bijvoorbeeld bij de Stime
zo. Het geld, dat hieraan wordt
overgehouden wordt gebruikt voor
bijvoorbeeld de financiering van
nieuwe plannen van de NVSH, zo
als de overtijd-behandeling (die
volgens A. Hartog, hoofd economie
en communicatie van de NVSH ei
genlijk 130 gulden kost, terwijl de
patiënt maar vijftig gulden hoeft te
betalen). Volgens het bestuur kan
de Stimezo de abortus goedkoper
verrichten, omdat deze instelling
geen andere werkterreinen heeft,
waarvoor zij onderzoekingen en
dergelijke doen.
Een groot deel van de leden is het
evenwel niet eens met deze redene
ring en vindt dat het hoofdbestuur
hierdoor te kennen geeft veel te
zakelijk te denken inplaats van uit
te gaan van de ideologie, die ten
grondslag ligt aan de NVSH. Van
daar dat het bestuur dezer dagen
zijn ontslag heeft ingediend.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Hoewel ANWB en
het Koninklijk Nederlands Water
sport Verbond (KNWV) positief
staan tegenover de bevordering van
het openbaar vervoer, hebben zij
met grote bezorgdheid kennis geno
men van plannen voor de aanleg
van de 'Schiphollijn'. waarbij in
het bijzonder in het gebied van de
Kagerpiassen de belangen van de
waterrrecrea.tie in het geding zijn.
Dit hebben belde organisaties mi
nister Westerterp laten weten. Zij
merken onder meer op, dat bij de
vaststelling van het tracé nimmer
van enige inspraak sprake is ge
weest. Zij pleiten ervoor be
langhebbenden alsnog de kans te
geven hun mening kenbaar te ma
ken en vragen dat daarmee bij de
verdere uitvoering zoveel mogelijk
rekening zal worden gehouden.
De bonden merken verder op, dat
de rust en de aantrekkelijkheid van
de Kagerpiassen aan de' Noord-
westzijde verstoord dreigen te
worden door de aanleg van een
spoorlijn op een afstand van 150
tot 250 meter ten zuiden van rijks
weg 44. Verder zal de spoorlijn
volgens de plannen precies over
een jachthaven aan de Sassen-
helmvaart in Sassenheim lopen en
opgemerkt wordt, dat door een
kleine verschuiving het voortbe
staan van deze haven wellicht ver
zekerd kan worden.
De organisaties komen met andere
plannen: voorgesteld wordt een
verlenging van de lijn naar de
westkant van Sassenheim en een
verdiepte ligging van de spoorlijn:
een kruising van de Ringvaart van
de Haarlemmermeerpolder en de
Sassenheimvaart door middel van
twee aquaducten.
De bonden beseffen dat deze aan
leg waarschijnlijk duurder zal zijn,
maar schten de voordelen voor re
creatie, natuur en landschap zo
groot, dat zij de bewindsman met
klem vragen dit alternatief in over
weging te nemen.
Van een verslaggever
DEN HAAG De vijfenvijfstigste
Nederlandse vrachtwagen werd gis
termiddag in Italië gestolen. De
telling wordt sinds begin vorig Jaar
bijgehouden door NOB-Wegtran-
sport.
Nummer 55 was een vrachtwagen
met aanhanger, geladen met kar
petten en tapijten, van een expedi
tiebedrijf uit Oss. De waarde van
de lading bedraagt 80.000 gulden.
De vrachtwagencombinatie is een
ton waard, maar gebruikelijk is dat
die binnenkort leeg ergens wordt
teruggevonden.
Van een verslaggever
DJAKARTA President Soeharto
heeft gisteren twaalf kamerleden
uit Nederland ontvangen en een
uiteenzetting gegeven van zijn re-
geringspkan voor economische ont
wikkeling. De kamerleden spraken
ook met ministers en zij legden een
krans op de begraafplaats van oor
logsslachtoffers.
Van onze sociaal-economische redactie
UTRECHT De werknemersorganisaties in de landbouw zullen
volgend jaar flinke looneisen stellen. De heer J. Leuven, voorzit
ter van de bedrijfsgroep agrarische sectoren van de bij het NKV
aangesloten bond AVG zegt dit in het bondsblad Servio.
De flinke looneisen zijn gebaseerd
op de achterstand die de landarbei
ders hebben met werknemers in
andere sectoren. Afhankelijk van
de CAO verdient een landbouwar-
beider soms wel twintig procent
minder dan een vergelijkbare werk
nemer op een fabriek. De heer Leu
ven is er zich van bewust dat de
inkomenspositie van boeren en
tuinders op het ogenblik niet flo
rissant is. Hij vindt het. echter een
redelijke zaak dat de overheids
steun van boeren en tuinders voor
een groot gedeelte ten goede komt
aan de landarbeiders.
Hij verwacht dat de boerenorgani-
saties hun medewerking zullen ge
ven aan het inhalen van de achter
stand. Mocht blijken dat het land
bouwschap alleen maar ten dienste
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Vier dagen na het verscheiden van het dag
blad De Tijd is dan nu als negende in de rij van de opinie
weekbladen het weekblad De Tijd op de markt. Het blad is
gisteren gepresenteerd in café De Lange v h Scheltema.
Het weekblad de Tijd is tijde
lijk voor dë prijs van één gul
den, maar dit wordt in de losse
verkoop 1.50 in een oplage
van 100.000 exemplaren deze
week verschenen. Het blad telt
momenteel 63.000 abonnees, van
wie er zesduizend in één maand
zijn bijgekomen.
De redactie was gisteren tijdens
de presentatie nogal opgetogen
over het eerste nummer, dat 43
pagina's telt. waarvan dertien
advertentie-pagina's. Het blad
wordt tot 1 januari 1975 nog
gezet bij het Handelsblad en ge
drukt bij Rotabest in Best van de
VNU. Na 1 januari zal het week
blad ook in Best worden gezet.
In een voorwoord zegt de redac
tie: 'De beste tradities van het
dagblad, dat bijna 130 jaar heeft
bestaan, hopen wij voort te zet
ten. Dit betekent dat De Tijd
een katholiek weekblad is'. En
verder op: 'Het zou eenvoudig
zijn te zeggen, dat wij ons rich
ten op die middengroep. Maar
dat is niet zo. De Tijd wil een
platform zijn voor een grote
verscheidenheid van meningen'.
En ook: 'Bij dit alles hechten
wij veel waarde aan het gesprek
met onze lezers. Op welke wijze
wij daaraan vorm kunnen geven
is nog onderwerp van studie.
Maar nu al wordt gewerkt aan
de oprichting van een gespreks
groep van gevarieerde samen
stelling waarmee de redactie re
gelmatig van gedachten zal wis
selen over ontwikkelingen, die
voor het weekblad van belang
zijn. Een nieuw boeiend avon
tuur in de lange geschiedenis
van De Tijd begint vandaag. Wij
hebben er alle vertrouwen in.
dat het avontuur ook succesvol
zal zijn'.
In het eerste nummer wordt on
der meer aandacht besteed aan
de film The Exorcist, aan Haya
van Someren. voetballer Johnny
Dusbaba. de Baader-Meinhof-
groep en de bewapeningswed
loop.
van de boeren functioneert en het
niet opkomt voor de belangen van
de landarbeiders dan vervalt voor
het AVG de basis om in dit orgaan
vertegenwoordigd te blijven, aldus
de heer Leuven.
Volgens de AVG is schaalvergroting
met dc daarbij behorende noodza
kelijke sanering een harde maar
rocn de enige juiste oplossing van
ae problemen in de landbouw. De
oona wil de ontwikkeling naar gro
ter en moderne bedrijven stimule
ren om alaus de werknemers een
vetüger bestaan te kunnen garan-
uern. Het AVG is het daarom niet
eens met de opvatting van het NKV
üat inaiviaueie toeslagen moeten
worden gegeven aan boereu die in
ue grootste unancieie moeilijkheden
zijn geraaxt. up die manier worden
boeren gesteund uie eigenlijk geen
oestaansreent meer hebben. Inko
menstoeslagen werken remmend op
de zo noodzakelijke sanering.
ROTTERDAM Onder de naam
'piek-fijn-rekening' gaat de Spaar
bank te Rotterdam niet aangeslo
ten banken in Gouda, Delft en
Maassluis) aan jongeren van 11 tut
15 jaar een nieuwe vorm van dienst
verlening bieden. Jongeren m de;c
leeftijdscategorie kunnen met toe
stemming van hun ouders een eigen
bankrekening openen, waarover zij
tot hun 18e contant en giraal zelf
standig kunnen beschikbaar. 7e
ontvangen zelf dagafschriften
waarop de mutaties zijn vermeld.
Van een verslaggever
DEN HAAG De regering draagt
actief bij tot het bevorderen van
politieke druk op Zuid-Afrlka om
dat land te brengen tot beëindiging
van het apartheldsbeleld. Dat
schrijft minister Van der Stoel in
zijn antwoord op vragen van het
Tweede-Kamerlid Cvppes (PPR)
Maar het regeringsbeleid houdt vol
gens de minister niet in dat de
regering ingrijpt in de financiële
betrekkingen met Zuid-Afrika van
particuliere Nederlandse instellin
gen. Die instellingen, schrijft Van
der Stoel, behouden een eigen ver
antwoordelijkheid.
door Jan Sloothaak
EELDE Minister Westerterp heeft gisteren op het vliegveld Eelde persoonlijk het koninklijk be
sluit over het Dollard-kanaal aan een koerier van de provincie Groningen overhandigd. De minister
moest voor een andere zaak in Eelde zijn. Door zelf het document mee te nemen heeft hij het pro
vinciaal bestuur een stuk in handen gespeeld dat vandaag ongetwijfeld een hoofdrol zal gaan spelen
in een vergadering van provinciale staten van Gr oningen. In het koninklijk besluit, dat vrijdag al
ondertekend zou worden (wat niet gebeurde), staat dat de door de provincie gevraagde concessie
voor een kanaal door de Dollard niet zal worden verleend.
Politiek is de zaak hoe langer hoe
merkwaardiger komen te liggen.
Het vorige college van gedeputeer
de staten was het van harte oneens
met het standpunt van de regering,
die een kanaal door de Dollard
desastreus acht voor het milieu en
daarom vindt dat het kanaal maar
binnensdijks moet kómen. Het
nieuwe college is verdeeld. Een
meerderheid wil met de minister
meegaan. Als provinciale staten
vandaag ook met het regerings
standpunt meegaan, betekent dit
een ommezwaai van honderdtachtig
graden.
Een jaar geleden namen provincia
le staten een motie aan waarin het
kanaal door de Dollard werd ge
handhaafd. Nu stelt het nieuwe col
lege van gedeputeerden (in meer
derheid) voor hierop terug te ko
men. Vooral door waterschappen en
boerenorganisatles en ook de
streekraad Oost-Groningen is zware
druk uitgeoefend om de regering
geen medewerking te verlenen.
Het regeringsstandpunt heeft voor
al in de PvdA tegenstrijdige reac
ties opgeroepen. Er zijn steeds meer
voorstanders gekomen voor het re
geringsstandpunt. De communisten
roepen nu in koor dat zij zo nodig
'om' moesten omdat de PvdA plot
seling regeringsverantwoordelijk
heid kreeg. De communisten hou
den bij hoog en bij laag vol dat
'Brussel' er achter zit. Hun redene
ring is dat de machtige Duitsers de
Europese Commissie, die ook voor
milieubehoud in de Dollard heeft
gepleit, misbruiken om te voorko
men dat Noord-Duitsland een con
currerend scheepvaartkanaal in
Oost-Groningen te duchten krijgt.
Behalve de CPN zijn ook de VVD
en het GPV voorstanders van het
kanaal door de Dollard. Dit moet
volgens hen snel worden aangelegd
om de afwatering van Oost-Gro
ningen en -Drente te verbeteren.
Een binnendijks kanaal zal meer
tijd vergen. Behalve verweg de
grootste helft van de PvdA zal ook
de PPR met het regeringsstandpunt
meegaan. Alleen het CDA zal er
vanmorgen eerst nog over verga^
deren.
Wat zwaar weegt is dat een eventu
ele beroepsprocedure de aanleg van
het kanaal nog verder zal stagne
ren (mogelijk zelfs vier jaar) en
dat wil in feite geen van de partij
en. Het CDA wil volgens fractielei
der J. van der Ploeg de inhoud van
het KB ook nog toetsen aan de wet.
Het gaat om de vraag of dit KB
niet in strijd is met een wet over
1904 over zaken als dijkaanleg en
afwatering.
Overögens vraagt hij zich af of
vandaag al verantwoord beslist kan
worden over het al of niet instellen
van een beroepsprocedure omdat
het kersverse document nog niet
door de fracties is doorgesproken
en ook niet-belanghebbenden. zoals
de waterschappen.
Overstromingsgevaar
Een van de vragen is of Oost-
Groningen werkelijk in overstro
mingsgevaar verkeert. Met de aan
leg van het kanaal is ook de opho
ging van de dijk tot delta-hoogte
gemoeid en uitstel van het kanaal
vergt ook uitstel van dit werk. Het
is een beetje griezelig te bedenken
dat alleen de praktijk die vraag
afdoende kan beantwoorden.
'Na 1953 was het beschikbaarstellen
van miljoenen en het uitvoeren
van werken plotseling wel mogelijk.
Voor die tijd waren er ook daar
stapels rapporten, maar er moest
iets ernstig passeren om aan het
werk te gaan', zo appeleerde het
Tegenstrijdige
reacties, vooral
in de PvdA
Groninger raadslid J. J. Matthijsse
onlangs aan de overstromingsramp
die Zeeland in 1953 trof. Vorige
herfst lanceerde het waterschap
Reiderland tijdens stormweer alar
merende berichten over de sluis
van Nieuw Statenzijl. Volgens rijks
waterstaat was er niets aan de
hand.
Scheepvaart
Een ander chapiter is de scheep
vaartfunctie van het kanaal. Dit ls
Minister Westerterp
primair bedoeld voor afwatering
maar het biedt Oost-Groningen ook
de kans op rechtstreekse verbin
ding met de zee.
Bij zijn bezoek van onlangs aan
Oost-Groningen zei premier Den
Uyl dat die scheepvaartfunctie ook
meteen zou worden gerealiseerd. In
latere verklaringen van de regering
is daar echter niets van terug te
vinden. Volgens burgemeester mr.
G. J. te Loo van Winschoten zou de
premier, die toch al met lege han
den aankwam, later in Intieme
kring gezegd hebben: 'Ja, ik moest
toch iets zeggen'. Ook minister
Westerterp heeft zich in de Kamer
positief uitgelaten over een scheep
vaartfunctie. In zijn jongste brief
aan de provincie staat echter dat
dat hij het wel nuttig vindt te
'praten' over die eventuele scheep
vaartfunctie. Dat kanaal moet in
ieder geval een scheepvaartfunctie
krijgen, of het nu al of niet door
de Dollard komt, vindt de heer V.d
Ploeg.
Gevraagd of. gezien een%verder uit
stel tegen ieders zin in toch op de
vraag, daarover langer te delibere
ren en eventueel in beroep gaan
tot nog verder uitstel leidt, het
toch verder gaan op deze weg in
feite niet een prestigekwestie is,
zegt hij: 'We moeten proberen dat
te voorkomen, maar wc moeten we
ten wat we precies doen
I
