Arnhem is Nederlands
enige trolleybus-stad
n
Tien vingers
Radio- en televisieprogramma's
Even
puzzelen
horen,zien en/ÊjBMjivgJRralp
Paul Brand
Chirurg in India
TROUW KWARTET MAANDAG 2 SEPTEMBER 1974
BINNENLAND/RADIO EN TV T4/K4
Kwart eeuw milieu-vriendelijk openbaar vervoer
SMIDJE VERHOLEN
door JAC. LELSZ
ARNHEM Enkele jaren ge
leden leek het er in Arnhem niet
zo erg gunstig uit te zien voor
de trolleybus, dat toch zo uiterst
milieu-vriendelijk middel van
openbaar vervoer. Men weifelde
tussen de elektrische trolley en
de dieselbus. die in de Gelderse
hoofdstad op verschillende lij
nen loopt.
Er is destijds in verband met de
trolley en de dieselbus (kortom:
met het oog op het te verkiezen
middel van openbaar vervoer in
Arnhem het eerste deel van een
rapport verschenen waarop nog al
tijd een vervolg moet komen. De
gemeenteraad heeft nog steeds
geen definitieve uitspraak gedaan,
maar de indruk wordt steeds ster
ker. dat de trolleybus, die nu 25
jaar in Arnhem rijdt, niet uit het
stadsbeeld zal verdwijnen.
Een nogal duidelijke aanwijzing in
die richting is dat het Gemeente
Vervoerbedrijf Arnhem een tijdje
geleden nog tien nieuwe trolley s
heeft besteld, en die kosten 160.000
gulden per stuk. Vijf ervan zijn
intussen in bedrijf gesteld, de an
dere vijf moeten nog worden afge
leverd. 25 jaar trolley in Arnhem
wordt op het moment 'gevierd' met
een kleine expositie in het Infor
matiecentrum van de gemeente te
genover het stadhuis.
Het initiatief tot de tentoonstelling
werd genomen door de twintigjari
ge G. Aberson uit Nijmegen, stu
dent aan de TH in Delft. Zij is
georganiseerd door de Nederlandse
afdeling van de Nationaal Trolley
bus Association. Dat is. een club
van hobbyisten met betrekking tot
dit middel van openbaar vervoer.
Zij staan er echter niet zo emotio
neel tegenover, en in tegenstelling
tot het wereldje van de trein-,
stoommachine- en molenhobbyis
ten bijvoorbeeld, noemt men hem
dan ook niet trolley-gek
UUL
ir r
i
we**)
- 'tSRfKflÉH
Een van de Arnhemse trolley's in de ~bocht naar Oosterheek.
Voorgangers
Om het onderwerp te completeren,
hebben de organisatoren het open
baar vervoer in de Gelderse hoofd
stad vanaf 1839 onder de loep ge
nomen. In dat jaar deed de paarde-
omnibus haar intrede. ZIJ reed
tweemaal per dag het traject Arn-
hem-Velp en terug. In 1880 kwam
de paardetram. waarbij een stads-
ritje vijf cent kostte. In 1911 ver
scheen de elektrische tram op de
weg: en op de eerste dag waren er
al negenduizend passagiers. Ge
meente en provincie berichtten in
de Arnhemsche Courant: 'Niet al
leen hebben zeer velen een ritje
gemaakt, talloozen hebben, vooral
ln de middaguren, het rijden aan
dachtig gadegeslagen. Op verschei
dene punten van de lijn stonden
ouden en Jongen de wagens aan te
kijken en na te staren.En toen
brak dan het tijdperk van de auto
bus en van de trolleybus aan (wat
de laatste betreft in .1949).
Toen de trolley in Arnhem op de
straat kwam. bestond zij al een
kleine 75 jaar. Zij was aan het
einde van de negentiende eeuw
ontwikkeld door de Duitse uitvin
der-industrieel Werner von Sie
mens. In 1882 vond in Berlijn de
eerste proefrit plaats. Het voertuig
droeg de naam 'Electromote'. De
resultaten waren goed. maar het
succes dat Siemens ongeveer tezelf-
der tijd met zijn elektrische tram
boekte, was zo groot dat de trolley
gewoon vergeten werd. Pas in 1900
zijn op de wereldtentoonstelling
van Parijs enkele trolleybussen ge
demonstreerd. die datzelfde jaar in
Eberswalde werden ingezet. Tussen
1901 en 1904 werden in Duitsland
de eerste regelmatige diensten on
derhouden.
Luchtband
Voor de eerste wereldoorlog beston
den er in Duitsland vijftien trolley-
bedrijven. die alle een kortstondige
levensduur hadden. Ook in Frank
rijk en Italië werden enkele lijnen
geopend. De grootste ontwikkeling
maakte de trolley in Engeland
door. Eén van de bedrijven Ln dat
land. Bradfort. had trolley's lopen
van 1911 tot 1972. De grote bloei
van de trolley daar was te danken
aan de uitvinding van de lucht
band. die het reizen met dit voer
tuig een stuk gerieflijker maakte.
Ook elders met name in Zwit
serland. Rusland. Amerika en Ca
nada. werd de trolley populair. Nam
het aantal trolley's elders voortdu
rend af. in Zwitserland en Rusland
komen er nog steeds bij. In Ameri
ka en Canada neemt de belangstel
ling voor de trolley de laatste jaren
weer toe.
Wat Nederland betreft, zijn er maar
drie steden geweest met trolley's:
Groningen. Nijmegen en Arnhem.
Groningen liep hier vooraan; in
1927 werd ermee gestart. In 1965
was het echter afgelopen. De bo
venleiding vertoonde er zo n inge
wikkeld patroon, dat er veelvuldig
storingen optraden. Drie beweegba
re bruggen gaven eveneens hoofd
brekens. Bovendien was er geen
mogelijkheid tot uitbreiding. In
Nijmegen werd in 1952 met de trol
ley begonnen, maar in 1969 zette
men er al weer een punt achter,
omdat na een verkeersonderzoek de
voordelen van de exploitatie ten
opzichte van die van de dieselbus
in twijfel werden getrokken.
De Gelderse hoofdstad, waarin 1945
bij de Slag om Arnhem de trams,
remises en rails onklaar raakten,
begon met de trolley in 1949. Naast
een dieselbusnet beschikt deze stad
thans over een uitgebreid net van
trolley's, die ook de gemeentegrens
overschrijden er. naar Oosterbeek
en Velp rijden. Vooral op trajecten
met stijgingen- en die komen in
dit gebied veelvuldig voor heb
ben ze altijd goed voldaan. Er de
den zich relatief weinig ongevallen
voor. Ook het aantal storingen was
beperkt. Het publiek bleek, als het
kon kiezen tussen dieselbus en trol
ley. de laatste vaak te prefereren,
zelfs al moest het daarvoor wat
langer wachten. Bij een enquête
heeft 75 procent van de chauffeurs
zich voor .handhaving van de trol
ley uitgesproken
Pro en contra
Er zijn de laatste jaren vele publi-
katies pro en contra de trolley ver
schenen. De Arnhemmers zelf ble
ven er gemiddeld warm voor lopen.
Zij erkenden dat dit elektrisch
voortgedreven voertüig verschillen
de voordelen heeft ten opzichte van
de dieselbus. en ook uit milieu
oogpunt. Geen stinkende uitlaat
gassen. geen trillingen en geen la
waai. Bijna geruisloos zoekt de trol
ley haar weg door het verkeer. Een
van de nadelen zou kunnen zijn.
dat zij door de gebondenheid aan
een bovenleiding minder flexibel is.
Maar dat valt mee. want er is altijd
nog een uitwijkmogelijkheid van
elf meter. Een andere handicap
treedt op als de stroom uitvalt. De
trolley staat dan stil en kan dan
een opstopping veroorzaken. Bij het
nieuwste type. dat nu in gebruik is
genomen, is daar echter ook in
voorzien. Arnhem is nu aan zijn
vijfde type trolley toe. Een type.
dat al als dieselbus in gebruik was.
De DAF/Den Oudsten MB bus.
waaruit een trolley, die in noodge
vallen zonder bovenleiding kan rij
den. De stroom wordt dan geput uit
een aantal accu's, die 48 Volt leve
ren inplaats van de bovenleidings
spanning van 600 Volt. Hiermee
kan het voertuig stapvoets rijden, 3
km per uur. Voldoende om uit een
netelige situatie weg te komen. De
oudste trolley s zijn nu buiten ge
bruik. Het is de bedoeling dat de
alleroudste, nr. 101. die in '72 aan
de National Trolleybus Association
werd verkocht, in een Engels trol-
leybusmuseym terecht komt.
De tien nieuwe trolleys, die Arn
hem bezig is in gebruik te nemen,
hebben elk 160.000 gulden gekost
Een nieuwe dieselbus kost 110.000
gulden. De investering voor een
dieselbus is dus heel wat handza
mer dan voor een trolley. Hier
staat echter tegenover dat een trol
ley twee keer zo lang meegaat als
een dieselbus en ook minder onder
houdt vergt. Trolley s draaien lustig
meer dan een miljoen kilometers,
met uitschieters soms naar ander
half miljoen kra's. Met de dieselbus
ligt dat wel even anders.
Peperduur
Arnhem is. zoals gezegd, de enige
stad in Nederland, waar de trolley
nog rijdt. Het ziet er op het mo
ment zeker niet naar uit dat haar
tijd snel voorbij is. Er zijn mensen
die de bovenleiding onesthetisch
vlnden> en eigenlijk nog meer de
masten waaraan de draden hangen.
In bepaalde gevallen mag daar iets
van waar zijn. maar de voordelen
wegen ruimschoots tegen de nade
len op. vooral ook als men let op
de milieu-vriendelijke aspecten er
van. Het zou dwaas zijn het peper
dure trolleynet af te breken (aan
leg zou op het ogenblik 100.000
gulden per kilometer kosten).
Tenslotte: de tentoonstelling '25
jaar trolley in Arnhem' loopt tot en
met 6 september: in verband met
het jubileum is onder dezelfde titel
tevens een door de TH-student G.
Aberson geschreven boekje ver
schenen.
'Brandpunt' over
Hans van der Aar
en over De Tijd
Als de reeds zes jaar in Turkse
gevangenschap wegkwijnende
Hans van der Aar inderdaad binnen
afzienbare tijd zijn vrijheid
herkrijgt, zal dat voor een niet ge
ring deel te danken zijn aan
medewerkers van 'Brandpunt'. De
invloed van het miedum televisie
was merkbaar in de zaterdagavond
uitgezonden beelden. Gewapende
bewakers van Hans die geboeid
over straat moest na op 'zieken
rapport' te zijn geweest stonden
Willibrord Frequin toe met hun
gevangene te spreken. Later in de
uitzending zagen wij hoe de
'Brandpunt'-verslaggever had weten
door te dringen bij de Turkse
minister van buitenlandse zaken
Terecht zei Hans' moeder in de
KRO-studio: 'Ik geloof dat jullie op
het juiste moment ln Istanboel
zijn geweest'
Uiteraard stond Brandpunt stil bij
het verdwijnen van het dagblad
De Tijd en de aanloop van het ge
lijknamige weekblad, dat volgens
de hoofdredacteur het politieke (en
kerkelijke) midden als vertrek
punt zal hebben. Een van de
redacteuren noemde dat midden
daarna kleurloos. Een ronde schijf
echter, die van alle denkbare
kleuren is voorzien, wordt pas gnis,
wanneer je hem snel laat
ronddraaien.
VARA's ombudsman H. Ouwerkerk
kwam uit de bus met een scherpe
reportage over de aanpak van de
kinderen in de Heldring-
Stichtingen en het effect daarvan op
de pupillen. Wat ik te zien kreeg,
vond ik ontmoedigend en hopeloos
verouderd, ja onbegrijpelijk dat
dat deze 'opvoedkunde' nog kan
worden toegepast. Een aan de
discussie-achteraf deelnemende
psychiater zei met dc bekende
omhaal van woorden dat niet de
ware totaliteit was getoond, maar
hij zal niet veel kijkers hebben doen
geloven dat die onpersoonlijke
aanpak het je-van-het is voor
moeilijke kinderen
Gerard Cox is een bekwame
cabarettier en Rogier van Otterloo
een uitstekende musicus. In het door
de VARA uitgezonden liedjes
programma leken ze evenwel ieder
voor zich te werken. Een
verandering is nog geen verbetering
en dat gold ook voor een aantal
arrangementen. Probeerde je alleen
maar te luisteren naar de piano
partij. dan moest je erkennen dat
die lekker klonk. Maar afgewogen
naar de aard van de liedjes en de
tijd waarin ze zijn ontstaan, kon ik
er vaak weinig waardering voor
opbrengen.
Ik heb Koos Speenhoff zelf nog
zijn 'Brief' horen zingen. Als je
daaraan het sentiment onttrekt
en er een modern muziekje
tegenaan gooit, lijkt het naar niks.
De NCRV domineerde zondag
avond sterk met bijzondere tele
visiepresentatie van Shakespeares
Hamlet. Veel scènes waren
suggestief en lieten in de close-ups
de acteerkwallteiten goed uit
komen. Toch miste ik dikwijls het
totaalbeeld en de ruimtewerking
die slechts op het grote podium
te realiseren zijn. De afmetingen
van de kijkkast lijken te be
grensd voor de Hamlet-figuur,
wiens tragiek het Juist is dat
hij in de ruimte wordt gesteld.
Vanavond kunnen we het slotdeel
zien. dat begint bij de derde
scène van de derde acte.
Ton Hydra
(ADVERTENTIE)
geopend IO-f7 en 19-22 uur. zondags 10- r7^ksf
TreinTöegang-biljetten bij NS stations oegang (5.- AMSTERDAM
t 65
De tolerantie van hun ouders hield
niet in dat dezen er geen voorstan
der van waren dat de waarheid
werd gezegd, wat dat ook ten ge
volge kon hebben. Toen Jean bij
voorbeeld zij was een Jaar of zes
eens een of ander voorval ver
keerd had overgebracht, spendeerde
Paul enige uren om de waarheid te
achterhalen. En toen het bleek, dat
zij maar wat had gezegd, zei hij:
'Ga maar eens alleen nadenken, tot
Je naar mij toe kunt komen eh me
precies kunt vertellen wat er nu
gebeurd is'. Koppig hield het kind
vol dat zij gelijk had. en ging heen.
Maar een kwartiertje later zag
Margaret hen rustig pratend naast
elkaar zitten.
Eenzelfde instelling had Paul ten
aanzien van zijn medewerkers: niet
al te zwaar op de hand. vriend
schappelijk. verdraagzaam, tenzij er
iets op het spel stond dat hij van
werkelijk belang achtte. Melville
Fumess. die jaren met hem samen
werkte. herinnerde zich slechts één
gelegenheid waarbij Paul harde
woorden tegen hem had gesproken
Fumess had bij vergissing opgete
kend dat iemands linkerhand was
geopereerd in plaats van zijn rech
ter.
'Dat is een ernstige vergissing', zei
Paul scherp. 'Laat dat niet weer
gebeuren'.
Furness was ln 1953 uit Chlngleput.
waar hij patient was van dokter
Cochrane, naar Vellore gegaan. Op
zijn zestiende ontdekte hij dat hij
lepra had. Toch had hij kans gezien
naar school te gaan. Maar toen de
ziekte erger was geworden was hij
tenslotte naar Chlngleput verhuisd.
Daar werd hij met de nieuwe ge
neesmiddelen behandeld en was hij
negatief' geworden, had er zijn
Dorothy
Clarke
Wilson
11. A. Schreudtr
huidige vrouw. Lucy, ontmoet en
had er vijf jaar gewerkt ln de
kliniek van dokter Cochrane te
Saidepet. Hij werd aan Pauls afde
ling verbonden nadat Gusta Buult-
gens was vertrokken, en hij deed er
zijn werk al even nauwgezet als zij.
Door Ruth Thomas werd hij opge
leid in fysiotherapie, en hij kreeg
zo'n gtote bekwaamheid in het di-
agnotiseren van handafwijkingen,
dat Paul dikwijls zijn advies vroeg
alvorens te besluiten wat hij in een
of ander geval zou gaan doen. Lucy
trad enige jaren op als Pauls secre
taresse.
Chandra Manuel had als maat
schappelijk werkster van het Cen
trum van Nieuw Leven een moeilij
ke tijd bij Pauls afwezigheid. De
patiënten wilden niets van haar
aannemen en verzetten zich erte
gen dat een vrouw het voor het
zeggen had. 'Dokter Brand zei het
zó. of: 'De baas doet het op die
manier', mopperden zij dan. Zij
schreef haar klachten aan Paul. En
hij bekritiseerde haar niet of ver
weet haar niets, maar vroeg haar
alleen vol te houden en haar best
te doen. Gesteund door zijn ver-
trouwen. kwam zij ertoe bij haar
bezoek aan de patiënten zich af te
vragen: waarom gedragen ze zich
zoals zij doen?
Chandra leerde zich met haar pa-
tienten te identificeren. Zij at met
hen. maakte uitstapjes met ze.
werkte met hen samen en ging
echt van hen houden. En nadien
had ze aanmerkelijk minder strub
belingen met hen.
Maar pas toen Paul was terugge
keerd hernam het leven in het
Centrum zijn normale gang. De
sfeer veranderde vrijwel dadelijk.
De kwaliteit van de produkten werd
beter en ongelukken kwamen min
der voor. 'Hij ziet alles!' zelden de
jongens tegen elkaar.
In zijn verhouding met de mensen
kwam iets van kameraadschap. Ge
woonlijk verscheen Paul in shorts
en gekleurd overhemd, nam deel
aan de werkzaamheden in de tim
merwerkplaats. maakte grapjes met
de mensen, liet hen voelen dat hij
op ze gesteld was en hen accepteer
de. En weer ging hij op in zijn
jacht naar de veroorzakers van de
vernielende krachten in vingers en
tenen.
114. 'Nou moste we maar 'es effe
kijke wat er in flie kissies zit',
gromde Platvink-Jantje. 'Wat denkt
die Nosco wel. Wij het vuile werk
voor een groot deel opknappe en
een jaar lang voor opa spele met
een kriebelbaard voor ons bakkes.
We verbreke de verbintenis, Sjarl.
We gaan weer voor eigen rekening
werke. We beginne met deze kis
sies. Ze ware zwaar genoeg, dat er
best wat in ken zitte, dat van onze
gading is'. De dikke schavuit kie
perde de eerste de beste koffer
ondersteboven, keek even en riep
toen nijdig uit: 'Ba! Stene! Bakkeie!
Nog geen duppie waard!' En
jawel, de bij de neus genomen dik
zak had gelijk. Het waren slechts
waardeloze stenen en bakkeien, die
FERDINAND
daar over de grond werden uitge
stort. 'Laten wij toch ook effen
die andere twee kistêns openmaak',
stelde Franse Sjarl voor. 'C'est doch
immers possiebel, dat daarien iets
zit, dat wij kenne kebruik'. 'Ben-
ne ook keie, wat ik je brom!' riep
Jantje uit. 'Nee. Sjarl. We liebbe
hier niks meer te zoeke. We blijve
geen menuut langer, want je weet
nooit wat d'r nog allemaal voor
narigheid van komme ken. We pik-
ke dat auto'tje van Nosco, en daar
in rije we weg Dan hebbe we
tenminste wat. Kom mee'. Zo
verdwenen Jantje en Sjarl de deur
uit. en ze merkten niet. dat Nosco
hen wraakzuchtig nakeek met één
oog. Het andere was gewond. De
misdadige geleerde was juist bij
kennis gekomen en hij mompelde
'verraders', toen zijn twee voorma
lige medewerkers de deur uitliepen.
Het zou Platvink-Jantje en Franse
Sjarl echter niet gegeven zijn erg
ver te komen, want juist op het
ogenblik, dat ze wilden wegrijden
in een buiten het kasteel reeds
gereedstaande auto. weerklonk
een bevelende stem, die de woorden
sprak: 'Sta! Handen omhoog! Eén
beweging en ge zijt een kind des
doods!' Onmiddellijk hieven de
twee schavuiten in panische schrik
hun handen omhoog, want zij wis
ten, dat dit duidelijke en klare taal
was. Daar stonden smidje Verholen
en de kleine commissaris. 'Jullie
spel is uit. mannen', lachte de
smid.
PELLI, PINGO EN HUN VRIENDEN
Radio vandaag
Speciaal
TV vandaag
'Ga eens met die Jongen naar zijn
dorp', verzocht hij Chandra, en
probeer eens uit te zoeken wat er
met zijn vingers is gebeurd. Ga
maar met zijn familie praten en sla
de mensen gade bij hun dagelijkse
bezigheden. Je moet eens pogen
erachter te komen of ze soms ruwe
touwen gebruiken'. Paul experi
menteerde ook wel met zijn eigen
handen, bijvoorbeeld door brood in
hete koffie te dopen om na te gaan
of zoiets soms blaren kon veroorza
ken.
Maar in het ziekenhuis zelf stuitte
Paul nog altijd op onbegrip en te
genstand. Zijn medewerkers waren
loyaal genoeg. Daar was dokter
Herbert Gass. dermatoloog, die des
tijds als beginnend arts onderzoe
kingen had gedaan op het terrein
van de lepra, en die steeds een
overtuigd supporter van Paul was
geweest. En daar was Ruth Thomas,
de fysiotherapeute, en Palani. Na-
masivayan. en Furness, die bij haar
werden opgeleid. In 1953 keerde
dokter Ernest Fritschi terug naar
Vellore. als lid van Pauls team. op
kosten van de Indiase stichting
voor medisch onderzoek.
'Het is merkwaardig wat een schit
terende mensen zich aangetrokken
voelen tot de leprabestrijding!' ver
baasde Paul zich vaak. Bepaald niet
het soort mensen dat geld of be
kendheid najoeg!
De kliniek was echter slechts een
klein gebouw in een onaanzienlijke
uithoek van het grote ziekenhuis-
terrein. De wachtkamer voor de pa-
tienten bestond eenvoudig uit de
schaduw van een muur of een
boom. Er was maar een klein aan
tal bedden beschikbaar voor de
ernstigste lepra-patienten, en die
moesten dan nog geïsoleerd liggen.
HILVERSUM I
VARA: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgymn.
7.20 (S) Spitsuur. (7.54 VPRO: Deze dag.
8.00 Nws. 8.11 Dingen v.d. dag.) 9.15 (S)
Licht strijkork. 9.35 Waterst. 9.40
Muz. voor luisteraars. 11.00 Nws. 11.03
(S) Frans ochtendconc. NOS: 12.00 Den
Haag deze week. VPRO- 12.15 VPRO-
Maandag. 13.00 Nws. 13.11 Vandaag dit,
morgen dat. 13.20 (S) VPRO-Maandag-
Muz. AVRO: 14.45 Reg. zaken. 15.10 (S)
Orgelconc.: oude muz. 15.35 (S) Biels en
Co. 16.00 Nws. 1603 Radiojournaal. 1Ö.UO
Hits v.d. Kids. 16.30 (S) Mlkadoo. Over-
heldsvoorl.: 17.40 Den Haag aan de lijn.
NOS: 17.55 Med.
AVRO: 18 00 Nws. 18.11 Radiojournaal.
18.21 Gesproken brief. 18.25 (S) Jazz
Soectrum. PP: 19.00 Ultz. D'66. NOS:
19.10 (S) Harm, en fanf. ln Neder!, en
Eur. 19.30 (S> Muzlbas. 20.00 Firato.
21.45 Rep. 22.15 Voor blinden en slecht
zienden. 22.25 Ultz. v.d. Bond zonder
Naam. NOS: 22.30 Nws. AVRO: 22.40
Radiojournaal. NOS: 22 50 (S) Hobby-
scoop. 23.20 (S) NOS-Jazz. 23.55-24.00
HILVERSUM II
NCRV: 7.00 Nws. 7.02 Levende Woora.
7 08 (SI Preludium. 730 Nws. 7.41 (S)
Hier en nu. 7.55 Aangestipt. 8.00 Te
Deum laudamus. 8.24 Op de man af. 8.30
Nws. 8.36 Gymn. v.d. hulsvr. 8.45 <B/
Plein publ. 10.30 Nws. 10.50 Schoolradio.
11.00 (S) V.d kleuters 11.15 In 't zilver.
11.55 Med. 12.00 (S) Kllima Hawalians
Show. 12.21 Voor boer en tuinder. 12.26
Med. t.b.v. land- en tulnb. 12.30 Nw».
12 41 (S) Hier en nu. 13 00 (S) Opera
aria's 14.00 Schoolradio. 14.25 (S) Gitaar
en lult: oude muz. 15 00 Geref. mld-
dagdst. 15.30 Nws. 15.33 (Si Studio 6.
met 16.30 fS) Hier en nu. 16.50 Pleister
plaats. 17.20 Overheldsvoorl Ontmoetin
gen met Rijksgenoten. 17.30 Nws. 17-32
(S> Hier en nu.
NCRV: 18.00 (Si Bandstand. 18.19 PP
Ultz. DS'70. 18.30 Nws. 18.41 Toelicht, bij
het nws. 18.48 (8) Negro Spirituals. 19.00
fS) Poezle. met 19.30 (S) Llterama. 20.00
Nws. 20.05 Avondoverdenk. 20.15 (S) Ra-
dlophllh. oris, en omr.ork.: klass. muz.
21.30 Deurwaardersdelirium (4). 21.50
NCRV-Vocaal Ensemble met 6ollst en or-
gelbegel.: klass. motetten. 22.00 (S) Ver-
bosonlka. 23.00 Pastoraat en bevri'a.
23.35 (S) Planorecital: mod. muz. 23.55-
24.00 Nws.
HILVCRSUM III
verz. 12.03 (S) Drie tussen de middag,
met 13.03 Raden maar... TROS: 14.03
Pop-Kontakt. met Van twee tot drie op
III. 15.03 Pop-Kontakt met Hugo van
Gelderen Show. 16.03 Illtmeesters, met
Hllv. III - Tip Dertig.
NOS: 18.02 Joost mag niet eten.
AVRO: 19.02 Drie loopt achter. 20U2
Radiojournaal. 20.05 (S) Take the 8-
traln. 21.02 Negen-uur-show. 22 02
Superclean Dreammachlne. 23.02 (S)
Vanavond laat. 0.02 Radiojournaal, o.uo
Een Hamlet van vlees en bloed
is McKellens vertolking genoemd in
de bijzondere televisiebewerking,
waarvan de NCRV het laatste deel
vertoont.
Ned. 2/20.21
Herman Enimink presenteert
voor de AVRO een verzoekprogram
ma met artiesten die veel platen
hebben gemaakt
Ned. 1/20.50
AVRO's Televlsicr Magazine komt
vanavond rechtstreeds vanaf de Fi
rato in Amsterdam. Er wordt daarbij
ruime aandacht besteed aan het me
dium t.v.
Ned. 1/21.50
Duitsland brengt een gedramati
seerde productie over de 'voorge
schiedenis van de 'pil'. Titel: Het
spoor leidt naar Mexico.
Duitsl. 2/21.15
Voor de Hessische omroep maak
te Adelbeid Schaefer een documen
taire over 'Die Leiden des jungen
Werthers', een werk van Goethe,
dat bij destijds nogal wat deining
veroorzaakte.
Duitsl. 1/22.50
Maria Cliiara zingt aria's van
Verdi, o.a. het lied van de wilgen
en het gebed van Desdemona.
Hilv. 2/13.00
Litcrama van dc NCRV is gewijd
aan dialect en Nederlands in Bel
gië.
Hilv. 2/19.00
Hobbyisten in electronica krij
gen de nieuwste informatie vanaf
de Firato in Amsterdam.
Hilv. 1/20.00
De geboorte van Anton Bruckner
in 1824 wordt herdacht met een
symfonisch concert (20.15) en een
uitvoering van motetten door
NCRV Vocaal Ensemble o.I.v. Albert
de Klerk.
Hilv. 2/21.50
(Si Dat had Je gedroomd. 1.02 Cees van
Zljtveld. 2.02 Continu de nacht door.
5 02-7.00 Voor dag en dauw. (2.02. 4.02 en
6.02 Radiojournaal.)
i
T-
3
4
5
6
7
8
9
2
4
5
6
V
i
i
Horizontaal
1. keuze
Friesland
3. naam of opschrift van een boek-
Europeaan
4. lof-ladder-Rijkstelefoon (afk.)
5. oevergewas-elk
6. concertgebouw-Romeins keizer
7. sporeplant-plaats in N.H.-tot
8. nobel-voertuig-een zekere
9. plant-dus (Lat.)
Verticaal
1. halfgod-voorteken
2. vetté vloeistof-wereldtaal-lid
woord
term
4. kweek-gekheid
5. niet dicht opeen staande-end-
reeds
6. honingdrank-groot meer in Fin
land
7. eekhoorn (gew.)-water in België-
9. kraam-ruiterfeest
Oplossing van vrijdag
1. roem. 2. Otto. 3. eter. 4. mortier.
5. idee. 6. eens. 7. restant. 8. agio. 9.
nier. 10. tors
DUITSLAND I
10.00 Journaal. 10.05 Nordschau. 10.45
16.15 Journaal. 16.20 Amusemprogr. 17.05
Kinderprogr. 17.35 Kinderprogr. 17.45
Klnderprogr. 17.55-18.00 Journaal.
(Reg. progr.: NDR: 18.00 Unter Aussch-
luss der Offentllchkelt. 18.30 Akt. 18.45
Zandmann. 18.55 Sportjournaal. 19.26
Verv.: Unter Ausschluss der Offentllcük.
19.59 Progr.overz. WDR: 18.05 Detektlv-
buro Argusauge. 18.40 Akt. 19.20 Doe.
film. 19.48 Intermezzo 20.00 Journaal
en weeroverz. 20.15 Rep. 21.00 Verh. en
liedjes. 21.45 Doe. progr. 2230 Journaal,
komm. en weeroverz. 22 50 Goethe. 23.35
Journaal.
DUITSLAND II
17.00 Journaal. 17.10 König Arthur.
17.40 Akt. en muz. 1'
18 25 Tekenfilmserie. 19.00 Journaal.
19.30 Doc. film. 20.15 Magazine voor ge-
zondh. 21.00 Journaal. 21.15 Spur ftlhrt
nach Mexico. 22.50 Sport. Eurovisie: E-
K Atletiek Rome. 23.30 Journaal.
DUITSLAND III WDR
18.30 Sesamstrasse. 19.00 Zandmann.
19.05 Progr. voor Italiaanse werkn. 19.15
Prisma v.n. Westen. 19.45 Nws uit Noord-
r.-Westf. 19.55 Komm. 2000 Journaal en
weeroverz. 20.15 Doe. progr 21.00 Doe.
progr. 21.45-2230 Literaire analyse.
BELGIE NEDERLANDS
18.55 Fabeltjeskr. 19 00 Veilig Verkeer.
19.5 Sporttrlbune. 19.38 Weerber. 19 45
Journaal. (Rep. EK.Atletiek-Eurovisiei
20.15 Speelfilm: Midden In de nacht
(1959). 22 05 Escapade. 23.05 Journaal
(met E.K.Atletiek.)
BELGIE FRANS
15.55 Eurovisie: E.K.Atletlek.
18.10 Kleuterprogr. 18.30 Spelprogr
voor kinderen. 19.00 R.K.-ultz. 19.30 Spor-
Juitz. 1945 Journaal en Eurovisie: E-
K.Atletiek. 20.15 Vlrage dangereux. 22.uu
TV-Dortret Pierre Caille. 22.30 Jour
naal.
NEDERLAND I
NOS
18.45 Brigadier Dog
18.55 Journaal
AVRO
19.05 AVRO's Toppop
presenteert de
Nationale Hltpar.
NOS
20.00 Journaal
AVRO
20.21 MASH
20.50 Herman Emmink
presenteert op uw
verzoek
21.50 Televizier
Magazine
NOS
22.40 Journaal
22.45 E.K.Atletiek -
Rome
NEDERLAND II
TELEAC
18.15 Gemeenteraad -
les 3
NOS
18.45 Brigadier Dog
18.55 Journaal
NCRV
19.05 Black Beauty
19.30 Zo vader, zo zoon
NOS
20.00 Journaal
NCRV
20.21 Hamlet (2)
21.55 Ander Nieuws
22.20 Journaal
DL 3-9-74 VOOR 18 UUR
NEDERLAND I
NOS NOT
1110-11.35 Schooltelevisie
14^00-14.50 Schooltelevisie
