lerlijke studie
ver ondier rat
I
ijfde Bijenkorf
n Arnhem) gaat
i maart '75 open
Toeristenbedden voor
volgend zomerseizoen
staan alweer gespreid
Toerisme
Toestand op Rhodos
weer normaal
Drughandel
rooft
jachten
Personalia
t zo7 onsympathiek wezen7
de en zevende komen in Utrecht en
Schede
Schlesinger was
bang voor nucleaire
misstap van Nixon
SPD-orgaan vraagt
Wienands aftreden
1
f/KWARTET DONDERDAG 29 AUGUSTUS 1974
TNOUS9/DL11
Henk van Halm
s alweer twee jaar geleden
uur U" over zijn ratten
Maarten 't Hart in 'Een
1de, maar velen zal dat nog
sr voor de gee&t staan,
ten 't Hart is een weten-
gelijk onderzoeker, maar
kille pluizer, die dieren in
jes ob erveert, noteert en
conclusies trekt. Hij
kt met affectie over deze
de hele wereld verguisde
ers, vernielers, meeëters
de mens, te vuur en te
rd verdelgd, gehaat zonder
acht te slaan op zijn min
kanten.
ie heeft de rat, alle ware en
re gruwelverhalen ten spijt, die
litmaken van de haatcampagne,
e propaganda tegen een succes
concurrent bij onze beheersing
e gehele aardbodem,
mensen zijn, zijn ratten, net als
ens weinig gespecialiseerd en
m een soepele aanpasser aan
verschillende omstandigheden.
Is de mens gedragen ze zich als
ariërs, maar evengoed als echte
eren: niets wat eetbaar is voor
ens is veilig voor ratten, wat in
eld niet giftig, te groot of zeer
jaar is is een welkome prooi,
ens schept zelf de biotoop van
t. Of zoals 't Hart zegt: 'Als de
geen riolen maakte, geen hui
iet spouwmuren bouwde, geen
lande wateren met een begroei-
al aanlegde, geen havens met
(plaatsen, geen rommelzolders,
pluimveebedrijven, geen onge-
te kelders in flatgebouwen,
varkensstallen en geen sl-acht-
n had, zou de bruiine rat een
onopvallend bestaan leiden als
ükhoom.
Bestrijden hem met allerhande
ften, maar scheppen steeds
situaties die in hoge mate
g zijn voor voortbestaan en
ireiding van de rat. Zijn na-
ijke vijanden roeien we uit,
willig of onopzettelijk met
jouwgif (roofvogels, uilen),
de natuur aantast, moet ervoor
en', zqgt 't Hart, 'de rat betaalt
jescheiden wijze terug voor wat
Se natuur aandoen',
j heeft het zijn instemming dat
bestreden worden omdat we
lee onze fouten nog enigszins
;eren. Dat is gewoon een kwes-
m gezond verstand: ze brengen
irlijke ziekten over en vemie-
leer dan ze opeten. Dat laatste
ze overmatig en zeker als ze
ongebreideld kunnen vermeer-
wat ze ook al snel doen. Maar
nn mogen we niet vergeten hun
.tg te bestuderen, niet alleen in
•atcria, maar ook in hun eigen
:ekozen omgeving. En dat deed
:en 't Hart en beschreef hij in
loeiende studie, waaruit de rat
irschijn komt als helemaal niet
onsympathiek wezen, niet
tpathieker dan we zelf zijn.
mtmythologiseert de rat, waar-
lij het opneemt tegen een be-
le etholoog als Konrad Lorenz,
die partijhaat tussen rattenfamilies
beschreef. In natuurlijke omstandig
heden is nooilt oorlog waargenomen
tussen twee groepen ratten, zegt 't
Hart. En hij kon zeer wel gelijk
hebben, omdat hij in tegenstelling
tot Lorenz, die zijn gegevens over
ratten uit de tweede hand had, zich'
jarenlang uitsluitend met ratten be
zighield.
Huisdier
Rattenhaat en rattenangst is behoor
lijk aangewakkerd door de litera
tuur (drwell, Kczinski, Lovecraft,
Bordewijk), maar 't Hart breekt een
lans voor de rat als (gewenst) huis
dier, geschikt als speelmakker voor
kinderen, gemakkelijk in vervoer en
onderhoud en - nog aanhankelijk
ook. Hij gaat na welke historische
gegevens er zijn over de rat en
wijst op de mogelijkheid dat de
bruine al in de zestiende eeuw in
Europa bekend geweest kan zijn,
daarmee de algemene opvattingen
weersprekend die meest gebaseerd
zijn op wat Schlegel (1860) erover
schreef.
De pestrat is de zwarte die wellicht
met de kruisvaarders in Europa
kwam. Sinds de verbreiding van de
bruine rat wordt dit dier steeds
zeldzamer, wat aanleiding gaf tot de
speculatie dat de nieuwkomer de
zwarte zou verdrijven. Ze hebben
e elite r een geheel verschillend woon
gebied, zodat ze elkaar zelden voor
de voeten zullen lopen. De ware
oorzaak weet 't Hart ook niet te
achterhalen, evenmin, als het bekend
is waarom de pest plotseling in de
zeventiende eeuw afnam en nu tot
de alleen nog maar bij uitzondering
optredende ziekten behoort. De
meest gewaagde veronderstellingen
zijn geopperd, maar daar doet 't
Hart niet aan mee.
Rattenkoning
Het verschijnsel van de rattenko
ning is zeer zeker het aparte hoofd
stuk waard dat hij eraan gewijd
heeft. De vondst van een rattenko
ning laat nooit na indruk te maken.
Zo iets haalt de kranten en is meer
malen, meest verkeerd 'geïnterpre
teerd, door letterkundigen verwerkt.
Denk aan Mulisch' 'Bericht aan de
rattenkoning'. Wat is dat, een rat
tenkoning? Die naam gaf men aan
een aantal ratten waarvan de staar
ten zo met elkaar verknoopt zijn dat
de dieren niet meer los kunnen
komen. De volksverbeelding maakte
van die verknoopte staarten een
troon vcor de gekroonde rattenko
ning die door jonge ratten zou wor
den gevoerd. Af en toe worden ko
ningen gevonden, in Nederland laat
stelijk in 1963 in Rucphen, waarvan
foto's in het boek zijn opgenomen,
't Hart geeft een overzicht van alle
in de geschiedenis bekend geworden
koningen en onderzocht ze voor zo
ver mogelijk. Hij hield zich ook
bezig met hun ontstaan en meent
dat zwarte ratten - nooit is een
koning van bruine ratten gevonden -
die in kleine ruimten bijeen zitten,
gemakkelijk met de staarten in de
knoop kunnen kernen, in het bijzon
der als ze bij schrikreacties wild
dooreensprlngen. Hij staaft dat met
heel aannemelijke argumenten.
Over sommige aspecten van het ge
drag van witte laboratoriumratten,
zoals exploratie, voeding en seksueel
gedrag, is verbijsterend veel gepu
bliceerd, maar over huidverzorging,
nestbouw, de ontwikkeling in de
jeugdfase en agressief gedrag is nau
welijks iets bekend. Nog in 1958 zei
Tolman dat ratten weinig of geen
sociaal gedrag vertonen en dat hun
sociaal gedrag niet ingewikkeld is. 't
Hart geeft echter een heel repertoi
re van typtisch sociale gedragingen,
die al beginnen bij het heel jonge
dier. De meeste foto's in zijn boek
zijn juist bedoeld om een zo volle
dig mogelijke catalogus te geven
van rattengedrag.
Hij heeft geen facet, inclusief de
ziekten die door ratten werden over
gebracht en de methoden tot bestrij
ding van de rat, huiten beschouwing
gelaten om een juist beeld te schet
sen van dit zoogdier, dat je na
lezing van zijn boek besliét met
andere ogen bekijkt.
Ratten - Over het gedrag, de leefwij
ze en het leervermogen van de rat,
over de rattenbestrijding en de rat
tenkoning. Met enkele aanwijzingen
voor het houden van de rat als
huisdier door Maarten 't Hart. Uitg.
Wetenschappelijke Uitgeverij, Am
sterdam. 200 blz., prijs ƒ24.50.
itl
ten onzer verslaggevers
vl[
Hem Maar 4975 zal in de oude binnenstad van Arnhem de
■4 Bijenkorf worden geopend. Het filiaal komt in een van de
|et Bijenkorf-concern behorende Galeries-Modernes-zaken, die
velijk aan worden omgezet in andere bedrijfsonderdelen.
rondige verbouwing die hier-
podig is geschiedt onder Ne-
|dse architectuur, namelijk
let bureau Van den Broek en
ha. Het laatste in tegenstel-
jot Eindhoven, waar de vierde
korf gebouwd werd door de
p Ponti' en ook in .tegenstel- Al Icing'
ht Utrecht, waar aan het ein
de jaren zeventig een zesde
korf komt naar een ontwerp
e Oostenrijker Holzbauer.
Voorts bestaan er concrete plannen
voor vestiging van een zevende Bij
enkorf in Enschede. Tenslotte is
het de bedoeling een parkeergarage
achter de Bijenkorf in Amsterdam
te bouwen.^
De gevel van het pand in Arnhem
wordt in brons uitgevoerd en enigs
zins 'gescandeerd' om aansluiting
bij de omringende bebouwing te
krijgen. Op drie van de vier etages
komt een horeca-afdeling. Voor het
eerst in Nederland worden in Arn
hem elektronische kasregisters in
gevoerd. Het pand wordt gemakke
lijk toegankelijk voor gehandicap
ten.
Voorlopig denkt men 225 full-time
krachten nodig te hebben. De 160
personeelsleden van de Galerie Mo-
dernès in deze stad gaan overwe
gend naar de nieuwe Bijenkorf
over. In toenemende mate zal ook
een beroep worden gedaan op part
timers.
Bij de N.V. Koninklijke Bijenkorf
Beheer, waartoe onder meer buiten
de zaken van Galeries Modernes,
ook de Hema's en de Perry van der
Kar-filialen behoren, werken thans
10.500 mensen. Het marktaandeel
van de KBB in de Nederlandse
warenhuiswereld bedroeg aan het
einde van het vorige jaar 36.9 pro
cent en de totale Nederlandse de
tailhandel 2.17 procent.
istiging van de Bijenkorf in
lm luidt voor de Bijenkorf (de
n-omzet bedroeg in het laat-
iekjaar 1150 miljoen gulden)
lerlode van nieuwe expansie
enkele jaren van stabilisatie
nu een nog al omvangrijk
irogramma op tafel. Daartoe
in onder meer de verbouwing
;aleries Modernes in Arnhem,
[gebruikneming van een par-
-age bij de Bijenkort in Rot-
in augustus '74 en de ope-
in het voorjaar van '75 van
'eede deel van het centraal
:enmagazijn te Weerden, van
lit vanaf die tijd alle Bijen-
irtikelen worden gedistribu-
Ook bij de Bijenkorf in
komt een parkeergarage.
Arnhem stond al geruime tijd op de
lijst van Bijenkorfvestigingen om
dat markt-onderzoekingen hadden
aangetoond dat deze stad en de
hele regio er omheen zich leenden
voor een warenhuis volgens de Bij
enkorf-formule.
Bij dergelijke studies spelen facto
ren als bevolkingsaantal, leeftijds
opbouw en consumentengedrag
een rol. De vestiging in Arnhem
wordt met 7500 vierkante meter ver
koop-oppervlakte kleiner dan de
andere Bijenkorven. Men staat op
het standpunt dat filialen elders in
het land geen ander assortiment
behoeven te hebben dan in de
randstad Holland. Om aan die
doelstelling te kunnen voldoen,
heeft men de voorkeur gegeven aan
het geheel laten wegvallen van eni
ge afdelingen: radio en tv., auto
onderdelen. gereedschappen, elek
trische apparatuur en foto-film.
WASHINGTON (AFP, DPA)
Sinds half 1971 zijn meer dan
honderd jachten gekaapt en daarbij
zijn ruim tweehonderd Amerikanen
om het leven gekomen. Een Bub-
commissie van het Amerikaanse
Huis van Afgevaardigden, die dit
uitgezocht heeft, zegt dat de jach
ten zijn verdwenen in het zuidoos
ten van de Atlantische Oceaan, in
de Golf van Mexico en langs de
kust van de Stille Oceaan. De sche
pen zouden gekaapt zijn door ben
den die verdovende middelen
smokkelen. De eigenaars van de
jachte nen hun mede-opvarenden
zijn spoorloos verdwenen. De Ame
rikaanse kustwacht twijfelt aan de
juistheid van deze cijfers. Zij zegt
dat tot dusver niet meer dan vier
meldingen van kapingen bewezen
zijn. Van dertig andere staat de
oorzaak van hun verdwijning niet
vast.
Europese boten
Er wordt rekening mee gehouden
dat ook uit Europa afkomstige bo
ten zijn gekaapt. Dit zou voor de
kapers eenvoudiger zijn omdat de
vermissing later, bekend wordt. Het
is niets bijzonders dat een jacht uit
Engeland of Frankrijk enkele da?
gen later arriveert, aldus een
woordvoerder van senator John
Murphy, die voorzitter is van de
commissie voor de kustwacht van
het Huis van Afgevaardigden.
In die paar dagen tussentijd maken
de smokkelaars gebruik om de be
manning te doden, hun waar af te
leveren en het schip tot zinken te
brengen. De 200 tot nu toe gemelde
slachtoffers zijn allen Amerikanen.
Onder hen zijn twee zusters en drie
mannen die vorige maand aan de
kust van Florida werden neerge
schoten omdat zij getuige waren
van het overbrengen van verdoven
de middelen in volle zee aan boord
van een zeilboot. In januari zou de
zoon van een bekende Newyorkse
familie zijn vermoord. Zijn naam is
niet bekend gemaakt. De moord zou
hebben plaatsgevonden aan boord
van het jacht Imamou utt New
York via Colombo op weg
naar het Panamakanaal. De Ameri
kaanse kustwacht is bezig richtlij
nen op te stellen om kaping te
voorkomen. Zo wordt eigenaars
aangeraden de identiteit van elk
nieuw bemanningslid nauwkeurig
te controleren.
CHICAGO (Reuter) De Ameri
kaanse minister van justitie James
Schlesinger heeft tijdens de laatste
dagen van Richard Nixons presi
dentschap een straffe controle uit
geoefend op de militairen, die uit
voering moeten geven aan het pre
sidentiele bevel kernraketten de
lucht in te sturen. Schlesinger deed
dat omdat hij bevreesd was dat
Nixon vlak voor zijn aftreden een
kernoorlog zou uitlokken. Dit heeft
het Amerikaanse blad The Chicago
Sun-Times meegedeeld.
Het blad citeert een niet met name
genoemd persoon die nauwe rela
ties met president Ford onderhield
en die zei dat Schlesingers grootste
zorg was dat Nixon de sleutel zou
omdraaien van de 'black box',
waarmee electronisch bevel wordt
gegeven nucleaire wapehs af te vu
ren. De enige manier om een ker-
naanval die door de president
wordt bevolen te blokkeren is de
weigering van één van de militai
ren in de commandoketen het pre
sidentiële bevel uit te voeren.
De Sun-Times meldt voorts dat een
/voormalig medewerker van Nixon
heeft verklaard dat de vroegere
president aan het eind van zijn
ambtsperiode afwijkend gedrag ver
toonde. Met name zou dit zijn ge
bleken bij Nixons emotionele af
scheid van het Witte Huis op 9
augustus. 'Je zag toen dat daar een
zieke man stond die nodig wegge
haald moest worden', aldus de me
dewerker.
BONN (Reuter) Het officiële or
gaan van de Westduitse SPD heeft
Karl Wlenand, die in opspraak is
gekomen in verband met aan hem
verrichte betalingen van een lucht
vaartmaatschappij, verzocht af te
treden. Wienand is de opperdisci-
plinebewaarder van de SPD-fractie
in de Bondsdag. Het partij-orgaan
Vorw&rts vraagt Wienand zijn zaak
voor de rechter te verdedigen als
particulier en niet de sociaaldemo
cratische partij erin te betrekken.
Wienand heeft ontkend dat hij gel
den heeft ontvangen om daarmee
speciale rechten voor de charter
maatschappij te verwerven. In ver
band met nieuwe aanvallen op
Wienand is Herbert Wehner, een
goede vriend van Wienand en SPD-
fractieleider in de Bondsdag, ver
vroegd van vakantie naar huis te-
Benoemingen: Benoemd tot gewoon
hoogleraar in de neurologie aan de
R.U. Groningen: J. M. Minderhoud.
Tot gewoon hoogleraar in de dier
kunde aan de R.U. Groningen: J.
B. Kruyt. Tot "buitengewoon hoogle
raar in de kindergeneeskunde aan
de R. U. Groningen: C. A. Winkel.
Benoemd tot buitengewooon hoog
leraar in de monetaire economie
aan de Erasmus universiteit Rotter
dam: C. K. F. Nieuwenburg. Aan de
katholieke universiteit te Nijmegen
zijn benoemd: G. R. Kluge tot bui
tengewoon hoogleraar in de nieuwe
duitse letterkunde en Th. Törring
tot gasthoogleraar ln de experi
mentele natuurkunde.
Onderscheiding: Ir. A. B. van der
Lee is benoemd tot officier in de
orde van Oranje Nassau. De onder
scheiding viel hem ten deel bij zijn
afscheid als inspecteur van de
volksgezondheid wegens het berei
ken van de pensioengerechtigde
leeftijd. De heer Van der Lee be
kleedde deze functie sinds 1968.
Burgemeestersbenoeming Tot
burgemeester van het Brabantse
Goirle is benoemd de heer drs. M.
J. H. van de Ven, de heer Van de
Ven was sinds 1968 gemeen tesecie-
taris van Goirle. Hij is veertig jaar
oud en lid van de KVP.
der hotel te kopen. Maar ver-
Terwijl de laatste toeristen nog
bruin bakken aan de stranden,
hebben inkopers van vakantie
pret de hotelbedden voor zo
mer volgend jaar alweer ge
spreid. De contracten met de
hoteliers zijn gesloten en aan
de opbouw van de arrangemen
ten is al begonnen.
Ieder jaar opnieuw is dat vaste
prik: als half Nederland uitblaast
van een jaar werken, breekt voor
de inkopers van de reisorganisa
ties juist de drukste periode aan.
De tijd van het speuren naar
nieuwe bestemmingen, van hard
onderhandelen met hoteliers,
waarbij iedere gulden, die kan
worden afgedongen, meetelt, van
behoedzaam manoeuvreren om de
concurrent met een slag voor te
blijven, nét een iets gunstiger
prijs af te maken of net dat
tikkeltje meer comfort te krijgen,
waardoor een goede verkoop al bij
voorbaat verzekerd lijkt.
En dat alles onder druk van de
ilrath
:ftysdorf v/
4
X/^-^vPaffendorf
iadingen/
OWrembt \Esch
ydérf f
•X
21^^]
Berr erfL
5teinjlr«ss
Heppr
:h
izweiler li
wetenschap, dat elke misrekening
een ferme financiële strop kan
opleveren, óf doordat de bestem
ming bij het publiek niet blijkt
aan te slaan óf doordat er door
onverwachte economische proble
men ineens een terugslag op
treedt in het toerisme. Tot welke
rampzalige gevolgen dat laatste
kan lelden, bleek nog enkele
weken terug toen voor de buiten
wereld geheel onverwacht de Brit
se reisreus Court Line in elkaar
stortte en 100.000 Britten in de
kou kwamen te staan.
Ervaring
Gaat een inkoper daaronder ge
bukt? 'Natuurlijk,' zegt Bert Bar-
telds (37). sedert jaren inkoper
voor Airtouropa van Spaanse va
kanties, draag 'je een flinke ver
antwoordelijkheid. Niet alleen
omdat het hier om zaken gaat,
waarmee soms miljoenen zijn ge
moeid, maar vooral ook omdat jij
de man bent van wie het ten
slotte afhangt of de vakantie van
een toerist een succes wordt.
Maar er gebukt onder gaan, nee.
Je hebt je ervaring, je kent de
marktonderzoeken, die door je or
ganisatie zijn uitgevoerd, je weet
dus ongeveer wat de ontwikkelin
gen zijn, want de klant verwacht.
Natuurlijk is een energiecrisis
niet te voorzien. Van die on
verwachte handicap heeft elke
touroperator last gehad. Maar al
die andere factoren kun je rede
lijkerwijs berekenen. Echt grote
gokken doe je eigenlijk nooit.'
Onderhandelen
Bert Bartelds: 'explosies voorbij..
met zijn auto de hele Spaanse
kust afgereden om nieuwe con
tracten af te sluiten. Zowel met de
bestaande relaties als met eige
naren van nieuwe hotels.
Hoe gaat hij dan te werk en wat
Is bepalend voor de keus?
Bartelds: i'n de eerste plaats ga je
natuurlijk naar de hotels, die een
goede naam hebben en waarvan
je weet, dat ze dit jaar goed
gedraaid hebben. Als je vast ge
stationeerd bent ln het land, ken
je de situatie; dat Is een groot
voordeel. Je hoort van je hos
tesses van welk hotel of appar
tementen-complex de meeste
klachten komen. Zijn dat er veel,
dan doe je daar geen zaken meer
mee. En wat de nieuwe bestem
mingen betreft, de keuze daaruit
steunt op vier pijlers: strand, zon,
een goede accommodatie en ver
tier, in mindere mate ook de om
geving'.
'Als je zo'n bestemming eenmaal
hebt gevonden, ,ga je praten met
de directie over de prijs. Meestal
worden die gesprekken in een
vriendelijke sfeer gehouden. Dat
de hotelier daarbij wordt uitge
knepen, gebeurt wel, maar 't is
niet mijn taktiek, want het effect
daarvan komt meestal op het
hoofd van de toerist neer: die zal
het vrijwel altijd merken aan de
service als de touroperator tegen
te scherpe prijzen zijn contract
heeft afgeloten.'
Contracten
mules mogelijk: óf de touropera
tor garandeert voor het hele sei
zoen (van april tot september)
bezetting van de gekochte accom
modatie en betaalt daar ook voor,
óf hij neemt optie en betaalt pas
wanneer hij er toeristen in heeft
kunnen onderbrengen. Die laatste
methode heeft voor de touropera
tor het voordeel, dat hij minder
financieel risico loopt; dat wordt
voor een belangrijk deel afgewen
teld op de hotelier.
'Maar', zegt Bartelds. 'het kan ook
een nadeel hebben. Slaag je er in
het voorseizoen niet in je bedden
redelijk bezet te krijgen, dan gaat
zon' hotelier natuurlijk sputteren.
En dan k&n het gebeuren, dat hij
om geleden verliezen goed te
maken je iir het hoogseizoen
gaat dwarszitten en zijn bedden
liever aan meer betalende
trekkende automobilisten ver
huurt dan aan de touroperator,
met wie minimum-prijzen zijn af
gesproken. Staat zo'n touroperator
ter plaatse goed bekend, voóral
wat zijn kredietwaardigheid be
treft, dan is het meestal nog wel
mogelijk tijdig bedden in een an
trouwt de hotelier de reisorgani
satie niet, dan kan deze geen
kant meer uit. Voor de toerist, die
al ver van tevoren heeft geboekt,
is dat natuurlijk een zeer nare
zaak. Hij wordt uiteindelijk de
dupe van het beleid van de touro
perator.'
De afgelopen weken is Bartelds Voor die contracten zijn twee for-
Prijzen
Hoewel het toerisme naar Griekenland na het eerste -bestand op Cyprus
aanvankelijk weer op gang was gekomen, lijkt het na de hernieuwde
onlusten op het eiland volledig in elkaar gezakt te zijn. De enige bestem
mingen, die door de reisorganisaties nog worden gehandhaafd zijn Rho
dos en Athene. Holland International Travel, een combinatie van enkele
grote touroperators, die samen ruim 80 procent van de Griekenland
markt in handen hebben besloten vorige week de bestemmingen Corfu,
Kos en Kreta uit de programma's te nemen.
Overigens is de toestand op Rhodos, waar enkele weken geleden nog
moeilijkheden dreigden, thans volledig genormaliseerd. De verduiste
ringsvoorschriften zijn ingetrokken, de terrassen en nachtclubs zijn ook
na 's avonds acht uur weer open, de personeelsbezetting is weer normaal
zodat het self-service-systeem, dat in sommige hotels moest worden in
gevoerd, kon worden afgeschaft en de levensmiddelen-voorraden zijn
weer op peil.
Het enige wat de toerist nog van het Grieks-Turkse conflict merkt is,
dat hij geen excursie meer kan maken naar het zeven kilometer van het
eiland gelegen Turkse vasteland en evenmin de berg Philerimos bij
het stadje Rhodos kan bezoeken. Deze laatste toeristische attractie is
tot militair gebied verklaard: van hieruit wordt de luchthaven onder
controle gehouden.
Over de prijzen voor volgend
jaar: door de bank genomen lig
gen die ongeveer tien procent ho
ger dan dit jaar. Hoe zal dit
uitwerken op de uiteindelijke
prijzen van het totale arran
gement inclusief de vliegreis
(die een derde tot een kwart van
het totaal uitmaakt) is nog
moeilijk te zeggen. Maar we reke
nen op zo'n vijf k zes procent
verhoging voor het hele pakket,
dat is erg weinig als je er de
prijsstijgingen van andere pro-
dukten in Nederland tegenover
stelt'.
Hoewel Bartelds er niet van uit
gaat, dat deze stijging een belem
meringen zal zijn voor de toerist,
verwacht hij volgend jaar een
grote groei van het toerisme. 'De
tijd van de explosies is voorbij.
Het toerisme zal zich in de ko
mende jaren meer geleidelijk ont
wikkelen. Daarom hebben we voor
de Costa del Sol nauwelijks meer
bedden ingekocht dan dit jaar.
Alleen voor de Costa Brava re
kenen we op wat meer belangstel
ling.'
Skiën in
Amersfoort
Op de jaarlijkse Keistadfeesten in
Amersfoort, die dit jaar van 28
augustus tot en met 7 september
worden gehouden, zal Zwitserland
ditmaal de toon aangeven. Samen
met de gemeente en de van oor
sprong Zwitserse reisorganisatie
Hotelplan heeft het Zwitsers Ver
keersbureau een groot aantal
£venmementen op touw gezet.
Onder meer zal op het Hof, in het
nartje van de stad, een kunst
skibaan worden opengesteld, waar
ledereeen alvast een voorproefje
kan nemen van de wintersport.
Hoogtepunt van de feesten is een
skietrektocht op 7 september,
waarbij een achttons steen uit
Traubflndori, n*ar het petrogra-
'isch park ee^pppt.
