Eerste aflevering
radio in oorlogstijd
Tien vingers
Dagrecept
Doris Day
Radio en televisie programma's
Kandidaten
achterop door
herexamens
Kabinet werkte
landbouw-
maatregel en uit
Paul Brand
Chirurg in India
TROUW KWARTET ZATERDAG 17 AUGUSTUS 1974
Van onze radio- en tv-redaetie
HILVERSUM Zondagmiddag
zendt de NOS met 'Het einde van.de
omroepverenigingen' het eerste deel
uit van vier bewerkingen voor radio,
die Dick Verkijk samenstelde
naar aanleiding van zijn boek 'Radio
Hilversum 1940-1945'. De uitzendin
gen zijn op vier achtereenvolgende
zondagen, steeds om half drie op
Hilversum 1, maar zijn verschillend
van lengte. Voor de vijfde zondag,
15 september, heeft Verkijk een re
constructie in petto van een omroep-
zondagmiddag in oorlogstijd.
In de documentaires zijn veel gram
mofoonplaten gebruikt met authen
tieke opnamen van stemmen van
hen die toen een belangrijke rol
speelden in de omroep. Tevens zijn
er recente bandopnamen van inter
views die Verkijk nu met hen en
met anderen had. Zijn boek beleeft
thans de tweede druk van 2500
exemplaren. De eerste druk, die is
uitverkocht, telde er 4500.
Tot twee maal toe hebben leden van
het NOS-bestuur zich afgevraagd of
de documentaires wel konden wor
den uitgezonden vanwege het feit,
dat nog in leven zijnde personen,
soms hooggeplaatst bij de omroep,
geen goede indruk zouden achterla
ten. De programmaraad radio meen
de echter: dat moeten we doen, als
het heksenjacht wordt.
Geluidsmateriaal was in ruime mate
aanwezig bij de stichting film en
wetenschap van de RU te Utrecht,
verder bij het Deutselies Rundfunk
Archiv en het historisch archief van
de NOS.
Arbeidskrachten
In deel een van de radio-documen
taires wordt de periode behandeld
tussen 10 mei 1940 en 13 maart
1941, toen de omroepverenigingen
werden opgeheven. In de sfeerteke
ning uit die tijd frapperen thans de
ingeblikte woorden van prof. dr. J.
E. de Quay, toen regeringscommissa
ris voor den arbeid: 'Dal bestudeerd
zou worden hoe veel soorten ar
beidskrachten in Duitsland te werk
zouden worden gesteld. Ik acht het
onjuist, te veronderstellen dat wer
ken in Duitsland niet verdragen kan
worden met de vaderlandse plicht.'
In deze sfeer ook spoorde AVRO's
Willem Vogt de pro-Duitse radio
man Wibrand Marcusse aan 'iets aan
Dick Verkijk
Duitsland te gaan doen'. Er moesten
positieve Duitse praatjes worden ge
houden en gelukkig was Max Blok
zijl. correspondent van het Alge
meen Handelsblad te Berlijn, daartoe
bereid.
In de documentaire kan men Mar
cusse daar zelf over horen vertellen
in een recent gesprek met Verkijk.
Een nog verbaasde Verkijk zegt bui
ten de documentaire: 'Verleden jaar
nam hij zelf contact met mij op. Hij
week na de oorlog uit naar Spanje
en later naar Duitsland, waar hij
onder 'n schuilnaam is goeie doen
woont. Bij verstek werd hij veroor
deeld. Dat is nu achterhaald.' Ver
kijk begint het radiogesprek gemoe
delijk: 'Ik schat dat u wel twaalf
jaar gekregen zou hebben.' Marcus
se: 'Ik denk wel meer.
Een dergelijke toen-en-nu-combina-
tie kon Verkijk maken van opnamen
daterend uit de oorlog en een recent
interview met ir. W. A. Herwijer,
NSB-directeur-generaal van den Ne-
derlandsehe omroep. Hij klaagt zijn
nood over moeilijkheden die de
NSB-ers ondervonden: 'Dat de Duit
sers hier waren, was een onaangena
me zaak. Iedere behoorlijke NSB-er
voelde dat zo.'
Verkijk heeft ook gesprekken met
leiders van de omroepverenigingen,
zoals met pater Dito, voorzitter van
de KRO. In de meidagen mochten er
bij de KRO geen Engelse platen
meer gedraaid worden. Dito: 'Dat
deden we om de Duitsers niet te
storen, niet uit angst, maar uit tak-
tiek.'
Bij het beluisteren van de documen
taires wekt het enige verbazing dat
de mensen zo open spraken. Verkijk:
'Gesprekken met pater Dito hebben
zo'n drie uur geduurd. Er was een
volslagen contact over de zaak in
een bepaalde sfeer. Je moet de men
sen in hun waarde laten en begrip
proberen op te brengen in een moei
lijke situatie, dan willen ze wel
open praten.'
De radioserie noemt Verkijk 'geen
opwekkend, maar wel een volstrekt
feitelijk relaas van menselijk en or
ganisatorisch falen een zo essen
tieel falen, dat als vanzelfsprekend
de vraag opkomt: wat zou er in een
soortgelijk geval nu met de omroep
gebeuren?' Ook daarop wordt in de
serie geprobeerd een antwoord te
geven.
De tweede aflevering is getiteld 'In
strument van het nationaal socialis
me' (25 augustus), de derde 'Sabota
ge en verzet' (1 september), de
vierde 'Hoe kon dat alles gebeuren?'
(8 september). Tenslotte een mid
dagje radio op 15 september.
Nipkovschijf voor
V. Kooteri en De Bie
DEN HAAG De televisiecritici
hebben de jaarlijkse zilveren Nip
kovschijf voor het seizoen 1973-74
toegekend aan Kees van Kooten en
Wim de Bie. Een eervolle vermel
ding gaat naar het team van Panora-
miek voor de manier waarop de
Watergate-zaak is behandeld. De
Nipkov-schijf zal tijdens de Firato
op dinsdag 3 september worden uit
gereikt.
Belinfante naar
wereldomroep
HILVERSUM Prof. mr. D Eclin-
fante (62) is per 31 juli van dit jaar
benoemd tot voorzitter van het be
stuur van Radio Nederland wereld
omroep. Hij is opvolger van de
heer H. Algra, die eind 1973 deze
functie heeft neergelegd wegens zijn
vergevorderde leeftijd.
HILVERSUM Met ingang van
maandagavond stelt de NCRV de
kijkers regelmatig in de gelegenheid
getuige te zijn hoe Doris Day ster is
in televisieshows, nadat ze in het
begin van de zestiger jaren het wit
te doek verliet. In een reeks van
dertien, het kunnen er ook twintig
zijn of misschien wel meer (de
NCRV kijkt niet op een deeltje) is
Doris Day te zien als journaliste van
het tijdschrift 'Today's World Maga
zine'.
Ze komt in allerlei merkwaardige,
vaak komische situaties terecht, niet
zelden hebben ze de allure van een
thriller. 'Luchtig amusement, dat bij
veel kijkers zeker in de smaak zal
vallen', verwacht de filmafdeling
van de omroep. En dat kon afgelo
pen week beslist gezegd worden van
die capriolen die we alvast mochten
komen bekijken. Hopen maar dat
het zo blijft en dat er toch ook weer
op tijd een punt achter wordt gezet.
Televisie is het medium waarop Do-
ris Day in 1969 overschakelde op
initiatief van haar inmiddels overle
den echtgenoot Marty Melcher. Hij
redeneerde dat de mensen die haar
indertijd graag zagen op de film nu
's avonds thuis bleven.
Niemand hoeft zich ervoor te gene
ren dat Doris Day heel wat jeugd
sentiment oproept. Alle films aflo
pen, agenda's voor school volplakken
en de muren van de tienerkamers
als ze al zo heetten volgeplakt
met een vrolijke en ongedwongen
filmster. Recept van haar films: vro
lijkheid, anders begon ze er niet
aan, een eenvoudig verhaaltje en
aansluiting bij Amerika's visie van
toen: rijkdom en vooruitgang.
De realiteit bleek minder lief en
naïef en Doris Day raakte uit de
filmwereld. Dat wil echter niet zeg
gen dat die Doris die in de tv-shows
optreedt nu zoveel verschilt van dat
oude stramien. Al zit er meer vaart
in. Wel mag het compliment worden
gemaakt, dat je haar de vijftig jaren
die ze telt niet aanziet.
101. De geheimzinnige gemaskerde
sloop op de ramen af en gluurde
erdoor naar binnen. Toen hij smid je
Verholen en de professor daar zo inge
spannen bezig zag met hun schaak
spel, fluisterde hij tevreden: 'Goed zo,
brave lieden. Concentreert u maar zó
op het edelste aller denkspelen, dat
gij niet hoort hoe ik deze deuren
openDe grote onbekende haal
de ;een eenvoudig ijzerdraadje van
onder zijn zwarte mantel vandaan en
begon daarmee voorzichtig en behen
dig rond te peuteren in het sleutel
gat. Volkomen onhoorbaar ging hij
zijn gang en het leek wel of de
natuur hem daarbij alle mogelijke
hulp wilde bieden. Juist op dat ogen
blik begon de heldere lucht te betrek-
FERDINAND
ken en de wind stak op. Klagend
sloegen de kale boomtakken tegen het
venster en binnen huiverde de na-
maakihertog even. 'Er komt slecht
weer, Verholen', zei hij. 'Er hangt
iets dreigends in de lucht. Denk ech
ter niet, dat ik mij daardoor laat
bangmaken. Hahanu gij hier zo
rustig bij mij zit, geloof ik nooit, dat
het spook Diederic zich zal laten zien.
Het loopt nu tegen twaalf uur, het
traditionele spookuur, als men de ver
haaltjes geloven moet'. Och,, had
de geleerde Nosco slechts geweten
wat de echte Jodocus op dit ogenblik
uitvoerde, dan had hij beslist niet zo
boud gesproken. De oude Jodocus zat
op dat ogenblik namelijk op zijn bed
voor een van de kleine venstertjes
van zijn kerker. In zijn ene hand hhr
hij het horloge, dat onverstoorbaar
laatste seconden van de dag wegtik?
In zijn andere hand had hij het tou 'n
et
We weten natuurlijk allemaal nog yJai
wat er aan dat touw vastzat en i
begrijpen dus best waarom Jodoc
zo'n plezier had. 'Twaalf uur! Het hg
tijd!' giechelde de waardige diensten
en meteen gaf hij een fikse ruk
het touw. Onmiddellijk daarop stoi
hij zich onder een angstaanjagef1
geschreeuw de kerker van zijn mei in)
ter binnen. 'Ik heb het spook Dieoer
riek gezien!' gilde hij, terwijl ook go
gespeelde doodsangst op zijn andc
zo goedmoedige trekken leesbsp
was
rdt
Van onze ondenvijsredactie
ARNHEM Volgende week begin
nen voor een paar duizend scholieren
de herexamens. Zij moeten dan op e'n
minst tot 5 of 6 september wachten
voordat ze de uitslag te horen krij
gen. Dat betelcent dat zij twee, drie
weken te laat kunnen beginnen aan
een eventuele vervolgstudie.
Het probleem van deze herexamen-
kandidaten is bij de betrokken instan
ties wel bekend, maar een andere
oplossing lijkt voorlopig niet moge
lijk. Het komt wel voor dat zulke
leerlingen alvast voorwaardelijk wor
den toegelaten bij de school waarvoor
ze zich hebben aangemeld. Maar een
havo-school kan bijvoorbeeld ook wei
geren een nieuwe leerling toe te laten
zoalng hij zijn herexamen mavo nog
niet heeft gedaan. In zo'n geval loopt
degene die herexamen doet straks een
achterstand van een paar weken op.
Een extra moeilijkheid is dat hij
doorgaans pas nieuwe studieboeken
zal bestellen, als hij zeker weet dat
hij toegelaten wordt.
Bij het centraal instituut voor toets
ontwikkeling in Arnhem, waar het
schriftelijk deel van het examen
wordt opgesteld en nagekeken, beseft
men wel dat hier problemen liggen.
Maar er is weinig aan te doen, zegt
men. Enkele jaren geleden werden
herexamens al voor de zomervakantie
gehouden. Maar dat bleek niet te
voldoen, omdat de leerling dan nau
welijks tijd had om de examenstof
opnieuw door te nemen. De kandidaat
die een herexamen krijgt voor één of
meer vakken krijgt nu alle gelegen
heid om ziohzelf bij te spijkeren,
maar de consequentie is wel dat hij
wat minder vlot kan beginnen in het
vervolgonderwijs. Voor degenen die
herexamen doen omdat ze in mei ziek
waren betekent de huidige regeling
overigens een verbetering, want deze
groep kon vroeger pas in oktober
examen doen.
DEN HAAG Het kabinet hecht
grote waarde aan het voortbestaan
van een goed overleg met het agrari
sche bedrijfsleven, vooral nu in 1974-
75 zeer moeilijke problemen zijn inza
ke de economische ontwikkeling in
land- en tuinbouw. Dit staat in de
Nota Inkomenspositie Land- en Tuin-
bou waarin minister Van der Stee de
door het kabinet genomen of voorge
stelde maatregelen, die woensdag al
bekend zijn gemaakt, aan de Tweede
Kamer voorlegt.
Voor de runderaanhoudregeling wordt
volgens de nota de maximale premie
gegeven. Deze loopt op van 138 per
rund in oktober en november tot
241 in februari. In oktober betaalt
Nederland de hele premie zelf. Daar
na neemt het Europese Landbouw
fonds er een deel van voor zijn reke
ning, oplopend van 69 in november
tot 169 in februari.
Aan extra kredietgaranties voor olie
zal, op basis van de huidige prijzen,
naar raming voor maximaal 38 mil
joen worden aangevraagd uit de tuin
bouw en voor maximaal 6 miljoen
uit de visserij. De regeling, waarbij in
Pruimenpudding
1 kilo pruimen
100 gram suiker
7 blaadjes gelatine
citroensap
y2 liter melk
15 gram custardpoeder
30 gram suiker
zout, vanillesuiker
Franse vruchtjes
Was de pruimen goed en snijd ze in
stukken. Koek ze in een bodempje
water in tien minuten gaar. Hou een
paar pruimen voor de garnering ach
ter. De vruchten zeven en het moes
met water tot 1 liter aanvullen. De
puree weer aan de kook brengen en
van het vuur af de in ruim water
het stookseizoen 1974-1975 de aardga-
sprijs voor de tuinbouw niet hoger
dan 8.11 cent per kubieke meter komt
voor 95 procent van het verbruik in
het vorige seizoen, zal worden bijge
steld als de klimatologische omstan
digheden in het nieuwe stookseizoen
anders zijn dan in het oude. Bij de
uitwerking van de regeling zullen bij
zondere regelen worden vastgesteld
voor bedrijven die overschakelen van
olie- op aardgasverwarming en voor
bedrijven, die voor de afkondiging
hun oppervlakte verwarmd glas had
den gewijzigd.
De toeslagen, die versneld zullen wor
den uitgekeerd ter uitvoering van de
in het vooruitzicht gestelde 2 procent
revaluatiecompensatie voor enige ak-
kerbouwprodukten, zijn in overleg
met het landbouwschap vastgesteld op
36.50 per ha graan en 60 per ha
suikerbieten en fabrieksaardappelen.
geweekte blaadjes gelatine door de
pudding roeren. Dan suiker en ci
troensap erbij. De pudding in een
met koud water omgespoelde vorm
doen en laten afkoelen. Voor de saus
de custardpoeder met wat koude melk
aanmengen. De rest van de melk aan
de kook brengen en dit met het
aangemengde cüstardpapje binden.
Suiker en vanillesuiker toevoegen. De
saus nog even laten koken en onder
roeren laten afkoelen. De pudding op
een schotel storten, de saus er om
heen gieten en garneren met nog wat
pruimen.
Menutlp: Schnitzel, gekookte aardap
pelen, andijvie a la crcme, pruimen
pudding.
Kippelevertjes
500 gram kippelever
3 stukjes prei
5 tomaten
1 paprika
1 aubergine
1 blikje gemengde groenten
boter, melk
De levertjes zorgvuldig wassen in
ruim water en er de losse rliesjes
uithalen. De lever laten uitlekken en
deze zo'n drie kwartier in een kom
met melk zetten. De prei in grove
stukken snijden, bakken in wat boter
en er de repen paprika en aubergine
aan toevoegen. Dan de gehalveerde
tomaten erbij en het halve literblik
gemengde groenten. De kippelevers
goed laten uitlekken en met zout en
peper bestrooien. In een andere pan
de boter smelten, de levertjes er snel
in brambakken onder voortdurend
roeren. Niet langer dan een minuut
of zeven. Dan de groente bij de lever
doen en het geheel nog op smaak
brengen met zout, peper en wat knof
lookpoeder.
Menutip: Kippelevertjes van oma,
stokbrood, ijskoffie.
TV-vandaag
NEDERLAND I
NOS
16.00 Journaal
VARA
16.02 I see ice, film
NOS
18.15 Filmverslag W.K.
Wielrennen
18.45 Fabeltjeskrant
18.55 Journaal
VARA
19.05 Coronation Street
20.00 Journaal
20.20 Victor Borge in
Londen, tv-show
21.10 Dagboek van een
onderwijzer, serie
22.20 To you in Vondel
park Amsterdam
22.55 Journaal
NEDERLAND II
NOS
18.45 Fabeltjeskrant
18.55 Journaal
KRO
19.05 KRO-Cineac
20.00 Journaal
20.20 De Rdgiments-
dochter, opera
21.20 Brandpunt
22.10 Epiloog
22.15 Journaal
DUITSLAND I
10.00 Journaal. 10.05 Akt, en muz. 10.25
Rep. uit Bonn. 10.50 Tv-film. 11.35 Zum
grossen Wurstel, toneelstuk. 12.20 Akt. mag.
12.50 Persoverz. 13.00 en 14.30 Journaal.
Aansl.: progr. overz. voor het weekend.
14.45 Klnderprogr. 15.15 studentenquiz. 16.45
Econ. mag. 17.15 Kerk en maatschappij.
17.45 Journaal. 17.43 Sportjournaal.
(Eeg. progr.: NDR: 1S.30 Elefantenboy.
serie. 19.00 Akt. 19.15 Reisverslag. 19.58
Progr. overz. WDR: 18.35 Muzikaal show-
progr. 19.U0 Journaal. 19.35 Inf. progr.)
20.00 Journaal en weerber. 20.15 Tv-conc.-
lichte muz. 21.15 Stomme films. 21.45 Trek
king lottogetallen. Aansl.: Journaal en weer
ber. Daarna: Het woord v.d. zondag. 22.05
Das Mordersyndikat. film. 23.40 Joür-
DU1TSLAND TT
13.45 Progr. overz. v.d. komende week.
14.15 Uitz. voor Italianen en Duitsers. 14.58
Journaal. 15.00 Amusementsprogr. 15.30 Tv-
serie. 15.55 Muzikaal progr. 17.00 Journaal.
17.05 Inf. en meningen uit de Bondsrepu
bliek. Aansl.: Herr Daniel passt auf, se-
Speciaal
Radio-vandaag
De KRO zendt een televisiebewer
king uit van Donizetti's komische ope
ra De Regimentsdochters. Dit is een
co-produktie van Oost-Duitsland en
Italië.
Ned. 2/20.20
Victor Borge, de bekende humo
ristische pianist, maakte met liet Lon-
dens Pliilharmonisch Orkest een tv-
sliow. In bet Vara-programma ziet u
hem samenwerken met de Turkse pia
nist Sahan Azruni.Ned. 1/202.20
In Brandpunt een reportage over
de stemming in Griekenland, een in-
tervieuw met de schrijver-historicus
Arthur Schlesinger over Amerika tij
dens het bewind van Nixon, een film
portret van dr. B. de Gaay Fortman
tijdens zijn werk op een bouwproject
en aansluitend een gesprek met de
PPR-fractieleider, en tenslotte aan
dacht voor de actie voor Bangladesj,
zondag--in de kerken.
Ned. 2/21.20
De Vara begint vanavond aan de
vierdelige Italiaanse serie Dagboek
van een onderwijzer. Afwijkend van
de traditie probeert Bnino d'Angelo
in een verpauperde buurt het vertrou
wen te winnen van zijn leerlingen en
hun ouders.
Ned. 1/21.10
Mondaccordeon-virtuoos Toots
Thielemans, de Israëlische zanger Ila-
nit en de Amerikaanse Mark Murpliy
zijn gasten in Varié-bis.
Hilv 1/18.20
In Discorama van de NCRV tre
den aan: Shirley Bassey en The Eag
les, Van. Morrison en het duo Diana
Ross Marvin Gaye.
llilv. 3/19.02
•DUITSLAND III WDR
18.30 Mens en werk. 19100 Zandmannetje.
19.05 Opvoedingsmag. 19.45 Sport-extra en
nws uit Noordrijn-Westfalen. 20.00 Journaal
en weerber. 20.15 Cultureel mag. 21.00 Die
Schreckliche Wahrheit, speelfilm van
1938.
BELGIE (Nederlands)
18.30 Fabeltjeskrant. 13.35 Do vloek van de
Woeste Wolf, serie. 19.00 Tienerklanken.
19.45 Journaal. 20.15 De vrolijke dokters
ter zee. serie. 20.40 De Gouden Siren
1974. lledjeswedstrijd. 21.20 Weekendfilm: se
rie film: Linda. 22.30 Journaal.
HILVERSUM I
VARA: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgymn.
(S) Z.O. - v.d. kinderen. VPRO: 7.54 D idri
dag. VARA: S.00 Nws. 8.11 Dingen van nrc
dag. 8.23 (S) Z.O. - voor iedereen, ers
Waterst.) 10.30 (S) Z.I.: muz.- en inf.shi oei
(11.00 Nws.) 13.00 Nws. 13.11 (S) Wegi
vakantie gesloten: lichte muz. en akt. N(
14*15 (S) NOS-Jazz. 15.10 Progr. v.d. buitf
werknemers. (16.00 Nws.) De Vrije Geda ur-
te: 17.40 Praatje. NOS: 17.55 lied. 0nc
18.00 Nws. 18.11 Dingen van de dag. IS
,('S) Varie-bis: muzikale hoogtepunten, lfinki
onder de schedel: Ne'd. volksverhalen. 22
Nws. 22.40 (S) Hoe later op de avond: 11< kei
progr. 23 05 Ach ja de jaren 50,
verder? 23.55 Nws.
HILVERSUM II
TROS: 7.00 Nws. 7.02 (S) Ontbijt-So
(7.30 Nws. 7.41 Aktua. 8.30 Nws. 8.36 Gynald
v.d. vrouw.) 10.00 (S) Tien-om: mag.
Jonge luisteraars. 10.30 Nws. 10.33 (S) Pla et
vaeria. 11.30 (S) Wegwezen: progr. iï
vakantiegangers en andere weggebru/ifWtU
(11.55 Nws.) Overheidsvoorl.: 12.16 Expert
viteiten: nws, wenken en adviezen op
portgebied. NOS: 12.26 Med. t.b.v. land-
tuinb. 12.30 Nws. TROS: 12.41 Aktua. 13
(S) Tross-Country. 13.45 (S) De Badmees®*"'
revue: gevar. progr. 15.00 (S) Als dat
kunnen: verzoekpl.progr. (15.30 Nws.)
Prometheus XIII, hoorspelserie. 17.30 N
17.32 Aktua. 17.50 (S) Cafe-chantant: lie
en muz. uit de goede oude tijd.
18.30 Nws. 18.41 (S) Close-up: licht
progr. 19.00 (S) Concert a la carte:
verzoekpl. 20.00 Nws. 20.05 (S) Klavierti
teiten. 20,30 Aktua-klankbeeld. 20.55
Zalerdagavondconc.: klass.muz. EO:
Avondoverdenking. 22.50 Klankbord.
(S) Postludium: klass.muz. 23.55 Nws.
HILVERSUM III
Ieder heel uur 2 min, Nws. NCRV: 7.
Drie op je boterham. 0.03 (S) Tot uw diet m
klass.muz. 10.03 Muz. bij de koffie. 12.03
Drie tussen de middag: Los vast. 14.03
Elpee pop. 15.03 (S) Filter: jongerenpw
16.03 (S) Sportshow I: sport en muz. enJ
W.K. Wlelrjiinen in Montreal (NOS),
NOS: 18.02 Joost mag niet eten. NC1
19.02 (S) Discorama. 20.02 After e:~
Engelso hits. 22.02 Strictly country s
22.30 (S) Jazztlmo. 22.55 Med. 23.02
du
n\
wat
Wie
frale:
dank
beva
dat c
lebb
word
kc
#|c
akc
>t c
Morgenstemming. 6.45 (S) Zondagw »ht(
gen.
BELGIE 324 m (Nederlands)
12.00 Nws. 12.03 Gevar. progr.
Buitenl. persoverz. 13 00 Nws. weerber.
toneelagenda.) 14.00 Nws. 14.03 Smartlappiee|
15.00 Nws. 15.03 Zuidamerikaanse muz. 1£
Cabaret. 17.00 Nws en med. 17.10 Lii
muz. 17 55 Weegschaal.
18.00 Nws. 18.05 Jongerenprogr. 18.45 Lüve
te ork.muz. 18.55 Taalwenken. 18.57 Llc!
ork.muz. 19.00 Nws en med. 19.30 Chansi
20.30 Nws. 20.33 Lichte muz. 22.00 Nws.
Dansmuz. (23.00 Nws.) 23.40 Nws.
Og
icèidei
io dru
en
52
Deze jongen deed iets wat gewone
mensen dagelijks doen zonder er eni
ge schade van te ondervinden, en hij
verwondde zich er ernstig door, om
dat het ontbreken van gevoel in zijn
vingers het hem onmogelijk maakte
te constateren welke druk hij uitoe
fende. En als dat voor hem- gold,
waarom dan niet voor anderen? Zou
het niet zo zijn dat lepralijders voor
zo op het oog gewone bezigheden
steeds grote kracht gebruiken, waar
door ze zich verwonden? Dat behoeft
niet telkens een echte wond tengevol
ge te hebben, maar wel zou er gelei
delijk litteken-weefsel onder de huid
ontstaan, hetgeen, stukje bij beetje,
leidde tot een soort inkrimpingspro
ces, waardoor de vingers mettertijd
korter werden. En als dat zo was, zou
het dan niet mogelijk zijn dit proces
tot staan te brengen door er voor te
zorgen dat de patiënten minder
kracht gebruikten met hun handen?
Deze gedachte hield veelbelovende
mogelijkheden in.
Elke avond verliet Paul het zieken
huis om naar het Centrum van Nieuw
Leven te gaan. Hij begaf zich daar
naar de werkplaats. Eerst waren er
zes jongens in het dorpje, vervolgens
tien, toen twaalf. Voor Paul was dit
het meest opwekkende, het meest in
spirerende stuk van de dag.
'Ga maar verdér met je werk', zei hij
tegen hen. 'Vergeet maar dat ik hier
zit'. Een uur of twee zat hij daar stil
toe te kijken, niet naar hun werk,
niet naar hun gereedschap, alleen
naar hun handen. En na afloop vroeg
hij ze telkens hun handen te tonen.
Hij inspecteerde dan elke vinger zorg
vuldig. Zo leerde hij ze zo goed
kennen dat elke schram hem bekend
was. elke vervorming, elke bewegings
beperking. De vingers werden gefoto-
Dorothy
Clarke
Wilson
Vertaling:
H. A. Schreuder
Uitgave:
Boekencentrum BV
grafeerd. Hun omtrekken werden
vastgelegd, elke dag opnieuw, zodat
elk lengteverschil onmiddellijk zicht
baar zou worden.,Als er ooit een vin
ger zou verdwijnen, dan zou Paul het
zeker zien, was zijn vaste besluit. En
hij zou de oorzaak ervan op het spoor
komen! Weken en maanden ging dat
zo door, terwijl dokter GuSta Buult-
gens de gegevens bijhield. Maar tot
Pauls tevredenheid en opluchting ont
stond er nauwelijks een verschil in
lengte van de vingers, dat niet kon
wordèn teruggebracht tot een of ande
re oorzaak die met de ziekte op
zichzelf niets te maken had: dan
kwam het door een ruwe kant van
een stuk gereedschap, een te grote
krachtsinspanning, splinters, spijkers,
of iets dergelijks.
Terwijl hij hen zo gadesloeg bedacht
Paul, weer de handwerker, hoe zowel
hun handigheid als de veiligheid kon
worden vergroot. Het grootste deel
van hun onhandigheid en de jon
gens wéren onhandig! kwam voort
uit hun gebrek aan gevoel. Zij waren
er nooit zeker van bij welke kant ze
een spijker of een schroef vasthadden
dan nadat ze ernaar hadden gekeken,
en daarom nam het voor hen meer
tijd dan voor een ander om te spijke
ren of te schroeven. Opeens kreeg
Paul een idee.
'Probeer de spijkers eens met een
tang vast te houden', stelde hij voor.
Dat werkte verbazingwekkend goed.
Het kwam hun tempo zeker ten goe
de. Wanneer ze een tang gebruikten
waren ze bijna zo snel als een ander.
En het voorkwam dat zij, zonder het
zelf te merken, voortdurend op hun
vingers sloegen. Toen fabriceerde
Paul een doos boven de werkbank
waar de spijkers in de goede richting
uitkwamen. Zo konden zij ze dan met
hun tang grijpen. Alle gereedschap
pen hadden grote, ronde, vlakke hand
vatten. Van alles werd bedacht om de
veiligheid te vergroten. Zo werden
schaven voorzien van een extra hand
vat, om te voorkomen dat de jongens
met hun handen bij het snijvlak in
de buurt kwamen.
Deze fase van experimenten duurde
een tweetal jaren, waarbij Pauls tech
nische vakbekwaamheid van steeds
meer belang werd. Hij kon zijn pa
tiënten immers vertellen hoe ze hun
gereedschmap moesten hanteren en
hoe zij er de juiste kracht op moesten
uitoefenen. Zijn waarnemingen leer
den hem hoe noodzakelijk het was de
handchirurgie samen te laten hangen
met het werk dat de betrokken pa
tiënt zou gaan doen. Voor wie tim
merman werd verwierp hij de stan
daard-operatie, die hij tot nu toe
verrichtte, omdat hierdoor ongelijke
druk in de vingertoppen werd veroor
zaakt. In plaats daarvan streefde hij
ernaar het mogelijk te maken dat de
vingers op elke plaats met dezelfde
kracht konden worden benut.
Pauls staf bestond uit zeldzaam toege
wijde mensen. In 1951, toen de Zwit
ser dr. Ernest Fritschi als chirurg aan
het ziekenhuis werd verbonden, werd
zijn vrou w Mano Fritschi de eerste
directrice van het Centrum. Zij was
de dochter van een Indiase kanunnik
van de Engelse Kerk. Als ervaren
maatschappelijk werkster was zij voor
dit werk bijzonder geschikt, en groot
was haar hartelijkheid en toewijding.
Na haar nam Chandra Manuel, een
biologe die zich had beziggehouden
met anatomie, haar plaats in. Zij
stond negen jaar aan het hoofd van
het Centrum. In het jaar 1951 kwam
ook Ruth Thomas aan.
Lang al had men beseft hoe nodig het
was, dat een geschoold fysiotherapeut
aan het Centrum werd verbonden.
Ruth Thomas bevond zich juist in
Hongkong, nadat ze gedwongen was
geweest haar werk in China op te
geven, toen zij hoorde van de behoef
te die er in Vellore aan een fysiothe
rapeut bestond. Zij veranderde haar
plannen, ging in Colombo van boord
en reisde naar Vellore. Met hart en
ziel wierp zij zich op de studie van
lepra.
(Wordt vervolgd
TV-morgen
NEDERLAND I
TELEAC
14.30 Flexibele school
les 9
NOS
15.30 Journaal
15.32 Ti-ta-tovenaar
15.57 E.K.Zwemmen te
Wenen en W.K.
Wielrennen te
Montreal
IKOR
17.00 Creation
18.00 Bericht v.d. Wilde
Ganzen
NOS
18.55 Fabeltjeskrant
19.00, Journaal
19.05 OperaKorat2
19.40 Beste jaren van
ons leven
NOS -
22.10 Journaal
NEDERLAND H
TELEAC
18.35 Natuurkunde
NOS
18.47 Vooraf: inf. ovdr
schooltelevisie
IKOR KRO RKK
18.50 Woord voor woord
NOS
18.55 Fabeltjeskrant
19.00 Partidge Family
19.25 Studio Sport
20.40 Journaal
20.45 Razende stilte (5)
21.35 Mens in wording (6)
22.25 Geheimen v.h.
Surrealisme (1)
23.20 Journaal
DUITSLAND I
9.15 Journaal. 9.20-10.05 Buitenl. Journaal.
10.15 Progr.overz. 10.45 Inf. progr. 11.15
Wercldr. van Kerken. 12,00 Journalistenfo
rum. 12.45 Journaal. Aansl.: Weekjournaal.
13.15 Reg. weekojurnaal. 14.45 Kinderprogr.
15.15 In Colorado 1st der Tcufel los. 16.40
Fllmrep. 17.25 Sam. 18.15 Journaal. 18.18
Sportjournaal. 19.00 Buitenl. rep. 19.30
Sportjournaal. 20.00 Journaal en weeroverz.
20.15 Gentlemen bitten zur Kasse. 21.35 Dok.
progr. 22.20 Journaal en weeroverz.
DUITSLAND II
9.45 Progr.overz. 10.15 Amusem.uitz, voor
Speciaal
Radio-morgen
Kort na Wereldoorlog II zijn mil
joenen mensen ontroerd geraakt bij
het zien van de film De beste jaren
van ons leven. De Avro maakt een
weerzien of eerste kennismaking mo
gelijk met dit verhaal van drie mili
tairen die in de burgermaatschappij
moeten terugkeren.
Ned 1/19.40
Voor het eerst drong een filmte
am door in de geheime archieven van
het Vaticaan en in de zaal, waar in
1616 het schijnproces tegen Galilei
werd gevoerd. Dr. Bronowski gebruik
te deze beelden om zich te concentre
ren op het conflict tussen waarheid
en dogma in de zesde aflevering De
mens in wording.
Ned. 2/21.35
In de vooravond zendt het Ikor
het bijzondere en eigentijdse pro
gramma uit, waarmee de jaarvergade
ring van het Centraal Comité van de
Wereldraad van Kerken in Berlijn
wordt besloten. Het onderwerp is De
Schepping.
Ned. 1/17.00
Der Wldenspenstigen Zahmung
van wijlen John Cranko is een zeer
acceptabele balletbewerking van Sha
kespeare's De getemde feeks.
Duitsl. 2/15.35
Prof. dr. J. Plomp is voorganger
in de gerëf. dienst in de Open Hof te
Kampen. Thema van zijn preek is:
'Het vreemde offer'.
Hilv. 2/17.00
Voor de NCRV-serie Monumenta
le orgels concerteert Henk Klop in de
St. Servatiuskerk van Schijndel. Voor
het eerst in Nederland brengt hij
jeugdwerken van César Franck ten
gehore.
lIilv.2/22.05
Grieken en Duitsers. 11.00 Natuurserie. 11.30
Weckkron. 12.90 Zondagconc. 12.50 Wetensch.
Komm. 13.00 Akt. en muz. 13.33 Alle meine
Lieben. 14.00 Catweazle. 14 25 Wetensch.
serie. 14.55 Journaal. 15.00 Waarnemingen.
15.35 Getemde Feeks. 17.00 Sportrep. 18.00
Journaal. 18.05 Liefdadigh.progr. 18.10 Bo
nanza. 19.00 Journaal. 19.15 Evangel, dag
boek. 19.30 Akt. uit Bonn. 20.15 Herinnerin
gen van een tijdgenoot. 21.45 Journaal en
sport. 22.00 Kamermuz. 22.30 Journaal.
HILVERSUM I
VARA: 8.00 Nws. 8.10 Voor stad
8.17 Ontbijten met Letty. 9.00 Sportmed.
Weer door Gerrit. 9.05 (S) Sound of nK
cals. HUMAN. VERB.: 9.45 Wereldbevol
konf. in Boekarest. IKOR: 10.00 Versl. Ces
Com. v.d. Wereldraad van Kerk en
Berlijn. 10.05 Andere kant v.d. Wereldra
10.30 Herv. kerkdst. 11.25 Wilde Ganzi ft'aa
11.30 (S) Kleine katechismus v.d. deij.
wereld. AVRO: 12.00 (S) Muzikaals Ontha1 11
13.00 Nws. 13.10 Toestand in de wen jmt
13.19 Radiojournaal. 13.30 (S) Delta-Zoni
14.10 (S) Klass. vioolmuz. NOS: 14.30 Ba 0U(-
Hilv.- 1940-1945 (I). 15.20 Gamma van alp
en beta. 15.45 Nuleenentwintlgvijftig. H
Journalistenforum. VARA: 17.00 (S) Kla jt
muz, 17.55 Med. 1S.00 Nws. 18.15 Dat hei ll/J(
m uJ M
wel moge. bekomen! 18.45 (S) Licht ork. n
zangsolisten. 19.15 Gesproken portret. VPR
19.30 Nws. 19,35 Vandaag dit, morgen d
19.45 Anton Constandse. 20.00 VPRO-Zond
AVRO: 20.30 <S) In de kaart gespeeld. 21
Nws. 22.40 Radiojournaal. 22.50 (S) Va: aa{
vond laat sport. 23.55-24.00 Nws*
HILVERSUM II
KRO: 8.00 Nws. 8.10 Overweg. 8.15 I
Badinerie. 9.00 Nws. 9.10 Waterst. 9.15
Laudate. 10.00 Eucharistievier. 11.00 N'leun
11.02 (S) Brunchconc.: klass. muz. 11
Med. 12.00 Kruispunt. 12.30 Nws. 12.40 Ec! i aa
12,50 Buitenl. comm. NOS: 13.00 (S) Zondi
middag-Ouverture. 14.00 (S) Utr. Symf. 0:
met soliste: klass. muz. (In de pauze: 14.
15.15 Adempauze. 16.00 (S) Rostrum
Composers. CVK: 17.00 Geref. kerkdst. IS eSte
Hoe Christel, is het iemand te wurg*
IKOR: 18.30 Zingt liet voorbedachte lief"
18.58 Wilde Ganzen. NOS: 19.00 Nws, 1» ehe
(S) Muz. uit de Middeleeuwen en Rënaissi
ce. 19 45 (S) Muz. uit de Barok. 20.30 Z Ijetl
Tuig. NCRV: 21.00 (S) Klass. kcrkcant. 21
Macht en onmacht in de 20e eeuw. 21.45
Overijss. Kamerkoor: oude liederen. 22
(S) ICerkorgelconc.: klass. muz. 22.45
R'dams Filh. Ork.: mod. en klass.
23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM III
AVRO: 7.02 (S) Drie op Je boterhai
Lukraak. 9.02 Juist op zondag. 10.02
Muz. Mozaick. VARA: 11.02 (S) Klink Kla „1.
- zonder nonsens. 12.02 (S) Met vriend©tl
groeten. 13.02 (S) NAR. NOS: 14.02 Langs
lijn. 18.02 Joost mag niet eten. KRO: 19
(S) KRO-op-drle: Tombola. (22.50 W.K.Wi an
rennen Montreal). 23.02 (S) Voer voor
gels. 0.02 (S) In the still of the night. 1. LM
(S) (P)laatwerk. (Tussen 2.02-5.00 Flits fpp
W.K.Wielrennen Montreal.) 4.02-7.00 Vincf C1
van Engelen Show. 6n
BELGIE 324 m NED. len.
11.30 Herh. van progr.'s. (12.00 Nws en
13.00 Nws. weerber, en toneelagenda. AanslU.
Med. en SOS-ber. 13.20 Lpera- en belcari ;uu'
conc. (14.00 Nws.) 15.00 Sport en m ter
(Vanaf 15.00 telkens 2 min. v.h. uur: v;»!ach
keersinf. (17.00 en 18.00 Nws.) 18.30 Riipr
uitz. 19.00 Nws, weerber. en med. 19
Licht muzikaal progr. (20.30 en 22.00 NffsPan
23.00 Nws. 23.10 Dansen is onze rei
wel 23.40-23.45 Nws.
n ante
iJ°8
ïgu:
akci
wak
'S ee
and
rib
