Rassehaat houdt kerk
in Suriname verdeeld
Kom ga met ons en doe als wij
Vandaag
Beroepingsweti
Personalia
f
Trouw
Kwartet
nun W kW UMT.T ZATERDAG 17 AUGUSTUS 1974
KEEK
T2/1
door ds. E. Hagen
In Suriname bestaat één stad: Paramaribo.
Die heet dan ook 'DE STAD', want men zegt daar nooit Parama
ribo. Maar Suriname is groter dan 'de Stad'. Er bestaat ook HET
GEWEST'Men bedoelt daarmee Nicker ie, 240 kilometer ten
westen van 'de Stad' verwijderd. Je kunt er komen met een bus:
dat kost je acht uren benauwdheid en hitte. Je kunt er ook komen
per boot over zee: dat duurt 12 uren. Tenslotte kun je vliegen in
een piepklein vliegtuigje. Maar dat is erg kostbaar.
dikant: ds Rudy Polancn, sinds één
jaar. Voordien werkte hij in Amster
dam-Bijlmermeer. Hij weet wel wat
hij te doen heeft, want hij moet drie
gemeenten verzorgen: het dorp Nieuw
Nickerie: dan 25 kilometer verderop
Henar. een negerdorp in de polder en
dan weer 25 kilometer verder het
landbouwprojekt Wageningen. Je
kunt er komen per auto als het droog
weer is. want de1 weg erheen is nog
steeds in aanleg.
Het is een feest daar een kerkdienst
bij te wonen. De witte kerk in Nieuw
Nickerie bezit een elektronisch orgel,
dat met veel gevoel bespeeld wordt,
want de Surinamer houdt van gevoe
lig zingen. In Henar ontbreekt een
orgel, maar men zingt daar des te
beter en wel spontaan meerstemmig.
Ruiten ontbreken aan het kerkge
bouw, zodat een dienst tegen de
avond een kwelling is vanwege de
duizenden muskieten, die je allemaal
tegelijk willen leegzuigen. Je kan
daar het ritme horen van het muskie
ten doodslaan. Men kent alleen melo-
Nickerie is de naam van het hele
gewest, ongeveer zo groot als Neder
land. De smalle kuststrook is be
woond. Daar ligt het dorp Nieuw
Nickerie. met 35.000 inwoners. Het
gewest zelf is oneindig groot, bedekt
met zwampen (moerassen) en oer
woud, in welk regenwoud alleen Indi
anen wonen; waar geen wegen zijn
en men alleen via de rivier kan
binnendringen.
Nieuw Nickerie telt voor het meren
deel Hcidoestanen (nakomelingen van
vroegere kontraktarbeiders uit India),
verder ruim 7000 creolen (nakomel.n-
gen der vroegere slaven), dan Java
nen, Chinezen en een handvol blaken.
In dit gewest leeft ook 'n gemeente
van Jezus Christus. De minderheid der
bevolking is chr sten. in alle geval in
naam christen. De meerderheid is hin
doe en verder moslim (vooral de
Javanen).
De evangelische broedergemeente
(ook wel herrnhutters geheten) is een
echte volkskerk Ze telt in Nieuw
Nickerie 3000 zielen en heeft één pre-
dieën uit Duitsland in d0 EBG bun
dels en men zingt die nog plechtiger
dan de Duitsers zelf. De zending heeft
met het evangelie ook de Duitse lie
deren gebracht en de eigen negermu-
ziek totaal verdrongen. Jammer dat de
neger zijn geloof niet mag uiten in
zijn eigen muziek.
Ds Rudy Polanen moet elk weekend,
van vrijdagavond tot zondagavond
uren reizen met de 'gemeente-Volks-
wagep' om alle diensten waar te ne
men.
Hij heeft nog een vierde gemeente:
200 kilometer diep in het oerwoud
ligt het Indianendorp Apoera, alleen
te bereiken per boot via de rivier de
Corantijn. een tocht van 12 uren. Die
gemeente is selfsupporting, een won
der van trouw, want de Indianen zijn
zeer trouw. Men leeft daar- in een
voor ons westerse mensen onvoorstel
bare eenvoud. Hier geen prestatie
maatschappij, geen rennen achter de
tijd. Men kent geen horloges.
Dit hele gewest, zo groot als Neder
land. verzorgt ds Rudy Polanen. en
niet te vergeten zijn vrouw Jetty.
Onvoorstelbaar.
Naast de creoolse broedergemeente
bestaan er nog twee andpre broeder
gemeenten: en wel de hindoestaanse
met 150 leden en twee krachten en
een javaanse. ook met 150 leden, met
één kracht.
Echter: deze drie EBG-Gemeenten
hebben zo goed als nooit kontakt met
elkaar. Het zijn echte rassekerken. De
hindoestaan in Suriname haat de
Zendingsschool in het binnenland van Suriname
creool en omgekeerd. Zo is het ook
gesteld met de Chinese volksgroep, de
javaanse en de bosnegervolksgroep.
De laatste jaren is die rassehaat
enorm toegenomen. Er leeft in Suri
name één grote angst: als eind 1975
Suriname zelfstandig wordt, dreigt er
een rassenoorlog, zoals dat twaalf jaar
geleden het geval was in het buur
land Guyana.
En de kerk? In naam vormen ze één
EBG-kerk; ze heten ook nog broeder
gemeente, maar ze leven totaal naast
elkaar. Toer ik de kerkeraad van de
hindoestaanse gemeente na afloop van
een kerkdienst vertelde: nu wil ik de
creoolse EBG-kerkdienst, die over een
kwartier begint, bezoeken, versteende
die kerkeraad. Datzelfde ondervond ik
bij de Creolen.
De EBG-kerk staat voor een grote
opdracht in Suriname: profeet te zijn
ten aanzien van de rassehaat en
een teken te stellen in hun kerk zijn,
dat in Christus de rassen elkaar ont
moeten. Deze profetie ontbreekt.
Nog niet de helft van de bevolking
is 'in naam' christen. Maar de kerk
maakt zich belachelijk door zich in
t:en verschillende groeperingen te
verdelen. In Nieuw Nickerie bestaat
een creoolse gemeente met 3000 zielen
en één predikant: een hindoestaanse
F.BG-gemeente met 150 z'elen en twee
krachten; een javaanse EBG-gemeente
met 150 zielen en één kracht; een.
rooms-katholieke kerk met 2500 leden
en twee krachten;' een methodisten-
kerk met 300 zielen en twee krachten;
een leger des heilsafdeling met tien
leden en twee vaste krachten; een
pinkstergemeente (stromen van
kracht) met 50 leden en twee krach
ten; adventisten met 100 leden en één
kracht; en tenslotte een verenigde
protestantse gemeente (ja, de her
vormden en luthersen gaan hier sa
men!!) met 150 leden en geen kracht:
ds Polanen springt hier bij en moet
dan in hun kerk de dienst leiden,
omdat ze niet komen willen naar de
zwarte EBG-kerk. Dan zijn er nog
Jehovagetuigen met 100 leden cn twee
krachten. Een lachertje voor de niet-
christen.
Naar Nederland
De besten vertrekken of zijn vertrok
ken naar Nederland. Tot diep in het
oijrwoud bleek men mijn tiaam te
kennen, omdat*ik als predikant hun
zoon bezocht had in Amsterdam-Bijl
mermeer. Als je rondzwerft, word je
alsmaar aangeklampt: kunt u ons hel
pen om naar Nederland te komen? En
de laatste- tijd -gaan vooral de Hin
doestanen naar Nederland, omdat ze
de creoolse regering wantrouwen, die
nu aan het bew'nd is. Holland is daar
een toverwoord. Vooral de jeugd ver-,
trekt. Ze vertrekken "zonder enig idee
te hebben wat pmigratie naar een
koud westers Nederland betekent.
Voorbereiding bestaat eenvoudig niet.
Wat doet de kerk daar" Men heeft
alle moeite een kader te vormen,
omdat dit na een jaar ook geëmi
greerd is. Er bestaat een ontzettend
verlooD.
De EBG-kerk is een echte domi-
neeskerk. De pred'kant doet alles en
staat bovendien op een hoog voetstuk.
Wil deze kerk toekomst hebben, dan
zal en moet er wat gedaan worden
aan de mondigheid der gemeenteleden.
Te lang was dp struktuur patriar
chaal.
Boslandkind
De kerk is te veel alleen ingesteld
op het innerlijk geloofsleven. De
jeugd vraagt meer evenals de meer
ontwikkelde neger. Ze' willen vanuit
het evangelie antwoorden horen voor
hun levenspraktijk, voor hun maat
schappelijke vragen, voor hun huwe-
lijksvragen. Ik stip enkele problemen
slechts aan: geboorteregeling (gezin
nen met 10 tot 20 kinderen zijn
regel), concubinaat '(in de slaventijd
verplicht), welvaartsverdeling, corrup
tie die vrijwel algemeen voorkomt.
Men zingt in de kerkdiensten graag
en veel en ook roerend mooi, maar
het evangelie wil meer dan gevoelsle
ven bereiken.
Suriname heeft de grootste protestant
se kerk van Latijn-s-Amerika. Maar
deze kerk verkeert in een crisistoe
stand. evenals overal in de hele we
reld. Toch heeft de kerk kansen als
nooit tevoren. De hindoe-wereld zakt
in elkaar, ondanks hindoe-zending uit
India. De moslimwereld kent grote
problemen. De oorzaak is: de moderne
tijd met zijn secularisatie.
Maar ook de christelijke kerk zal op
de huidige vragen vanuit het evange
lie antwoorden moeten uitdragen. Ei
genlijk is in Suriname een goede
theoloog nodig, die het 'vertaalwerk'
verricht, dus de grondlijnen van de
Bijbel aangeeft, opdat creolen, hin-
doestanen en chinezen dit kunnen
omzetten in hun wereld.
Ik kwam bijzond-er diep onder de
indruk van het werk van ds Rudy
Polanen en alle andere predikanten
die ik in Suriname sprak.
Algemeen vond ik bij hen en hun
gemeenteleden, wat ik hierboven ver
teld heb.
(Ds. E. Hagen is verbonden aan de
evangelische kerk in West-Berlijn).
door A. J. Klei
Telkens wanneer er in de gereformeerde kerken iets aan de hand is en dat wil de laatste tijd nog
al eens het geval zijn) krijgen we ingezonden brieven van vrijgemaakte gereformeerden. Hun stuk
jes eindigen meestal met de oproep: kom ga met ons en doe als wij. Met andere woorden: jullie
zitten daar maar wat te modderen in jullie kerk, dat wordt toch niks, stap er uit en voeg je bij ons.
Ik dacht dat er geen bezwaar hoeft
te zijn tegen dergelijke privé-opwëk-
kingen. Je hebt het zelf goed en je
gunt het een ander ook. Maar je zit.
dunkt me, verkeerd wanneer een
officiële instantie van de éne kerk
probeert leden van een andere kerk
tot weglopen over te halen. Dat
heet proselitisme, maar je kunt ook
zeggen: onder eikaars duiven schie
ten, of: elkaar klanten afsnoepen.
Helemaal mal wordt het als een
evangelisatiecommissie zoiets doet.
Ik heb altijd gemeend dat je moet
evangeliseren onder mensen die van
toeten noch blazen (meer) weten als
het gaat om de zaken van het chris
telijk geloof en dat je opdracht dan
niet is ze op één bepaalde kerk af
te richten maar om ze (zoals de
ouderwetse uitdrukking luidt) te
winnen voor Jezus.
Bij de vrijgeraaakten in het Utrecht
se Maartensdijk leven hierover ken
nelijk gans andere denkbeelden.
Daar heeft de evangelisatiecommis
sie van de vrijgemaakte gereformeer
de kerk een uitgebreide brief ge
stuurd naar de leden van de 'gewo
ne' gereformeerde kerk ter plaatse.
Een gestencild stuk, met op de voor
kant de woorden:.kom (dit 'kom' in
extra grote letters en voorzien van
een uitroepteken) ga met ons en doe
als wij. Deze voorpagina is verlucht
met een zeer eenvoudige tekening
van een opengeslagen boek, waarvan
de pagina's deze tekst bieden: Ik en
mijn huis, wij zullen de Heere die
nen.'
Ik laat hier nu de eerste helft van
de door J. v.d. Helm en R. Vosslam-
ber namens de vrijgemaakte evange
lisatiecommissie ondertekende brief
volgen:
WAARDE BROEDERS EN ZUSTERS
Steeds meer zult u in uw kerkelijke
gemeenschap op pijnlijke wijze het
gemis aan kerkelijke blijdschap en
vrede zijn gaan voelen. De Vereni
ging van Kerkelijk Verontrusten
over de gang van zaken, heeft her
haaldelijk en met grote ernst ge
tracht nog een wending teweeg te
brengen in de snelle afloop naar de
vrijzinnigheid, waarbij de funda
mentele waarheden, in de Heilige
Schrift ons onderwezen, namelijk
over Schepping, zondeval en Verlos
sing door het Bloed des Kruises,
niet slechts worden genegeerd maar
welbewust worden tegengesproken
en geloochend. Er rcordt nu door de
Verontrusten geadviseerd tot een
soort modaliteitenkerk te komen,
waarbij men in groepsverband nog
zoekt naar een soort kerkelijke sa
menleving met hen die nog gerefor
meerd willen blijven.
Maar kan dat de wil des Heeren
zijn?
Wil de Heere, zij het in los ver
band, het blijven samengaan met
hen, die Zijn Woord en de belijdenis
der Kerk hebben losgelaten?
Hoe duidelijk is in Zijn Woord het
bevel geer. gemeenschap te hebben,
op enigerlei wijze, met de valse
profeten, die Zijn Woord weder-
staan en de schapen van Zijn kudde
afiweren van de enige schaapskooi
met de enige goede Herder?
Wij begrijpen uw verontrusting en
uw gemis aan kerkelijke blijdschap
en vrede. Maar wij willen u toch de
vraag stellen: bij wie ligt hier de
schuld? De Heere kan toch moeilijk
als de Schuldige worden aangewe
zen?
Hij wil zijn schapen vergaderen en
zoekt het verlorene en Hij HEEFT
zijn schaapskooi, waarin Hij al Zijn
schapen wil bijeenbrengen. Hij
zorgt voor Zijn Kerk, naar Hij be
loofd heeft. Ook vandaag nog heeft
Hij voor Zijn schapen gezorgd. Er
IS reine bediening van het Evange
lie, reine bediening van de heilige
sacramenten en Schriftgetrouive oe
fening van de tucht.
Waarom sluit u zich niet bi) deze
gemeenschap aan?
Zo gaat het dan nog eventjes door,
totdat deze mededeling in de tekst
verschijnt:
De gereformeerde kerk, Vrijgemaakt
vrijgemaaktvan ON schriftuurlijke
bindingenvergadert iedere zondag
in gemeenschap der heiligen. Wij
zouden u willen toeroepen: Kom ga
met ons en doe als wij: De Heere is
daar en Hij roept u.
De vrijgemaakte evangelisatiecom
missie in Maartensdijk kent niet ten
dele, dat is duidelijk. Ze weet tot in
de kerkelijke finesses wat de Heere
wil. Toch houdt deze commissie er
een wonderlijke taakopvatting op
na. De broeders v.d. Helm en Voss-
lamber bedoelen zich met hun stuk
duidelijk te wenden tot de veront
ruste gereformeerden ('Wij begrij
pen uw verontrusting', schrijven
ze), tot mensen met wie ze zich
eensgeestes voelen. Anders zouden
ze ook niet zeggen ga met ons, want
de vrijgemaakten zetten iedereen die
niet zo denkt en gelooft als zij,
zorgvuldig buiten de deur.
Kijk, ik kan me nog voorstellen (al
zou ik het niet erg netjes vinden)
dat een vrijgemaakte evangelisatie
commissie brieven in de bus zou
stoppen van bepaalde niet-verontrus-
Schat, maak je niet zo dik! Die vrijgemaakten b edoelen het toch zeker goed.
te gereformeerden die in vrijge
maakte ogen halve heidenen zijn:
lieden die werkjes van Kuitert op
de plank hebben, die geabonneerd
zijn op Voorlopig en die PvdA of
PPR stemmen - ik noem maar wat.
Maar in vrijgemaakt Maartensdijk
willen ze blijkbaar alleen gelijkge
stemden dwingen om in te gaan.
Het is me niet bekend of de oproep
van de Maartensdijkse vrijgemaakte
evangelisatiecommissie veel succes
heeft gehad. Je hoort soms wel dat
ergens verontruste gereformeerden
vrijgemaakt geworden zijn, maar
vaak gaan ze naar een buiten ver-
bandse kerk. omdat binnen verband
ook hun te machtig is. Je hoort
soms ook, dat de anderen dan
(zachtje-,) zeggen: opgeruimd staat
netjes. Dat komt allemaal omdat ge
reformeerden nog niet aan modali
teiten gewend zijn en aan het vrij
gemaakte voorbeeld nog niet hebben
gezien dat je de zaak alleen 'zuiver'
houdt als je bereid bent tot telkens
weer een nieuwe kerkscheuring. Ik
stop, ik was er (ditmaal) niet op uit
'gewone' gereformeerden een standje
te geven.
DE EERSTGEBORENE
een grote plaats in. Bij ons heet
de oudste en wij denken dan mete Ui
aan de anderen. De eerstgeborene
degene die met zijn in het lie
treden de weg uit de donkere moed
schoot voor de anderen baant. H(fJc
wacht dan ook een extra erfenis
zoals we zagen bij de aartsvaders e
aparte zegen, waarom Jakob met Ei 1
streed. In het gedeelte dat wij v,
daag lezen gaat het om die eerstger
rene. Het begrip wordt zelfs uit
breid tot het vee. Alles wat als eer
geboren wordt heeft een aparte plaa
'het behoort Mij toe', zegt Jahwe
Mozes en Aaron. Het ezelsjong mi
vervangen worden door een lam.
andere eerstgeboren dieren mee
worden geofferd. De eerstgeboren
nen moeten worden vrijgekoc5
Waarmee wordt hier niet vermee*
Het is voor de lezers in de tijd i
de schrijver waarschijnlijk een dui
lijke zaak. Het gebruik moet t
herinnering zijn aan de nacht van
uittocht toen alle eerstgeborenen t
Egypte gedood werden en de H
alleen de huizen van de Israëlie
'voorbijsprong'. Bevrijde mensen i
van God. Dat wil deze instelling z :1[
gen. Ze zijn ergens toe bevrijd, nl.
nu geheel van God te zijn. Ze be
ren Hem toe. Zo was het al volgi
de schepping, maar hier komt er i
bij. Wij zijn niet alleen van he
omdat Hij ons gemaakt heeft, mpa
ook, en vCor ons beslissend, om
Hij ons van het dode spoor van
slavernij gered heeft. Omdat Hij
uit de dood levend heeft gemaakt.
maakt ons leven zinvol en de morfei]
waard, ook deze dag. De dag i
morgen is die van de opstanding,
Christus als 'eerstgeborene uit de
den' onder ons verschijnt en als
vende Heer altijd bij ons is. Daar^e
mogen we die dag in blijdschap deju,,
brengen. (Exodus 13. 1-2. 11-16)
to
le:
NED. HERV. KERK
Bteroepen te Herkingen-Sommelsifd,6
en te Streefkerk: J. v.d. Kette
kand. te Zeist; te Ilollandscheveld: ro
Bouwstra te Spijk.
GEREF. KERKEN ali
Aangenomen naar Hoek: D. Ven m
kand. te Driebergen. M
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Chatham, te Hamilton
te Mitchell (Canada): J. Westerini
Nunspeet; te Pitt. Meadows (Can):
van Zonneveld te Leerdam.
Kerk in het bosland te Nieuw
Aurora
Lid van verdienste VNO Het i
meen bestuur van het Verbond
Nederlandse Ondernemingen heef
heer J. E. Duintjér, oud-direc
Duintjer Wilkens Meihuizen en C
Veendam, benoemd tot lid van
dienste van het verbond. De
Duintjer, op 1 mei 1904 in Veen
geboren, werd in 1947 lid van
algemeen bestuur van het Vertf™
van Nederlandse Werkgevers, da]
december 1967 met het Centraal
aal Werkgevers-verbond het
vormde. De heer Duintjer heeft
provinciaal, landelijk en intern
naai onder meer bezig gehouden
water- en luchtverontreiniging. H
nu voorzitter van de commissie
lieuhygiëne van de twee cent
werkgeversverbonden en sinds
voorzitter van het bureau mili
ygiëne. Hij zal op 1 september
functies neerleggen.
Benoeming Prof. dr. F. Haarsm
door het r.k. episcopaat benoemd
voorzitter van de Sint Willibrordv
niging. Hij volgt prof. dr. J. Grool
die enige maanden geleden ont
nam wegens het bereiken
pensioengerechtigde leeftijd.
Twee directeuren - Directeur-genf
A. van Emden van het Nederla
Rode Kruis, die 16 september
pensioen gaat. wordt met ingang
1 september opgevolgd door de
O, Cramwinckel. schout bij nacht
die is benoemd tot directeur alg
ne zaken. Als directeur binnen
fungeert sedert 1 april reeds mrj^
J. baron van Asbeck.
tu
ïij
ID
1
a
ïva
eft
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Oordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie,
ing O. Postma,
F Diemer
Hoofdredactie:
J Tamminga.
Hoofdkantoor: NZ. Voor
burgwal 280, Postbus
859, Adam. Telefoon
020-22 03 83. Postgiro:
26 92 74. Bank: Ned.
Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
zeil
rk'
- 0
