Kabinet wil karakter van
de grondwet niet wijzigen
Tien vingers
Boerderij afgebrand
RTV-programma's
Duitser dood gevonden
Ontroerend
Vrachtauto met lading op
parkeerterrein uitgebrand
Paul Brand
Chirurg in India
ft
Even puzzelen
Overvaller rooft tas met f 4600
TROOT/KWAJOTET MAANDAG 29 JULI 1974
BINNENLAND/RADIO-TV
Regels van parlementaire democratie 'aan herwaardering onderwerpen'
SMIDJE VERHOLEN
Met het verschijnen van de Nota inzake het grondwetsherzieningsbeleid van het kabinet-Den Uyl,
waaraan o.a. is toegevoegd een kritische notitie van de Kaad van State, is weer een stap gezet op de Invoering beperkt
zeer lange weg die moet leiden tot een algehele grondwetsherziening.
Sinds in 1966 een Proeve van een nieuwe grondwet werd gepubliceerd en in 1971 het Eindrapport
van de Staatscommissie Cals/Donner verscheen is er naar aanleiding daarvan een zodanige stroom
van commentaar, voorstellen en beschouwingen losgekomen, dat niet verwacht kon worden dat de
kabinetsnota nog veel nieuws zou kunnen bieden. Dat is dan ook niet het geval.
districtenstelsel
Belangwekkend blijft echter de keuze
die het kabinet uit de gedane voor
stellen heeft gemaakt De vraag rijst
of met name het voorgenomen beleid
een keerpunt, een omwenteling op
het gebied van de grondwetsopvatting
betekent, en welke gevolgen de aange
kondigde wijzigingen indien aan
vaard zullen hebben voor ons
tstaatsbestel.
De Nota kan stellig als behoudend
worden gekenmerkt voorzover het be
treft de opvatting over aard en func
tie van de grondwet die er uit
spreekt. Aansluiting is gezocht bij de
traditionele visie, inhoudende dat de
grondwet slechts het formele kader
voor de politieke wils- en besluitvor
ming mag aangeven. Veel aandacht
derhalve voor de inrichting van de
staat: de verschillende staatsorganen,
de wijze van hun totstandkoming en
hun onderlinge verhooiding.
Beklemtoond wordt dat de grondwet
geen uitputtende regeling kan geven
van de staatsorganisatie. Uitgangspunt
is kennelijk dat het staatkundig le
ven, de politiek, niet door de grond
wet kan worden beheerstt.
De grondwet dient echter wel de
ontwikkeling in het politieke en
maatschappelijke leven mogelijk te
maken. Voorzover de huidige grond
wet een beletsel bevat voor het geven
van een passend antwoord op nu
bestaande of in de toekomst te ver
wachten problemen, dient dat beletsel
te worden weggeruimd. Verreweg het
gemakkelijkst kan dit gebeuren door
de betreffende regelingen uit de
grondwet te schrappen en de zaak aan
de gewone wetgever ter regeling over
te laten. Deze vorm van deconstrituti-
onalisering wordt dan ook in de Nota
veelvuldig aangetroffen.
Afgewezen wordt derhalve door het
kabinet zij het niet met zoveel
woorden de opvatting dat een
grondwet cok moet aangeven in welke
richting het overheidsbeleid dient te
gaan. Doeleinden van overheidsbeleid
zal men dan ook in de herzienings-
voorstellen slechts sporadisch tegenko-
men.
Dat het kabinet gekozen heeft voor de
gebruikelijke grondwetsconceptie is
begrijpelijk. Noch de Proeve noch het
rapport van de Staatscommissie geven
een andere richting aan. Het is ook
de vraag of het in de grondwet vast
leggen van aanwijzingen voor het
overheidsbeleid voldoende effect kan
sorteren. Niet over het hoofd mag
worden gezien dat over die aanwijzin
gen een grote mate van rverèenstem-
ming moet bestaan; er is immers voor
een grondwetswijziging een tweederde
meerderheid in beide kamers van de
sta ten-gen era al nodig. Welnu: als het
betreft richtlijnen voor het overheids
beleid waarover globaal een commu-
Van een verslaggever
VINKEL - In het Brabantse Vinkei is
gisternacht een boerderij door brand
geheel verwoest Het vee kon tijdig
uit het brandende gebouw gehaald
worden. De brandweerkorpsen van Ki6SSt6lS6l
Nuland en Geffen zijn meer dan ne
gen uur met het blussingswerk bezig
geweest. Een schatting van de schade
was gisteren nog onmogelijk. De eige
naar is verzekerd.
door prof. mr. P. J.
Boukema, hoogleraar aan
de Vrije Universiteit en
lid van de Eerste Kamer
voor de ARP
nis opinio bestaat, wat is dan de zin
van de grondwettelijke verankering
daarvan? Bestaat bovendien niet het
gevaar dat het overheidsbeleid te veel
aan bandenwordt gelegd? Vormt het
opnemen van politieke programma
punten geen belemmering voor het
passend reageren door de overheid op
toekomstige problemen?
Kortom: hoewel onder bepaalde om
standigheden een meer programma
tisch getinte grondwet een nuttige
functie kan vervullen, acht ik het,
mede gezien de bestaande politieke
verhoudingen, verantwoord dat het
kabinet geen verandering heeft willen
brengen in het karakter van de huidi
ge grondwet.
Grondgedachten
Het kabinet acht een algehele grond
wetsherziening een urgente zaak. Als
argument daarvoor wordt aangevoerd
dat de parlementaire democratie bij
ons de laatste jaren niet goed heeft
gefunctioneerd en dat derhalve de
daarvoor geldende regels 'aan een
herwaardering moeten worden onder
worpen'. Grondgedachten daarbij moe
ten volgens de Nota zijn het bevorde
ren van meer duidelijkheid in de
politiek, van een meer overzichtelijke
partijenstructuur, van parlementaire
meerderheden en van het meer recht
streeks betrekke n van de kiezer bij
het staatkundig gebeuren.
Het zijn bekende klanken die gevolgd
worden door bekende voorstellen. Des
ondanks een enkele kanttekening.
Men meet zich realiseren dat ook al
zouden meer politieke duidelijkheid
en een meer overzichtelijke partijen-
structuur op zichzelf nastrevenswaar
dige doeleinden zijn, de mogelijkhe
den om deze met behulp van rechtsre
gels af te dwingen beperkt zijn. En
zelfs al zou een regeling te ontwerpen
zijn die bijvoorbeeld een 'meer over
zichtelijke partijenstructuur* zou ople
veren. dan nog moet gevraagd of elk
middel daartoe aanvaardbaar is. Niet
ondenkbaar is dat wat hier (b.v. in de
partijenstructuur) aan duidelijkheid
wordt verkregen, daar (bv. in de
politieke programma's) aan onduide
lijkheid als neveneffect moet worden
geaccepteerd. Met andere woorden: er
zijn meer waarden dan de in de nota
beklemtoonde grondgedachten die in
het oog moeten worden gehouden en
men moet erkennen dat wetgeving
sldchts een beperkte bijdrage tot het
bereiken van de gewenste doelstellin
gen kan leveren.
ge kabinetsformaties, eindeloos touw
trekken over programma en zetelver
deling. De kiezer moet intussen af
wachten wat er voor kabinet uit de
hoed wordt getoverd; op programma
en politieke samenstelling heeft hij
geen doorslaggevende invloed kunnen
uitoefenen.
Voorgesteld wordt nu het kiesstelsel
zo te wijziggen dat partijen worden
gestimuleerd vóór de verkiezingen sa
men te werken. De wijziging houdt in
dat er afzonderlijke kiesgebieden ko
men (10 15) waarin volgens het
evenredigheidsbeginsel ten minste 10
kamerleden worden gekozen. Verschil
met het huidige systeem is, dat de in
één kiesgebied uitgebrachte stemmen
alléén van invloed zijn op de verkie
zing in dót kiesgebied. Afgeschaft
wordt derhalve de mogelijkheid alle
stemmen die in het land op én partij
zijn uitgebracht op te tellen en op
basis daarvan een uitslag te bereke
nen. Gevolg: het wordt voor kleine
partijen veel moeilijker een zetel te
verwerven (kiesdrempel wordt ten
minste 8 pet.). Verwacht werdt dan
ook dat partijen zullen gaan samen
werken om het verlies zoveel moge
lijk te beperken.
Met dit voorstel heeft het kabinet het
advies van de Staatscommissie opge
volgd. Misschien is dat de reden dat
op de nadelen van het voorgestelde
systeem nauwelijks wordt ingegaan.
Erkend moet toch worden dat als
gevolg van dat stelsel veel kleine
partijen niet meer als zelfstandige
politieke formatie in de Tweede Ka
mer zullen kunnen terugkeren. Som
mige zullen bereid zijn met grotere
partijen samen te werken' (bv. PPR
met PvdA), anderen kunnen menen
zó'n aparte plaats in politiek Neder
land in te nemen, dat een dergelijke
samenwerking onaanvaardbaar is. Dat
kan betekenen dat partijen die ge
wend zijn een authentiek geluid te
laten horen gedwongen worden een
politiek nomadenbestaan te gaan lei
den, met alle gevolgen van dien. Dat
in het voorstel van het kabinet een
'voldoende te achten representativiteit
ten aanzien van de verschillende poli
tieke stremingen' ligt besloten, is een
voor nadere toelichting vatbare bewe
ring. Als bijdrage tot de discussie
over de vraag of de voordelen van het
nieuwe systeem de nadelen ervan zul
len overtroffen, is de geciteerde zin- FFRDINAND
snede echter te verwaarlozen.
Zoals gezegd: er dient te worden afge
wogen. Een enkel nadeel noemde ik
al. Voordelen van het beperkte dis-
trictenselsel kunnen ook worden ver
wacht: samenwerking tussen partijen
vóór de verkiezingen, snellere kabi
netsformatie op grond van een duide
lijker verkiezingscitslag. Zekerheid
dat deze gevolgen inderdaad zullen
optreden is er echter niet. Zelfs bij
een duidelijke partijenstructuur als in
Engeland laat de politieke situatie
soms geen meerderheidskabinet toe.
De indruk mag derhalve niet worden
gewekt, dat door invoering van een
beperkt districtenselsel de moeilijkhe
den die zich vroeger voordeden bij de
kabinetsformatie tot het verleden zul
len behoren. Het kabinet is zich daar
van bewust. Het werkwoord 'kunnen'
wordt dan ook in de paragraaf over
het districtenselsel in alle tijden ver
vroegd.
(Dit is het eerste deel van een be
schouwing over de nota inzake de
grondwetsherziening. In het tweede
deel zal onder meer aandacht worden
geschonken aan de voorstellen met
betrekking tot de gekozen formateur).
84. Wij zijn het er natuurlijk alle
maal wel over eens, dat dit een prima
plan was van de dienaar Jodocus.
Toen ons tweetal dan ook weer bene
den was aangekomen, zei smidje Ver
holen: 'Weet je wat je doet,Jodocus?
We weten per slot van rekening niet
wanneer die schurken weer uit hun
verdoving bijkomen. Er moet dus snel
gehandeld worden. Jij gaat nu het
eerste de tuin in'Het slotpark
zal mijnheer bedoelen, als ik zo vrij
mag zijn', wees Jodocus de smid fijnt
jes terecht. 'Goed, goed, goed, het
slotpark dan', lachte de smid. 'Ga jij
dus nu het allereerst het slotpark in
en zoek de rol touw op. Gooi het
uiteinde er van in je cel en laten we
dan verder maar hopen, dat die Nosco
niet te weten komt of ontdekken zal,
dat er een dun vliegertouw van de
toren naar jouw cel loopt. Dat zouden
ze namelijk beslist erg verdacht vin
den. 'Het is juist zoals mijnheer
zegt', merkte Jodocus op. 'Ik zal het
touw binnen mijn slaapcel brengen en
vervolgens zal ik de juiste tijd raaien
op het telefoontoestel, want mijn ou
de uurwerkje staat natuurlijk al tij
den stil'. 'Goed zo, Jodocus", prees
de smid. 'Erg slim van je, dat je
daaraan denkt, want alle klokken
staan immers stil op twaalf uur. Ga
maar gauw je gang, beste kerel, dan
ga ik intussen eens kijken hoe je heer
en meester het maakt'. Jodocus
ging zich vol ijver kwijten van zijn
nieuwe taak, terwijl de smid op zoek
ging naar Egoneel Diederhart, de her
tog von Ziwebelbeiss zu Heisserwur-
sten. Hij vond de oude edelman in ddz
grote zaal van het kasteel, waar dezejd
prinsheerlijk voor de haard zat eni-
zielsgelukkig zat te genieten van een.',
sigaar en een glas bier. 'Ge zult hef'
zonder twijfel kunnen begrijpen, mijif1
waarde', zei de oude baas. 'Toen jullitje
boven doende waren met je vreemde^
plan, heb ik intussen de etsnboel naai!,
de keuk gebracht. Haha, grappig niet?
Waarlijk dolkomiek! Welnu, toen itë1
daarmee gereed was voelde ik milt
genoodzaakt héél even in mijn eigeiu
stoel voor mijn eigen haard te gaan
zitten. Dat begrijpt ge toch wel, niet?';
Smidje Verholen kon niet zeggerh
of het begreep of niet, want juist on
dót moment werd er luid en nadrukl]
kelijk aan de voordeur van het kasj,
teel gebeld
TV-vandaag
Van een verslaggever
AMSTERDAM De 21-jarige H. A.
S. uit Harsewinkel in West-Duitsland
is dood gevonden op een toilet van
een sleep-in op de Rozengracht in
Amsterdam. Naast hem lagen een in
jectiespuit en een lepeltje met heroï
ne erop.
Bezien we nu met welke wijzigingen
van de grondwet het kabinet wil
bereiken dat de kiezer meer invloed
verkrijgt op de regeringsvorming en
dat er parlementaire meerderheden
ontstaan.
Allereerst moet volgens de nota het
kiesstelsel worden gewijzigd. Het gel
dende stelsel van evenredige vertegen
woordiging levert wel een zo goed
mogelijke afspiegeling van de politie
ke verhoudingen op. Een bezwaar Is
echter dat het gepaard gaat met par-
tijversplintering en daardoor zelden
één partij een meederheid in het
parlement oplevert. Gevolg: langduri-
Wat het opkrassen van de Junta
betekende voor Grieken die lang
hebben gehunkerd naar echte vrijheid,
is op ontroerende wijze vastgelegd
door het team van Achter het Nieuws.
Het siert de VARA dat zij de voor-
treffelijke reporatge over Melina
Mercouri's terugkeer afstond aan
Hier en Nu van de NCRV. Daarmee
werd aan de actualiteit voorrang
gegeven boven het opstrijken van
een overigens verdiende eer. Je mag
dat gerust een onbaatzuchtige vorm
van samenwerking noemen.
De ontboezemingen van de Griekse
kunstenares en activiste Melani
Mercouri zullen veel oudere kijkers
hebben doen denken aan hun eigen
emoties bij het herwinnen van de
vrijheid na de Tweede Wereldoorlog.
Maar cr zal nog iets zijn bijgekomen,
namelijk de gedachte: 'Als dat maar
goed blijft gaan'. Er zijn een paar
machtswellustelingen zo plotseling
en geruisloos door de voordeur ver
dwenen, dat je niet aan het gevoel
ontkomt, dat ze misschien binnenkort
alweer aan de achterdeur van
Griekenland zullen morrelen.
Lang niet alle rolprenten kunnen tot
de filmkunst worden gerekend. De
afdeling klassieken is dan ook nog
zeer beperkt. Maar 'The general' van
Buster Keaton hoort er vast en zeker
bij. Hopelijk is dat zaterdagavond
door veel kijkers onderschreven. Al
weet je dat nooit zeker met een
eigentijds filmverhaaltje op het
andere net William Conrad mag dan
voor fijnproevers een te vette kerel
zijn. die voor acteren geen hoog cijfer
haalt, naar 'Cannon' wordt desondanks
druk gekeken.
Jammer voor 'De generaal', want
daarvan is niet alleen het verhaal
aardig, de film zit bovendien bars
tensvol met bewijsstukken van vroeg
meesterschap (1926) qua opname
techniek. Geen dertien-in-een-dozijn-
geval, maar iets heel aparts. En dat
geldt ook voor de talrijke vondsten,
onverwachte wendingen en humoris
tische trekjes. Kortom, voor de lief
hebbers een avondje genieten. Met de
complimenten aan de NCRV die daar
voor zorgde.
Ook zondagavond was het mogelijk
uit een aanbod van KRO en NOS
een aantrekkelijk filmprogramma
samen te stellen. Ik koos eerst voor
een brok avontuur uit de onuitput
telijke archieven van Walt Disney.
Daarna nóg een avontuur met die
kostelijke schertsfiguur Festus in
'Gunsmoke'. Dan een klein uurtje met
bewondering gekeken naar de prach
tige antiek neergezette figuur in een
aflevering van 'De rivalen van
Sherlock Holmes'. En alweer: wat zeld
zaam levensecht is toch dat decor-
werk en de kleurensfeer van deze
Britse TV-serie.
De boeiende les in cultuurgeschiedenis
onder de titel 'De mens in wording'
blijft niveau houden. Er komen be
langwekkende zaken aan de orde en
ze worden uitstekend en soms zelfs
bijzonder fascinerend in beeld ge
bracht. Maar de wijze van voordragen
van dr. Jacob Bronowski lijkt me toch
minder spontaan dan ik aanvankelijk
dacht. Er schijnt iets gekunstelds
in te zitten. Wat de explicateur ver
telde over een immigrerende volks
stam in Amerika, waarvan alle leden
dezelfde bloedgroep hadden, leek me
niet helemaal wetenschappelijk.
TON HYDRA
NEDERLAND I
NOS'
18.45 Fabeltjeskrant
18.55 Journaal
AVRO
19.05 AVRO's Super King
Size Toppop
20.00 Journaal
20.21 Alle Herns, serie
21.15 Televizier Mag.
22.05 Jane Eyre, serie
22.55 Journaal
NEDERLAND II
NOS
1845 Fabeltjeskrant
18.55 Journaal
NCRV
19.05 Black Buty, serie
19.30 Oliieloze Ratiteiten
Rail ij
20.00 Journaal
20.21 Zo vader, zo zoon
20.45 Doc Elliot serie
21.35 The Continental
Singers
22.00 Luisterend naar
Oosterse godsdiens
ten, doe.
22.25 Journaal
BELGIE (Nederland*!
18.55 Fabeltjeskrant. 19.90 De heren van
Bibeleboom, poppenfilm. 19.14 Sportdok.
19.40 Med. en weeroverz. 19.45 Journaal.
20.15 Drie aangezichten van Eva, psychologi
sche film. 21.45 Sociale enquête. 22.35 Jour
naal.
BELGIE (Frans)
18.10 Klnderprogr. 18.30 Spelprogr. voor
kinderen. 19.00 Ultz. voor lekenmoraal en
filosofie. 19.30 Sport. 19.45 Journaal. 20.15
Le vin rouge, tv-spel. 21.25 Dok. progr. 22.20
Journaal.
DUITSLAND I
1000 Journaal. 10.05 Reismag. 10.45 Muzi
kaal progr. 11.30 Sportlmpressies. 12.20 *Ac-
t.rubriek. 12 40 Persoverz. 12.50-13.20 Bul-
tenl. rep. 16.15 Journaal. 16.20 Doe. ftlmrep.
17.05 Klnderprogr 17.55-18.00 Journaal.
(Reg. progr.: NDR: 18.00 TV-serie. 18.30
Act. 18.45 Zandmannetje. 18.55 Sportprogr.
19.26 TV-serle, verv .19.59 Progr.overz. WDR:
18.00 Nws uit Noordrljn-Westfalen. 18.05
Kinderprogr. 18.15 Betty und Alexander, tv-
serie. 18.40 Act. 19.20 Betty und Alexander.
19.48 Intermezzo.) 20.00 Journaal en weer
bericht. 20.13 Akt. 21.00 Die Kinder von
Moskau Ned. inzending in Knokke. 21.45
Reparatur der Arbeidskraft, film. 22.30 Jour
naal. komm. en weerber. 22:50 Heroïsche
Söhne und Tochter, speelfilm. 0.45 Jour-
DUITSLAND II
17.00 Journaal 17.10 Koning Arthur. 17.35
Akt. en mui.
18.25 Tekenfilmserie. 19.00 Journaal. 19.30
Konsument ln het reklame agentschap. 20.15
Wetenschappelijk progr. 21.00 Journaal. 21.15
Der Spion, der aus der Kalte kam, speelfilm.
23.00 Journaal.
DUITSLAND III WDR
18.30 Sesamstreet. 19.00 Zandmannetje.
19 05 Amuseraentsprogr. voor Italiaanse
werkn. 19.15 Prisma van het Westen. 19 45
Nws uit Noordrljn-Westfalen. 19.55 Komm.
20 00 Journaal en weeroverz. 20.15 Weten
schappelijk progr. 20.45 Reisverslag. 21,00
Dok. film. 21.45 Vragen aan monitor. 22.05
Am. dok. film. 22.15-22.28 Pop Show. korte
Am. film.
Radio-vandaag
Speciaal
RTV PROGBAMMAS HEE
Na een aflevering van Avro's Tele
vizier Magazine (21.15) volgt het eer
ste deel van 'Jane Eyre', Britse televi
siebewerking van Charlotte Brontë's
beroemde roman.
Ned. 1 22.05
In het Duitse programma 'repara
tie van de arbeldskrazcht' worden
voorbeelden getoond van ziekten,
waarvan de oorzaken in het sociale of
psychische vlak liggen.
Duitsl. 1. 21.45.
'luisterend naar Oosterse godsdien
sten' (over het Boeddhisme) is het
interessante sluitstuk van het NCRV-
programma.
Ned. 2 22 00
Veel informatie over het succes
van Nederlandse artiesten in Duits
land in een coproductie van NOS en
WDR.
Hilv. 1 /20.00
De NCRV zendt Verdi's 'Luisa
Miller' uit. Deze opera is gebaseerd
op Schillers toneelspel 'Kabale und
Liebe'.
Hilv. 2 20.15
In 'Dichten is luisteren naar liclit'
worden verzen van Gabriel Sjit voor
gedragen. Daarna gaat de dichter in
op telefonische reacties van luiste
raars.
Hilv. 2 19.00
Van een verslaggever
ROTTERDAM Op een parkeerter
rein aan de Stadionweg in Rotterdam
is zaterdag een met melkpoeder, cos
metica en vloerbedekking geladen
vrachtauto door onbekende oorzaak
beheel uitgebrand. De lading had een
waarde van 250.090 gulden.
Van een verslaggever
35
Hij wist dat de oude vrees voor
besmetting met de ziekte door contact
met een patiënt ongegrond was. Lepra
is wel in lichte mate besmettelijk,
met name voor kinderen die langdu
rig met een zieke in aanraking ko
men, maar heel wat minder besmette
lijk dan tuberculose, en volwassenen
zijn er betrekkelijk onvatbaar voor.
Tenminste negentig pet. van de vol
wassenen is er volstrekt immuum
voor. En bovendien zijn zij die de
duidelijkste symptomen vertonen
wenkbrawen zonder haar, klauw-
handen, afgeplatte neuzen, vinger
stompjes en vervormde tenen ge
woonlijk niet in het minst meer in-
féetieus.
'Kijk hier eens', wees dokter Cochcra-
ne zo nu en dan iets aan wat hij, als
dermatoloog, van speciaal belang
vond: een stukje huid, een knobbeltje,
een eigenaardige verkleuring en zo
meer.
Paul had niet zoveel interesse voor de
huid en zijn aandacht werd nogal
eens afgeleid. Maar niet erg ver. want
er was iets wat hem wel enorm
interesseerde: handen. Steeds weer
ging zijn blik naar de handen van de
patiënten, zoals een portretschilder
het niet kan laten naar gezichten te
kijken. Paul had altijd al belangstel
ling bezeten voor de menselijke hand,
maar ln het bijzonder sedert hij was
gaan zien wat een ongelooflijk mooi
mechaniek de hand is, dat het wel
licht het beste en meest uitzonderlij
ke werktuig is dat God ooit heeft
ontworpen, op de hersens na dan
misschien. En hier werd hij zich
ineens bewust van al die handen om
zich heen. Op Indiase wijze werden ze
voor het gezicht gehoud>n als groet,
handen werden omhoog gestoken om
te wuiven, andere mensen staken hun
hand uit om op westerse wijze te
Dorothy
Clarke
Wilson
Vertaling:
H. A. Schreuder
Uitgave:
Boekencentrum BV
groeten. Sommige hielden hun mis
vormde gezicht erachter verborgen.
En weer andere handen hingen wer
keloos omlaag, en er waren er die een
werktuig of een stuk eten of een
sigaret beethielden. Overal waren
handen. Maar geen gewone mensen
handen. Bij sommigen waren de han
den klauwen geworden en waren de
vingers verstijfd, zodat zij niet meer
de handpalmen tegen elkaar konden
leggen bij wijze van begroeting. Er
waren vingers die korter waren ge
worden, sommige ontbraken geheel,
weer andere waren alleen maar
stompjes. En het kwam zelfs voor dat
iemand ook die stompjes niet meer
bezat. Uiteindelijk kon Paul het niet
langer uithouden.
'Luister eens', onderbrak hij een uit
voerig betoog over huidknobbels en
kleurafwijkingen en dergelijke, 'die
huid interesseert me totaal niet, om
eerlijk te zijn. Vertel me liever eens
iets over die handen. Wat is daarmee
aan de hand? Hoe komen ze zo? Wat
doet men eraan?'
Het antwoord op alle drie de vragen
was gelijkluidend.
'Het spijt me, ik kan het niet zeggen.
Ik 'Tiet het niet.'
'Ik weet het niet!' Paul stond ver
steld. 'Hier staat nu een lepra-specia
list met zoveel jaren ervaring, en u
zegt: ik weet het niet. Er kan toch
zeker aan die handen wel iets worden
Dokter Cochrane keerde zich ander
maal met een ruk om. 'En wiens
schuld is het, vraag ik u, dat ik dat
niet weet? De mijne of de uwe? Ik
ben dermatoloog, ik kan u alles ver
tellen wat er te weten valt over
huiden. Ik weet hoe lepra op de
juiste manier moet worden aangepakt
Maar u, en niet ik, bent op de hoogte
van botten. U bent orthopedisch chi
rurg!' Op kalmer toon vervolgde hij:
'Ik zou wel eens willen weten of u
mij hunt verklaren hoe het komt, dat
terwijl er meer dan tien miljoen
lepra-patienten op de wereld zijn, mis
schien wel vijftien miljoen, van wie
een groot deel gedeformeerde handen
heeft, niet één ik herhaal: net één
orthopedisch chirurg ooit werkelijk
de misvormingen die lepra veroor
zaakt heeft bestudeerd'.
Paul staarde hem aan. Zijn eerste
ingeving was te zeggen: ik geloof u
niet. Het was niet mogelijk, en dat
om meer dan een rede. In de eerste
plaats was het onmogelijk dat er zoveel
misvormde ledematen waren, meer
dan veroorzaakt worden door polio en
heel wat meer dan het gevolg zijn
van auto-ongelukken en dergelijke. In
de tweede plaats was het toch al te
onwaarschijnlijk dat, terwijl er dui
zenden orthopedische chirurgen zich
met andere handbeschadigingen bezig
hielden er niet één zich ophoeld met
afwijkingen die mogelijkerwijs bij
liefst vijftien miljoen mensen voor
kwamen!
'U ziet', vervolgde de oudere arts, en
zijn stem klonk nu mat en vermoeid,
want hij had een lange strijd achter
de rug tegen precies diezelfde onwe
tendheid en ongelovigheid die Paul
nu ten toon spreidde, 'dat de mensen,
en zelfs doktoren, lepra nooit echt als
een ziekte hebben beschouwd. Het
lijkt wel of zij het als iets anders
zagen. In het ene part van hun her
sens denken ze aan influenza eti tu
berculose en wat dies meer zij, maar
lepra is iets héél anders.Lepra
heeft iets bovennatuurlijks over zich,
alsof de slachtoffers ervan niet langer
mensen zijn, maar op de een of
andere manier vervloekten en uitge
stotenen uit het menselijk ras. Pries
ters en zendelingen mogen zich met
hen bezighouden, wereldvreemde idea
listen heel goed en aardig maar
het is geen medische aangelegenheid'.
Zwijgend wandelden zij voort, terwijl
Paul met extra aandacht de mensen
om zich heen zag. Plotseling hield hij
stil en keek nadrukkelijk naar een 17
jonge patiënt die op de grond zat, en
die pogingen deed zijn sandalen uit te
doen. De jongen p-obeerde het leren
riempje tussen de gesp los te krijgen,
waarbij hij het riempje vastklemde
tussen de zijkant van zijn duim en de
zijkant van de hand. Maar steeds weer
ontsnapte het hem. Dokter Cochranes
blik volgde die van Paul.
HILVERSUM 1
VARA: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgyran.
(S) Spitsuur. (7.54 VPRO: Deze dag: 8.01^
Nws: 8.11 Dingen van de dag.) 9 15 Strijk!
ork. 9.35 Waterstanden. 9,40 <S) Muz. vooaj
luisteraars. 11,00 Nws. 11.03 (S) Klassl
kamermuz. en -koorzang. NOS: 12.00 Dei|u
Haag deze week. VPRO: 12.15 VPRO-Maanw
dag: tussen-de-middag-mag. 13.00 Nws. 13.lr
Vandaag dit morgen dat. 13.20 (S) VPROjf
Maandag- Muz. AVRO: 14.45 (S) Met het oob
op luisteren: muz.progr. 15.35 (S) Biels antfd
Co: wekelijkse strip. 16.00 Nws. 16.03 RadloL
journaal. 16.05 Hits voor de kids: verzoekpl!
voor kinderen. 16.03 (S) Mikadoo-uit de tcnlu
gelokt, kindershowprogr. 17.30 (S) Lichtl
platen. 17.55 Med. ,c
18.00 Nws. 18.11 Radiojournaal. 18.21 (Sk
Jazz Spectrum. NOS: 19.00 (S) Verslag var
het Wereld Muz.concours Kerkrade. 20.00 Djo
trek naar het Grosse Schaugeschalt, klank.,
beeld over de trek van Ned. artiesten naai»
Duitsland. 21.30 Uitgebreide rep. 22.15 Voo,c
blinden en slechtzienden. Bond zonde1*
Naam: 23.25 Lezing. NOS: 22.30 Nws. AVRlfcj
22.40 Radiojournaal. NOS: 22.50 (S) Hobbj-
scoop: pqpulalr progr. over electronlca. 23.2p
(S) NOS-Jazz. Jazz in Aktie. 23.35 Nws. jj
HILVERSUM II M
NCRV. 7.00 Nws. 7.02 Het levende woordt
7.08 (S) Preludium: klass.muz. 7.30 Nws. 7.4de
(S) Hier en Nu. 7.55 Progr.overz. 8.00 TL.
Deum Laudamus; gewijde muz. 8.24 Op dr
man af: praatje. 8.30 Nws. 8.36 Gymn. v. dH
vrouw. 8.45 (S) Klass.muz. 9.30 (S) Pleli
publiek: maandagmorgen met mensen eiQ'
muz. (10.30 Nws) 10.45 V.d. kleuters. H-0lr
In t zilver: progr. voor oudere luisteraars!"
11.55 Med. 12.00 (S) De Kilima Hawaiian/.;
Show. 12.21 Voor boer en tuinder. 12.26 MedL
12.30 Nws. 12,41 (S) Hier en Nu. 12 5flt
Mikro. aandacht voor het christelijke orgl
leven. 13.00 (S) Die Gartnerin aus Liebr'
opera. 14.20 (S) Klass. kamermuz.
Herv. middagdienst. 15.30 Nws. 15.33 (SI
Studio 6: maandagmiddagmag. 16.50 Pleister»
plaats: toerisme en recreactie. Overheids»
voorl.: 17.20 Suriname Journaal. NCRV: 17.31
Nws. 17.32 (S) Hier en Nu.
18.00 (S) Bandstand. 18.30 Nws. 18.4|
Toelichting bij het nws. 18.48 (S) NCR!
Vocaal Ensemble: klass. koormuz. 19.00
Dichten is luisteren naar het licht, poëzlei
(19.20 Llterama) 20.00 Nws. 20.05 Avondovei
denking. 20.15 (S) Lulsa Miller opera
Verdi. 22.40 (S) Kom vanavond met verh»
len: serie korte verhalen. 22.55 (S) Viool
piano. mod.muz. 23.00 Theologische kroi
23.15 (S) Deze tijd deze muz.: kamermui
23.55 NWS.
HILVERSUM III
KRO: 7.02 (S) Drie op het boterham.
Pep op drie. 11.03 (S> Dria draalt
verzoek. 12.03 (S) Drie tussen de mlddagl
KRO's pauzeprogram (13.00 Raden maar)
TROS: 14.03 Pop-Kontakt: van twee tot drifc:
op III. 15.03 Pop-Kontakt: de Hugo vat
Gelderen Show. 16,03 De Hltmeesters; dj»
Hugo van Geldercn Show lncl. de nat. tijk
twintig.
NOS: 18.02 Joost mag niet eten. AVRüj
19.02 Drie loopt achter. 20.20 Radiojournaal
20.05 (S) Take the 8-traln. 21.02 De negerf*
uur-show. 22.0 2(S) Superclean Dreammacht,
ne. 23.02 (S) Vanavond laat. 0.02 Radiojouil
naai. 0.05 (S) Dat had Je gedroomd. 1.0b
Cees van Zijtveld. 2.02 Continu de nacnl
door. 5.02-7.00 Voor dag en dauw. (2.02,
en 6.02 Radiojournaal). n
Horizontaal. 1. Kleverige stof, 3. stok,
4. Boom, 6. kever, 7. zangstem, 9.
bevel, 11. rund, 12. waterstand, 14.
deel van de bijbel, 15. bergplaats, 17.
sportterm. 19. voegwoord, 20. rond
hout, 22. bouwland. 23. tam, 25." moe
rasvogel, 27. broeibak, 29. buitenha
ven, 30. vochtmaat, 31. Europeaan.
Verticaal. 1. hoofddeksel, 2. schrobnet,
3. cylindervormig voorwerp, 5. dof, 7.
spil van een wiel, 8. scheik. element, 9.
stoomturbine, 10. reeds, 11. zwaardvis,
13. herdersgod, 14. gehoororgaan, 16.
lokspijs, 18. voorzetsel, 19. maanstand,
21. voertuig, 22. oude lengtemaat, 24.
bloeiwijze, 26. bergweide, 27. steen,
28. plaaggeest.
Oplossing van vrijdag
1. riem, 2. ieme, 3. emoe, 4. meerkat,
5. kade, 6. Aden, 7. tendens, 8. elan,
9. nare, 10. snek.
Misschien zit er iets in'.
EINDHOVEN Een onbekend geble
ven man heeft een overval gepleegd
op de 45-jarige Eindhovense winkelier
F. van O., toen deze een tas met geld
in de nachtkluis van een bak wilde
deponeren. Do overvaller verdween op
de fiets met de geldtas, waarin zich
ongeveer 4600 gulden bevond.
De overval vond plaats voor hel
hoofdkantoor van de AMRO-bank U
de Eindhovense binnenstad. Toen dl
winkelier weigerde de tas te overhan
digen, loste de overvaller een schol
In de daarop volgende constematil
zag de overvaller kans de tas iq
handen van de winkelier te rukken.
