Helmut Schmidt voorbij
Wittebroodsweken voor
Landhervorming
in Algerije reikt
tot aan de Sahara
U/i dSi®
Eervol uitvaller:
Erhard Eppler
Krachtmeting op komst met vakbeweging en Jusos
Schaapherders moeten leren kaartlezen
door
Loic Even
-
TROUW/KWARTET Z ATERDAG 6 JULI 1974BUITENLAND Tl]/K
De afgelopen week snoeiden kanse
lier Helmut Schmidt en zijn minis
ter van Financiën. Hans Apel, zo
danig in de ontwikkelingsbegroting
van minister Erhard Eppler, dat
deze cr verder de brni aan gaf. De
besnoeiing kwam hem te staan op
twee miljard Mark tot 1978. Epp
ler, de vroegere leraar die eens
samen met Gustav Heinemann de
mislukte Gesamt Deutsche Volks
partei oprichtte, heeft evenais deze
altijd een belangrijke rol in de
Evangelische Kirche gespeeld. In
1970 was hij een der pre-adviseurs
van de wereldraad van kerken op
een conferentie over de rol van de
kerken in het ontwikkelingsvraag
stuk in Montreux. Hem werd dan
ook in het kabinet door Apel ver
weten: 'Je bent hier niet op de
Kirchentag'. Eppler baseerde zich
echter op de belofte die Schmidt
als minister van Financiën nog In
1973 op de conferentie van het
Internationaal Monetair Fonds in
Nairobi had gedaan, namelijk dc
Westdultsc ontwikkelingshulp ln dc
periode tot 1978 boven de zes mil
jard Mark te brengen.
Ook de Westdultse aandrang in de
EEG om de bijdragen van andere
industrielanden en de Arabische
olielanden af te wachten alvorens in
het speciale VN-noodfonds voor de
olie-importerende ontwikkelings
landen te storten, heeft Eppler zeer
gegriefd.
Volgens waarnemers is Schmidt nog
niet van Eppler af Deze is name
lijk voorzitter van de sociaal-demo
craten in Baden-Württemberg en
een duidelijk kanspaard bij de vol
gende verkiezingen. Een aanhanger
van Eppler zei tot Der Spiegel: 'Die
Schmidt regert nu al alsof hij
geen partijen achter zich nodig
heeft, ook zijn eigen partij niet
Daar zal hij nog raar van opkijken'.
door Jaap den Boef
Nu voor de Westduitse kanselier Helmut Schmidt de 'wittebroodsweken' voorbij lijken, breekt een pe
riode aan, waarin zijn coalitie-kabinet van sociaal-democraten en liberalen zwaar op de proef kan wor
den gesteld.
Van de rupstractoren die Algerije in 1968 in gebruik had was 68 procent ouder dan tien jaar en
53 procent ouder dan tivintig jaar. Jaarlijks koopt het land 1500 rups- en ivieltractoren aan om
landbouwontginnings- en herbebossingswerk aan te kunnen.
ALGIERS Diep in Algerijes hooglanden tussen de woestijn en de zee,
worden reusachtige stukken steppeland in ontwikkeling gebracht in het
kader van een drie jaar geleden begonnen landbouwhervorming. Het doel
van de hervormingen, uitgevoerd onder de leus 'het land aan hen die het
bewerken', is verandering te brengen in de harde levensomstandigheden
van het platteland, waar de meesten van Algerijes vijftien miljoen ingeze
tenen wonen.
Het platteland was basis en bastion van de strijd om de onafhankelijkhei<
van Frankrijk. Daaraan heeft president Houari Boumedienne pas nog een
herinnerd. 'Het is duidelijk', zei hij, dat het platteland de meerderheid vai
het volk vertegenwoordigt en dat dit het recht heeft om van de voordelei
te profiteren, die de onafhankelijkheid ons heeft gebracht'
Tot dusver richtte de agrarische re
volutie al zijp inspanningen op nati
onalisatie van particuliere gronden
en verdeling ervan aan landlozen
die dn coöperaties werden verenigd.
Er werden nieuwe dorpen gebouwd
met moderne faciliteiten. Maar nu is
er een volgend stadium ingeluid.
Dat beoogt een duidelijke oneven
wichtigheid te corrigeren, namelijk
die tussen de vruchtbare Mitidja-
vlakte langs de Middellandse Zee
kust en de steppen in het Zuiden.
De ontwikkeling van de steppen, die
20 miljoen hectaren vormen van Al-
gerlje's 42,5 miljoen hectaren voor
landbouw te gebruiken grond, wordt
fase drie van de agrarische revolu
tie.
Fasen 1 en 2
Fase één was de distributie van
700.000 hectaren van het openbaar
grondbezit aan drieduizend coöpera
ties, die 50.000 landloze boeren om
vatten. Sommige draaien al uitste
kend. andere maken nog verlies. In
de kléine dorpscoöperatie van Yakh-
le Bloufa. dichtbij de westelijke stad
Oran, kreeg elke deelnemer uit de
winst een uitkering ter waarde van
11.887 dinars, dat is 9028 gulden. De
cheques werden de afgelopen maand
aan de boeren overhandigd toen het
land de derde verjaardag van de
landbouwhervorming vierde. Minder
gelukkige boeren ontvingen slechts
2000 dinar, dat is 1520 gulden, waar
mee ze zich het volgend jaar moeten
zien te behelpen.
De staat stelt niet alleen grond
beschikbaar, hij verstrekt ook 'start'-
uitkeringen van 150 dinar 114)
per maand, plus nog eens 100 dinar
70,60)' in natura gedurende het
eerste seizoen. Daama wordt van
elke coöperatie verondersteld dat zij
op eigen kracht voldoende winst
maakt. Maar de hulp van de staat
blijft nodig ten behoeve van machi
nes en grotere gezamenlijke voorzie
ningen. zoals èlectriciteit of irriga
tie.
Fase twee, die later dit jaar geheel
moet zijn voltooid, omvatte de natio
nalisatie van 286.000 hectaren parti
culiere grond die in handen was van
in de steden of buitenslands wonen
de landheren. Die gingen naar
18.000 kleine boertjes, eveneens ver
enigd in coöperaties. Uitgestrekt
grootgrondbezit bestaat nu niet
meer in Algerije. De nationalisatie
van particuliere grond, waarvan ook
delen in bezit waren van overheids
functionarissen in Algiers, deed aan
vankelijk luid geweeklaag opgaan,
maar is nu algemeen aanvaard als
behorend bij een nieuwe socialisti
sche staat. Deze stap naar het socia
lisme door minister van buiten
landse zaken Bouteflika pas nog in
een rede als wetenschappelijk aange
duid is ook herkenbaar in de nog
jonge industriële sector waarin de
arbeiders betrokken worden bij de
leiding van hun bedrijven.
Ambitieus
Nu fase twee behoorlijk op weg is
heeft Algerijes minister van land
bouw Tayebi Larbi een naaste
medewerker van president Boume
dienne het nationale nieuwsagent
schap medegedeeld, dat de derde
fase weldra zal beginnen. Dat is
waarschijnlijk het meest ambitieuze
deel van de landbouwhervorming.
Het heeft niet alleen betrekking op
de sociale opbouw van het land,
maar beoogt ook een zodanige be
werking van de steppe, dat deze een
bufferzöne kan worden tussen de
woestijn en het vruchtbare vlakte.
Het gebied zal zijn traditionele ka
rakter terugkrijgen: schapenteelt.
De Algerijnse pers publiceerde een
wetsontwerp voor een 'code pastora
le', waaruit blijkt dat de regering
bedoelt wat meer gerechtigheid te
brengen -dn een ver achterland dat
volgens de beschrijvingen beheerst
wordt door niets ontziende verdrin
ging en exploitatie van kleine scha
penboertjes door grote kuddebezit-
ters. In de Algerijnse steppe worden
ongeveer tienmiljoen schapen gehou
den tussen Bou-Saada (480 km. ten
zuiden van Algiers) en Laghouat
(nog 240 Ion. zuidelijker, op de rand
van de Sahara). Maar zeer weinigen
van de 170.000 gezinnen in dit ge
bied bezitten schapen. De kostwin
ners moeten zich Iedere dag weer
als herder zien te verhuren, en wor
den slechts in natura uitbetaald. De
helft van alle schapen dn dit gebied
is van vijf-percent van de families.
Volgens het nieuwe wetsontwerp zal
het schapenbezit drastisch worden
beperkt en zal de uitbuiting van
schaapherders niet langer worden
getolereerd.
Voorwaarde
'De Algerijnse revolutie verbiedt
het bezit van kudden door afwezige
eigenaren en beperkt het aantal
stuks vee per eigenaar zodanig dat
zij het persoonlijk of met hulp van
hun eigen familie kunnen onderhou
den', aldus het wetsontwerp. 'Het
staat hen vrij het veebestand dat zij
niet zelf kunnen beheren te verko
pen op voorwaarden van hun eigen
keuze'.
Vervolgens zullen de schapen aan de
herders gedistribueerd worden op
dezelfde wijze waarop land aan de
landloze boeren werd gegeven. De
herders krijgen de status van loon
trekkers en zullen profiteren van
alle sociale uitkeringen die aan land
arbeiders gegeven worden.
Behalve de mensellijke factor is ooi
het behoud van de grond een vitaal
element voor een land dat bedreigd
wordt door het langzame opdringen
van de Sahara.
Groene wal
Er worden methoden beproefd om
woestijngrond te ontginnen voor
landbouwdoeleinden. Het belangrijk
ste project beoogt een soort 'groene
wal' tussen vijf en twintig kilometer
breed 'op te werpen' bestaande uil
grove dennen, eucalyptus- en andere
boomsoorten over een strook van
1500 kilometer lang en drie miljoen
hectaren oppervlakte over de zuid
grens van de steppen. Het zal echter
tijd vergen om zo'n betrouwbare
barrière te krijgen. Algerijnse rege
ringsfunctionarissen betogen dat er
niet veel tijd over is. Volgens des
kundigen zal de Sahara per jaar
50.000 hectaren vruchtbare grond
per jaar gaan afknabbelen.
En hoe meer het steppeland wordt
ingeperkt, hoe intensiever de bewei
ding wordt van wat er overblijft
hetgeen leidt tot nog eens een ver
lies van 300.000 hectaren. Als reme-
die hiervoor moet de streek een
nieuw biologisch evenwicht vinden
en daartoe schrijft het wetsontwerp
strikte beperkingen in de schapen
teelt voor.
Het verhaal van de zwervende
herders die hun kudden leiden
afgaande op de stand der ster
ren zal dan definitief tot het
verleden gaan behoren.
Want de weidegebieden zul
len worden gedemarkeerd en
schaapherders zullen moeten
leren kaartlezen om de speciale
doorgangen te vinden van het
ene voorgeschreven weidege
bied naar het andere. Het hele
project zal weldra worden voor
gelegd aan de revolutionaire
raad en de Algerijnse regering.
Loic Even is correspondent van
Reuter in Algiers.
Heidi Wieczorek-Zeulvoorzitter van de Jusos, is een geduchte
tegenspeelster van de sociaal-democratische leiders in Bonn.
!ï;;-=i-A jfëggl d - MSB jfjjjfgSjs §f
De moeilijkheden voor de regering in
Bonn kunnen voornamelijk komen
van de zijde van de vakbonden, die
nu al verzet hebben aangetekend
tegen de drastische bezuinigingspoli-
tiek, welke Schmidt nog aan het uit
werken is. De vakbondsleiders vrezen
dat de sociale voorzieningen in gevaar
zullen komen, of dat een niet onbe
langrijke premieverhoging het belas
ting-voordeed zal wegnemen, dat de
kanselier in de eerste dagen van zijn
optreden als opvolger van Willy
Brandt in het vooruitzicht heeft ge
steld.
Het is mogelijk dat Schmidt al ln een
vroeg stadium aanstuurt op een
confrontatie met de vakbonden om te
voorkomen, dat zij te hoge looneisen
zullen stellen. Zijn toezegging, dat de
zwakke groepen in aanmerking zullen
komen voor belasting-vermindering
die de fiscus niet minder dan elf
miljard mark scheelt, was een eerste
stap om de vakbeweging gunstig te
stemmen. Duidelijk was daarbij al
meteen, dat Schmidt zijn gebaar voor
al maakte om de wat overmoedig
geworden vakbondsleiders de wind uit
de zeilen te nemen.
Stakingen
In het voorjaar leidde het verzet van
de toen nog als kanselier fungerende
Willy Brandt tegen de te hoge loonei
sen tot stakingen op grote schaal. Het
werk werd echter niet in de eerste
plaats neergelegd om zoveel mogelijk
geld voor de arbeiders in de wacht te
slepen. De stakingen werden vooral
uitgeroepen, omdat de vakbondslei
ders er een goede gelegenheid in
zagen, hun afgebrokkelde prestige
tegenover de leden te herstellen. Zij
slaagden er in, de toen al gehandicap
te Brandt op de knieën te brengen.
De politieke achtergrond van deze sta
kingen had echter minder te m-aken
met het ondergraven van de positie
van Brandt dan met de grote voortva
rendheid waarmee de Jong-soclalisten
(Jusos), die in de SPD een eigen
leven leiden, bezig waren hun positie
in de vakbeweging te verstevigen. De
Jusos deden alles wat mogelijk was
om de ontevredenheid in de bedrijven
aan te wakkeren, ook en vooral onder
de niet-georganlseerden. Een dank
baar object vormen de buitenlandse
arbeiders, onder wie zich vele radicale
elmenten bevinden.
Ook nu moeten de vakbondsleiders
ernstig rekening houden met de felle
concurrentie van de zijde der Jusos.
Zij kunnen de zaken slechts in de
hand houden als zij er in slagen, met
gunstige onderhandelingsresultaten
voor de dag te komen. En die kun
nen alleen worden bereikt als Schmidt
bereid is om over de brug te komen.
Daarbij rijst de vraag, of de kanselier
zich kan veroorloven om het werke
lijk tot een botsing van belangen te
laten komen. Want blijvende popula
riteit is ook voor hem geen vanzelf
sprekendheid.
De Jusos kunnen het hem bijzonder
lastig maken, nu Schmidt de bij de
verkiezingen van 1972 beloofde her
vormingen op de lange baan heeft
geschoven en wil volstaan met de op
zWhzelf toch wel ingerijpende belas
ting-verlaging voor de laagstbetaalden.
De kanselier heeft zich voorgenomen,
de Bondsrepubliek zo goed als moge
lijk is door de jaren heen te loodsen,
die haar nog scherfden van de volgen
de Bondsdagverkiezingen. Zijn streven
naar stabiliteit laat geen experimen
ten toe om structurele hervormingen
mogelijk te maken.
Schmidt heeft bewust gekozen voor
een confrontatie met de Jusos, zowel
binnen de SPD als in zijn regerings
beleid. De kanselier lijkt bereid om
eventueel aan te sturen op verwijde
ring uit de SPD, van té radicale
elementen, die al geruime tijd niet
meer achter haar doelstellingen staan.
Brandt heeft deze weg van de minste
weerstand niet willen bewandelen om
dat hij hoopte dat de Jusos zélf
zouden afrekenen met de extremisten
onder hen. Hij wachtte vergeefs. Van
nog toe de Jusos zijn. Dezen zullen
ongetwijfeld na een eventuele uitslui
ting door de SPD zich gaan toeleggen
op rechtstreekse beïnvloeidng van de
arbeiders, zowel in de bedrijven als in
de vakbeweging. Dit optreden zou er
toe kunnen leiden dat het met de
arbeidsvrede in de Bondsrepubliek
die de voornaamste peiler was,
waarop de welvaartstaat kon worden
opgebouwd is gedaan.
Een dergelijke ontwikkeling bergt
in welk land zij zich ook voordoet
grote gevaren in zich. Zij brengt met
zich mee dat de parlementaire demo
cratie wordt ondermijnd als gevolg
van het feit dat de politiek meer en
meer 'in de straten' zal worden ge
maakt. Nog geen vijftig jaar geleden
begon zich in Duitsland eenzelfde ont
wikkeling voor te doen, waarin een
linkse arbeidersbeweging een be
slissende rol speelde en mede de weg
bereidde vor het nationaal-socia-
lisme dat Hitier aan de macht hielp.
Moeilijke keus
Helmut Schmidt zal het als kanselier moeilijk krijgen met de vak
beweging, maar ook met de radicale elementen in de werkgemeen
schap van de Jongsocialisten Jusos).
Schmidt kan minder lankmoedigheid
worden verwacht.
Het dagelijks bestuur van de SPD
heeft aan he begin van deze week de
speelruimte voor de Jusos al scherp
afgebakend. Bepaald werd dat de
werkgemeenschappen (waartoe ook de
Jusos behoren) in alle opzichten on
dergeschikt blijven aan de partijbestu
ren. Deze gemeenschappen mogen
geen besluiten nemen, welke niet be
horen tot de hun toebedeelde speciale
taken. En zij kunnen in geen geval
beslissingen van partijcongressen en
dergelijke geheel of ten dele onge
daan maken.
Zelfs heeft het bestuur er aan herin
nerd dat de vorming en eventuele
opheffing van de werkgemeenschappen
evenals de besluitvorming over de
basis van hun activiteiten, uitsluitend
tot de bevoegdheid van het partijbe
stuur behoren. De gm eenschappen
zijn geen zelfstandige delen van de
partij en geen organen voor het
nemen van politieke besluiten.
Aanleiding tot deze stappen van het
dagelijks bestuur was op de opvatting
van partijleiders in sommige delen
van de Bondsrepubliek, dat partijbe
sturen op regionaal niveau het recht
(moeten) hebben, zonodig Jugos en
andere werkgemeenschappen te ver
bieden. De uitspraken houden ook
verband met de nog onlangs verkon
digde opvatting van de Jusos, dat
door hun gemeenschap genomen be
sluiten tenminste evepveel waarde
hebben als beslissingen van régionale
partijdagen.
Het bestuur heeft nog eens duidelijk
gemaakt dat de Jusos zich binnen de
partij niet op hun eigen besluiten
kunnen beroepen, als die in strijd
zijn met die van de partij zelf. Beslui
ten van werkgemeenschappen mogen
niet worden beschouwd als voorstel
len, die op partijdagen behandeld zou
den moeten worden. Heidi Wieczorek-
Zeul, de vrouwelijke voorzitter van de
Jusos, heeft niet aan de besluitvor
ming in het dagelijks bestuur deel
genomen. Zij was verhinderd.
Het is geenszins zeker dat een scherpe
grensbewaking binnen de SPD een
eind zal maken aan de in hevigheid
toegenomen activiteiten van wat tot
Schmidt staat voor een moeilijke
tyeus. Het ligt in zijn aard een krach
tig beleid te voeren en zich door
niemand te laten weerhouden, zijn
plannen uit te voeren. Dat heeft Brandt
ook geprobeerd, maar zelfs hij stuitte
spoedig op de grens van het moge
lijke. Schmidt wil die grens verder
voor zich uit schuiven en heeft er een
krachtmeting met de radicalen in en
buiten zijn partij voor over om over
het dbde punt heen te komen waar
Brandt ook zonder de Guillaume-
affaire moest opgeven. Maar zal
hij slagen?
Zijn vastbeslotenheid Om de radicale
elementen in de SPD geen kans te
geven heeft er bij de Landdagverkie
zingen in de deelstaat Nedersaksen
niet toe geleid, dat de enorme ver
liezen van zijn partij tot staan werden
gebracht. Ondanks het feit dat de
Jusos zich opmerkelijk rustig hielden,
verloor de SPD haar meerderheid en
kon zij slechts regeren met de steun
van de in de Landdag teruggekeerde
liberalen. Er moet op gerekend wor
den dat over enkele maanden in de
deelstaat Hessen, .waar de Jusos een
sterke positie innemen in het partij
apparaat. een nieuwe nederlaag te
wachten staat.
Verlies voor de sociaal-democraten be
tekent in de meeste gevallen winst
voor de christen-democraten en in
mindere mate voor de liberalen. Het
is echter de vraag of in de Westduitso
situatie behoefte bestaat aan een kabi
net van christen-democraten en libe
ralen of uitsluitend christen-democra
ten. CDU en CSU (Beieren) hebben
nog steeds de grootste moeite met het
vinden van een gemeenschappelijk be
leid en een kanselier, die dit zou
moeten verwezenlijken. Zij zouden
ook samen met de liberalen niet
opgewassen zijn tegen de grote sociale
onrust, die hun hernieuwde optreden
zou veroorzaken.
Een samengaan tussen SPD en CDU
zou in de Westduitse verhoudingen
een positieve uitwerking hebben,
maar dat lijkt voorlopig nog niet te
verwezenlijken.
